دانلود مقاله بررسی مقایسه¬ای بازده سبد اوراق بهادار شرکت¬های سرمایه گذاری با بازده بازار در بورس اوراق بهادار تهران

چکیده:
شرکت‌های سرمایه‌گذاری نوعی واسطه‌ی مالی هستند که منابع مالی مورد نیاز خود را با انتشار اوراق‌بهادار(سهام و اوراق قرضه) به‌دست می‌آورند و آن را در دارایی‌های مالی (شامل سهام و اوراق قرضه) سایر شرکت‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند. این پژوهش به بررسی مقایسه¬ای بازده سبد اوراق بهادار شرکت¬های سرمایه گذاری در بورس اوراق بهادار تهران با بازده بازارمی¬پردازد.جامعه آماری پژوهش شامل تمامی شرکت¬های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس اوراق‌بهادار تهران برای ‌دوره زمانی5 ساله 1383 تا 1387 می¬باشد. در این پژوهش مدل جنسن به‌عنوان مدل اصلی پژوهش جهت محاسبه بازده اضافی نسبت به بازار استفاده شده است. نتایج آزمون فرضیه‌های پژوهش نشان می‌دهد که شرکت‌های سرمایه‌گذاری در دوره بررسی به ‌طور متوسط توانسته‌اند از سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود بازده بیشتری نسبت به بازده بازار کسب نمایند.

واژهای کلیدی: شرکت‌های سرمایه‌گذاری، بازده اضافه، سرمایه¬گذاری بورسی

1 .مقدمه
اکثر اندیشمندان اقتصادی در پژوهش هایشان به این نتیجه رسیده‌اند که یکی از عوامل مؤثر بر رشد و توسعه پایدار، سرمایه‌گذاری مؤثر می‌باشد. سرمایه‌گذاری‌ها از طریق ایجاد ظرفیت (دارایی‌های فیزیکی) و یا به‌صورت سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مالی (نظیر سرمایه‌گذاری در سهام، اوراق‌قرضه، اوراق خزانه) انجام می‌شود. سرمایه‌گذاران علاقه‌مندند که نتایج سرمایه‌گذاری‌های خود را بدانند و بازده آن را با سایر سرمایه‌گذاری‌ها مورد مقایسه قرار دهند. از گذشته تا به امروز مدل‌های متعددی برای ارزیابی عملکرد سرمایه‌گذاری‌ها، طراحی و مطرح شده است که رایج‌ترین آن‌ها مدل‌های ترینور، شارپ و جنسن می‌باشد .
در این پژوهش به دنبال مقایسه بازده تحصیل شده شرکت¬های سرمایه¬گذاری بورس اوراق بهادار تهران با بازده بازار هستیم.
2.تشریح و بیان مسئله
براساس تعریف شارپ و همکاران(2006) شرکت‌های سرمایه‌گذاری نوعی واسطه‌ی مالی هستند که منابع مالی مورد نیاز خود را با انتشار اوراق‌بهادار(سهام و اوراق قرضه) به‌دست می‌آورند و آن را در دارایی‌های مالی (شامل سهام و اوراق قرضه) سایر شرکت‌ها سرمایه‌گذاری و بازده کسب شده در این فرایند را به‌صورت سود و بهره به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌کنند. در واقع این تعریف، بیان صریحی از اهداف و فعالیت‌های شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌باشد و از چند قسمت عمده تشکیل شده است.
بنابراین در پژوهش حاضر به‌دنبال یافتن پاسخ به این پرسش‌های با اهمیت می باشیم که " آیا شرکت های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس تهران، توانسته‌اند بازده بیشتری از پرتفوی سهام خود نسبت به بازار کسب نمایند؟"
3 . فرضیه‌ پژوهش
شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس تهران، دردوره بررسی، به طور متوسط از سرمایه‌گذاری‌های بورسی، بازده ناخالص اضافی نسبت به بازده بازار کسب کرده‌اند.
4.روش پژوهش
با توجه به اینکه یکی از اهداف این پژوهش توصیف وضعیت عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری پذیرفته شده در بورس تهران از منظر سرمایه‌گذاری‌های انجام شده در اوراق‌بهادار پذیرفته شده در بورس و تبیین یا توضیح وضعیت آنها می‌باشد لذا پژوهش، از نوع پژوهش¬های زمینه‌یابی است[11].
5-1. قلمرو مکانی پژوهش
جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری درج شده در فهرست نرخ‌های بورس اوراق‌بهادار تهران صرف نظراز محل استقرار این شرکت ها در شهرستان های مختلف کشور است.
5-2. قلمرو زمانی پژوهش
به منظور آن که آزمون های مورد نظر بر مبنای آخرین و جدیدترین اطلاعات انجام شود، دوره زمانی پژوهش از ابتدای سال 1383 تاپایان سال 1387 در نظر گرفته شده است.
5-3. جامعه ونمونه آماری پژوهش
جامعه آماری این پژوهش شامل شرکت‌های سرمایه‌گذاری درج شده در فهرست نرخ‌های بورس اوراق‌بهادار تهران می باشد. و شرکتهای به عنوان نمونه انتخاب گردیده اند که دارای شرایط زیر باشند:
1-وجود سرمایه‌گذاری در سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس در طی قلمرو زمانی پژوهش.
2- دورۀ مالی شرکت ها، منتهی به تاریخ 29 اسفند هر سال باشد.
در نهایت از تعداد 19 شرکت سرمایه‌گذاری در سال 83، 5 شرکت باتوجه به نداشتن پرتفوی بورسی در برخی از سال‌های مورد بررسی از جامعه حذف شد.
5-4. ابزار گردآوری داده ها(اطلاعات)
به‌منظور اینکه یافته‌های پژوهش قابلیت اعتماد بیشتری داشته باشد، داده‌ها عمدتاً از طریق اسنادکاوی، مشاهده و مطالعه صورت های مالی حسابرسی شده جمع‌آوری گردید. همچنین اطلاعات مربوط به بازار شامل شاخص بازار، معاملات و ...، بااستفاده از گزارش‌های منتشر شده توسط سازمان بورس اوراق‌بهادار و با استفاده از بانک های اطلاعاتی جمع‌آوری شد.
5-5.روش تجزیه وتحلیل اطلاعات
در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از نرم‌افزارSPSS استفاده شد. فرضیه‌ پژوهش بااستفاده از تحلیل آماری-test t مورد آزمون قرار گرفتند.

6. تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش
- بازده ناخالص اضافی: تفاوت بین متوسط بازده پرتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذار نسبت به متوسط بازده بدون ریسک از صرف ریسکی است که شرکت انتظار کسب آن را دارد.
- متوسط بازده پرتفوی بورسی شرکت سرمایه‌گذار: عبارت است از میانگین موزون بازده واقعی هر یک از اوراق بهادار تشکیل دهنده پرتفوی. بازده واقعی هر اوراق‌بهادار با فرمول زیر محاسبه می‌گردد:

: بازده واقعی اوراق بهادار
: قیمت اوراق‌بهادار در زمان
: قیمت اوراق‌بهادار در زمان
: سود نقدی سهام عادی طی دوره
: درصد افزایش سرمایه
: آورده نقدی به ازای هر سهم
- بازده بازار: عبارت است از میانگین بازده واقعی اوراق بهادارپذیرفته شده در بورس اوراق بهادار که با استفاده از شاخص‌ قیمت و بازده نقدی محاسبه می گردد. برای محاسبه بازده بازار از فرمول زیر استفاده می‌شود:

عدد شاخص در زمان
عدد شاخص در زمان
- معیار تفاوت بازده جنسن: یکی از معیارهای مرتبط با معیار پاداش به نوسان پذیری بازده ترینور، معیار تفاوت بازده جنسن یا آلفا است[5].

متوسط بازده واقعی اوراق‌بهادار P
متوسط بازده بدون ریسک
متوسط بازده بازار
7- بررسی پژوهش¬های انجام شده:
7-1 .پژوهش¬های خارجی
فاما و فرنچ در پژوهشی در سال 1996 با استفاده از مدل CAPM، یک رگرسیون چند متغیره را برای بررسی عوامل مؤثر در بازده پرتفوی طراحی کردند و با استفاده از مدل جنسن به بررسی رابطه عملکرد با اندازه و نسبت ارزش دفتری به بازار پرداخته و به این نتیجه دست‌یافتند که بازده سهام کوچک بیشتر از سهام بزرگ است و عملکرد با نسبت ارزش دفتری به بازار رابطه مستقیم دارد.
در پژوهشی دیگری که در سال 2001 در کشور ترکیه انجام گرفت، عملکرد دو گروه شرکت سرمایه‌گذاری در مقایسه با شاخص‌های ISE-100 و T-BILL برای سال‌های 2000 - 1998 با استفاده از مدل‌های شارپ، ترینور، جنسن و گراهام و هاروی مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رتبه‌بندی‌های مختلف به نتایج مشابهی می‌انجامد و درصورت تفکیک دوره مورد بررسی به دوره‌های کوتاه‌تر نیز تغییری در نتایج بدست آمده حاصل نخواهد شد.
دو پژوهش گر به نامهای کوتاری و وارنردر سال 2002 با استفاده از معیارجنسن و با شبیه‌سازی شرکت‌هایی که ویژگی‌ و خصوصیات شرکت‌های واقعی را داشتند معیار استانداردی را با استفاده از داده‌های سری زمانی بازده‌های سهام شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای ارزیابی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری طراحی نمودند. آن‌ها دریافتند که بازدهی اضافی حدود 3 درصد در سال که در پژوهشات و مطالعات گذشته، ابراز می‌شد را می‌توان به میزان بااهمیتی با تجزیه و تحلیل معاملات سهام یک شرکت رشد و ارتقاء بخشید.

7-2 . پژوهش¬های داخلی
داعی (1375) در پژوهشی باعنوان "تجزیه و تحلیل شرکت‌های سرمایه‌گذاری و مطالعات موردی چند شرکت در بازار مالی ایران" به بررسی بازار سرمایه در ایران و نقشی که شرکت‌های سرمایه‌گذاری برای توسعه بازار می‌توانند ایفا کنند پرداخته است. و بیان نموده این شرکت‌ها از عملکرد مناسبی در بازار برخودار بوده‌اند.
محمدزاده (1376)در پژوهشی باعنوان "بررسی نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در توسعه اقتصادی کشور (گذشته، حال، آینده)"به بررسی تأثیرشرکت¬های سرمایه گذاری در اقتصاد کشور پرداخته است. نهایت به این نتیجه دست‌یافته که شرکت‌های سرمایه‌گذاری به‌طور غیر مستقیم در اقتصاد کشور مؤثر بوده و با افزایش این‌ شرکت‌ها چه از نظر کمی و چه کیفی روند رشد اقتصادی و به‌دنبال آن توسعه اقتصادی تسریع خواهد یافت.
صفری( 1375) در پژوهشی با عنوان "بررسی تحلیلی ریسک و بازده پرتفوی سرمایه‌گذاری شرکت‌های سرمایه‌گذاری بیمه ایرانی" به بررسی وضعیت عملکرد پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری شرکت‌های بیمه‌ایران، بیمه دانا، بیمه آسیا، بیمه‌البرز و بیمه مرکزی ایران برای دوره 1374-1368 صورت گرفته است. از نظر پژوهش¬گر چنین به‌نظر می‌رسد که پرتفوی‌های سرمایه‌گذاری مذکور از وضعیت و ترکیب مناسبی برخوردار نبوده و عملکرد آنها از نظر ریسک و بازده، مناسب تلقی نمی‌شود.
بهزاد (1376) در پژوهشی باعنوان "نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در کارایی بورس اوراق‌بهادار "به بررسی تأثیر شرکت¬های سرمایه گذاری درکارایی بورس اوراق بهادارپرداخته است.نتایج پژوهش نشان می‌دهد که شرکت‌های سرمایه‌گذاری می‌توانند باعث افزایش کارایی بورس اوراق‌بهادار شوند.
مشایخ (1382) در پژوهشی با عنوان "بازده اضافه مدیریت فعال در شرکت‌های سرمایه گذاری" به بررسی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری از جنبه قابلیت کسب بازدهی اضافی از عملیات سرمایه‌گذاری پرداخته و عملکرد 16 شرکت سرمایه‌گذاری را برای دوره 7 ساله 1380-1374 بااستفاده از مدل‌‌ جنسن مورد بررسی قرار داده است. نتیجه پژوهش حاکی از این است که شرکت‌های سرمایه گذاری ایرانی در دوره بررسی بطور متوسط توانسته‌اند بازده بالاتری در سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود نسبت به بازار کسب نمایند و این نتیجه با بررسی دوره‌‌های کوتاه‌تر نیز تکرار شد.

8- تبدیل فرضیه¬ پژوهش به فرضیه¬ آماری
فرضیه آماری پژوهش به صورت فرض صفر(H0) و فرض مقابل(H1) به شرح زیر بیان می شود:
فرضیه
: شرکت‌های سرمایه‌گذاری بازده ناخالص اضافه نسبت به بازده بازار کسب نکرده‌اند.
:شرکت‌های سرمایه‌گذاری بازده ناخالص اضافه نسبت به بازده بازار کسب کرده اند.
9-آمار استنباطی
در این بخش نتایج حاصل از آزمون فرضیه‌ مطرح می‌‌شود. به‌منظور تجزیه و تحلیل اطلاعات جمع‌آوری شده از نرم‌افزار SPSS استفاده شده است.
جهت آزمون فرضیه ابتدا بازده ناخالص اضافه پرتفوی بورسی هریک از شرکت‌های سرمایه‌گذاری در دوره مورد بررسی(1387-1383) بااستفاده از مدل جنسن محاسبه گردید.

متوسط بازده پرتفوی
متوسط بازده بدون ریسک
متوسط بازده بازار
بازده ناخالص اضافه محاسبه شده برای شرکت‌ها به‌شرح جدول شماره 4-4 می‌باشد.
جدول بازده ناخالص اضافه پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری (مدل جنسن)
ردیف نام شرکت نماد 83 84 85 86 87
1 سرمایه گذاری البرز والبر 93/12 82/21 44/7- 22/12- 22/4
2 سرمایه گذاری بانک ملی ایران وبانک 56/50 46/63 05/15 90/14 06/21-
3 توسعه صنایع بهشهر وبشهر 99/2- 94/27- 07/39- 0.87 77/5-
4 سرمایه گذاری صنعت بیمه وبیمه 69/21- 59/19 85/9- 08/27 41/25
5 سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی وپترو 10/56 51/186 16/32 88/6- 47/51
6 سرمایه گذاری پارس توشه وتوشه 54/39 79/36- 30/11 70/20- 86/20-
7 توسعه صنعتی ایران وتوصا 10/53- 63/39 34/104 77/35- 36/22
8 سرمایه گذاری رنا ورنا 57/48 05/5 12/39- 28/10 84/14
9 سرمایه گذاری سپه وسپه 86/20 12/30 45/43 98/3 41/52
10 سرمایه گذاری صندوق بازنشستگی وصندوق 42/26- 45/15 41/20 38/25 39/39
11 سرمایه گذاری صنعت ومعدن وصنعت 87/18 68/81 52/53 15/43 21/50
12 سرمایه گذاری غدیر وغدیر 97/27 18/101 78/19 96/14 80/23
13 سرمایه گذاری ملت وملت 23/73 95/7- 32/23 81/4 71/55-
14 سرمایه گذاری ملی ایران ونیکی 92/46 62/5- 16/46 60/10 16/22-

برای آزمون فرضیه دوم، فرضیه های صفر و مقابل به‌صورت زیر طراحی شد:
بازده ناخالص اضافه شرکت‌های سرمایه‌گذاری


باتوجه به تعداد شرکت‌های سرمایه‌گذاری مورد بررسی (14 شرکت) از تحلیل آماری t استیودنت برای آزمون فرضیه استفاده گردید و میزان خطا، پنج درصد یا به عبارتی سطح اطمینان، 95% تعیین شد. در این حالت، مقدار آماره آزمون t برای آزمون یک‌طرفه و دوطرفه برابر و بااستفاده از فرمول زیر محاسبه شد:

مقدار بحرانی t بااستفاده از جدول توزیع t استیودنت و با درجه آزادی 13، 771/1 می‌باشد تعیین گردید.
جدول زیر نتایج آزمون فرضیه را به تفکیک هرسال نشان می‌دهد:
جدول نتایج آزمون فرضیه ها به تفکیک هر سال

هیستوگرام توزیع میانگین‌های محاسبه شده در نمودار رسم شده است که دارای توزیع نرمال است.

جدول آزمون بازده شرکت¬ها سرمایه گذاری برای نمونه ¬های انتخابی

95% Confidence Interval
Of the Difference
میانگین اختلاف
Sig.(2– tailed)
df
t
بیشترین کمترین

6067/41

0512/
8110/20

050/

13
162/2
تفاضل بازده ناخالص شرکتهای سرمایه گذاری از بازار در سال 83

7496/66
8909/2-
9294/31
069/
13
981/1 تفاضل بازده ناخالص شرکتهای سرمایه گذاری از بازار در سال 84

2097/39

8968/5-
6564/16
135/
13
596/1 تفاضل بازده ناخالص شرکتهای سرمایه گذاری از بازار در سال 85
1844/16 9762/5- 1041/5 338/ 13
995/

تفاضل بازده ناخالص شرکتهای سرمایه گذاری از بازار در سال 86
3590/3 7107/7- 3241/11 221/ 13 285/1 تفاضل بازده ناخالص شرکتهای سرمایه گذاری از بازار در سال 87

در جدول ملاحظه می‌گردد که آماره t محاسبه شده برای سال‌های 83 و 84 به‌ترتیب 162/2 و981/1 است که بزرگتر از آماره بحرانی می‌باشد. لذا با اطمینان 95 درصد می‌توان گفت که در سال‌های مذکور شرکت‌های سرمایه‌گذاری توانسته‌اند از سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود به‌طور متوسط بازده ناخالص اضافه نسبت به بازده بازار کسب نمایند.
درسه سال 85،86 و 87 از نقطه‌نظر آماری اختلاف معناداری بین بازده پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بازار نبوده است. لذا می‌توان گفت در سال‌های مذکور، شرکت‌های سرمایه‌گذاری از سرمایه‌گذاری‌های بورسی بازده ناخالص بیشتری نسبت به بازده بازار کسب نکرده‌اند.
نتایج کلی آزمون فرضیه برای کل شرکت¬ها به‌شرح زیر می‌باشد:
جدول نتایج کلی آزمون فرضیه برای کل شرکت¬ها
میانگین خطاء انحراف میانگین تعدادنمونه
76863/5 58422/21 1650/17 14
میانگین تفاضل بازده ناخالص شرکتهای سرمایه گذاری از بازار

باتوجه به اینکه آماره t محاسبه شده 976/2 بزرگتر از آماره بحرانی می‌باشد لذا بااطمینان 95 درصد فرضیه اول تایید می‌شود.
آزمون فرضیه‌های پژوهش
همان‌طور که اشاره شده فرضیه‌های پژوهش با استفاده از آزمون T-Test آزمون گردید. نتایج بررسی فرضیه‌ها بر اساس اطلاعات جمع‌آوری شده به‌شرح زیر است.
نتایج‌ آزمون فرضیه‌
هدف از آزمون فرضیه یک این بود که آیا شرکت‌های سرمایه‌گذاری توانسته‌اند از پرتفوی بورسی خود بازده ناخالص اضافه نسبت به بازده بازار کسب نمایند؟
جدول زیر نتایج آزمون فرضیه را به تفکیک هرسال نشان می‌دهد:
جدول نتایج آزمون فرضیه به تفکیک سال
سال آماره آزمون آماره بحرانی تایید یا رد فرضیه
83
84
85
86
87 162/2
981/1
596/1
995/0
285/1 771/1
771/1
771/1
771/1
771/1 فرضیه تایید می‌شود
فرضیه تایید می‌شود
فرضیه تایید نمی‌شود
فرضیه تایید نمی‌شود
فرضیه تایید نمی‌شود
کل دوره 976/2 771/1 فرضیه تایید می‌شود

در جدول ملاحظه می‌گردد که آماره t محاسبه شده برای سال‌های 83 و 84 به‌ترتیب 162/2 و981/1 است که بزرگتر از آماره بحرانی می‌باشد. لذا با اطمینان 95 درصد می‌توان گفت که در سال‌های مذکور شرکت‌های سرمایه‌گذاری توانسته‌اند از سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود به‌طور متوسط بازده ناخالص اضافه نسبت به بازده بازار کسب نمایند.
درسه سال 85،86 و 87 از نقطه‌نظر آماری اختلاف معناداری بین بازده پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری و بازار نبوده است. البته این بدان معنا نیست که بازده پرتفوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری کمتر از بازده بازار است بلکه، با بازده بازار اختلاف معناداری ندارد. لذا می‌توان گفت در سال‌های مذکور، شرکت‌های سرمایه‌گذاری از سرمایه‌گذاری‌های بورسی بازده ناخالص بیشتری نسبت به بازده بازار کسب نکرده‌اند. برای کل دوره، باتوجه به اینکه آماره t محاسبه شده 976/2 بزرگتر از آماره بحرانی می‌باشد لذا بااطمینان 95 درصد فرضیه دوم تایید می‌شود.
نتایج این پژوهش مبنی بر بازده ناخالص اضافه نسبت به بازده بازار از عملیات بخش بورسی مطابق با یافته¬های، حاجی بزرگی (1374)، داعی(1375)، بهزاد(1376)، مشایخ(1382) می باشد.
10- نتیجه‌گیری کلی
نتایج به‌دست آمده از پژوهش نشان می‌دهد که شرکت‌های سرمایه‌گذاری در دوره بررسی به‌طور متوسط توانسته‌اند از سرمایه‌گذاری‌های بورسی خود بازده بیشتری نسبت به بازده بازار کسب نمایند.
11- پیشنهادهای ناشی ازیافته های پژوهش
1- باتوجه به نتایج بدست آمده از فرضیه که حاکی ازبیشتر بودن بازده به‌دست آمده توسط شرکت‌های سرمایه‌گذاری نسبت به بازار، به سازمان‌های مسؤل بازار سرمایه پیشنهاد می‌شود به‌منظور کمک به تخصصی‌تر شدن نهادهای فعال در بازار و افزایش کارایی آن، انجام سرمایه‌گذاری و ایجاد پرتفوی سهام را صرفاً به شرکت‌های سرمایه‌گذاری واگذار نمایند.
2-گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری علاوه بر اینکه باعث افزایش مشارکت عمومی در امر سرمایه‌گذاری می گردد، موجب جذب نقدینگی موجود در جامعه می‌شود و در سالم سازی اقتصاد نقش مهمی ایفاد می‌کند. از اینرو می توان گفت که نتیجه حاصل از این پژوهش می‌تواند مورد استفاده دست‌اندرکاران قرار گیرد تا به بازنگری شرح فعالیت شرکت‌ها و تخصصی نمودن آن اقدام کنند. این موضوع موجب کارا شدن بورس اوراق بهادار تهران می‌شود.
12.پیشنهاد برای پژوهش های آتی
1- بررسی رابطه بین سود عملیاتی و سود حاصل از سرمایه‌گذاری در شرکت‌های تولیدی (به‌منظور بررسی انگیزه مدیران شرکت‌‌های تولیدی در تشکیل پرتفوی سهام)
2- مقایسه مبلغ سودحاصل ‌از سرمایه‌گذاری‌های بورسی شرکت‌های سرمایه‌گذاری با شرکت‌‌های تولیدی

منابع و مآخذ
منابع فارسی
1-آذر، عادل (1388) آمار و کاربرد آن در مدیریت، جلد 1، چاپ چهارم،تهران، انتشارات سمت.
2-اسلامی، غلامرضا(1386)تجزیه وتحلیل سبد اوراق بهادارچاپ سوم،انتشارات ترمه.
3-بهزاد مهدی (1376)نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری در کارایی بورس اوراق‌بهادارتهران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم و فنون مازندران..
4- پوریان حیدر(1377) "حلقه‌های مفقوده نهادهای پایه اوراق‌بهادار در جمهوری اسلامی ایران" دومین همایش مدیریت مالی در ایران، دانشگاه شهیدبهشتی،زمستان.
5- پی.جونز چارلز(1387) مدیریت سرمایه‌گذاری، ترجمه و اقتباس رضا تهرانی و عسگرنوربخش، چاپ سوم،تهران، نشر نگاه دانش.
6- تقی زاده هادی وتاری(1386)الگوی گرافیکی روش تحقیق در علوم انسانی، تهران حفیظ.
7- جهانخانی‌ علی و علی پارسائیان(1388) بورس اوراق‌بهادار. انتشارات دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
8- حاجی بزرگی جعفر(1374) بررسی همامنگی عملکرد شرکت‌های سرمایه‌گذاری و اهداف آنها در بازار سرمایه، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  13  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله دوران کودکی و نوجوانی امام حسن مجتبی

چکیده
بسم الله الرحمن الرحیم
امام حسن(ع) نخستین پیشوای درست کرداری است که از خاندان نبوت برای رهنمونی خلق، برخاسته است، میلاد این امام همام در شب نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری وقوع یافت، که بر پیامبر و خاندان او مبارک باد. امام حسن(ع) دارای صورتی زیبا(شبیه پیامبر بود) و ویژگی های اخلاقی والایی بود، که کمتر کسی از آنها برخوردار بود او حلیم بود، صبور و، شکیبا و دانشمند بود. با قرآن انس داشت، و در مقابل همه سختی ها استوار بود.
امام(ع) در بسیاری از جنگ های زمان حضرت علی(ع) مانند جنگ جمل و صفین شرکت داشت، و در شجاعت و استقامت بی بدیل بود، و الگوی همگان قرار گرفته بود. امام حسن(ع) بعد از شهادت پدرش علی(ع)، به خلافت مسلمین رسید، ولی دوران خلافت ایشان بسیار کوتاه بود، چه بسا معاویه و همدستانش برای رسیدن به خلافت از هیچ ظلم و ستمی دریغ نمی کردند. امام در برابر آنها قرار گرفت با سپاهی گران، و به مبارزه با آنها پرداخت. ولی معاویه وقتی که دید نمی تواند در برابر امام(ع) و سپاهیان عراق دوام بیاورد، به نیرنگ و فریب فرماندهان سپاهیان پرداخت، آنها را با رشوه های کلانی و وعده های حکومت شهرها و ازدواج بنی امیه به طرف خود کشانید و جاسوسهای زیادی را بین یاران امام فرستاد.
معاویه در نقشه خود موفق شد و نامه ای نوشت برای امام حسن(ع) برای قبول صلح و بیعت امام(ع) با دیدن این شرایط که هم اهل بیت را در خطر نابودی می دید و هم مسلمانات را، صلح با معاویه را پذیرفت و این تصمیم مصلحت مسلمانان بود بعد از اینکه معاویه به خلافت رسید، به تمام شرایط عهدنامه پشت پا زد، و مسلمانان را مورد آزار و اذیت خود قرارداد. تا جایی که برخی از شاعران عرب، ظلم و ستم آنان را به تصویر کشیدند. و صلح، شرایط صلح، حکمت صلح، و برخورد با معاویه را به صورت ادبی بیان کردند.
از لحاظ فرهنگی هم زمان حضرت امام حسن(ع)، زمان سختی بود. معاویه و همدستان به جعل احادیث پرداختند و به ائمه و پیغمبر نسبت دادند، به دشنام گویی علی(ع) در قنوت نمازها پرداختند و اهل بیت را مورد آزارد اذیت قرار دادند.
و شهادت آن حضرت در 28 ماه صفر سال پنجاهم هجری در سن 47 سالگی بوده است.

مقدمه
( بسم الله الرحمن الرحیم )
«رَحْمَةُ اللهِ وَ بَرکاتُهُ عَلیْکُمْ أهْلَ البَیْتِ، إنَّهُ حَمیدٌ مَجید»
منت خدای را عزّ و جلّ که چراغ را فرا راه این بنده ناچیز گردانید و این اسیر بیغوله های جهل را به مدد الطافش از قعر حضیض رهانید. و درود بی پایان بر رحمت عالمیان و صفوت آدمیان حضرت ختمی مرتبت محّمد مصطفی(ص) و اهل بیت طاهرین او(علیهما السلام) باد، آنانکه باب مدینه علم نبوی و بزرگ راهنمایان طریق سعادت دنیوی و اخروی اند؛ علی الخصوص درود و سلام به پیشگاه آن عصاره عصمت و بازمانده عترت، سرحلقه کریمان و تتمه دور زمان، حضرت بقیة الله الأعظم(أرواحُ العالمینَ لِتُراب مَقدمِه الْفِدَاء).
«یا أیُّهَا العزیزُ مَسَّنَا وَ أهْلَنَا الضُرُّ وجئنا بِبَضَاعَهٍ مُزْجَاهٍ فأوْفِ لَنا الکیلَ و تَصدَّقْ عَلَیْنا، إنَّ اللهَ یَجْزی المُتَصَدِّقینَ»(یوسف/ 88)
«ای عزیز، ما و اهل ما را رنجوری در رسیده، و سرمایه ای ناچیز آورده ایم، پس پیمانه ما را تمام بده و بر ما تصدق کن که خداوند صدقه دهندگان را پاداش می دهد.»
این رساله ای که پیش رویی دارید، مشتمل بر زندگانی امام حسن(ع) و صلح ایشان که در شش فصل تنظیم شده، که این فصل ها عبارتند از: فصل اول شامل کلیات بحت رساله است. فصل دوم، دوران کودکی و نوجوانی امام حسن(ع) است، که به تاریخ ولادت و حسب و نسب و والدین پاک سرشت امام(ع) پرداخته می شود. فصل سوم، مکارم اخلاقی امام حسن(ع) است، که ویژگی های اخلاقی ایشان مورد بررسی قرار می گیرد، و در انتهای این فصل به شهادت امام حسن(ع) می پردازیم. فصل چهارم، اوضاع سیاسی است که در ابتدای این فصل به زندگی معاویه و همدستانش توجه شده و بعد به مسئله بیعت امام حسن(ع) با معاویه می پردازیم. و فصل پنجم، فصل صلح امام حسن(ع) است که در ابتدای این فصل به مسئله صلح در نظر پیغمبر اکرم و حضرت علی(ع) و بعد به انگیزه های صلح امام حسن(ع) و معاویه می پردازیم. و در فصل ششم به مسئله صلح در ادبیات عرب، و در اشعار برخی از شعرا می پردازیم، که آیا صلح امام در اشعار شاعران آمده یا نه؟ چرا امام حسن(ع) صلح با معاویه را پذیرفت و...
امام صادق(ع) در مورد حضرت امام حسن(ع) می فرماید: حسن بن علی پس از آنکه به جانش سوء قصد شد و پیرامونش از در ناسازگاری با وی درآمدند، کار را به معاویه واگذاشت. آنگاه شیعیانش به آن حضرت چنین سلام کردند: «سلام بر تو ای خوار کننده مومنان». حضرت فرمود من خوار کننده مومنان نیستم، بلکه عزت بخش مومنانم. وقتی دیدم شما در برابر دشمن قدرتی ندارید، کار را به او واگذاشتم تا من و شما در میان آنان باشیم: همچنانکه آن فرزانه(خضر) کشتی را سوراخ کرد تا برای صاحبانش باقی بماند، و اینچنین(است حکایت) من و شما تا در میان آنها باقی بمانیم»
چهارچوب کلی این رساله در کل همه اجزای آن یک ارتباط خاصی دارند، صلح امام حسن(ع) در حقیقت با زندگی ایشان و مسائل سیاسی ارتباط تنگاتنگی دارند، که برای آگاهی از مسئله صلح و اهمیت موضوع باید از آغاز زندگانی و رشد بلوغ فکری امام(ع) به آن پرداخت.
از لحاظ ادبی هم شاعران به مسئله صلح به شکل عمیقی نگاه کردند، و به آن پرداخته اند، و می توان گفت که این شاعران، بنی امیه و معاویه و همدستانش را به نحوی در تاریخ بشریت محکوم کردند، که صلح امام حسن(ع) بر حق بوده و برایشان تحمیل شده. اما نمودار کلی که شاعران در شعرهای خود به آن پرداخته اند، بیشتر ظلم و جور ستم معاویه و بنی امیه را به تصویر کشیده اند.
اما در خصوص منابعی که استفاده کرده ایم، کتب فراوانی درباره امام حسن(ع) و صلح ایشان در کتاب خانه ها به چشم می خورد. ولی مشکل اساسی که در این زمینه بود، پراکندگی شعر شاعران عربی است، که کمتر به صلح امام حسن(ع) پرداخته اند. که مجبور شدم برخی از اشعار شاعران را در کتب تاریخی جستجو کنم.
پیشاپیش از اساتید ارجمند و صاحب نظران بزرگوار به واسطه سهوها و لغزشهای این رساله عذر می خواهم، چه بسا من شاگردی بیش نیستم که برای آموختن آمده ام.
در فراهم آمدن این رساله از استاد خوبم، جناب آقای دکتر اکبر غضنفری که مرا در نگارش این رساله راهنمایی کرده اند تشکر و قدردانی می کنم و همچنین از جناب آقای دکتر محمدحسن معصومی استاد مشاور و جناب آقای دکتر جنتی فر مدیر گروه رشته زبان و ادبیات عربی تقدیر و تشکر می کنم. و از پدر و مادرم که صمیمانه مرا در این راه همراهی کردند تقدیر و تشکر فراوان دارم. و برای جملگی ایشان از درگاه حضرت حق، مراتب سلامت و سعادت را مسئلت می نمایم.
أحقرُ الوَرَی و أفقَرُهم
احمد علی جانی
گروه زبان و ادبیات عربی
دانشگاه آزاد اسلامی قم- بهار 1388

فصل اول:
کلیات
1-1. طرح مسأله(موضوع تحقیق)
1-2. سؤالات تحقیق
1-3. فرضیه پژوهشی
1-4. هدف از تحقیق
1-5. روش تحقیق
1-6. محدودیت های تحقیق
1-7. پیشینه تحقیق

1-1. طرح مسأله(موضوع تحقیق)
با توجه به مطالعات من دربارة شخصیت امام حسن(ع)، جنبه های او مورد بررسی قرار نگرفته لذا اینجانب سعی دارم که در حوزه شخصیت حضرت امام حسن(ع) و صلح ایشان با معاویه در زمینة گسترده ای بررسی و تحقیق کنم تا شاید بعضی از ابهامات دربارة صلح امام حسن(ع) بیان کنم و طرحی نورا ایجاد کنم.
1-2. سؤالات تحقیق
- چرا امام حسن(ع) با معاویه صلح کرد؟
- واکنش معاویه در برابر امام حسن(ع) چگونه بود؟
- چه اتفاقاتی در مداین و مسکن رخ نمود؟
- وضعیت فرهنگی زمان امام حسن(ع) چگونه بود؟
- آیا به امام حسن(ع) شعری نسبت داده شده؟
- صلح امام حسن(ع) در بیان ادبی چگونه است؟
- شروط صلح امام حسن(ع) در بیان ادبی چگونه است؟
- آیا شاعرانی هستند که در زمینه صلح امام حسن(ع) شعر سروده باشند؟
1-3. فرضیه پژوهشی
- زندگی و شخصیت امام حسن(ع) الگویی برای جامعه بشریت در شعر و ادب عربی باشد.
- صلح امام حسن(ع) در بیان ادبی می تواند مورد بحث قرار گیرد.
- بررسی علل مخالفت نمودن امام حسن(ع) با جنگ و جهاد در شعر و ادب.
1-4. هدف از تحقیق
هدف علمی: بررسی صلح امام حسن(ع) و تاثیر آن در جامعه بشریت.
کاربردی: نقش صلح امام حسن(ع) در ادبیات.
ضرورتهای خاص: انگیزه امام حسن(ع) نسبت به صلح چه بوده؟

1-5. روش تحقیق
روش کار این رساله کتابخانه ای است.
1-6. محدودیت های تحقیق
روش کار این تحقیق فقط کتابخانه ای است، و مطلب مورد نظر من(ادبیات صلح امام حسن(ع) متاسفانه در سایت های اینترنتی یافت نشد. و حتی در کتاب خانه ها هم در مورد ادبیات صلح امام حسن(ع)، مطلب بسیار کم بود. و همچنین دسترسی به کتابخانه های بزرگ کشور، برای من مشکل بود.
1-7. پیشینه تحقیق
با توجه به مطالعاتی که انجام داده ام در طی دوره کارشناسی ارشد، در رابطه با صلح امام حسن(ع) در ادبیات عربی، رساله نوشته نشده است. از این رو مایلم در این زمینه بطور مفصل و گسترده تحقیق کرده و زندگی امام حسن(ع) و صلح با معاویه را مورد بررسی قرار دهم.

فصل دوم:

دوران کودکی و نوجوانی امام حسن مجتبی (ع)

2-1. تاریخ ولادت و حسب و نسب
2-2. در زمان پیغمبر اکرم(ص)
2-3. در زمان علی(ع)
2-4. نسب شریف امام حسن(ع)
2-5. والدین پاک سرشت امام حسن(ع)
2-6. پدر ارجمند امام حسن(ع)
2-7. مادر گرامی امام حسن(ع)

2-1.تاریخ ولادت و حسب نسبت
در شب نیمه ماه مبارک رمضان سال سوم هجری هنگامی که ماه نورافشان آسمان چون کشتی سیمگونی در دریای نیلفام سپهر به آرامی بسوی باختر در حرکت بود ماه دیگری در شهر مدینه از افق آسمان ولایت طالع و با چهرة ملکوتی و روحانی خود عالم اسلام بلکه بشریت را روشن و تابناک گردانید.
این مولود خجسته سبط اکبر اولین فرزند «علی» و «فاطمه» (علیها السلام) بود که بر طبق قانون توراث شرافت و فضیلت و عصمت و طهارت و کلیة سجایای اخلاقی را که در وجود والدین او بود همراه داشت.
بعضی از مورخین تاریخ ولادت او را سال دوم هجری نوشته اند ولی آنچه مسلم است بنا به روایات صحیح مخصوصاً به نقل از شیخ مفید در ارشاد تاریخ ولادت او همان سال سوم هجری بوده است. ‹‹وُلِدَ بالمَدینهِ کیلَه النصفِ مِنْ شهرِ رمضانَ سَنَهَ مِنَ الهِجْرَهِ››. در شب نیمه ماه رمضان سال سوم هجری متولد شد .
پیغمبر اکرم (ص) پس از اطلاع به منزل حضرت زهرا (علیها السلام) تشریف فرما شدند و معلوم است که از شنیدن چنین خبری چقدر خوشحال و شادمان بوده اند. چون به خانه رسید فریاد زد: اسماء پسرم را بیاور. اسماء که نوزاد را در پارچه ای زرد رنگ پیچیده بود، به حضور آورد. پیامبر فرمود مگر به شما نگفتن که کودک را در پارچه زرد نگذارید پس زبان در دهان کودک نهاد و گفت: پروردگارا، او و فرزندانش را از شر اهریمن دور بگردان. به تو پناه می آورم و بعد در گوشهای کودک اذان و اقامه گفت و این نغمة آسمانی، نسیم جانبخش بود، که از دهان پیامبر بر گوش امام حسن (ع) و زید تا درخشانتر از آنچه در جهان است بر پهنة هستی بدرخشد.
چه سرآغاز نیکویی که در حیاه امام حسن پدید آمد و چنین طلیعة نیکویی در دیگران پدید نیامده. نخستین آوایی که به گوش نوزاد رسید ندای حیات بخش نیایش پیغمبر بود و این نغمات آسمانی چنین کلمات بلند و مقدسی را برداشت: ‹‹اللهُ اَکبَر، لا اِلهَ اِلاالله››. خدا بزرگتر است. خدایی جز الله نیست.
پیغمبر با چنین کلمات مقدسی که حقیقت ایمان را متضمن بود شجرة پاک کلمة حق را، در وجود فرزند گرامیش ایجاد کرد. و کام جانش را به فلاوت ایمان شیرین ساخت، تا از پیروان حق باشد و با پی گیری هدف ممتاز و حقیقی خویش باطل و تباهی را از میان بردارد.
پیامبر از علی پرسید که نام این نوزاد مسعود را چه گزارده ای؟ عرضه داشت: من به رسول خدا سبقت نمی جویم و پیامبر گفت من هم بر امر پروردگارم پیشی نخواهم جست در این هنگام الهام خداوندی بر پیامبر فرود آمد و حضرتش دستور داد نام نوزاد را «حسن» بگذارند.
و به حق نامی بهترین نامها است. و در نیکویش همین کافی است که خداوند آن را برگزیده است و زیبایی چنین نام دلالت بر حسنِ معنوی و جلوة حقیقت دارد. چون هفت روز از تولد حسن (ع) گذشت. پیغمبر به خانه علی (ع) رفت تا به شکرانه این ولادت قربانی کند. و آنچه توانایی مالی داشت فراهم آورد و حسن (ع) را عقیقه کرد و گوسفندی را قربانی نمود.
این اقدام پس از وی، سنتی برای امت گردید و پیغمبر موی سر فرزندش را نیز تراشید و هم وزن مویش به مستمندان پول نقره داد و نوزاد مقداری عطر و زعفران مالید و او را ختنه کرد.
واقعاً مجتبی پدرانه به چنین پاکیزگی گردیده شده و عاطفه ای این گونه با عنایت همدوشی نکرده ومهری اینگونه گرم و عمیق به ظهور نپیوسته است.
و این درخت امامت بود. که چنین شاخه شادابی برآورده بود و طراوت و زیبایی نبوت در آن جلوه داشت. این انس است که می گوید: هیچ کس همچون حسن (ع) به پیامبر همانند نبود و راویان سیمایش را چنان نمایش می دهند که بر چهرة ملکوتی پیامبر می مانست، رخسارش سفید و آمیخته به سرخی بود و در چشمانش سیاهی درخشنده ای برق می زد.
و توده های موی سرش انباشته و پیچیده بود، استخوان ها و عضلاتی درشت و سطبر داشت و فاصله شانه و بازوهایش زیاد بود، مویی در هم پیچیده و محاسنی انبوده و کوتاه داشت. گردنش به مانند ابریقی نقره می درخشید و همچنانکه در زیبایی های صوری به پیغمبر می مانست، در اخلاق والایی که پیامبر به داشتن آن بر همة پیامبران برتری داشت شبیه جدش بود.
پیامبر می دید که فرزندش نمونه کوچکی از وجود خودش، در نیک خویی، و بلند مقامی و پاکی نفس است و به حق شایسته آن است که از شعاع نبوت پرتو گیرد و رهنمونی امت را پس از پدرش عهده دار گردد.
دیدگان نافذ پیامبر این حقیقت را از ماوراء عالم ماده می دید که آنچه برای او در اقیانوس حیات به موج آمده، حسن را هم تحقق همان بهره، مسلم خواهد بود. به همین جهت شعاع تربیت و عنایتش را بر این گرامی انعکاس می بخشید. و او را در پناه تربیت و مهر معنوی خویش قرار می داد. و از همان روز ولایت این توجه و عنایت بی دریغ خود را دربارة حسن (ع) مبذول می داشت .
2. در زمان پیغمبر (ص)
در حدود هشت سال از دوران طفولیت امام حسن (ع) در زمان حیات پیغمبر اکرم (ص) سپری می شد و او در این مدت از نظر روانشناسی بهترین موقع پرورش و رشد شخصیت طفل است تحت تعلیم و تربیت مستقیم رسول گرامی قرار گرفت و آن حضرت شخصیت عالی و روحانی نواده خود را پی ریزی فرمود.
پیغمبر اکرم (ص) حسنین (علیهما السلام) را فرزند خطاب می کرد و آنها نیز متقابلاً آنحضرت را پدر می خواندند، محبت و علاقة مفرطی که رسول اکرم (ص) به آنها داشت مولد عواملی چند به شرح زیر بود:
1. اولاد ذکور آن حضرت همگی وفات کرده بودند و خداوند منّان به جای آنان حسنین (علیها السلام) را به پیغمبر (ص) عطاء فرموده بود در نتیجه مهر و علاقه ای که هر پدری به فرزند ذکور خود دارد در قلب پر عطوفت نبی گرامی نسبت به آن تجلّی نموده بود.
2. آن دو بزرگوار پسران فاطمه (علیهما السلام) یگانه دختر بازماندة پیغمبر اکرم بودند و قدر و منزلت آن بانوی بزرگوار هم پیش پیامبر معلوم بود.
3. علاوه بر ملاحظات بالا، حسنین (علیهما السلام) جزء پنج تن آل عبا بود و حائز مقام روحانی امامت و مشمول آیة مباهله و نظیر بودند و خداوند نیز آنان را دوست دارد.
4. مهمتر از همه، فداکاری و جانفشانی بی سابقه هر یک از آنان در احیاء و ابقاء شریعت احمدی قابل مدح و تمجید است و هر کس و لو بیگانه از اسلام هم باشد از شنیدن حالات جانبازی آنان در خاطر خود نسبت به آن بزرگواران احساس محبت می نماید. در این صورت پیغمبر اکرم (ص) که قضایای زمان خلافت حسنین را با دوربین وحی و نبوت مشاهده نموده و مظلومیت آنان را به خاطر حفظ مبانی دینی برأی العین ملاحظه می فرمود و با توجه به رابطة قلبی و معنوی هم که با آنها داشت مسلّم است که بایستی بیش از همه کس آنها را دوست داشته باشد.
عده ای از اشخاص مغرض و نادان چه در زمان های گذشته و چه در عصرهای حاضر چنین پنداشته اند که حسنین و سایر ائمه معصومین (علیهم السلام) فقط اولاد علی (ع) بود و فرزند پیغمبر اکرم (ص)محسوب نمی شوند در صورتی که این تصوّر کاملاً باطل و بی منطق است زیرا:
اولاً خداوند در آیة مباهله آنها را پسران پبغمبر خوانده است همچنانکه فرماید:
‹‹فَمَنْ حاجَّکَ فیهِ مِنْ بَعْدِ ما جاءَکَ مِنَ الْعِلمِ فَقُلْ تعالوُا نَدْعُ أّبناءَ نا و أَبنائکُمْ وَ نِساءَ نا و نِسائکُمْ و أَنْفُسَکُمْ ثُمَّ نَبتَهِلْ فَنَجْعلْ لَعنَتَ اللهِ عَلیَ الکاذبَینَ››
ای پیامبر ما، پس هر کس با تو در مقام مجادله برآید (دربارة عیسی علیه السلام) پس از آنکه به وحی خدا با احوال او آگاهی یافتی بگوئید بیائید ما و شما با فرزندان و زنان خود به مباهله (نفرین)، برخیزیم تا دروغگویان را به لعنت خدا گرفتار سازیم.
به شهادت تاریخ و به اتفاق کلیه مورخین رسول اکرم (ص) با حضرت امیر و حضرت زهرا و حسنین (علیهم السلام) برای مباهله نصارای نجران حاضر شدند. و ثانیاً خداوند دربارة ذریّه و اولاد حضرت ابراهیم می فرماید:
‹‹ وَ وَهبْنا لَهُ أسحاقَ وَ یَعْقوبَ کُلاً هَدَیْنا وَ نُوحاً هَدَیْنا مِنْ قَبلُ وَ مِنْ ذُریتِهِ داوُدَ وَ سُلَیمانَ و وَ أیّوبَ وَ یُوسُفَ وَ موسی و هارونَ وَ کذلکَ نَجْزی المُحسنینَ وَ زَکَرِیّا و یَحیی و عیسی و اِلیاسَ کُلٌّ مِنَ الصّالِحینَ››
خداوند در این آیه حضرت عیسی را هم بر سایر پیامبران که نام برده از اولاد حضرت ابراهیم شمرده است درصورتی که عیسی کلمه الله است و پدری نداشته تا بوسیله آن به ابراهیم برسد. بناچار از ناحیه مادر از اولاد حضرت ابراهیم خواهد بود.
حال که عیسی با چندین پشت و در حدود دو هزار سال فاصلة زمانی فرزند ابراهیم خوانده می شود، چگونه حسین (ع) که نوادة پیغمبر اکرم (ص) بوده در زمان حیات آن حضرت هم وجود داشته اند فرزند پیغمبر خوانده نشود؟
ثانیاً: امروزه از نظر بیولوژی و جنین شماسی ثابت شده است که «اسپرماتوزوئید» (نطفه مرد) تا با «اوول» (نطفه زن) ترکیب نشود جنینی بوجود نخواهد آمد زیرا هیچ یک از آن دو به تنهایی قادر به ادامه حیات نیستند و برای اینکه بتوانند بر زندگی خود ادامه دهند لازم است که با یکدیگر درهم آمیزند و تبدیل به یک سلول واحد گردند. بنابراین وجود طفل متعلق به پدر و مادر است نه تنها به پدر و حتی از نظر قانون توارث خصوصیات روحی و اخلاقی مادر بیش از صفات پدر در حالات روانی و اخلاقی طفل مؤثر است و علت اینکه سرپرستی طفل را به عهدة پدر گذاشته اند. از نظر ولایت و قیمومیتی است که پدر نسبت به طفل دارد والا در تولید و به جود آوردن کودک هیچ فرقی بین پدر و مادر نیست و رابطة کودک از نظر زیست شناسی با هر یک از والدین خود به یک نسبت است. امام حسن (ع) در زمان جدش مورد لطف و نوازش آن بزرگوار بوده و رسول گرامی حسنین را غالب اوقات حتی در حضور مردم مورد ملاطفت قرار می داد تا همه بدانند که آنان دو ریحانة پیغمبرند و دوستی خاندان آن حضرت نیز به حکم آیه شریفة : ‹‹قُلْ لا اِسأَلُکُمْ عَلَیهِ اَجْراً‌ إلاّ المَوَدَهَ فی القُربی››
(ای پیغمبر بگو من از شما اجر رسالت نمیخواهم مگر دربارة نزدیکان من محبت و دوستی کنید). بر همه امت فرض واجب است تا شاید پس از رحلت وی در حق آنان اگر هم به خرج ندهند لا اقل ظلم و ستم روا ندارند.
امام حسن (ع) در زمان حیات پیغمبر (ص) با اینکه طفل نوآموز بود مع الوصف موقع وعظ رسول گرامی در مسجد پای منبر می نشست و کلمات دُرر بار جد گرامیش را استماع نموده و حفظ می فرمود به طوریکه وقتی به منزل برمی گشت عیناً آن را به مادرش نقل می کرد. حضرت صدیقة کبری (علیها السلام) همان مطالب را به حضرت امیر بیان می نمود علی (ع) می پرسید از کجا وحی خدا را می دانی فاطمه (ع) اظهار می کرد از فرزندت حسن می شنوم.
روزی پدرش در گوشه خانه به طوری که فرزندش نبیند جهت استماع گفتار او پنهان شد چون کودک از راه رسید بنا به عادت معهود شروع به سخن گفتن نمود ولی کمی زبانش به لکنت افتاد و نتوانست بر سخن خود مسلط باشد مادرش فرمود چرا زبانت گرفت عرض کرد: ‹‹یا اُمّاهُ أظنُّ أَنَ کبیراً یَصْمَعُنی››. مادر جان گمان ی کنم بزرگی صدایم را می شنود، در آن موقع حضرت امیر (ع) دوید و فرزندش را درآغوش گرفت و بوسید.
2-3. در زمان علی(ع)
پس از رحلت پیغمبر اکرم (ص) برخلاف دستور قرآن و علیرغم وصیّت آن حضرت نه تنها دربارة خاندان او محبّت و دوستی ننموده اند بلکه با ایجاد بلوا در سقیفه دودمان نبوّت را مورد اهانت و ستم قرار داده و منصب خلافت الهیّه را که از جانب خداوند بوسیلة نبی اکرم (ص) در غدیر خم برای وجود نازنین علی (ع) تعیین و ابلاغ گردیده بود به ناحق تصاحب کرده و با یگانه یادگار آن حضرت که دختر والا گهرش بود بدرفتاری نمودند.
مشاهدة این ناملایمات در روحیة اطفال آن خانواده من جمله حسن (ع) نیز خواه نا خواه مؤثر بوده و آنان را محزون و اندوهناک می نموده است.
بنابراین با رحلت رسول خدا (ص) نور دیدگان فاطمه (ع) از محبّت و علاقة جدّ بزرگوارش محروم مانده و به دامن پر عطوفت مادر پناه بردند. اما طولی نکشید که آن یگانه مظهر عفّت و کانون عصمّت نیز در اثر تألمات وحی شدیداً بیمار و بالاخره به پدر بزرگوارش ملحق گردید.
در چنین موقعی فقط وجود امیر مؤمنان بود که امام حسن (ع) و اولاد دیگر فاطمه (ع) را در پناه مهر و محبّت خود داشت و آنان را بعدها هم به فرزندان دیگرش مقدم شمرده و حسنین (ع) را فرزندان پیغمبر می خواند.
خلفای غاصب برای جلب توجه مهاجرین و انصار هم که بود نسبت به حسنین (ع) اظهار مودّت نموده و از بیت المال نیز سهمی به آنان می دادند چنانکه عمر روزی به هریک از آن دو ده هزار درهم داد و به پسر خود عبدالله هزار درهم بخشید پسرش گفت: با اینکه سابقة مرا در اسلام می دانی چرا این دو را بر من ترجیح می دهی؟ و خیال می کرد که با این منطق پدرش را قانع ساخته و عاطفة پدرانة او را تحریک کرده است ولی فراموش نموده بود که پدرش روی چه حسابی چنین عملی را داده است از این رو عمر با حالت تندی و خم به پسرش گفت: وای بر تو، تو مانند جدّ آنها جدی و مانند پدرشان پدری و مثل مادرشان مادری و نظیر جدة آنها جده ای و مانند دائی آنها دائی و مثل خالة آنها خاله ای و چون عموی آنها عموئی و نظیر عمه شان عمه ای برای من بیاور تا من تو را نیز در ردیف آنان حساب کنم. مگر نمی دانی که جدّ آنها رسول الله (ص) و پدرشان علی (ع) و مادرشان فاطمه (ع) و جده شان خدیجه و دائی شان ابراهیم و خاله شان زینب و رقیه و ام الکلثوم و عمویشان جعفر بن ابیطالب ابن هانی دختر ابیطالب است.
امام حسن (ع) که فرزند بزرگتر پدرش بوده و پس از شهادت وی نیز مقام امامت برای او بود مورد توجه و تربیت علی (ع) قرار گرفت. در دوران خلافت علی (ع) نیز در جنگ های جمل و صفین و نهروان شرکت داشت و خدمات نظامی ارزنده ای انجام می داد.
حوادث و انقلابات روزگار در زمان جوانی او یعنی در فاصلة بین رحلت جدش تا شهادت پدرش که مدت 30 سال به طول انجامید و موجب آزردگی و تجربة او شده در طول این مدت همراه پدرش از ستمدیدگان حمایت می کرد و از بیدادگران انتقاد می نمود.
2-4. نسبت شریف امام حسن مجتبی (ع)
نسبت شریف کریم اهل بیت، امام حسن مجتبی (ع) بدین قرار است:
‹‹حسن بن علی بن ابی طالب بن عبدالمطلب بن هاشم بن عبد مناف بن قصی بن کلاب بن مره کعب بن لوی بن غالب بن فهربن مالک بن خضر بن کنانه بن خزیمه بن مدرکه بن الیاس بن مضربن نزار بن معد بن عدنان.
از پیامبر اکرم روایت شده است: ‹‹ اِذا بَلَغَ نَسَبی إلی عدنان فَامسکوا ›› «هر گاه نسب من به عدنان رسید، در آن توقف کنید و فراتر نروید.»
امام حسن مجتبی (ع) با 29 واسطه به حضرت اسماعیل (ع) فرزند ابراهیم خلیل الرحمن (ع) می رسد. اما نسبت مادری حسن مجّتبی (ع) به واسطة مادرش فاطمه زهرا (علیها السلام) بنت رسول خدا (ص) به عبدالمطلب و در نهایت همانند نصب پدری اش به عدنان و سرانجام به حضرت اسماعیل (ع) می رسد.
بنابراین نَسَب امام حسن مجّتبی (ع) از طرف پدر با یک واسطه و از طرف مادر با دو واسطه به عبدالمطلب بن هاشم منتهی می گردد.
پیامبر اسلام (ص)، دو سبطش حسن و حسین را پسران خود می خواند و خداوند متعال در آیه مباهله آن دو را پسران پیامبر (ص) خوانده است .
2-5-1. والدین پاک سرشت امام حسن (ع)
در اینجا اشاره ای کوتاه به زندگی و شخصیت پدر ارجمند و مادر گرامی امام حسن (ع) می کنیم.
2-5-2. پدر ارجمند امام حسن مجّتبی (ع)
امیرمؤمنان علی بن ابی طالب (ع)، پدر ارجمند امام حسن مجّتبی (ع) است.
حضرت علی (ع) در سیزده رجب سال 30 عام الفیل (ده سال پیش از بعثت پیامبر (ص) در داخل خانه خدا ] کعبه[ از مادری پاک و عفیف، چون فاطمه بنت اسد دیده به جهان گشود. پدرش ابوطالب بن عبدالمطلب و مادرش فاطمه بنت اسد بن هاشم می باشند. فرزندان ابوطالب، از جمله حضرت علی (ع) نخستین هاشمی زاده ای بودند که از پدر هاشمی نسب تولد یافتند.
ابوطالب به مانند پدر و نیاکان خود، از موحدان و پیروان دین حنیف ابراهیم (ع) از هرگونه شرک و بت پرستی دور بود. وی که جانشین پدرش عبدالمطلب شده بود، بنا به وصیت وی، قیمومیت وکفالت پیامبر (ص) از دوران خردسالی اش برعهده گرفت و از وی به مانند فرزندان خود، بلکه بهتر از فرزندان خویش نگه داری و سرپرستی کرد.
ابوطالب و همسرش فاطمه بنت اسد، بیش از چهل سال، حضرت محمد (ص) را چون نگینی در میان گرفته و از او محافظت کرده و جای خالی پدر و مادرش را پر کردند.
پس از بعثت پیامبر اسلام (ص) خانواده ابوطالب نخستین کسانی بودند که به آن حضرت ایمان و از او جانانه دفاع کردند و در این راه، سختی ها و فشارهای زیادی متحمل شدند. حضرت محمد (ص) در هر سال حدود یک ماه در «غار حرا» به نیایش عبادت می پرداخت و در این مدت، علی (ع) را رابط وی و همسرش خدیجه کبری (علیها السلام) و تنها انیس آن حضرت در آن غار بود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  158  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله طراحی مجموعه تجاری-تفریحی شهرستان بابل

مقدمه :
گزارش حاضر که جهت طراحی مجموعه تجاری-تفریحی شهرستان بابل تهیه شده است شامل بررسی و مطالعه در زمینه اقلیم منطقه و معماری بومی آن ، نیازهای روزمره و فصلی متناسب با اقلیم و مورد تقاضا در منطقه و می‌باشد ؛ سپس به بررسی ضوابط خاص بخش‌های تجاری و فضاهای مرتبط با آن و همچنین انواع سیستمهای تأسیساتی مطابق با معیارهای مورد نظر هر یک از آنها پرداخته شده است . در انتها چند نمونه از مجموعه های طراحی شده داخلی و خارجی مورد بررسی قرار گرفته است ؛ تا نهایتا امکان طراحی صحیح و منطبق بر ضوابط و معیارهای مورد نظر فراهم گردد .
با توجه به رشد روزافزون جمعیت و افزایش علاقه مندی مردم به اجتماع نیازهای روزمره و هفتگی ، نیاز به بخشهایی که هم عملکرد تجاری و هم تفریحی داشته باشد و بتواند پاسخگوی این قشر مشتاق باشد ، روز به روز فزونی می یابد . وجود مجموعه‌های تجاری-تفریحی که هم می توان خرید‌های روزمره و هم سالیانه در آن صورت گیرد و همچنین در کنار این موارد نیازهای تفریحی مردم نیز پاسخ داده شود .
توجه به این مسائل و علایق شخصی ، مرا بر آن داشت تا جهت پروژه پایان نامه خود به این مقوله بپردازم و تلاشی هر چند کوچک و در حد توانم در این زمینه ارائه دهم .

سیمای اقلیمی:
الف – مشخصات اقلیمی استان مازندران
به طور کلی مجموعه عواملی چون درجه حرارت ، رطوبت هوا ، وزش باد ، میزان بارندگی و تابش آفتاب سازنده اقلیم یک منطقه هستند . به طور کلی سواحل دریای خزر با اعتدال هوا و بارندگی فراوان جزو مناطق معتدل و مرطوب است و نوع آب و هوای آن مدیترانه ای اما با رطوبت بیشتر می باشد .
منطقه فوق که به صورت نواری بین رشته کوههای البرز و دریای خزر محصور شده ، از جلگه های پستی تشکیل می شود که هرچه به طرف شرق می رویم از رطوبت و اعتدال هوای آن کاسته می شود .
آب و هوای استان مازندران تقریبا یکی از معتدلترین آب و هواهای جهان است ، تغییرات شدید و ناگهانی هوا با همان شکل خاصی که در تابستان دیده می شود ، در زمستان نیز مشاهده می گردد ؛ به طوری که چگونگی هوای فردا را نمی توان پیش بینی کرد .
-دما :
استان مازندران به دلیل مجاورتش با دریا درجه حرارت چندان متغیری ندارد و درجه حرارتش از یک ناحیه به ناحیه دیگر کمتر تغییر می یابد . درجه حرارت روز و شب چه در تابستان و چه در زمستان اختلاف زیادی با هم ندارند . زیرا دریا به مراتب دیرتر از خشکی گرما و سرمای خود را از دست می دهد .
درجه حرارت متوسط سالیانه این منطقه « 14.5 تا 18 » درجه سانتی گراد و نوسان دمای سالیانه آن « 25 تا 35 » درجه می باشد . برای سردترین ماههای سال متوسط حداقل حرارت روزانه« 2 » درجه و حداکثر دما در روز حدود « 12 تا 16 » درجه و متوسط حداقل دما در طی شب حدود « 0 تا 15- » درجه است . در کمتر از یک ماه و نیم از سال یخبندان وجود دارد . برای گرمترین ماههای سال حداکثر دما در طی روز حدود « 26 تا 32 » درجه و متوسط حداقل دما در طی شب حدود « 13 تا 20 » درجه می باشد .
دما درجه حرارت ( سانتی گراد )
معدل حداکثر معدل حداقل حداکثر مطلق حداقل مطلق متوسط
فروردین
اردیبهشت
خرداد
تیر
مرداد
شهریور
مهر
آبان
آذر
دی
بهمن
اسفند 18.5 8.8 30 4.6 13.7
20.2 12.5 29.2 8 16.4
26.5 16.4 30.8 10 21.4
28.3 21.4 31.4 14.8 24.9
32.6 22.6 35 17.8 27.6
27.7 20.7 36 17.8 24.2
25.1 14.9 35.4 9 20
17.4 9.1 24.4 1.2 13.3
14.5 5.6 24.4 0 10.1
12.8 5.5 27.8 4.4 9.2
12.8 1.8 22.5 2- 8.2
12.3 3.4 23 1.9- 8.4

همانطور که در جدول فوق مشاهده می شود ، حداکثر درجه حرارت عموما در ماه مرداد و حداقل آن در بهمن ماه است در صورتی که در سایر نقاط ایران ، گرمترین ماه سال تیر ماه و سردترین آن دی ماه است . فصل خشکی در این منطقه در طول سال مدت زیادی دوام ندارد . ( در حدود یک ماه ، از نیمه خرداد ماه تا نیمه تیر ماه )
- رطوبت :
کثرت بارندگی در استان مازندران ، موجب افزایش رطوبت هوا در اکثر شهرهای آن می شود ؛ به طوری که در تابستانها توأم شدن گرمای شدید با رطوبت زیاد هوا موجب سنگین و شرجی شدن فوق العاده هوا می شود که به صورت غیر قابل تحملی در می آید . در زمستانها نیز سرد شدن فوق العاده هوا که عموما هر « 10 تا 20 » سال یک بار اتفاق می افتد ، موجب ریزش برفهای سنگین می گردد .
بر طبق آمارهای هشت ساله ( 1375-1367 ) رطوبت نسبی هوا در طی ساعات روز بین « 68 تا 94% » و حداقل آن 58% می باشد . در تابستان حداقل « 50 تا 85 % » و در زمستان حداکثر « 75 تا 95 % » است . در سال 1375 حداکثر رطوبت نسبی شهرستان بابل 98% و حداقل آن 64% برآورد شده است .
ماه متوسط رطوبت نسبی ( درصد ) میزان
بارندگی
(میلیمتر ) تعداد
روزهای
بارانی تعداد روزهای یخبندان
حداکثر حداقل
فروردین
اردیبهشت
خرداد
تیر
مرداد
شهریور
مهر
آبان
آذر
دی
بهمن
اسفند 96 60
97 67
94 51
94 54
95 56
97 72
97 60
98 67
97 65
91 68
99 57
98 61 41.6
106.9
5.6
50.1
22.5
241.9
108.5
236.4
100.6
115
143.3
124 13
14
2
6
4
17
9
16
12
13
14
14 0
0
0
0
0
0
0
0
1
1
7
2

بالا بودن میزان رطوبت هوا باعث مه شدید شبانه به خصوص در فصل پائیز می گردد و بیش از نیمی از سال شبنم دیده می شود . توأم بودن رطوبت بالا با درجه حرارت زیاد ( 33 درجه ) در تابستان موجب سنگین شدن فوق العاده هوا می گردد .
بالا بودن رطوبت هوا در استان مازندران موجب شده که تبخیر و تعریق ، پائین و در حد پتانسیل باشد . به طور کلی هرچه از غرب استان مازندران به سمت شرق حرکت می کنیم تعریق گیاهان و میزان تبخیر آب زیاد می‌شود .
- میزان بارندگی :
استان مازندران از نظر میزان بارندگی رتبه دوم را پس از استان گیلان در کشور دارا می باشد و سابقه بارندگی تا حدود « 2368 » میلی متر باران در سال را دارد .
بر اساس یک برآورد حدود 17 % حجم کل باران کشور در مناطق کم ارتفاع مازندران با مساحتی برابر فقط 0.4 % وسعت کل کشور می بارد . زیادت بارندگی در مازندران در حدی است که گاه « 45 تا 60 » روز به طور مداوم باران می بارد و گاهی بارندگی آن در یک روز به اندازه میزان کل بارندگی سالیانه بعضی از مناطق کشور است .
بارندگی دشت مازندران حدود 900 تا 1500 میلی متر در سال است ؛ به طوری که در هیچ ماه از سال بدون بارندگی نیست. میانگین آمار 22 ساله بارندگی در شهرستان بابل ( 1361-1340 ) نشان می دهد که میزان بارندگی در این شهر برابر « 1435 » میلی متر در سال است.
افزایش بارندگی در ارتفاعات البرز به خصوص در قسمتهایی که جهت شرقی و غربی دارند بیشتر دیده می‌شود . بیشترین مقدار آن در ارتفاعات « 1500 تا 2000 » متری است ؛ در صورتی که در کوهستانهای جنوبی بابل که اکثرا امتدادشان شرقی – غربی هستند چنین افزایشی کمتر دیده می شود و بیشترین مقدار ریزش در ارتفاعات بین « 1000 تا 1500 » متری اندازه گیری شده است .
از غرب مازندران به طرف شرق و از جنوب به شمال میزان بارندگی کاهش می یابد . بیشترین میزان ریزش باران در ماههای شهریور ، آبان ، آذر و دی بوده و کمترین میزان آن در تیر و مرداد است .
علت اصلی افزایش بارندگی در این خطه ، برخورد بخارات متراکم دریای خزر با ارتفاعات رشته کوههای البرز در شمال و ارتفاعات کوههای زاگرس در غرب است که سبب تبدیل آنها به باران و فروریختن در دامنه های شمالی و غربی این دو رشته کوه می گردد و در نتیجه آن ، جویبارها و سیلابهایی ایجاد می شود که در شمال به سوی دریای مازندران و در غرب به مرزهای غربی جاری می گردد و معمولا بدون استفاده از دسترس خارج می گردد .
نمودارمیزان بارندگی چند شهراستان مازندران :

- میزان بارندگی در فصل تابستان و زمستان :
نحوه توزیع سالیانه باران ، بین فصول و ماهها و بالاخص میزان بارندگی در فصل تابستان در میزان پوشش گیاهی و رویش نباتات بسیار مؤثر می باشد .
در تمام ایران تنها ساحل دریای خزر است که بارانی تابستانی دارد به طوری که در ناحیه آمل « 25 تا 31 % » ریزشهای جوی در تابستان نازل می شود و در شهرستان بابل نیز 22 % از ریزشهای جوی در تابستان فرو می ریزد . در فصل زمستان قسمت اعظم نزولات جوی منطقه مازندران به صورت باران است و ریزش برف به خصوص در شهر بابل کمتر مشاهده می شود ؛ اما در بعضی سالها برفهای سنگین می بارد که موجب انسداد راههای ارتباطی گشته و زندگی و رفت و آمد در داخل شهرها را مشکل و در پاره ای موارد به کلی مختل می سازد .
-تابش آفتاب :
حرارت نیز مانند نور به شکل امواج الکترومغناطیسی انتقال می یابد . این نوع انتقال حرارت را تابش می نامند . به وسیله تابش یا ساطع شدن امواج الکترومغناطیسی ( با طول موج بلند ) حرارت از یک جسم گرم به جسم سرد انتقال می یابد . بدون آنکه در دمای هوای بین دو سطح اثری بگذارد .
استان مازندران به دلیل کثرت بارندگی و ابری بودن هوا ، متوسط ساعات تابش خورشید و نیز شدت تابش آن در مقام مقایسه با مناطق هم عرض آن بسیار کم است . این مسأله باعث محدودیتهای قابل توجه ای در پاره ای ازفعالیتهای زراعی و محدودیت زمانی برای آنها می گردد.
در واقع شدت آفتاب و حرارت آن در یک نقطه از سطح زمین به فاصله ای که اشعه خورشید باید طی نماید و به ضخامت ابر و وضعیت هوا از نظر آلودگی بستگی دارد . به همین دلیل شدت آفتاب در یک محل با ارتفاع آن محل از سطح دریا متناسب است . در نقاط مرتفع چون اشعه خورشید فاصله کمتری از اتمسفر را طی کرده ، در نتیجه حرارت بیشتری ایجاد می گردد ؛ بنابراین تعداد ساعات آفتابی در مازندران در روز به جز در دوره خشکی چندان زیاد نیست و از ماه شهریور به بعد نور آفتاب بسیار ضعیف می شود .
ب - نحوه تأثیر عوامل اقلیمی در تعیین جهت یک ساختمان :
برای این تعیین جهت باید به دو نکته توجه داشت : اول : امکان استفاده از خاصیت خنک کننده باد و پرهیز از تابش آفتاب در مواقع گرم . دوم : امکان استفاده از تابش آفتاب و مصون بودن از وزش باد در مواقع سرد . از طرف دیگر سرعت ، تواتر و جهت جریانهای باد در اثر برخورد با عوارض محلی موجود روی سطح زمین از قبیل کوه ، دره ، ساختمان و پوشش گیاهی تغییرات محسوسی پیدا می کند که باید مورد محاسبه قرار گیرد .
استفاده از کوران و تهویه طبیعی بدون استثنا در تمامی ساختمانهای اینگونه مناطق به چشم می خورد . به طور کلی ساختمانها دارای پلانهایی گسترده و باز بوده و بیشتر به صورت اشکال هندسی طویل و باریک هستند . به منظور حداکثر استفاده از وزش باد در ایجاد تهویه طبیعی در داخل اتاقها ، جهت استقرار ساختمانها با توجه و در رابطه با جهت وزش نسیم دریا انتخاب گردیده اند . در مناطقی که وزش باد شدید و طولانی است قسمتهای رو به باد ساختمانها کلا بسته هستند .
به دلیل وجود بارندگی زیاد در این منطقه بامها کاملا شیبدار بوده و اکثرا شیبشان تند است .
پس از بیان تمام این کلیات باید به تأثیر تک تک عوامل اقلیمی فوق الذکر و نحوه تأثیر آنها در ساخت و چگونگی معماری این منطقه پرداخت :
1- تابش آفتاب و حرارت :
در تعیین جهت ساختمان در رابطه با تابش خورشید بایستی به دو مورد توجه داشت :
1- در مواقع گرم از کمترین مقدار گرمای تابش خورشید استفاده گردد .
2-در مواقع سرد از بیشترین مقدار گرمای تابش خورشید استفاده شود .
برای دستیابی به دو مرحله بالا بایستی مواقع گرم و سرد یک محل را تشخیص داد و همچنین روشی برای محاسبه گرمای تابش خورشید در مواقع گرم و سرد ایجاد نمود .
در مواقع سرد ، تا دو ماه از سال روزها ، 5 تا 7 ماه از سال شبها علاوه بر استفاده از مصالح مناسب و انرژی خورشیدی ذخیره شده در جداره های ساختمان ، استفاده از وسایل گرماساز ضروری است . البته در این اقلیم درمواقع گرم تقریبا 6 ماه از سال روزها در سایه و همراه با کوران هوا ، 2 تا 3 ماه از سال شبها با وجود کوران ، شرایط آسایش فراهم است .
تشخیص مواقع گرم و سرد یک محل :
برای دستیابی به تشخیص مواقع گرم و سرد یک اقلیم از جدول نقشه بیوکلیماتیک استفاده می شود . در این جدول دو محور عمود بر هم ، دما و رطوبت نسبی می باشند که از این طریق می توان هوای داخلی ساختمان را تعیین نمود . به این ترتیب لحظاتی که در داخل « منطقه آسایش » واقع شوند ، لحظات مطبوع یا راحت می باشند . لحظات خارج از آن در صورتی که بالای منطقه آسایش باشند گرم بوده و جریان باد برای جبران گرمی آنها ضرورت دارد و در صورتی که زیر منطقه آسایش باشند سرد بوده و تابش خورشید برای جبران سردی آنها پیشنهاد می شود .
تأثیر سایه بانها :
آزمایشات نشان داده که سایه بانهای خارجی ( دیوار و درخت و غیره ) تا « 90 % » و سایه بانهای داخلی (پرده کرکره ای و غیره ) تنها « 20 تا 25 % » اثر حرارتی تابش خورشید را در داخل یک اتاق تقلیل می دهند .
بهترین و سودمندترین سایه بانهای طبیعی درخت می باشد.
درخت علاوه بر تأثیرش در وضعیت گرمایی ساختمان ، میزان فشار باد را بر ساختمان تقلیل می دهد . به طور کلی درختان باید در محلی از محوطه ساختمان کاشته شوند که در ساعات گرم و زمانی که خورشید حداکثر انرژی خود را به سطح موردنظر می تابد ، بر روی آن سطح سایه بیندازند . درختان بهترین نوع سایه بان برای پنجره ها و دیوارهای شرقی ، جنوب شرقی ، جنوب غربی و غرب ساختمانهای کوتاه می باشند .
2-باد :
برای مطالعه تأثیر عامل باد بر جهت ساختمان لازم است اطلاعات مربوط به جهت ، سرعت و زمان بادهای محلی در دسترس باشد . ولی از طرفی سرعت ، تواتر و جهت جریانهای باد در اثر برخورد با عوارض محلی موجود روی سطح زمین از قبیل کوه ، دره ، ساختمان و پوشش گیاهی تغییرات محسوسی پیدا می کند .
آزمایشات دانشمندان در مورد تأثیر باد در به جریان انداختن هوای داخلی ساختمان ثابت کرده است که هرگاه باد با زاویه « 90-45 » درجه به جبهه ساختمان بوزد دیگر نمی تواند تأثیری در به جریان انداختن هوای داخلی ساختمان داشته باشد . بهترین حالت استقرار ساختمان در رابطه با باد این است که ساختمان در جهتی واقع شود که بادهای مطبوع محل در محدوده بادهای مؤثر و بادهای نامطبوع محل در محدوده بادهای نامؤثر به ساختمان بوزد .
در صورتی که باد مطبوع در محدوده بادهای نیمه مؤثر در یک جبهه ساختمان قرار گیرد ، می توان با ایجاد شکستگی رو به باد در آن جبهه ، باد مطبوع را به داخل ساختمان هدایت کرد و در صورتی که باد مزاحم در این محدوده قرار گیرد کافی است از ایجاد شکستگی رو به باد در آن جبهه پرهیز نمود . در صورتی که باد مزاحم در محدوده بادهای مؤثر یک جبهه ساختمان قرار گیرد ، لازم است با ایجاد موانعی از قبیل درخت ، دیوار و غیره ، آن جبهه ساختمان را از وزش باد مزاحم محفوظ داشت .
به طور کلی وقتی باد به طور عمودی به یک ساختمان می وزد ، دیوارهای مقابل باد تحت فشار و دیوارهای پشت به باد تحت مکش یا فشار منفی قرار می گیرند و اگر باد به شکل مایل به این ساختمان بوزد دو سطح مقابل باد تحت فشار و دو سطح دیگر تحت مکش قرار خواهند گرفت .
- عملکرد تهویه و نیاز به آن در ساختمان :
وضعیت تهویه طبیعی با میزان تعویض هوای داخل یک ساختمان یکی از عوامل تعیین کننده سلامت و راحتی انسان می باشد . تهویه طبیعی به دو صورت یکی مستقیم و دیگری غیرمستقیم بر انسان تأثیر می گذارد ؛ از یک سو پاکی و سرعت جریان هوا در داخل ساختمان به طور مستقیم بر انسان اثر گذارده و از سوی دیگر وضعیت تهویه از طریق تأثیر بر دما و رطوبت هوا و سطوح داخلی ساختمان به طور غیرمستقیم انسان را تحت تأثیر قرار می دهد .
سرعت هوا در نقاط مختلف یک اتاق به نوع فعالیتی که در آن اتاق می شود و همچنین به خصوصیات اقلیمی آن محل بستگی دارد . به عنوان مثال در یک اتاق نشیمن که معمولا تمام افراد درحالت نشسته هستند ، جریان اصلی هوا در ارتفاع سر و شانه افراد یعنی در ارتفاع « 70 تا 120 » سانتی متری از کف اتاق مناسب است . در اتاقهای اداری و کلاسهای درس و یا کتابخانه ، چون جریان هوا باعث اختلال در نظم کار می شود ، باید جریان اصلی هوا در ارتفاع « 120 تا 150 » سانتی متری از کف قرار داده شود .
- موقعیت پنجره و تأثیر آن در وضعیت تهویه طبیعی :
موقیت پنجره نسبت به جهت وزش باد و وضعیت تهویه طبیعی در اتاق تأثیر زیادی دارد . بهترین وضعیت تعبیه پنجره که تقریبا تمام اتاق را متأثر می کند در اشکال زیر نمایش داده شده است .

حرکت توده های بزرگ هوا را که در نتیجه اختلافات فشار هوا به وجود می آید نمی توان تغییر داد ؛ اما سرعت و جهت حرکت بادهایی که در نزدیکی سطح زمین جریان دارد تا حدودی قابل قبول است . در این رابطه اصطکاک مقاومت و ممانعتی که درختان و دیوارها در مقابل وزش باد به وجود می آورند ، به طور کاملا مفیدی مورد استفاده قرار می گیرند .
الگوی حرکت باد هنگامی که درخت در فاصله 1.5 متری ساختمان است :

الگوی حرکت باد هنگامی که درخت در فاصله 9 متری ساختمان است :

- تهویه مورد نیاز در اقلیم معتدل و مرطوب :
با منطبق نمودن شرایط گرمایی مناطق مرطوب بر جدول بیو کلیماتیک ساختمان می توان مشاهده نمود که مشکل عمده در این مناطق ، رطوبت زیاد هوا در تمام فصول سال است . مهمترین روش برای ایجاد آسایش در ساختمانهای این مناطق ، برقراری و تداوم کوران در فضای داخلی است .
بنابراین در طراحی ساختمان برای این گونه مناطق باید ایجاد کوران در داخل ساختمان مورد توجه کامل قرار گیرد .
در این رابطه توجه به نکات زیر حائز اهمیت است :
ارتفاع ساختمان از سطح زمین یکی از عوامل تعیین کننده میزان فشار باد بر ساختمان و در نتیجه تعیین کننده میزان استفاده از باد در ایجاد تهویه طبیعی در آن ساختمان است . ساختمان بلندتر از ساختمانهای اطراف و یا بلندتر از درختان ، از تهویه طبیعی بهتر برخوردار است .
به طور کلی به دلیل اهمیت زیاد کوران در مناطق مرطوب ، جهت ساختمانها باید با توجه به کوران ایجاد شده تعیین گردد .
3-بارندگی و رطوبت :
رطوبت در ساختمان عاملی بالقوه در به مخاطره انداختن سلامتی و آسایش ساکنین ساختمان بوده و منشأ خساراتی است که به زیبایی و مصالح ساختمان وارد می آید . دیوارهای نمور و مرطوب ممکن است باعث تعدد و شدت یافتن امراضی چون سرماخوردگی و رماتیسم گردند .
مقاومت حرارتی دیوارهای مرطوب نیز به دلیل آب موجود در آنها ، کاهش یافته و در نتیجه دمای سطوح داخلی دیوارها ، پایین آمده و امکان بروز تعرق بر روی چنین سطوحی افزایش می یابد ، که این خود می تواند باعث ناراحتی از نظر شرایط گرمایی هوای داخل ساختمان و یا افزایش میزان سوخت مصرفی سیستمهای مکانیکی گردد .
همچنین رطوبت موجود در دیوارهای مرطوب باعث می شود املاح نمک موجود در مصالح حل شده و سپس به صورت شوره و یا سفیدک در سطح این دیوارها ظاهر گردد .
ترکیب دمای « 25 تا 35 » درجه سانتی گراد با رطوبت نسبی بالا ، محیط مناسبی برای رشد قارچها و انگلهای چوب به وجود می آورد که کاربرد مصالح چوبی در این اقلیم را با مشکل مواجه می کند .
خساراتی که در اثر رطوبت به مصالح ساختمانی وارد می شود ، شامل تغییر ابعاد و پوسیدگی چوب ، زنگ زدگی فلزات ، نرم شدن اندودهای گچی و آهکی و همچنین جدا شدن صفحات چوبی به هم چسبانیده شده می باشد .
زمین شناسی استان مازندران :
مازندران مانند دیگر نقاط ایران در ادامه فرآیند کوهزایی آلپی در دوران سوم به همراه البرز از آب خارج شده و شکل تثبیت شده خود را در اواخر دوره سوم یافته و در دوران چهارم ، تغییرات تکنوتیک و تغییرات کلیماتیک و آب و هوایی و فرآیند فرسایشی مهمترین اثر را در تغییر چهره خارجی زمین در این ناحیه داشته است .
از نظر زمین شناسی پهنه شمال البرز ( گیلان و مازندران و گلستان ) تحت واحد زمین شناسی «زون گرگان» نامگذاری شده است . این زون که بخش اعظم آن به وسیله رسوبات عصر حاضر ( رودخانه ای – دلتایی – ساحلی ) پوشیده شده است ، در قسمت شمال گسل معروف و بزرگ البرز قرار دارد که این گسل از گرگان تا لاهیجان ( شرقی – غربی ) گسترده شده است . به غیر از گسل بزرگ البرز ، گسل دیگری به نام گسل آستارا موجود می باشد که جهت شمالی – جنوبی داشته و تا قفقاز کشیده شده است . در فرآیند تکنوتیکی ( خصوصا فرورفتگی دریای خزر در شرق گسل ) این ناحیه اهمیت فراوان دارد . به این خاطر بسیاری از متخصصان و زمین شناسان معتقدند که این زون ( پهنه گیلان ، مازندران و گلستان ) در امتداد این دو گسل در حال فرونشینی است و بالا آمدن آب دریای خزر به خاطر فرونشینی این ناحیه بوده و زمین لرزه های متعدد را در این ناحیه باعث می شود . از شواهد این امر وجود تراسهای آبرفتی در کوهپایه های البرز ، پایین رفتن سطح آب رودخانه های دریای خزر و جابجایی رسوبات در دو طرف گسل خزر نسبت به هم می باشد .
لرزه خیزی ناحیه مازندران :
لرزه خیزی ناحیه مازندران بستگی به شدت فعالیت تکنوتیکی گسله های موجود دارد ، که گسلهای مهم آن گسلهای البرز و آستارا می باشند . گسل البرز دارای پهنه زیادتری است که از شرق گیلان به طرف گرگان کشیده می‌شود و منطقه وسیع تری را تحت تأثیر خود قرار می دهد.
عمق کانونی زلزله ای مازندران همانند سایر زمین لرزه ها سطحی است ( عمدتا عمق شکستها از « 600 - 0 » کیلومتر پوسته زمین متغیر است ) به طوری که از 56 زلزله که از 1900 تا 1976 در محور گیلان و مازندران اتفاق افتاده 68 % آن یعنی 38 زلزله در عمق «33-0 » کیلومتری سطح زمین بوده است . یعنی در واقع بزرگی آنها از مرز 6.1 درجه ریشتر تجاوز نمی کند.
- تأثیرات احتمالی زلزله در شهر بابل :
به علت نزدیکی شهر بابل به خطوط هم لرز ناشی از زلزله در گسلهای ذکر شده و با توجه به سابقه زلزله احتمال وقوع زلزله در آن وجود دارد و از آنجایی که از زلزله های حادث شده فرکانسهای همسانی در تمام نقاط شهر بابل به دست آمده و گسل مهمی نیز در آن منطقه وجود ندارد ؛ معیارها و ضوابط سازه ای برای تمام نقاط شهر یکسان است . در نقشه پهنه بندی خطر نسبی زلزله در ایران ، شهرستان بابل در رده خطر متوسط قرار دارد .
ویژگی مهم ، در ارتباط با زلزله در شهرستان بابل ، وضعیت خاص زمینهای آن از نظرعدم مقاومت کافی خاک برای احداث بنا ، رسی بودن خاک و بالا بودن سطح آبهای تحت الارضی است و لازمه آن محاسبه هرگونه بنا و سازه بر اساس ضوابط و نظارت فنی و با محاسبه مقاومت و ایستایی مصالح است که در این شرایط منطقه ای احداث می گردد .
نتیجه گیری کلی :
از بررسی مطالب ذکر شده به نتایج زیر خواهیم رسید:
- ساختمان باید در هر دو امتداد عمود بر هم قادر به تحمل نیروهای افقی ناشی از زلزله باشد و در هر یک از این امتدادها نیز باید انتقال نیروهای افقی به شالوده به طور مناسبی صورت گیرد .
- تقارن در پلان ساختمانها سبب کاهش تخریب می شود ؛ به عبارت دیگر توزیع تنشهای مختلف در اعضای سازه بهتر انجام شده و مقاومت و پایداری بیشتری حتی در زلزله های با شتاب بالا از جانب این قبیل ساختمانها نشان داده شده است .
- کاربرد مصالح سخت تر سبب پایین آوردن انعطاف سازه شده و به صورت مصالح «تردشکن» در می آیند و در شرایط مساوی نیروهای برشی زلزله ، خسارات فراوانی را متحمل
می شوند .
- برای حذف و یا کاهش خسارت و خرابی ناشی از ضربه ساختمانهای مجاور به یکدیگر باید ساختمانهایی که دارای ارتفاع بیش از 4 طبقه هستند به وسیله درز انقطاع از ساختمانهای مجاور جدا شده و یا با فاصله ای حداقل برابر با نصف درز انقطاع از مرز مشترک با زمینهای مجاور ساخته شوند .
وضع فعالیت :
افراد شاغل و افراد بیکار ( جویای کار ) در مجموع 39.85 % از جمعیت 10 ساله و بیشتر را تشکیل می دهد . در نقاط شهری 37.78 % و در نقاط روستایی 43.59 % از جمعیت فعال این شهرستان ، 81.53 % را مردان و 18.47 % را زنان تشکیل می داده اند .
بیشترین میزان فعالیت ، مربوط به گروه سنی 44-40 ساله ، 61.83 % و کمترین میزان مربوط به گروه سنی 14-10 ساله با 3.59 % بوده است . بالاترین فعالیت برای مردان مربوط به گروه سنی 39-35 ساله با 96.43 % و برای زنان مربوط به گروه سنی 44-40 ساله با 25.22 % بوده است .
گروههای عمده فعالیت :
از شاغلان 10 ساله به بیشتر ، 24.41 % در گروههای عمده کشاورزی ، شکار ، جنگلداری و ماهیگیری ، 16.20 % در گروه عمده عمده فروشی و خرده فروشی ، تعمیر وسائل نقلیه موتوری ، موتورسیکلت و کالاهای شخصی و خانگی ، 19.07 % در گروه عمده صنعت ( ساخت ) و 20.32 % نیز در سایر گروههای عمده فعالیتهای اقتصادی به کار اشتغال دارند . توزیع سنی شاغلان 10 ساله و بیشتر بر حسب گروههای عمده فعالیت در نقاط شهری گروه عمده صنعت (ساخت ) و در نقاط روستایی ، گروه عمده کشاورزی ، شکار و جنگلداری است .
گروه عمده شغلی :
از جمعیت شاغل 10 ساله و بیشتر شهرستان ، 23.84 % را کارکنان کاهر کشاورزی ، جنگلداری و ماهیگیری ، 20.36 % را صنعتگران و کارکنان مشاغل مربوطه و 9.01 % را متخصصان تشکیل می داده اند . این نسبتها در نقاط شهری به ترتیب 2.72 % ، 23.89 % ، 13.63% و در نقاط روستایی به ترتیب 57.43 % ، 14.75 % ، 1.65 % بوده است .
آموزش :
در آبان سال 1375 ، از جمعیت 24-6 ساله شهرستان بابل ، 68.84 % در حال تحصیل بوده اند . این نسبت در نقاط شهری 74.89 % و در نقاط روستایی 58.29 % بوده است . در این شهرستان 96.10 % از کودکان ، 90.81 % از نوجوانان و39.33 % از جوانان به تحصیل مشغولند .
گروههای عمده سنی شهرستان ساکن غیر ساکن
نقاط شهری نقاط روستایی
مرد زن مرد زن مرد زن
جمعیت 24-6 ساله
کودکان 10-6 ساله
نوجوانان 14-11 ساله
جوانان 24-15 ساله 68.84
96.10
90.81
39.33 75.27 74.52 60.74 55.92
96.50 96.72 95.40 94.99
93.93 96.07 84.54 81.31
48.39 49.23 25.21 22.54 0.00 0.00
0.00 0.00
0.00 0.00
0.00 0.00
مهاجرت :
بر حسب آخرین محل اقامت قبلی ، در فاصله سالهای 1365 تا 1375 ، 104693 نفر به شهرستان وارد و یا در داخل این شهرستان جابجا شده اند . محل اقامت قبلی 36.38 % شهر یا آبادی دیگر در همین شهرستان بوده ، محل اقامت بقیه خارج از کشور یا اظهار نشده است .
17.00 % از روستا به شهر و 59.84 % از شهر به شهر ، 8.90 % از روستا به روستا و 12.57 % از شهر به روستا طی 10 سال قبل از سرشماری آبان 1375 مهاجرت کرده اند .
در مهاجران وارد شده به نقاط شهری ، بیشترین تعداد در گروه سنی 29-25 ساله و در زنان بیشتر از مردان و کمترین تعداد در گروه سنی 64-60 ساله و در مردان بیشتر از زنان بوده است .
در مهاجران وارد شده به نقاط روستایی بیشترین تعداد در گروه سنی 29-25 ساله ، مردان خیلی بیشتر از زنان و کمترین تعداد در گروه سنی 64-50 ساله که مردان کمی بیشتر از زنان بوده است .

معماری بومی مازندران :
معماری مازندران دارای ویژگیهای ارزنده ای است که حاصل کنش و واکنش متقابل انسان و طبیعت است و تواماً غنای ویژه ای به اقلیم می دهند . در تقسیم بندی این معماری گونه های مختلفی وجود دارد که یکی معماری بومی و روستایی مازندران است که با حداقل امکانات و مصالح بومی پدید آمده و دیگر معماری شهری است که در وجه اشتراک با معماری روستایی در استفاده از عوامل طبیعی از مصالح پیشرفته تری همچون آجر ، سفال بهره برده و در ترکیب و حجم فضاهای داخلی و خارجی بصورت تکمیل تری نسبت به معماری روستایی عمل می کند .
تیپولوژی مسکن در این سرزمین ، همگام با عوامل فرهنگی و اجتماعی هویت معماری این خطه را شکل داده است که علی رغم شباهتهای اقلیمی مازندران با برخی از نقاط جهان ( ژاپن ، اندونزی ، ... ) منحصر به فرد بوده و حاکی از تأثیرگذاری نقش عوامل فرهنگی و اجتماعی بر عوامل محیطی در شکل گیری معماری می باشد .
– شرایط محیطی حاکم بر معماری سنتی مازندران :
علاوه بر تاثیر آب و هوا در فرم گیری معماری این منطقه شرایط اجتماعی و نحوه معیشت مردم در شکل گیری معماری برونگرایی دخیل می باشد . در مناطق روستایی محیط سرسبز و پر از گیاه و درخت اجازه حصاربندی مشخص و معینی را به ساکنین نمی دهد . محدوده های گیاهی ، درختان و نهرها در مقایسه با دیوارهای بلند و بسته معماری کویری تضاد چشمگیری دارد و این ویژگی در زمینه مردم شناختی و روان شناختی منطقه ای جا و مکان ویژه ای دارد .
ترکیب فضاهای معماری بصورت ارگانیک در همزیستی کامل با طبیعت ، درخت ، دریا ، رود ، پستی و بلندی های زمین شکل گرفته اند .

– روش های عمده ساخت بناهای مسکونی سنتی :
ساخت بناهای روستایی : ساخت و ساز در روستاهای مازندران بطور عمده به دو شیوه زگالی و زگمه ای بوده است . در روش زگالی اسکلتی از ستونهای چوبی که فاصله بین آن از تخته های چوبی ( بصورت مورب ) استفاده شده و این اسکلت بر روی شمع های چوبی قرار می گیرد .
زگمه ای از قرار دادن تنه های درخت بر روی یکدیگر بدست می آید . معمولاً فاصله ای که از تقاطع تنه های درخت از دیوار پدید می آید بوسیله تکه های چوب یا گل پر می شود . پوشش نهایی سقف در مناطق کوهستانی مازندران از لته و در مناطق جلگه ای از ساقه های برنج بوده است . بناهای روستایی در مناطق جلگه ای مازندران بدلیل بالا بودن رطوبت خاصی با تدابیر ویژه ای بنا می گردد . بطوریکه کف آنها بالاتر از زمین قرار می گیرد و خصوصیات ویژه ای دارند .

– مفاهیم سنتی معماری منطقه :
محوطه : در حالیکه آبادی های ایران مرکزی بصورت پهنه هایی متحدالمرکز ، شامل باغها و بوستانها و مزارع آبی و دیمی و مراتع ، در پیرامون دهکده مجتمع شکل می گیرند ، سازمان بندی فضای روستایی مازندران ، فاقد جهت یا محور مشخص می شود . همچنین توزیع درختها در محوطه به گونه ای است که به هیچ وجه باعث استتار چشم انداز خانه نگردد .
در مناطق شهری ، پرچین جای خود را به حصار می دهد لیکن حصارهای خانه بالاخص در آمل علاوه بر محدود کردن حریم شخصی خانه ، از طاق نماها و طاقچه های متعددی تشکیل یافته اند که علاوه بر زیبایی معمارانه ، کاربری های مختلفی را نیز امکان پذیر می سازد .
فرهنگ زیست گروهی : یکی از تمایزات فرهنگ اساسی فرهنگی مازندران و بخش های مرکزی ایران در اساسی ترین شیوه زندگی آنها وجود دارد و آن سیمای مستور و درونگرایی معماری مناطق کویری ایران در مقابل چهره باز و نمایان حوزه های داخلی محیط زندگی مازندرانی‌هاست . در این رابطه خانه در محوطه ای باز رو به رهگذران نمایان است و ایوان به عنوان نماد ارتباطی فضای داخل خانه و محیط بیرون ، غالباً در تمامی جهات خانه موجود است . در این رابطه حدود حریم خانه ها عموماً بصورت نشانه های طبیعی مانند درخت ، جوی آب و یا عناصر غیر مستور مانند پرچین چوبی شکل گرفته اند .
وجود طبیعت سرسبز در تداوم و پیوستگی با محیط مسکونی ، عامل امتزاج زندگی مردم با جهان اطراف خویش است .
خانه
ایوان و تلار :
یکی از بارزترین نمادهای سیمای خانه های شمالی ، ایوان است . ایوان بالایی خانه که عموماً در زبان محلی تلار گفته می شود ، نسخه کوچکی است از کوهستانهای مازندران که تلار غالباً رو به آنها ساخته می شود . تلار غالباً مکان استراحت اهالی خانه در روزهای گرم سال است . تلار به خاطر گشایشهای اطراف خویش و امکان استفاده از هوای خنک در روزهای گرم کاربری های مختلف شامل خواب ، صرف غذا و پذیرایی از میهمان را بر عهده می گیرد .

بام : جغرافیای مازندران همواره با بارانهای تند و شدید همراه است به همین علت شکل بام در این منطقه عموماً شیب دار است شیب بام برای بامهایی که پوشش آنها از سفال یا چوب می باشد 30 – 20% است برای بامهایی از جنس پوشال برنج یا گالی ( در خانه های روستایی ) شیب تندتر بکار برده می شود .
از لحاظ شکل می توان بامها را به سه دسته تقیم کرد :
بام دو شیبه ، بام چهار شیبه که عموماً مثلثی شکل است و بام هرمی شکل با چهار شیب مساوی .
نوع اول بام ساده ای است که عموماً برای پوشش کومه هاو انبارها بکار می رود . نوع دوم گونه ای است که جهت پوشش بیشتر ساختمانهای روستایی یا شهری در مازندران بکار می رود . نوع سوم نیز چون عموماً روی پلان های مربع شکل منطبق است . جهت پوشش انبارهای برنج و مکانهای پرورش کرم ابریشم بکار می رود . ساختار بام عموماً از جنس چوب است و روش چوب بستهای متفاوتی جهت انواع شکل بام وجود دارد .
حصار : در معماری روستایی مازندران حصار به مفهوم سد بصری نیست ، بلکه بعنوان مرز تعیین کننده حدود خصوصی بکار می رود . به همین علت است که بیشتر حوزه های مالکیت افراد را در این منطقه ، پرچینهایی که با چوب و الیاف گیاهی ساخته می شوند تشکیل می دهد . لیکن در شهر ، حصارها عموماً دیوارهایی با آجر قرمز است که روی آنها بعلت بارندگی شدید منطقه با سفال پوشش داده می شود که بستر مناسبی برای رشد گلها و گیاهان خودرو بر سر دیوارها است .

– معماری خانه های شهری :
اغلب خانه های شهری یک طبقه هستند . در این نوع خانه ها ساختار بنا با خانه های روستایی بی شباهت نیست . تعداد اتاق ها از 2 یا 3 تجاوز نمی کند که در یک ردیف مجاور هم ساخته می شوند و جلوی آنها ایوانی به چشم می خورد .
در گذشته تعداد خانه های دو طبقه کم بود ولی با افزایش بهای زمین تعداد خانه های دو
طبقه افزوده شد و طی چند دهه اخیر سه طبقه و بیشتر نیز بنا گردید .
در غالب خانه های شهری غیر از خانه هایی که طی چند دهه اخیر ساخته شده کاربرد اطاقها مشخص نیست . مساحت و موقعیت هر اتاق می تواند در کاربرد و عملکرد آن اتاق تعیین کننده باشد . در طرح ساختمانی غذاخوری یا محوطه ای که برای غذا خوردن مشخص شده باشد وجود ندارد . زیرا در این خانه ها با تغییر فصول مورد استفاده از اتاقها نیز تغییر می کند ، به ترتیب محل غذاخوردن برای نشستن نیز در فصل تابستان معمولاً از ایوان استفاده می شود خانه هایی که از روی نمونه های غربی ساخته شده فاقد ایوان و پیش فضا هستند . در این گونه خانه ها آشپزخانه ، انبار و توالت بصورت یک بنای کوچک از بنای اصلی مجزا شده است .
رطوبت زیاد زمین و بالا بودن سطح آبهای زیرزمینی مانع از ساختن زیرزمین می شود . در گذشته بعضی از خانه ها دارای یک فضای کوچک زیرزمینی بودند که ارتفاع آن کم و حدود یک سوم آن بالاتر از زمین بود . وجود این فضای کوچک موجب می شد که هوا در زیرزمین جریان یابد تا بنا را از پائین در مقابل رطوبت محافظت نماید .
در بررسی اولیه خانه های شهری که هنر معماری به نحو بارزتری به نمایش گذاشته شده می توان ترکیب سه گانه ای را به صورت یک بخش اصلی در وسط و دو بال جانبی در تمامی پلانها مشاهده کرد ، که با تأثیر پذیری از معماری سایر نقاط ایران رنگ و بوی خاصی گرفته اند . بدین ترتیب که در قسمت میانی ، تالار یا سه دری و در مواردی ایوان قرار گرفته است.

مقررات و معیارهای طراحی مغازه ها و فروشگاه ها :
فروشگاه ها معمولا در مراکز پر جمعیت و محل رفت و آمد وسایط نقلیه شخصی و عمومی قرار دارند . استانداردهای پارکینگ اتومبیل در انگلستان شامل قاعده 5.25-3.5 به ازای هر 100 متر مربع از مساحت مغاره های خرده فروشی می باشد .
مسیر دسترسی ( گذرگاه ها ) :
رفت و آمد پیاده رو ها ، وسایط نقلیه و خودروهای توزیع مواد باید به صورت جداگانه انجام بگیرد . مراکز خرید بهتر است به پیاده روها و مسیرهای رابط (سرپوشیده جهت حفاظت در مقابل نور آفتاب و باران ) نواحی پارکینگ و مغازه ها محدود شوند . ایستگاه های اتوبوس یا خط آهن زیرزمینی 210 متر بوده و باید در توی سیستم جاده توزیع داخلی باشد .
تخصیص فضا :
فروشگاه های بزرگ ممکن است درای نمایشگاه ، رستوران ، کافه ، کودکستان ، بانک ، اداره پست ، آژانس مسافرتی ، سینما و باغچه باشد . مغازه های کوچکتر در مرکز خرید ، غالبا دسته بندی می شوند . طراحی مغازه ها با تخصیص فضا به واحدها شروع می شود و باید مطابق با مقررات ضد آتش سوزی و سایر مقررات ساختمانی باشد . سپس فضاهای تخصیص یافته به واحدها ، مجددا به قسمت های داخلی نواحی فروش ، نواحی سرویس داخلی ، خدمات مشترک و غیره تقسیم بندی می گردد .

نواحی فروش :
نواحی فروش باید بالا فاصله در بالای یکدیگر و حتی الامکان نزدیک به طبقه ورودی قرار بگیرد . استفاده از زیرزمین برای فروش بهتر از طبقات بالاتر است . بنابراین ، محل های انباری و کارمندان بهتر است در طبقات بالاتر و دفاتر اداری در بالاترین طبقه قرار بگیرد .
ارتفاع طبقات :
ارتفاع طبقات در مورد واحدهای بزرگ 5000-4000 میلی متر و در مورد واحدهای کوچک 3000 میلی متر است و بستگی به نوع سرویسها دارد . ارتفاع زیاد میان طبقات برای مشتریان بازدارنده بوده و برای کارمندان خسته کننده است . مغازه ها بر نور طبیعی متکی نیستند بلکه نور مصنوعی همراه با تهویه مکانیکی در آن ها تامین می‌شود.
شبکه سازه ای :
ابعاد و مرکز ستون های فروشگاه ، طرح کلی لوازم و ثاثیه آن را تایین می کند . شبکه سازه ای پیشنهادی برای واحدهای بزرگ دارای عرض 7300 و 9000 میلی متر وعمق 9150 می باشد . نمای جلویی یا فرانتاژ فروشگاه های کوچک میان 5300 و عمق آنها 18 تا 36 متر ( فاصله از نمای جلویی تا دیوار پشت فروشگاه ) است .
گذرگاه :
حداقل عرض پیشنهادی برای گذرگاه اصلی عبارت از 1980 میلی متر و برای گذرگاه های فرعی 990 میلی متر است . ارتفاع پیشخوان ها عموما 920 میلی متر است . مدول یا ضریب سیستم ، بر حسب نوع قفسه بندی فروشگاه متغییر است‌.

حرکت در میان طبقات فروشگاه :
تعداد و عرض راه پله ها و خروجی ها توسط مقررات ساختمانی تعیین می‌شود . در انگلستان تعداد راه پله ها بستگی به فواصل حرکت ، عرض راه پله ها داشته و خروجی ها بستگی به تراکم جمعیت دارد . در مغازه های ویژه ، برای هر شخص مساحت ناخالصی حدود 7 متر مربع منظور می شود .
قسمت اعظم مشتریان از پله برقی استفاده می کنند اما آسانسورها نیز در خدمت آنها است . تعداد مشتریانی که می خواهند از طبقه همکف به طبقات بالا بروند از رابطه « تعداد طبقات * مساحت فروشگاه * نرخ تراکم جمعیت » به دست می آید (80% از پله برقی و 20% از آسانسور استفاده می کنند ) . این رقم باید بر ظرفیت سیستم انتقال تقسیم شود تا تعداد آسانسورها و پله برقی حاصل گردد .

آسانسورها :
آسانسورها باید به شکل گروهی بوده و از ورودی قابل رویت باشند . در فروشگاه های بزرگ و در مرکز ساختمان آن فاصله آسانسور از هیچ کدام از فروشنده ها نباید بیش از 50 متر باشد . آسانسورها را می توان به صورت پشت به پشت گروه بندی کرد و یا به صورت مرکب با پله های برقی مورد استفاده قرار داد .

پله برقی ها :
موقعی که تعداد جمعیت مورد انتقال در هر ساعت حدودا به 2000 نفر می رسد وجود پله برقی ضرورت پیدا می کند . پله برقی باید در هر دو جهت حرکت کرده و به طور متوالی از همه طبقات ویژه فروش ساختمان عبور کند .
بهترین مکان آن مرکز کف فروشگاه است به طوری که از تمامی ورودی ها دیده شود و شیب آن 30 درجه باشد . اتاق رفع خستگی معمولا در طبقه بالا بوده وشامل آشپز خانه و یک بالابر به انباری می باشد .
اتاقهای فرعی :
توالت ، اتاقک تلفن ، رختکن کارمندان و دستشویی معمولا در نیم طبقه قرار داده می‌شود .
توزیع کالاها :
مسیر تحویل کالا جدا از مسیر حرکت مشتریان است و تحویل معمولا در حیاط حاوی کالاها و یا توسط مسیرهای شیبدار انجام می گیرد . تحویل کالا ممکن است از طریق انباری که (شاید توسط نقاله های اتوماتیک ) به انبار عمومی مرتبط است صورت گیرد . در صورت مشکل بودن تحویل کالا در خیابان شلوغ ، توصیه می شود که از محل های پارکینگ استفاده شود . گردش کالای تحویلی از محوطه های دریافت آن ( مانند انباری و ... ) شروع شده و به محل فروش آن منتهی می گردد . مواد دور ریختنی و آشغال باید از پشت فروشگاه به محل زباله منتقل شود .
کالاهای اضافی :
کالای اضافی در یک طبقه ، ترجیحا در بالای طبقه فروش و یا در انباری پشتی و یا اینکه در نیم طبقه های کم ارتفاع کوتاه نگه داری می شود .
حمل کالا :
حمل کالا توسط سایلی مانند گاری ، دستگاه بالا بر کالا ، مجرای شیبدار ، نقاله قلتکی تسمه نقاله ، نقاله شیبدار ، مجرای مارپیچ و بالابر قلابدار انجام می گیرد .
ویترین ها :
لوازم قابل تعویض در ویترین فروشگاه‌های دپارتمانی یا زنجیره ای معمول است . در طراحی پنجره در نظر گرفتن فضای دسترسی راحت به ویترین بسیار اهمیت دارد اما این فضا نباید موجب افت زیادی در فضای ویترین گردد .
1. ویترین را با قرار دادن ورودی مغازه در پشت آن ، توسعه داده اند و راه‌پله صعود با طبقات بالا در پشت قرار دارد ؛ عرض داخلی مغازه حداقل 2600 میلی متر است .
2. مغاره‌های بسیار عمیق غالبا می‌توانند ویترین های مسیعی داشته باشند ، این مغازه‌ها حتی در صورت کوچک بودن نیز مفید و تحسین برانگیز هستند .
3. مغازه‌های عمیق ممکن است دارای راهروهای ورودی عریض همراه با ویترین باشند . این ویترین‌ها تحت زاویه ای نسبت به مغازه قرار دارند و مشتریان را از خیابان جذب می‌کنند .
4. درب‌های مرکزی مناسب برای مغازه‌ها دارای عرضی مساوی یا بزرگتر از 6200-6000 میلی متر است ؛ پیشخوان‌ها می‌توانند در طرفین نصب شوند ؛ صندوق و بسته بندی باید در نزدیکی درب باشند .
5. در مورد مغازه‌های با نمای باریک ، استفاده از ورودی تورفتگی دار ، تدارک ویترین بزرگ‌تری را امکان پذیر ساخته است و موجب زوایای دید از خارج مرکز می‌گردد .
6. با مورب کردن کل ویترین و نصب درب در همین راستا ، روش مورد تظر در شکل 5 به نتیجه منطقی می‌رسد .
7. وسایل اتوماتیک بری باز و بسته شدن درب‌ها
8. ترتیب صحیح لوازم باعث می‌شود که مشتریان از ورودی به سمت پیشخوان فروش ، صندوق دریافت پول ، پیشخوان تحویل کالا حرکت کرده و بدون گردش معکوس ( گردش به عقب ) از فروشگاه خارج شوند .
توالت برای کارمندان :
حداقل برای هر 25 زن یک توالت و برای هر 25 مرد باز هم یک توالت لازم است و این قاعده تا 100 نفر کارمند صادق است . از 100 نفر به بالا برای هر 40 کارمند یک توالت باید اضافه شود . اما افزایش 15 / 1 همراه با افزایش دستشویی توصیه می شود . برای کارمندان تامین آب آشامیدنی ، محل استراحت محل کمد لباس ، ماشین و تسحیلات خشک کردن برای لباس های بیرون ، کنترل دما تهویه و روشنایی و صندلی ضرورت دارد .
مقررات ساختمانی :
در مورد ساختمان تجهیزات و نوع سطوح دیوارهای مغازه ها به مقررات ساختمانی رجوع کنید . تقسیم بندی کف مغازه و فروشگاه باید طبق مقررات ضد آتش سوزی بوده و همه راه های قایم میان طبقات مسدود گردد . ارتفاع بین طبقات فروشکاه توسط مقررات عمومی ساختمان سازی تعیین می‌گردد و حدود آن به واسطه این مقررات مشخص می‌شود . حداقل ارتفاع ویژه فروش باید 30

دانلودمقاله پوشش های سرامیکی ونسوز

پوششهای سرامیکی شامل شیشه ها یا بدون اضافه کردن ترکیبات دیر گداز می باشند . پوشش های دمای بالا برپایه اکسیدها ، کاربید ها ، سیلیس ها ، بوریدها ، یا نیتریدها ، سرمتیها ومواد معدنی دیگر می باشند .
پوشش های سرامیکی که بر روی فلزات به کار می روند آنها را در برابر اکسیداسیون وخوردگی در دمای اتاق ودماهای بالا محافظت می کنند . پوشش های ویژه برای کاربردهای خاص توسعه یافته اند با مقاومت به سایش مقاومت شیمیایی . قدرت انعکاس بالا ومقاومت الکتریکی وجلوگیری از نفوذ هیدروژن ، فلزات پوشش کاری شده ، با سرامیک در کاربردهایی مانند قطعات کوره ، تجهیزات عملیات حرارتی تجهیزات فرایندهای شیمیایی ، مبدلهای حرارتی ، قطعات موتورهای جت ، و نازلهای موتور موشک وقطعات نیروگاههای هسته ای استفاده می شوند .
فاکتورهای انتخاب :
چندین فاکتور در انتخاب پوششهای سرامیکی باید مورد توجه قرار گیرد .
- محیطی که فلز پوشش کاری شده در آن کار می کند .
- مکانیزمی که پوشش عمل محافظت دردمای بالا را انجام می دهد .
- سازگاری پوشش با فلز پایه
- روش اعمال پوشش
- کنترل کیفی پوشش
- توانایی تعمیر پوشش
محیط کاری پوشش ممکن است شامل دامنه گسترده ای ازشرایط مختلف باشد عمر وعملکرد مورد انتظار پوشش ممکن است ازچندثانیه تا چند صدساعت متغیر باشد . محیط ممکن است در معرض اتمسفر گازی با وسیکوزته های متفاوت باشد . قطعاتی که از آلیاژهای دمای بالا ساخته شده اند ممکن است در معرض تنش های خیلی بالا باشند ویا ممکن است به عنوان قطعات محافظ دربرابر گرما ویا سیم پیچ کوره ها به کارروند که تنها نیروی اعمالی وزن قطعه می باشند . نرخ گرم وسرد کردن ممکن است تدریجی و یا سریع باشد وممکن است شامل یک یاچندین چرخه حرارتی باشد . برای هر محیط کاری ویژه پوشش انتخابی باید فلز را در برابر اکسیداسیون وتاثیر برداشت .
هیدروژن با جلوگیری یا به حداقل رساندن نفوذ اکسیژن ،نیتروژن وهیدروژن ازاتمسفر بواسطه پوشش به فلز پایه محافظت کند .
- مکانیزم های محافظت
پوشش های سرامیکی بوسیله در مکانیزم فلز را دردماهای بالامحافظت می کنند . یک نوع از پوشش به عنوان یک پایدار اکسیدی روی سطح فلز به کار می رود که از تماس فلز با اتمسفر جلوگیری می کند ویا آن را به تاخیر می اندازد . نوع دیگری از پوشش های فلزی ترکیبات بین فلزی هستند که لایه نازک اکسیدی روی سطح تشکیل می دهند ترکیب بین فلزی ها به گونه ای است که یک ترکیب بهینه عناصر فلزی برای تشکیل لایه محافظ پایدار بر روی سطح ایجادمی کند واگراین لایه شکسته شود دوباره می تواند ایجاد گردد .
بنا براین این نوع پوشش ها وابسته به تشکیل ومحافظت لایه اکسیدی برای محافظت فلز پا یه میبا شد.
سازگاری شیمیایی ومکانیکی :
سازگاری شیمیایی پوششهای سرامیکی با فلز پایه مهم می باشد .
بویژه موقعی که پوشش ها بر روی فلزات دیر گداز وآلیاژهای پایه نیکل برای کار در دماهای بالا به کار می رود . پوششهای اکسیدی به اصطلاح پایدار مانند آلومینا در صورت وجود برخی فلزات دیر گداز مانند نیوبیم وتا نتالم در دماهای بالا 1370C0 پایدار نیستند همچنین آلومینا با فلزاتی مانند تیتانیم وزیر کونیم واکنش می دهد وویژگی های محافظتی پوشش از بین خواهد رفت .
پوشش همچنین باید سازگاری مکانیکی با فلز زیرین داشته باشد تا اینکه تنشهای مکانیکی ناخواسته درهر دو ایجاد نشود .
زیرا پوشش های خیلی پایدار دردماهای پایین ترد هستند ضریب انبساط حرارتی پوشش و فلز پایه نباید اختلاف زیاد داشته باشد. اگر چه ضریب انبساط حرارتی پوشش بایدمقداری کوچکتر ازفلز پایه باشد تا اینکه پوشش دردماهای پایین تحت فشار باشد . اختلاف ضریب انبساط حرارتی برای قطعاتی که درمعرض چرخه های حرارتی هستند باید بیشتر باشد سیستم باید به گونه ای طراحی شود که اختلاف ضریب ها پوشش را درتمامی دماها درحالت فشار قرار دهد.
اگر پوشش در دماهای پایین تحت کشش باشد ترک خواهد خورد برعکس اگر تحت فشارهای خیلی زیاد باشد پوسته ای می شود . تاثیر پوشش بر روی عمر خستگی ودمای انتقال تردی مواد کامپوزیتی باید همچنین مورد توجه باشد . به طور عموم پوشش از فلز پایه ترد تر می باشد وترک برروی پوشش موقعی که فلز پایه درحال کار می باشد تشکیل می شود بنابراین موجب کاهش انعطاف پذیری دردمای پایین وعمر خستگی می شود .
- روشهای کاربرد
روش به کار گیری پوشش ها بوسیله نوع آنها ، نوع فلزی که باید پوشش داده شود . وسایز وشکل قطعه محدود می شود اغلب فرایند های پوشش کاری شامل عملیات حرارتی برای تعدیل پیوند ها و آب بندی می شود اتمسفری که برای اسپری وعملیات حرارتی به کار می رود . باید دقیقا کنترل شود تااز افت خواص فلز پایه جلوگیری شود .

- کنترل کیفیت پوشش
این مهم است اطمینان داشته باشیم که پوشش قابلیت محافظت از فلز را دارد اندازه گیری محافظت ونظارت چشمی دوروش برای تعیین کیفیت پوشش می باشند . اگرچه این روشها برای پوشش های اشکال پیچیده ومجراهای داخلی که دیدن و رسیدن آنها مشکل می باشد نمی تواند به صورت رضایت مندانه ای به کار رود اگر چه آزمایش اکسیداسیون مقدماتی درچند دقیقه ویا چند ساعت دریک اتمسفر اکسیدی دردماهای عملکرد می تواندبه عنوان یک روش قابل قبول برای تعیین کیفیت پوشش به کار رود .

- قابلیت تعمیر پوشش
یکی از ملاحظات مهم درانتخاب پوشش می باشد . پوششهای ایده ال باید قابل تعمیر باشند اگر پوشش سطح به هنگام کار ناکافی باشدویا در حین کار آسیب ببیند . فرایند تعمیر وتاثیر آن برای پوشش های مختلف ، کارکردها ، فلز پایه وسایز و شکل قطعه متفاوت میباشد .

- مواد پوشش
مواد معدنی غیر فلزی برای پوششهای سرامیکی چندین ویژگی عمومی دارد . که از آن جمله پایداری شیمیایی نسبتا خوب دردماهای بالا سختی ، رفتار تردی تحت نیرو وپایداری مکانیکی درمقاطع نازک .

شیشه های سیلیکاتی
پوشش ها از پودرهای شیشه ای با یا بدون اضافه کردن ترکیبات دیر گداز تهیه می شوند که کاربردهای صنعتی وسیعی درپوشش های سرامیکی دارند شیشه عموما بوسیله مخلوط کردن نسبت خاص از مواد معدنی وگرم کردن آن درمخلوط کن تا رسیدن به حالت مذاب یامایع تهیه می شوندوسپس سریع کوئنچ می شوند .
کوئنچ عموما بوسیله تخلیه مذاب در آب سرد ویا ریختن آن درغلتک هایی که به وسیله آب سرد می شوند انجام می گیرد حالت پیش موجب ایجاد تکه های کوچک شیشه ای می شودکه می توان آنهارا به آسانی درآسیاب های توپی ویا سایر تجهیزات تبدیل به پودر کرد .
و این تکه ها آبگینه نامیده می شوند واین کلمه به شرایط فیزیکی ذرات مربوط میشود ونه ترکیب وخواص آنها کوئنچ کردن بواسطه میله های فولادی رد شده با هوا موجب ایجاد ذرات ورقه ای می شود که تردتر از ذراتی هستند که بوسیله کوئنچ در آب تهیه شده اند واثرات زیست محیطی آنهاکمتر است.
پوشش های سرامیکی برای کاربردهای دمای بالا نظیر محفظه های احتراق فضاپیما وتوربین ها ومبدلهای حرارتی به کارمی روند اختلاف در ترکیب شیمیایی پوشش ها درواقع بی نهایت است محدوده آنها از آلومینا آلکالی بوروسیلیکاتی که نسبتا نرم ، دمای ذوب پایین وسیالیت بالا تا باریم قهوه ای متغیر است .
پوشش های شیشه ای کریستالی توسعه یافته اند دراین پوشش ها کریستالیزاسیون شیشه ها بوسیله تنظیم وعملیات حرارتی واضافه کردن مواد جوانه زا درحین ذوب شیشه ها کنترل می شود . چندین ماه دیر گداز مختلف ممکن است با شیشه ترکیب شوند تا یک پوشش مناسب برای دماهای بالاتولید شود .
اضافه کردن مواد دیر گداز به حالت عملکرد وسازگاری ماده دیر گداز باشیشه ومواد افزودنی دیگر وهمچنین فلز پایه بستگی دارد ترکیب خام شیشه ها ،ترکیب ذوبی آنها وخمیر ها برای پوشش های مورد استفاده ، دردماهای بالا به ترتیب درجداول 1و2و3 آمده است پوشش های شیشه ای را می توان بوسیله اسپری کردن ویا دمش هوا ، غوطه وری وخشک کردن ، روکش دادن وخشک کردن وپوشش کاری سیالی به کاربرد تحت شرایط مشخص همچنین می توان روش اسپری الکترواستاتیکی رابه کار برد.
اسپری کردن یک روش معمول می باشد بجز درمواردی که شکل قطعه از پوشش شدن تمامی آن جلوگیری میکند یا موقعی که قطعه بزرگ باشد وبرای کاهش هزینه های مواد از روش غوطه وری یا روکش دادن استفاده می شود . فرایند غوطه وری وخشک کردن یک روش اقتصادی برای پوشش کاری قطعات کوچک با شکل سا ده می باشد . برای قطعات بزرگ با سطوح محدود روش پر کردن وخشک کردن می تواند بهترین روش پوشش کاری باشد . چرخش ولرزاندن قطعات موقعی که از روشهای غوطه وری وپر کردن استفاده می کنیم ضروری می باشدتا اینکه پوشش یکنواخت روی سطح بوجود بیاید .
پوشش های شیشه ای شکننده هستند اما موقعی که درضخامت های معمول بین25 تا 50 به کارمی روند پایداری قابل ملاحظه ای حتی درلبه ها گوشه های نیز ازخود نشان می دهند . زبر کردن مکانیکی سطح فلز قبل از پوشش دهی باعث افزایش مساحت سطح می شود وبرنرخ اکسیداسیون تاثیر می گذارد .وهمچنین چسبندگی را افزایش می دهد . بعد از پوشش دهی ، پوشش باید در دماهای نسبتا بالا خشک شود و سپس در دماهای بالا آتش زده شود تا اینکه عملکرد مطلوب و ویژگیهای سطحی مناسب بدست آید .
نوع دیگری از پوشش ها برای کار در دمای بالاترکیب شیشه وفلز میباشد که سرمیت نامیده می شود . نسبت بالایی از پودرفلز ( مانند ( ALاز اینکه شیشه به حالت خمیری درآمد به آن اضافه می شود . این پوشش ها ممکن است درمعرض دماهایی بالاتر از دمای منبع آتش اصلی باشند . ورق های فولادی کوچک که با این نوع پوشش ها پوشش کاری می شوند می توانند از دمای سرخ شدن در آب کوئنچ شوند بدون اینکه در سطح آنها پوسته ویا تاول ایجاد شود کاربردهای مناسب این پوششها در مبدلهای حرارتی ، قطعات احتراق موتورهای داخلی ، جعبه های آتش برای بویلرها ، ( اطلاعات اضافی در بخش سرمیت ها قابل دسترس میباشد)
- اکسیدها :
پوشش ها بر پایه مواد اکسیدی بر روی فلزات ایجادمی شوند بجز فلزات دیر گداز که فلز را در برابر اکسیداسیون دردماهای بالا محافظت میکند ویک عایق حرارتی با درجه بالا می باشد . پوشش های اکسیدی اسپری شعله ای محافظت کاملی از فلزات دیرگداز در برابر اکسیداسیون ایجاد نمی کند واین بدلیل تخلخل های ذاتی است که در درون آنها وجود دارد پوشش های اکسیدی به آسانی ضخامتهای 6/4mm می توانند به کار روند اما مقاومت آنها در برابر شوک حرارتی با افزایش ضخامت کاهش می یابد . آلومینا ( A 2O3) وزیر کونیا ( Zro2) اکسیدهایی هستند که عموما به عنوان پوشش به کار می روند .
پوشش های آلومینا سخت هستند ومقاومت خوبی دربرابر سایش وخوردگی دارند . زیر کونیا به صورت گسترده ای به عنوان عایق حرارتی به کار می رود زیرا هدایت حرارتی آن پایین می باشد .
جدول4 لیست اکسیدهای پایه که برای پوشش به کار می روند و همچنین نقطه ذوب آنها را نشان می دهد . پایه اکسیدی یکی از اجزاء اصلی پوشش اکسیدی می باشد ومقدار آن بیشتر از 95درصد وزنی می باشد . مواد دیگری مانند اکسید کلسیم ( Cao) اکسید کرم ( cr2o3) واکسید منیزیم (Mgo) درمقادیر کم برای پایداری وتثبیت پوشش اضافه می شوند که موجب افزایش دانسیته ، اصلاح ویژگیهای سطحی وبهبود مقاومت دربرابر شوک حرارتی می شوند خواص فیزیکی برای پوششهای آلومینا وزیر کونیا اسپری شعله ای درجدول 5آمده است .
پوشش های اکسیدی معمولا باروشهای اسپری قوس – پلاسما و یا شعله ای به کار می روند قبل از اسپری کردن باهر روشی سطح فلز موردنظر باید کاملا تمیز وزبر باشد سایش دمشی شرایط سطحی مطلوب راایجاد می کند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  36  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله انواع جرثقیل

تعریف جرثقیل :
جرثقیل دستگاهی است که بتواند بارهای سنگین را در حالت معلق در امتداد قائم و افق جابجا نماید.

انواع جرثقیل :
1- جرثقیل های متحرک
2- جرثقیل های سیار

انواع جرثقیل متحرک
جرثقیل سقفی (overhead crane)
• جرثقیل دروازه ای (Gantry crane)
• جرثقیل برجی (Tower crane)
• جرثقیل بازوئی (Jip crane)
• جرثقیل دروازه ای گردان (Portal crane)
• جرثقیل نیمه دروازه ای (Semi-Gantry crane)
• جرثقیل دیواری (Wall crane)
جرثقیل سقفی

جرثقیل دروازه ای

جرثقیل بازوئی

جرثقیل برجی

جرثقیل دروازه ای گردان

جرثقیل دیواری

جرثقیل نیمه دروازه ای

انواع جرثقیل سیار
• جرثقیل نصب شده بر کامیون یا یدک کش (Truck crane)
• جرثقیل نصب شده بر واگن ریل دار (Locomotive crane)

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  9  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید