دانلود مقاله نگاهی گذرا به تصفیه خانه آب مشهد

تصفیه خانه مشهد در جنوب غربی شهر مشهد در منتهی الیه کوی آب وبرق درشهرک ولی عصر قرار گرفته است.این تصفیه خانه آب دریافتی خود را از دو سد طرق و کارده تأمین نموده وبعد از انجام مراحل تصفیه فیزیکی جهت شرب به مخازن کوی آب وبرق و ملک آباد منتقل می نماید.
سد کارده در شمال و سد طرق در جنوب شهر واقع شده که آب ارسالی از کارده به صورت ثقلی و از فاصله ای حدود 42کیلومتر توسط لوله ای به قطر 800 mm وارد شده و آب ارسال شده از سد طرق توسط پمپاژ 120 متر بالا برده شده و سپس به صورت ثقلی فاصله ای حدود 16 کیلومتر را با لوله ای به قطر 700 mm طی نموده تا به تصفیه خانه برسد.
حداکثر میزان آبدهی توسط دو سد کارده و طرق بترتیب 65000 و31000 متر مکعب است که مجموعاً 96000 متر مکعب در شبانه روز از ایندو سد به تصفیه خانه منتقل که بر این اساس گنجایش تصفیه خانه مشخص می شود.در صورت راه اندازی 100%تصفیه خانه قادر خواهد بود با توجه به جمعیت حدود 18% آب شرب مصرفی شهر مشهد را تأمین نماید.
انواع تصفیه آب
1-تصفیه فیزیکی 2-تصفیه شیمیایی 3-تصفیه میکروبی
با توجه به اینکه تصفیه خانه مشهد از نوع تصفیه فیزیکی می باشد لذا در ذیل توضیح مختصری در مورد این تصفیه ارائه می دهیم.
تصفیه فیزیکی:
در این نوع تصفیه که شامل ته نشینی مقدماتی و ته نشینی به کمک مواد شیمیایی است،هیچگونه تغییری در کیفیت شیمیایی آب اتفاق نمی افتد.
در حقیقت تصفیه فیزیکی بیشتر برای رفع آلودگی های ظاهری آب مثل مواد معلق آب بکار برده می شود.در صورتیکه در تصفیه شیمیایی یا شیمی فیزیکی امکان تغییر ترکیب شیمیایی آب موجود است.
شرح مختصری از تأسیسات تصفیه خانه:
تصفیه خانه مشهد برای تصفیه فیزیکی و سالم سازی آب به طور کامل طراحی شده است.
این تصفیه خانه شامل مراحل تصفیه زیر می باشد:
1- تأسیسات کلر زنی و ضد عفونی کردن آب خام وتصفیه
2 -تأسیسات مواد منعقد کننده
الف:شامل حوضچه های اختلاط وفلوکولاسیون
ب:ساختمان شیمیایی برای تزریق مواد کلرورفریک،آهک و درصورت لزوم پلی الکترولیت
3-دستگاه زلال ساز برای ته نشینی گل و لای بابستر لجن(پلساتور)
4-دستگاه صاف کننده مواد ته نشین شده(فیلتر های شنی)
5-پمپهای آب شستشوی فیلترها و پمپهای آب سرویس و دمنده های هوا
6-منبع جمع آوری برای بازکرداندن آب شستشوی صافیها به سیکل تصفیه خانه
7-حوضچه های تغلیظ لجن
8-بستر های خشک کننده لجن
خلاصه ای از لیست لوارم مکانیکی و برقی تصفیه خانه
1-ساختمان کلر زنی:
تأسیسات کلر زنی تصفیه خانه مشهد برای تزریق کلر تا میزان 3p.p.m یا 3 میلیگرم در لیتر به آب خام و تزریق کلر تا میزان یک میلی گرم در لیتر به آب تصفیه در نظر گرفته شده است.
کپسولهای گاز کلر یک تنی و چهار عدد در حال مصرف و 14 کپسول بصورت ذخیره در نظر گرفته شده است.کلیه لوازم ضروری مربوط به تأسیسات کلرزنی از جمله دستگاه آنالیز کلر باقیمانده در آب،دستگاه نشت یاب گاز کلر هواکش،جرثقیلهای لازم برای جابجایی کپسولها در این تأسیسات پیش بینی شده است.
تابلوهای برق تأسیسات کلرزنی جهت تغذیه جرثقال سقفی،هواکشها ودیگر تأسیسات کلرزنی در نظر گرفته شده است.
2-حوضچه های انعقاد و فلوکولاسیون:
الف:در حوضچه انعقاد همزنی با قدرت 5/5 کیلووات وجود دارد که عمل اختلاط کلرورفریک با آب خام ورودی را به عهده دارد.
ب:ساختمان شیمیایی شامل تأسیسات شامل دوزینگ پمپهایی برای تزریق مواد شیمیایی،لوله های ارتباطی ،
پمپهای ضد زنگ برای چرخانیدن موادوتانکها و هم زنهای مناسب برای ساخت و نگهداری مواد شیمیایی تشکیل شده است.
3-دستگاه زلال ساز یا پلساتور : که شامل اطاق خلاءوتأسیسات آن همچنین لوله های ارتباطی پلساتور،پاروئکهاوکانالهای بتنی انتقال آب می باشد.
4-فیلتر ها یا دستگاههای صاف کردن آب:
فیلتراسیون از نوع ثقلی شنی تند در نظر گرفته شده است و بار سطحی این فیلترها به میزان 4/7 متر در ساعت در نظر گرفته شده است.
در این فیلتراسیون تعداد 3 عدد هواده با قدرت هر کدام 40 کیلو وات برای دمیدن هوا،نازلهای PVCبرای نصب در قطعات بتن آرمه به اندازه (500×500)m.m شیرآلات از نوع شناور کشویی و پروانه ای و لوله و اتصالات فولادی جزو تأسیسات این فیلتراسیون محسوب می شود.تابلو های برق شامل تابلوی تغذیه به کمپرسورها ،هواده هاو سایر روشنیهای لازم در تأسیسات فیلتراسیون می باشد.بیش از آن تعداد 10 عدد تابلوهای کنترل و شستشوی فیلترها در نظر گرفته شده که در رابطه با تابلوی اصلی کنترل تصفیه خانه می باشد.
5-تأسیسات پمپاژ داخل ساختمان:
در این دستگاه پمپاژ پمپهای مربوط به تأمین آب شستشوی فیلترها به تعداد 3عدد با قدرت هر کدام 45 کیلو وات در نظر گرفته شده است.همچنین در این محل تعداد دو پمپ برای تأمین آب مصرفی داخل تصفیه خانه با قدرت موتوری هر کدام 6 کیلو وات و همچنین بوستر پمپهای مربوط به کلرزنی به تعداد 4 دستگاه با قدرت هر کدام 5/4 کیلووات در نظر گرفته شده است.تابلوی برق در این دستگاه برای تغذیه این پمپها در نظر گرفته شده است.
6-منبع جمع آوری آب شستشوی صافیها:
در این قسمت دو عدد پمپ شناور از نوع غیر انسداد (لجن کش)با قدرت موتوری 20 کیلو وات در نظر گرفته شده که آب شستشوی صافیها را به تصفیه خانه برگرداند.
7-بسترهای خشک کننده : برا ی جمع آوری و خشک کردن لجن مصارف محدود در نظر گرفته شده است.
سایر لوازم مکانیکی و برقی :
1-تابلوهای اصلی برق که در حالت عادی برق سه فاز 380 ولت،50 هرتز رااز یک دستگاه ترانسفورماتور و در حالت قطع برق از یک دستگاه ژنراتور اضطراری دریافت و به سایر تابلوها انتقال می دهد.
2-تابلوهای اصلی کنترل دستگاههای اندازه گیری شامل کلیه دستگاههای اندازه گیری و کنترل
3-دستگاه دیزل ژنراتور اضطراری به قدرت 620 کیلووات
4-کلیه کابلهای رابط بین تابلوهای برق،موتورها ،محرکها،مصرف کننده ها،دستگاههای اندازه گیری و کنترل
5-دستگاههای اندازه گیری شامل دبی سنجهای مغناطیسی در آغاز و انتهای تصفیه خانه و آب شستشوی صافیها
6-لوازم آزمایشگاهی برای کنترل کیفیت شیمیایی آب
7-لوله ها و اتصالات داخل تصفیه خانه ما بین تأسیسات مختلف تصفیه خانه
تشریح مرحله به مرحله تصفیه آب وتشریح تأسیسات مکانیکی که در هر مرحله وجود دارد:
1-ورود آب به تصفیه خانه
ورودی آب توسط دو خط لوله صورت می گیرد.خط لوله کارده با قطر 800mm از نوع چدن داکتیل آلمانی(تایتونی)وخط طرق با قطر 700 mm از نوع چدن معمولی(فلنچی).

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   19 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله تجزیه و تحلیل صورتهای مالی شرکت زغال سنگ نگین طبس

بخش اول پروژه: تاریخچه فعالیت و شرح خلاصه فعالیت شرکت
تاریخچه فعالیت شرکت:
کلیات
در راستای اجرای سیاست های برنامه دوم توسعه اقتصادی و اجتماعی و به منظور تامین ذغال سنگ کک شو مورد نیاز صنعت فولاد و به دنبال مزایده برگزار شده توسط شرکت ملی فولاد ایران بخشی از معادن ذغال سنگ طبس شامل معدن اولیه شماره 2 پروده با ذخیره ای حدودا به میزان 000/350/2 تن و یال شمالی معدن شماره 3 پروده طبس با ذخیره ای حدودا 000/100/1 تن که عملیات اکتشافی آن تقریبا به اتمام رسیده بود، طی قرارداد شماره 7400 مورخ 14/10/1378 به شرکت تکادو ( برنده مزایده فوق الذکر) واگذار گردید. در همین راستا شرکت ذغال سنگ نگین طبس در تاریخ 9/2/1378 تحت شماره 14770 در اداره ثبت شرکت ها و مالکیت صنعتی اصفهان به ثبت رسیده است.
یادآور می شود که کلیه اختیارات قرارداد فوق از طرف مدیریت عامل شرکت تکادو به شرکت جدید التاسیس ذغال سنگ نگین طبس تفویض گردیده است. مرکز اصلی شرکت واقع در اصفهان چهار راه شیخ صدوق، ابتدای شیخ صدوق شمالی کوچه حکیم نظامی، پلاک 33 می باشد. ضمنا محل معادن شرکت نیز در 80 کیلومتری جنوب طبس می باشد. یادآور می شود شرکت به استناد مجوز شماره 2614 مورخ 13/12/1382 صادره از سوی اداره امر اقتصادی و دارائی شهرستان طبس از ابتدای سال 1378 به مدت 12 سال مشمول معافیت مقرر در ناده 32 قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفند ماه 1366 و اصلاحیه های بعدی آن می باشد.
همچنین مطابق با مجوز شماره 1514 مورخ 22/10/1382 صادره از سوی شورای بورس و هیئت پذیرش اوراق بهادار با درخواست شرکت مبنی بر پذیرش شرکت در بازار بورس اوراق بهادار موافقت و در تاریخ 27/12/1382 اولین نوبت معامله سهام شرکت در تالار فرعی بورس به انجام رسید و در تاریخ اول اردیبهشت ماه 1386 بر اساس معیارهای مصوب شورای عال بورس (سرمایه و میزان سهام شناور) از تابلوی فرعی به تابلوی اصلی منتقل شد.
فعالیت اصلی شرکت
موضوع فعالیت شرکت طبق ماده 2 اساسنامه به شرح زیر می باشد:
1- تهیه و اجرای طرح ها و عملیات اکتشافی، استخراج، تغلیظ، و فرآوری مواد معدنی.
2- سرمایه گذاری در جهت اکتشاف و بهره برداری معادن و فرآوری مواد.
3- انجام امود بازرگانی اعم از صادرات و واردات مرتبط با موضوع شرکت.
4- انجام کلیه اموری که به نحوی با موضوع شرکت ارتباط داشته و در چارچوب قوانین و مقررات موضوعه کشور جمهوری اسلامی ایران بوده و مفید و نافع باشد.
5- سرمایه گذاری در سایر شرکت ها و ایجاد شرکت های جدید.
وضعیت اشتغال
متوسط کارکنان شرکت طی سال مالی، که بر اساس قراردادهای کوتاه مدت (کمتر از یک سال) مشغول به کار می باشند 13 نفر کارمند اداری و ستادی و 358 نفر تولیدی و خدماتی
مبنای تهیه صورت های مالی
صورت های مالی تلفیقی گروه و شرکت سرمایه گذاری شاهد (شرکت اصلی) اساسا بر مبنای بهای تمام شده تاریخی تهیه و در موارد مقتضی از ارزش های جاری نیز استفاده شده است.
مبانی تلفیق
صورت های مالی تلفیقی حاصل از تجمیع اقلام صورت های مالی شرکت سرمایه گذاری شاهد- سهامی عالم (شرکت اصلی) و شرکت های فرعی مشمول تلفیق آن پس از حذف معاملات و مانده های درون گروهی و سود و زیان تحقق نیافته ناشی از معاملات فیمابین است.
در مورد شرکت های فرعی تحصیل شده طی دوره، نتایج عملیات آن از تاریخی که کنترل آن به طور موثر به شرکت اصلی منتقل می شود و در شرکت های فرعی واگذار شده نتایج عملیات آن تا زمان واگذاری، در صورت سود و زیان تلفیقی منظور می گردد.
سهام تحصیل شده شرکت اصلی توسط شرکت های فرعی به بهای تمام شده در حساب ها منظور و در ترازنامه تلفیقی به عنوان کاهنده حقوق صاحبان سهام تحت سرفصل «سهام شرکت اصلی در مالکیت شرکت های فرعی» منعکس می گردد.
سال مالی شرکت های فرع در 29 اسفند ماه هر سال (سرمایه گذاری سعدی 31 اردیبهشت ماه) خاتمه می یابد. با این حال، صورت های مالی شرکت های مذکور ه همان ترتیب در تلفیق مورد استفاده می گیرد. لازم به توضیح است در صورت وقوع هر گونه رویدادی تا تاریخ صورت های مالی شرکت اصلی که تاثیر عمده ای بر کیفیت صورت های مالی تلفیقی داشته باشد، اثار آن از طریق اعمال تعدیلات لازم در اقلام صورت های مالی شرکت های فرعی به حساب گرفته می شود.
خلاصه اهم رویه های حسابداری
موجودی مواد و کالا
موجودی های مواد و کالا به اقل بهای تمام ده و خالص ارزش فروش «گروه اقلام مشابه ارزیابی می شود. در صورت فزونی بهای تمام شده نسبت به خالص ارزش فروش، مابه التفاوت به عنوان ذخیره کاهش ارزش موجودی شناسایی می شود. بهای تمام شده موجودی ها با به کار گیری روش های زیر تعیین می گردد.
شرح روش مورد استفاده
مواد اولیه
کالای در جریان ساخت
کالای ساخته شده
قطعات و لوازم یدکی
موجودی زمین و ساختمان میانگین موزون
میانگین موزون
میانگین موزون
میانگین موزون
شناسایی ویژه

پروژه در جریان تکمیل:
بهای تمام شده پروژه در جریان تکمیل بر اساس مجموع هزینه ها و مواد مصرفی جهت ساخت پروژه محاسبه شده است.
سرمایه گذاری ها
نحوه ارزیابی سرمایه گذاری ها در شرکت اصلی صورت های مالی تلفیقی گروه به شرح زیر است:
دارائی های ثابت مشهود
دارائی های ثابت مشهود، بر مبنای بهای تمام شده در حساب ها ثبت می شود. مخارج بهسازی و تعمیرات اساسی که باعث افزایش قابل ملاحظه در ظرفیت با عمر مفید دارائی های ثابت یا بهبود اساسی در کیفیت بازدهی آنها می گردد. ه عنوان مخارج سرمایه ای محسوب و طی عمر مفید باقیمانده دارائی های مربوط مستهلک میشود. هزینه های نگهداری و تعمیرات جزئی که به منظور حفظ یا ترمیم منافع اقتصادی مورد انتظار واحد تجاری از استاندارد عملکرد ارزیابی شده اولیه دارائی انجام می شود، هنگام وقوع به عنوان هزینه های جاری تلقی و به حسا و زیان دوره منظور می گردد.
استهلاک دارائی های ثابت با توجه به عمر مفید برآوردی دارائی های مربوط (و با در نظر گرفتن آئین نامه استهلاکات موضوع ماده 151 قانون مالیات های مستقیم مصوب اسفندماه 1381) و بر اساس نرخ ها و روش های زیر محاسه می شود:
برای دارائی های ثابتی که در خلال ماه تحصیل و مورد بهره برداری قرار می گیرد، استهلاک از اول ماه بعد محاسبه و در حساب ها منظور می شود. در مواردی که هر یک از دارائی های استهلاک پذیر پس از آمادگی جهت بهره برداری به علت تعطیل کار یا علل دیگر برای مدتی مورد استفاده قرار نگیرد، میزان استهلاک آن برای مدت یاد شده معادل 30% نرخ استهلاک منعکس در جدول بالا است.

مخارج تامین مالی
مخارج تامین مالی به عنوان هزینه سال شناسایی می شود به استثنای مخارجی که مستقیما قابل انتساب به ساخت «دارائی های واجد شرایط» است.
تسعیر ارز
معاملات ارزی- اقلام پولی ارز با نرخ مورد معامله در بانک مرکزی در تاریخ ترازنامه و اقلام غیر پولی که به بهای تمام شده تاریخی بر حسب ارز ثبت شده است با نرخ مورد معامله در بانک مرکزی در تاریخ معامله تسعیر می شود. تفاوت های ناشی از تسویه یا تسعیر اقلام پولی ارزی به عنوان درآمد یا هزینه دوره وقوع شناسایی می شود.
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان
ذخیره مزایای پایان خدمت کارکنان بر اسس 45 روز آخرین حقوق و مزایای مستمر هر یک از کارکنان برای هر سال خدمت آنان محاسبه و در حساب ها منظور می شود.
سرقفلی
حساب های ترکیب واحدهای تجاری از نوع تحصیل بر اساس روش خرید انجام می شود. مازاد بهای تمام شده تحصیل سرمایه گذاری در شرکت های مشمول تلفیق و شرکت های وابسته مشمول اعمال روش ارزش ویژه بر سهم گروه از خالص ارزش منصفانه دارایی ها و بدهی های قابل تشخیص آنها در سنوات آتی و زمان تحصیل به عنوان سرقفلی شناسایی و طی مدت 20 سال به روش خط مستقیم مستهلک می گردد و در صورت فزونی منافع ناشی از تملک شرکت های مشمول تامین نسبت به بهای تمام شده سرمایه گذاری های مذکور مازاد حاصل به حساب سرقفلی منفی منظور می گردد. سرقفلی ناشی از تحصیل شرکت های وابسته جز مبلغ دفتری سرمایه گذاری بلند مدت در شرکت های وابسته در ترازنامه تلفیقی منعکس می شود.

بخش دوم: تعریفات مربوط به تجزیه و تحلیل صورتهای مالی
تجزیه و تحلیل صورت های مالی:
تجزیه و تحلیل صورت های مالی شامل ابزارها و تکنیک هایی است که تحلیل گران را در بررسی صورت های مالی جاری و گذشته شرکت ها یاری می دهد تا بتوانند عملکرد و وضعیت مالی شرکت ها و مخاطرات آتی و امکانات بالقوه را مورد ارزیابی قرار دهند. تجزیه و تحلیل صورت های مالی می تواند اطلاعات با ارزشی را درباره روندها، ارتباطات، کیفیت سودآوری، نقاط قوت و ضعف و چگونگی وضعیت مالی شرکت ها ارایه دهد.
نکات اساسی
تجزیه و تحلیل صورت های مالی بر مبنای هدف (اهداف) خاصی صورت می گیرد. برای مثال، آیا تجزیه و تحلیل ارایه شده مبنایی در جهت اعطای اعتبار یا ایجاد یک سرمایه گذاری تلقی می گردد؟ بعد از اینکه هدف تجزیه و تحلیل مشخص گردید، اطلاعات مورد نظر از صورت های مالی و سایر منابع جمع آوری می شود. نتایج تجزیه و تحلیل تلخیص و تفسیر می شود. نتایج به دست آمده طی گزارشی به اشخاصی که تجزیه و تحلیل برای آن ها انجام گرفته است، ارایه می گردد.
برای ارزیابی صورت های مالی، فرد ذینفع باید:
1- با عملیات واحد تجاری آشنا باشد.
2- هدف، ماهیت و محدودیت های حسابداری را درک کند.
3- با اصطلاحات واحد تجاری و حسابداری آشنا باشد.
4- دارای دانش علمی در مورد مبانی امور مالی باشد.
5- با ابزارها و تکنیک های تجزیه و تحلیل صورت های مالی آشنا باشد.
تجزیه و تحلیل مالی یک شرکت شامل بررسی صورت های مالی شرکت و یادداشت های مربوط به صورت های مالی و گزارش حسابرسان آن شرکت می باشد. گزارش حسابرسی بیان گر بررسی صورت های مالی توسط حسابرسان می باشد. این گزارش همچنین نشان می دهد که آیا صورت های مالی به طور منصفانه وضعیت مالی شرکت، نتایج عملیات و تغییرات در وضعیت وجوه نقد را مطابق با اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری مطابق با سال قبل نشان می دهد.
یادداشت های مربوط به صورت های مالی، غالبا با معنی تر از اطلاعات دریافت شده از صورت های مالی می باشد. این یادداشت ها، رویه های حسابداری شرکت را شرح می دهد و معمولا توضیحات کامل و چگونگی کاربرد آن رویه ها را همراه با مدارک مورد نیاز ارایه می دهد.
تحلیل گران غالبا صورت های مالی یک شرکت را با صورت های مالی سایر شرکت هایی که در همان صنعت فعالیت دارند، مقایسه می کنند و همچنین صورت های مالی یک شرکت را در سال های مختلف مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهند. اساسا این روش قلمرو رسیدگی تجزیه و تحلیل صورت های مالی را وسعت می بخشد.

ابزارهای اصلی تجزیه و تحلیل
حسابداران و سایر افراد ذیربط ابزارها و تکنیک های استاندارد شده مختلفی را ارایه می دهند که در تجزیه و تحلیل صورت های مالی مورد استفاده قرار می گیرند. روش های تجزیه و تحلیل صورت های مالی را می توان به سه دسته تقسیم نمود. 1- مقایسه و اندازه گیری مالی مربوط به دو یا چند دوره، 2- مقایسه و اندازه گیری اطلاعات دوره جاری، 3- رسیدگی برای اهداف خاص.
تکنیک و ابزار ذیل در این فصل مورد بحث قرار خواهد گرفت:
1- صورت های مالی مقایسه ای:
الف. تجزیه و تحلیل افقی
ب. تجزیه و تحلیل عمودی
2- صورت های مالی بر اساس مقیاس مشترک:
3- تجزیه و تحلیل نسبت ها
4- رسیدگی برای اهداف خاص
صورت های مالی مقایسه ای:
صورت های مالی که اطلاعات مالی مربوط به دو یا چند دوره را ارایه می دهدف معمولا مقایسه ای نامیده می شود. صورت های مالی مقایسه ای معمولا گزارشات مشابه ای را برای دوره جاری و برای یک یا چند دوره قبلی ارایه می دهد. صورت های مالی مقایسه ای اطلاعات مهم درباره روند و ارتباط آن ها را در طی دو یا چند سال برای تحلیل گران فراهم می سازد. چنان چه صورت های مالی مقایسه ای برای بیش از یک سال ارایه شود مطلوب تر خواهد بود. صورت های مقایسه ای تاکید بر این واقعیت دارد که صورت های مالی برای یک دوره حسابداری، فقط بخشی از فعالیت های مستمر یک شرکت است.
طبق اصول حسابداری، مقایسه صورت های مالی بین دو یا چند دوره تحت شرایط زیر مفدی و موثر می باشد.
1- چنانچه روش های حسابداری در تنظیم صورت های مالی یکسان باشد مقایسه گزارشات مطلوب است.
2- یکسان بود محتویات صورت های مالی.
3- اصول حسابداری تغییر نمی یابد، چنان چه تغییری در اصول حسابداری ایجاد شود، اثرات مالی ناشی از آن تغییرات افشاء گردد.
4- تغییرات در وقایع یا در ماهیت رویداد اصلی افشاء شوند.
تجزیه و تحلیل افقی
تجزیه و تحلیل افقی، روندها را مورد ارزیابی قرار می دهد و ارتباط بین اقلامی که در همان ردیف در یک صورت مقایسه ای ظاهر می شود را تعیین می کند. تجزیه و تحلیل افقی تغییرات مربوط به اقلامی مندرج در صورت های مالی را در طی دوره افشاء می کند. هر یک از اقلام (مثل فروش) مربوط به یک ردیف برای یک سال مالی با همان قلم در دوره دیگر مقایسه می شود. تجزیه و تحلیل افقی می تواند بر حسب تغییرات مبالغ پولی به صورت درصد تغییرات یا به شکل یک نسبت انجام شود.
نسبت تغییر با تقسیم اطلاعات سال جاری بر اطلاعات سال پایه محاسبه می شود. وقتی ارقام سال پایه دارای ارزش مثبت است، تغییر مقدار پولی و درصد تغییر می تواند با معنی تر باشد. اگر ارقام سال پایه دارای ارزش صفر یا منفی باشد تغیر مقدار پولی می تواند محاسبه شود اما درصد تغییرات نمی تواند محاسبه شود. یک نسبت فقط زمانی می تواند محاسبه شود که دو ارزش مثبت، قابل دسترسی باشند.
در مواردی که تغییرات به صورت درصد بیان می شود، عمل جمع و تفریق مفهومی نخواهد داشت. زیرا درصد تغییرات از مبناهای مختلف ناشی می شود. وقتی هر کدام از اقلام سال پایه به طور انفرادی دارای مقادیر کمی باشند، تغییر نسبتا کم مقدار پولی می تواند درصد تغییر زیادتری را به وجود آورد و در نتیجه اعتبار بیشتری به آن اقلام به منظور با معنی بودن آن می دهد.
بر اساس روش سال پایه گاهی اوقات تجزیه و تحلیل افقی برای افشای درصد تغییرات انباشته برای چند سال استفاده می شود. در این صورت سال شروع به عنوان سال پایه در نظر گرفته می شود. درصد تغییرات سال های بعد برای تعیین درصد تغییرات انباشته با سال پایه مقایسه می شود.
تجزیه و تحلیل عمودی
در تجزیه و تحلیل عمودی هر یک از اقلام مندرج در صورت های مالی نسبت به عدد پایه سنجیده می شود. شاخص ترین عدد در صورت های مالی به عنوان عدد پایه انتخاب می گردد و اقلام مندرج در هر ستون نسبت به آن سنجیده می شود. به عنوان مثال هر یک از اقلام مندرج در صورت سود و زیان می تواند به عنوان درصدی از فروش بیان شود. در ترزنامه، هر یک از اقلام دارایی می توانند بر حسب ارتباط آن ها ب کل دارایی بیان شوند. حساب بدهی ها و حقوق صاحبان سهام بیان شوند. جریان نقدی مربوط به هر یک از اقلام فعالیت های سرمایه گذاری، تامین مالی و عملیاتی نسبت به کل هر یک از فعالیت های مزبور سنجیده می شود.
صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک
حذف مقادیر پولی در صورت های مالی و نشان دادن اقلام بر حسب درصد، به عنوان صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک نامیده می شود زیرا اقلامی در ترازنامه و صورت سود و زیان مانند جمع دارایی ها و فروش خالص دارای مبنای مشترکی برای مقایسه می باشند. اطلاعات برای صورت حساب بر اساس مقیاس مشارک همانند روش توصیف شده برای تجزیه و تحلیل عمودی محاسبه می شود. تغییرات نسبت ها در این صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک مورد توجه قرار می گیرد تا شناسایی کارایی و عدم کارایی، نسبت به صورت حساب مقایسه ای آسانتر انجام گیرد. به عنوان مثال چنان چه در یک موسسه نسبت هزینه حقوق به فروش 20 درصد باشد معنی آن این است که آن موسسه از هر صد ریال فروش، 20 ریال حقوق پرداخت می کند.
تجزیه و تحلیل ترازنامه بر اساس مقیاس مشترک در بررسی منابع و ساختار سرمایه یک واحد تجاری یعنی ارتباط بدهی ها و حقوق صاحبان سرمایه مفید می باشد. همچنین این تجزیه و تحلیل اطلاعات مربوط به هر کدام از اقلام دارایی ها جاری، سرمایه گذاری ها، اموال، ماشین آلات، تجهیزات، دارایی های نامشهود و سایر دارایی ها را ارایه می دهد. صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک اطلاعات مربوط به این که چه نسبتی از فروش به وسیله بهای تمام شده کالای فروش رفته و هزینه های مختلف جذب می شود را ارایه می دهد.
بر اساس صورت مقایسه و صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک، مقایسه، تغییرات یا ارتباط بین مجموعه دارایی ها، بدهی ها، درآمدها، هزینه ها و سایر حساب هایی که در صورت های مالی طبق بندی می شود را نشان می دهد. با توجه به این که درصد این تغییرات می تواند ناشی از تغییرات در مقدار مطلق اقلام یا تغییرات در کل گروه باشد، باید دقت لازم در زمان مقایسه صورت گیرد.
صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک برای مقایسه شرکت ها با یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد. زیرا اعداد مندرج در چنین صورت حساب هایی بر اساس درصد تنظیم می شود و یک مقایسه نسبی را به جای مقدار مطلق ارایه می دهد.
تجزیه و تحلیل نسبت ها
یک نسبت، ارتباط ریاضی بین یک کمیت با کمیت دیگر را بیان می دارد. به عنوان مثال نسبت 400 به 200 یعنی 2 به 1 یا 2 است. در صورتی یک نسبت مفید واقع می شود که عناصر تشکیل دهنده ان دارای رابطه معنی دار با یکدیگر باشند. به عنوان مثال، بین حساب های دریافتی و فروش، سود خالص با کل دارایی ها و دارایی های جاری با بدهی های جاری رابطه وجود دارد. تجزیه و تحلیل نسبت ها می تواند ارتباط بین اجزا این نسبت ها را که به طور انفرادی نمی توانند مورد بررسی قرار گیرند. را مشخص سازد.
نسبت ها عموما به تنهایی اهمیت چندانی ندارند ولی زمانی اهمیت می یابند که 1- با نسبت های قبلی از همان شرکت مقایسه شود. 2- با استاندارد از پیش تعیین شده مقایسه شوند. 3- با نسبت های سایر شرکت ها در همان صنعت مقایسه شوند. وقتی به این شکل عمل شود نسبت ها به عنوان معیاری برای عملکرد شرکت تلقی می گردند. محاسبه نسبت ها پایان کار برای شرکت محسوب نمی شوند. ولی در تهیه پاسخ سوالاتی که در ارتباط با پیامد خاص و نظارت بر عملیات یک واحد تجاری ممکن است به وجود آید کمک می کند.
هنگام استفاده از نسبت ها، تحلیل گران باید عواملی که در ساختار آن نسبت دخالت دارند و تغییراتی که باعث می شود چنین عواملی بر آن نسبت ها تاثیر بگذارند را درک نمایند. به عنوان مثال، دریافت وام از ابنک چه تاثیری بر نسبت جاری دارد؟ آیا استقراض این نسبت را افزایش یا کاهش می دهد و یا هیچ تاثیری بر این نسبت ندارد؟ چنان چه خدف بهبود بخشیدن این نسبت باشد چه تغییراتی می تواند در اجزا این نسبت ها برای انجام اهداف مورد نظر ایجاد شود.
نکات ریاضی
باید توجه داشت که تغییرات در صورت یا مخرج کسر باعث تغییر در آن نسبت می شود. برای مثال،
1- اگر یک نسبت کمتر از 1 باشد (صورت کسر کمتر از مخرج آن باشد) اگر به صورت و مخرج این کسر یک مقدار معین اضافه کنیم، کسر جدیدی که به دست می آید از کگسر قبلی کوچک تر خواهد شد.
2- اگر مقدار یک نسبت بیشتر از 1 باشد، افزایش به یک اندازه در صورت و مخرج آن نسبت باعث کاهش آن نسبت خواهد شد.
3- اگر ارزش یک نسبت دقیقا 1 باشد، تغییرات در صورت و مخرج کسر به مقدار معین تاثیری روی آن نسبت نخواهد داشت و مقدار آن نسبت همان 1 باقی خواهد ماند.
4- اگر صورت کسر افزایش (کاهش) یابد و تغییری در مخرج کسر ایجاد نشود آن نسبت افزایش (کاهش) خواهد یافت.
5- اگر مخرج کسر افزایش (کاهش) یابد تغیری در صورت کسر ایجاد نشود آن نسبت کاهش (افزایش) خواهد یافت.
6- اگر صورت و مخرج کسر تغییر یابند ولی این تغییرات برای صورت و مخرج کسر به یک اندازه نباشد آن نسبت افزایش، کاهش یا بدون تغییر باقی می ماند که بستگی به جهت و مقدار تغییرات دارد.
مروری بر تجزیه و تحلیل نسبت ها
در تجزیه و تحلیل نسبت ها، تحلیل گران انحرافات در نسبت های محاسبه شده را شناسایی و سپس علل انحرافات را بررسی می کنند. برای مثال، انحرافات نسبت متوسط صنعت می تواند نشان دهد که شرکت (به استثناء شرکت هایی که فعالیت نمی کنند) تا چه حد از معیار متوسط صنعت فاصله دارد.
نسبت ها باید با احتیاط مورد استفاده قرار گیرند. به طور کلی نسبت ها نباید به عنوان تنها معیار برای تصمیم گیری باشند. این نسبت ها به عنوان یکی از اسناد مورد نیاز (نه به عنوان اسناد نهایی) جهت راهنمایی برای تصمیم گیری و یا راه حل استفاده شود. با توجه به اطلاعاتی که در نسبت ها منظور می شوند، این نسبت ها اسناد مناسب و قابل اطمینانی می باشند. زمانی که صورت های مالی بر طبق اصول عمومی پذیرفته شده حسابداری تنظیم می شوند، افراد باید دائما به خاطر داشته باشند که صورت های مالی خصوصا براوردها و قضاوت هایی را منعکس می کند که ممکن است مربوط به تجزیه و تحلیلی باشند که به سمت یک هدف خاص هدایت می شوند.
گاهی اوقات تفسیر نمودن نسبت ها دشوار خواهد بود. برای مثال دقیقا نسبت 2 به 1 به چه معنی است؟ آیا این نسبت خوب یا بد، مطلوب یا نامطلوب، است؟ مقایسه نسبت ها با بعضی استانداردها نظیر نسبت های مربوط به سنوات گذشته و یا مقایسه با سایر شرکت ها با آن صنعت می تواند برخی از رهنمودتها را ارایه کند.
تحلیل گر باید دریابد که نسبت ها علاوه بر مواردی که در بالا اشاره شد دارای محدودیت های معینی می باشد که شامل موارد زیر است:
1- نسبت ها شرایط، وقایع و رویدادهای گذشته را منعکس نمی کنند.
2- نسبت ها ارزش هی دفتری را منعکس می کنند ولی ارزش های واقعی اقتصادی یا اثرات مربوط به سطح قیمت ها را منعکس نمی سازد.
3- تعیین نسبت ها معمولا به طور یکنواخت انجام نمی شود.
4- کاربرد اصول حسابداری و رویه های در میان شرکت ها تغییر می کند. و تغییرات در آن از دوره ای به دوره ای دیگر بر روی نسبت ها اثر می گذارد.
5- وقتی شرکت ها متنوع یا دارای خصوصیات ریسکی مختلف باشند مقایسه بین آن ها کاری دشوار خواهد بود.
علی رغم مشکلات مربوط به ساختار و تفسیر نسبت ها، تجزیه و تحلیل نسبت ها تکنیک های مهمی برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی است زیرا می تواند روندها و ارتباطات ساختاری و بنیادی مهم را شناسایی کند.
اطلاعات مالی مربوط به بسیاری از شرکت ها که به صورت اطلاعات کامپیوتری ارایه می شوند. توسط شرکت های مختلفی قابل دسترسی می باشند. برای مثال، اطلاعات کامپیوتری تهیه شده به وسیله شرکت استاندارد و پورز در معرض فروش قرار داده می شود. این اطلاعات شامل بیش از 120 اقلام مربوط به حدود 2500 شرکت صنعتی می باشد. با وجود اینکه چنین اطلاعاتی از نظر تئوریکی و عملی بستگی به نوع استفاده از آنها دارد ولی این اطلاعات می تواند در بسیاری از موارد تحلیل گر را به اهمیت منابع با ارزش آشنا سازد.
ابزارهای تحلیلی خاص
علاوه بر صورت های مقایسه ای، صورت حساب بر اساس مقیاس مشترک و تجزیه و تحلیل نسبت ها، تحلیل گران دارای تکنیک ها و ابزارهای خاص زیادی می باشند که از آن ها برای مطالعه جهت دستیابی به هدف خاص استفاده می کند. چنین مطالعاتی می تواند عواملی از قبیل پوشش بیمه ای، ماهیت فصلی واحد تجاری، اطلاعات بخش، عملیات خارجی، تاکید فروش به تعداد اندکی از مشتریان، اثرگذاری وقایع غیر عادی بر شرکت و تاثیر روش های ارزیابی موجود کالا (LIFO , FIFO) و روش های استهلاک بر صورت های مالی باشد. روش های دیگری که در شرایط خاص قابل استفاده می باشند: عبارتند از:
1- تجزیه و تحلیل جریان وجوه نقد: با توجه به این که تجزیه و تحلیل جریان وجوه نقد بر نقدینگی، توان مالی و روابط سودآوری متمرکز می شوند مخصوصا در ارزیابی اعتبار و تصمیمات سرمایه گذاری موثر خواهد بود.
2- تجزیه و تحلیل حاشیه فروش: تجزیه و تحلیل حاشیه فروش بینش های خاصی را در ارتباط با فعالیت عملیاتی یک شرکت ارایه می دهد.
3- تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر: تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر ارتباط بین درآمد و هزینه و حجم فعالیت را نشان می دهد.
4- تجزیه و تحلیل بازده سرمایه گذاری: تجزیه و تحلیل بازده سرمایه گذاری، معیار جامعی از عملکرد مالی را ارایه میدهد. این ابزارها و سایر ابزارهای خاص مربوط به تجزیه و تحلیل صورت های مالی بعدا در این کتاب بحث می شوند.
تجزیه و تحلیل سری زمانی موقعی استفاده می شود که اطلاعات طبقه بندی شده بر اساس فواصل زمانی، اطلاعات مهم تحت کنترل و عملیات یک شرکت را ارایه دهد. انواع اصلی تغییرات اقتصادی که می تواند در تجزیه و تحلیل سری های زمانی مورد توجه قرار گیرند به شرح زیر می باشند:
1- روند عادی
2- تغییرات فصلی
3- نوسانات گردشی
4- نوسانات تصادفی یا نامنظم
روش های تحلیلی خاص برای مشخص نمودن انواع مختلف نوسانات با توجه به ارتباط آن ها به اطلاعات تاریخی و پیش بینی های، قابل استفاده می باشند. وقتی ارتباطی بین سری ها وجود دارد، ممکن است این ارتباط برای تعیین برآورد و پیش بینی ها استفاده شود. سری های زمانی در این کتاب مورد توجه قرار نمی گیرند.
تجزیه و تحلیل رگرسیون ابزار دیگری برای تجزیه و تحلیل صورت های مالی است. تجزیه و تحلیل رگرسیون برای ارتباط بین یک متغیر شناخته شده و یک متغیر ناشناخته جهت برآورد متغیر ناشناخته استفاده می شود.
تجزیه و تحلیل همبستگی میزان ارتباط بین دو یا چند متغیر را اندازه گیری می کند. تجزیه و تحلیل رگرسیون و همبستگی تکنیک های بسیار مهمی هستند.
تجزیه و تحلیل نقدینگی و فعالیت
نقدینگی به توانایی یک شرکت جهت پرداخت تعهدات کوتاه مدت با توجه به زمان سررسیدشان اطلاق می گردد. نقدینگی به توانایی تبدیل دارایی ها به وجه نقد یا توانایی کسب وجه اشاره دارد. مفهوم کوتاه مدت به یک سال یا یک چرخه عملیات عادی شرکت، هر کدام که طولانی تر است اطلاق می گردد. فعالیت، به کارایی یک شرکت مربوط می شود که با استفاده از داریی های جاری انجام می گیرد.
در ارزیابی وضعیت نقدینگی، تحلیل گران مالی علاقمند به داشتن اطلاعات در مورد وجوه نقد، زمان بندی و اطمینان یافتن از جریان وجوه نقد آتی شرکت می باشند.
نقدینگی و دامنه فعالیت عملیاتی، متکی به وضعیت سرمایه در گردش یک شرکت می باشند. سرمایه در گردش به مازاد دارایی های جاری بر بدهی های جاری گفته می شود. مقدار سرمایه در گردش و تغییرات مربوط به آن از دوره ای به دوره دیگر به عنوان معیار اصلی توانایی شرکت در پرداخت بدهی ها با توجه به سررسیدشان محسوب می شود. سرمایه در گردش شامل رویدادهایی است که در طی چرخه عملیاتی یک واحد تجاری اتفاق می افتد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  60  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله نظریه فطرت در قرآن

یکى از مباحثى که در قرآن و سنت‏با اهمیت ویژه‏اى مطرح گردیده بحث فطرت است. فطرتمندى انسان، فطرى بودن دین، فطرت پسندى، حسن عدل و قبح ظلم، معلوم بودن فجور و تقوا به الهام فطرى، اعتراف رسمى انسان به ربوبیت الهى در عالم ذر و عهد و پیمان خداوند با او در عدم تبعیت از شیطان، از جمله مسائلى است که آیات قرآن و روایات ائمه معصومین‏علیهم‏السلام بر آن دلالت صریح دارند.
اما مهم آن است که اگر چه در پاره‏اى آیات، انسان فطرتمند معرفى شده و بحث از الهام فطرى فجور و تقوا به انسان به میان آمده است ولى در بعضى آیات دیگر، خلقت طبیعى انسان به عنوان موجودى ظلوم، جهول، هلوع، کفار و طغیانگر مطرح شده است.
اگر در پاره‏اى از آیات، دین امرى فطرى معرفى گردیده و یا اقامه عدل هدف رسالت پیامبران بیان شده است (که به دنبال فطرى بودن دین، عدالتخواهى و اقامه قسط و عدل نیز فطرى خواهد بود) اما در پاره‏اى دیگر از آیات، سبب تشریع دین، بروز اختلاف اولیه بین انسانها و نیاز اضطرارى آنها به دین و قوانین لازم براى رفع اختلافات بیان گردیده است و از آن استنباط مى‏شود که دین مولودى اجتماعى است که انسانها به حکم اضطرار و به منظور رفع اختلاف به آن پناه برده‏اند و نه به حکم فطرت. و این البته با نظریه برخى از جامعه‏شناسان نزدیکى زیاد دارد.
و نیز اگر در برخى آیات سخن از اعتراف رسمى انسان به ربوبیت الهى و عهد و پیمان خداوند با او در عدم تبعیت از شیطان به میان آمده است در برخى دیگر از آیات خالى بودن ذهن انسان در بدو تولد از هر گونه شناخت و معلومى مطرح شده است و این نیز با نظریه‏هاى برخى از روانشناسان قرابت دارد.
در این مقاله برآنیم تا ضمن بحث از معناى لغوى فطرت با توجه به وزن و صیغه آن در کلام عرب، کاربرد و مشتقات آن در قرآن، و تفاوت آن با طبیعت و غریزه، به تبیین بینش خاص قرآن در مورد فطرت و پیآمدهاى اجتماعى آن بپردازیم و مى‏کوشیم تا با بهره‏جویى و استمداد از نظریه بدیع علامه طباطبائى در تفسیر المیزان، که کمتر به آن توجه شده و یا متاسفانه مورد بى‏مهرى واقع گردیده است‏به زدودن پاره‏اى از ابهامات بپردازیم.
معنى لغوى فطرت
واژه «فطرة‏» بر وزن «فعلة‏» دلالت‏بر نوع دارد مانند جلسة یعنى نوع خاصى از نشستن، مثلا اگر بگوییم: جلست جلسة زید یعنى مثل زید و به نوع نشستن وى نشستم. بنابر این واژه «فطرة‏» از ماده «فطر» به معنى نوعى خاص از آفرینش است‏یعنى خلقت و آفرینشى بى‏سابقه که از آن به ابداع تعبیر مى‏شود.
راغب اصفهانى در مفردات در مورد معنى فطرت چنین مى‏گوید: «و خداوند خلق را فطر نموده است و این فطر یعنى ایجاد کردن شى‏ء به شکلى بدیع و تازه بر کیفیتى که فعلى از افعال از آن صادر گردد». (1)
ابن اثیر نیز در نهایه، در توضیح ماده «فطر» در حدیث نبوى، «کل مولود یولد على الفطرة‏» (2) مى‏گوید: «فطر به معنى ابتدا و اختراع است و فطرة حالت آن ابتداء و اختراع را بیان مى‏کند مانند جلسة و رکبة یعنى نوعى خاص از نشستن و سوار شدن و معنى حدیث این است که: هر فردى بر نوعى خاص از صفات جبلى و طبیعى متولد مى‏شود به طورى که آماده پذیرش دین الهى مى‏گردد و اگر او را با همان صفات واگذارند پیوسته بر آن صفات استمرار دارد و از آنها مفارقت نمى‏کند و همانا علت عدول انسانها از آن، آفتى از آفات بشرى یا تقلیدى است که از غیر در آنها اثر مى‏گذارد...» (3)
بیان این مقاله درباره فطرت با تعبیر راغب به «و ابداعه على هیئة مترتبة لفعل من الافعال‏» و نیز با تعبیر ابن اثیر به «انه یولد على نوع من الجبلة والطبع المتهیئ بقبول الدین‏» هماهنگ است.
استعمال واژه فطرت و مشتقاتش در قرآن‏در قرآن مجید واژه‏هاى «فطره‏» (4) ، «فطرکم‏»، (5) «فطرنا»، (6) «فطرنى‏»، (7) «فطرهن‏»، (8) «فطور»، (9) «فطر»، (10) «منفطربه‏» (11) . انفطرت، (12) و «فاطر» (13) به کار رفته است که همه جا به معنى ابداع و آفرینش بدون سابقه است.

طبیعت، غریزه، فطرت
«طبیعت‏» یعنى سرشتى که اشیاى مادى بر آن آفریده شده‏اند، بیشتر در مورد موجودات بیجان به کار مى‏رود و اگر در مورد جاندارها به کار رود به آن جنبه‏هایى از جانداران که با بیجانها مشترکند اطلاق مى‏شود.
«غریزه‏» بیشتر در مورد حیوانات به کار مى‏رود و اگر در مورد انسان به کار رود به جنبه‏هاى حیوانى موجود در انسان اطلاق مى‏شود و عبارت از نوعى حالت تسخیرى و غیر آگاهانه یا نیمه آگاهانه از ناحیه خلقت است که بر خود محورى و یا بقاى نوع استوار است و به عضوى مادى از بدن انسان مربوط مى‏شود مانند غریزه گرسنگى که با سیستم عصبى هیپوتالاموس و یا غریزه تشنگى که با سیستم عصبى هیپوتالاموس و غده هیپوفیز ارتباط دارد و این دو از نوع گرایشهاى فیزیولوژیک به شمار مى‏روند که براى ادامه حیات حیوان ضروراند. و نیز مانند غریزه جنسى که از نوع گرایشهاى لازم براى بقاى نسل است و ارضا نشدن آن حیات موجود زنده را به خطر نمى‏اندازد بلکه بقاى نوع را به خطر مى‏اندازد.
«فطرت‏» در مورد انسان و خصلتهاى فرا حیوانى او به کار مى‏رود، در حد حالتى آگاهانه و حاوى نوعى قداست است. همچون غریزه و طبیعت‏سیرى تدریجى و ساختارى ثابت دارد اما مرحله‏اى تکاملى است که پس از فعلیت‏یافتن طبیعت و غریزه و نیز پس از شکوفایى حس و خیال یعنى همراه با پیدایش عقل تکون مى‏یابد و در پرتو آنها، گرایشهاى غریزى نیز مى‏توانند از نوعى قداست‏برخوردار شوند.
فطریات در انسان به ترتیب در سه ناحیه دانش، ارزش و گرایش شکوفا مى‏شوند و فعلیت مى‏یابند. در زمینه دانش، گزاره‏ها به شکل توصیفى و خبرى بیان مى‏شوند. در زمینه ارزش، گزاره‏هاى حاکى از آنها شکلى دستورى دارند. گرایشها نیز پاره‏اى حالات نفسانى‏اند که پس از شکوفایى ارزشها در انسان پدید مى‏آیند و موجب جهتگیرى وى به سوى هدفى والا و مقدس مى‏شوند. فعلیت ارزشها و گزاره‏هاى آنها منوط به فعلیت عقل نظرى و استمداد عقل عملى از آن است تا آنجا که اگر عقل نظرى در انسان شکوفا نشود و از مرتبه عقل بالقوه به مرتبه عقل بالفعل نرسد امکان فعلیت و جولان عقل عملى نخواهد بود. (14)
در این جا به این اجمال بسنده مى‏کنیم و به بررسى دو دسته آیات در این باره مى‏پردازیم: دسته اول آیاتى که معنایى سلبى از فطرت ارائه مى‏دهند و دسته دوم آیاتى که معنایى ایجابى دارند.
آیات دسته اول
آیه 78 سوره نحل به خالى بودن لوح نفس از کلیه معلومات در آغاز تولد و پیدایش تدریجى معلومات پس از آن از طریق حواس و فکر مى‏پردازد: «والله اخرجکم من بطون امهاتکم لاتعلمون شیئا وجعل لکم السمع والابصار والافئدة لعلکم تشکرون‏» چنان که در تفسیر المیزان (15) ذیل آیه فوق آمده است‏سیاق آیه، و اشاره آن به مبادى علم حصولى یعنى حس و فکر و نیز پیدایش تدریجى معلومات در آنها، دلالت‏بر این معنى دارد که آنچه در این آیه از انسان در بدو تولد نفى شده است علم حصولى است. بنابراین، انسان در آغاز به هیچ چیزى که مبدا آن حس یا عقل باشد علم حصولى ندارد.
بدین ترتیب بنا به تصریح کلام وحى، هیچ گزاره‏اى اعم از گزاره‏هاى بدیهى و فطرى، یا غیر بدیهى و نیز اعم از این که متعلق شناخت آن عالم طبیعت، ماوراى طبیعت، انسان یا ذات احدیت و... باشد در آغاز تولد براى انسان به علم حصولى معلوم نخواهد بود.
و اگر چنین باشد که کودک در بدو تولد واجد هیچ تصور و تصدیقى نباشد در این صورت نه فقط دانش بلکه ارزشها و گرایشهاى انسانى نیز از طفل در آغاز پیدایش نفى مى‏شود زیرا ارزش، به عنوان ارزش فطرى و نه به عنوان غریزه و میل ناآگاهانه حیوانى، در انسان پس از علم وى به ارزشمندى آن حاصل مى‏شود و با نفى هر نوع علم و آگاهى، ارزشها نیز منتفى مى‏شوند. همین‏طور است گرایشهاى فطرى; زیرا هر گرایشى اعم از فطرى یا غیر فطرى پس از علم نفس به غایت آن و ارزشمندى آن غایت، براى انسان حاصل مى‏شود. بر این اساس نفس انسانى در آغاز پیدایش، هیچ تصور یا تصدیق فطرى و نیز هیچ ارزش یا گرایش فطرى را واجد نیست. تنها چیزى که انسان در آغاز و نیز به هنگام کهنسالى یعنى پس از ضعف قوا و از دست دادن معلوماتش واجد مى‏شود علم حضورى نفس به خودش است.
در سوره نحل آیه 70 آمده است: «والله خلقکم ثم یتوفاکم ومنکم من یرد الى ارذل العمر لکی لایعلم بعد علم شیئا ان الله علیم قدیر».
علامه طباطبائى نیز در تفسیر این آیه در المیزان (16) به این مطلب تصریح کرده‏اند و ادعاى خالى بودن ذهن انسان در آغاز پیدایش را همان چیزى مى‏دانند که روانشناسان بر آن تاکید کرده‏اند.
اگر چنین است، فطرى بودن دین و ارزشهاى انسانى به چه معنى خواهد بود؟ و نیز چگونه اقرار انسان به ربوبیت الهى در عالم ذرو اعتراف وى به عدم تبعیت از شیطان تفسیرى معقول مى‏یابند.
2- آیه‏213 سوره بقره به سبب تشریع دین مى‏پردازد: «کان الناس امة واحدة فبعث الله النبیین مبشرین ومنذرین وانزل معهم الکتاب بالحق لیحکم بین الناس فیما اختلفوا فیه وما اختلف فیه الا الذین اوتوه من بعد ماجاءتهم البینات بغیا بینهم فهدى الله الذین آمنوا لما اختلفوا فیه من الحق باذنه والله یهدی من یشاء الى صراط مستقیم‏».
علامه طباطبائى در تفسیر این آیه ابتدا به بیان تاریخ اجمالى حیات اجتماعى و دینى نوع انسان مى‏پردازند و بنا به مفاد آیه، حکم در مورد انسان به زندگى اجتماعى و نیز لزوم رعایت عدل را از جمله احکامى مى‏دانند که انسان بنا به اضطرار به سوى آن کشیده شده است‏یعنى این دو حکم را معلول ضرورى این حکم مى‏دانند که: «انسان باید هر چیزى را که در طریق کمال او مؤثر است‏براى استکمال خود استخدام نماید و به هر طریق ممکن از موجودات دیگر و از جمله از همنوعان خود به نفع خود و براى بقاى حیات خویش استفاده نماید». و به این ترتیب بشر با استناد به این اصل به مسیر خود ادامه مى‏دهد تا با این مشکل روبرو مى‏شود که هر فردى از افراد انسان بنا به همین اصل، همان را مى‏خواهد که دیگران مى‏خواهند یعنى همان‏طور که او مى‏خواهد از طبیعت و دیگران به نفع خود بهره‏مند شود دیگران نیز همین را مى‏خواهند و همین جا است که زندگى اجتماعى را مى‏پذیرد و دوام اجتماع و در حقیقت دوام زندگى خویش را منوط به پذیرش عدالت اجتماعى و این که هر صاحب حقى به حق خود برسد مى‏داند و این بدان معناست که حکم بشر به اجتماع مدنى و عدل اجتماعى حکمى است که بشر آن را به اضطرار پذیرفته است‏به طورى که اگر اضطرار نمى‏بود هرگز هیچ انسانى حاضر نمى‏شد دامنه اختیار و آزادى خود را محدود کند. (17)
شاید مستند نمودن اختلاف دوم یعنى اختلاف پس از عرضه دین به عنوان بغى و عدم استناد اختلاف اول به عنوان بغى، مؤید نظر علامه باشد زیرا بغى آن گاه صدق مى‏کند که انسان چیزى را بداند ولى به خاطر منافع شخصى برخلاف آن عمل نماید اما اگر چیزى را نداند و اشتباه کند عنوان بغى بر آن صادق نخواهد بود.
اما در این صورت آیا این تفسیر با فطرى بودن عدل منافات ندارد؟ مسلما اگر فطرى بودن را بدین معنا بگیریم که هر انسانى آن را در بدو تولد مى‏داند و یا قبل از هر میلى به آن متمایل مى‏شود، گرایش به عدل، بنابر این تفسیر، از گرایشهاى فطرى محسوب نخواهد شد زیرا گرایش به عدل از چنین خاصیتى برخوردار نیست و در این صورت فطرى نبودن عدل مستلزم فطرى نبودن غایت ارسال انبیا است و اگر غایت ارسال انبیا (18) و سبب تشریع دین فطرى نباشد آیا خود دین مى‏تواند فطرى باشد.
علامه طباطبائى در ادامه به عنوان تاییدى از تاریخ به نفع نظریه ایشان مى‏فرمایند:
«و به همین جهت هر جائى که انسانى قوت بگیرد و از سایرین نیرومندتر شود در آن جا حکم عدالت اجتماعى سست مى‏شود و شخص نیرومند مراعات عدالت اجتماعى را در حق ضعیف نمى‏کند و لذاست که همواره شاهد رنج و محنتى بوده‏ایم که مردم ضعیف از طبقه قوى متحمل مى‏شوند. جریان تاریخ نیز تا به امروز که عصر تمدن و آزادى است‏بر همین منوال بوده است و اگر عدالت اجتماعى، اقتضاى اولیه طبیعت انسانى مى‏بود باید عدالت اجتماعى در شئون اجتماعات غالب مى‏بود در حالى که مى‏بینیم دائما خلاف این امر جریان داشته و نیرومندان خواسته‏هاى خود را به منظور نیل به مقاصد خود بر طبقه ضعیف تحمیل مى‏کردند. (19) »
3 - در آیات 34 سوره ابراهیم، 72 سوره احزاب،19 سوره معارج، و7 سوره علق، انسان طبعا به صفات ظلوم، کفار، جهول، هلوع و طغیانگر توصیف شده است. علامه طباطبائى این آیات را تاییدى بر نظر خود دانسته‏اند (20) آیا این توصیفات مستلزم نفى فطرى بودن ارزشهاى معنوى در انسان نیست؟ آیا اتصاف طبعى انسان به این صفات، سرانجام نوعى دعوت به رذایل و غلبه شر بر خیر و هلاکت انسان را در پى نخواهد داشت؟
روانشناسان عموما ذهن انسان را در آغاز تولد خالى از هر گونه معلوم بالفعلى مى‏دانند. (21) برخى از جامعه‏شناسان نیز خواسته‏هاى معنوى انسان را معلول ضرورتهاى اجتماعى دانسته‏اند و معتقدند تنها منافع و مصالح مادى بشر است که مقتضى زندگى اجتماعى و وضع مقررات و رعایت عدالت اجتماعى است و علم و دانش اندوزى نیز تنها به این دلیل که بهترین ابزار تحصیل زندگى مادى و کسب قدرت و تسلط بر دیگران است، مطلوب جامعه بشرى است و قداست زندگى اجتماعى، عدالت اجتماعى، دانش اندوزى و... نیز داراى قداست فرضى به منظور نیل زودتر به مقصود است نه این که اینها ذاتا داراى قداست و ارزش باشند. (22)
آیا همچون برخى عالمان جدید منکر فطریات شویم و دلایل فوق از قرآن، تفسیر، سنت تاریخى، روانشناسى و جامعه‏شناسى را مستمسک قرار دهیم یا با بى‏مهرى تمام علامه طباطبائى را متهم به ارائه تفسیرى سطحى و همسو با دانشمندان تجربى کنیم و یا به حکم عقل و تجلى عالى و اکمل آن در کلام وحى، ملاک فطریات را در هر حوزه و مقام متناسب با آن معرفى کنیم؟
در ناحیه تصورات از دانشها، فطرى را آن بدانیم که یا عارض ذهن نمى‏شود - اگر انسان در مرتبه‏اى نباشد که بتواند آن را تصور کند - و یا اگر عارض ذهن شد به دلیل بساطت آن خالى از هر نوع ابهام و پیچیدگى باشد و در ناحیه تصدیقات از دانشها، فطرى را چنان تعریف کنیم که همین قدر که انسان در مسیر رشدش به مرحله‏اى برسد که بتواند طرفین حکم یعنى موضوع و محمول را تصور کند ارتباط آنها را تصدیق نماید. و در این خصوص به آموزش و استدلال، نیاز نداشته باشد و در این صورت پذیرش فطریات با آیه 78 سوره نحل منافاتى نخواهد داشت و روانشناسان نیز متهم به انکار فطریات نخواهند گشت.
در ناحیه ارزشها نیز، پس از شناخت مراحل و مراتب مختلف مقام انسانیت، نیل به ارزشمندى هر ارزش فطرى را مشروط به راهیابى انسان به مقام و مرتبه ویژه آن کنیم تا در آن مقام از مقامات انسانى بدون احتیاج به هر گونه آموزش و استدلال و به صورتى خودجوش، به ارزشمندى و قدسى بودن آن حکم نماید - اگر چه در مراحل پایینتر ممکن است مسائلى از قبیل اختلافات انسانها زمینه‏ساز صعود انسان به مرتبه بالاتر و تصدیق ارزشمندى چیزى (مثل حسن عدل و قبح ظلم) گردد - و پس از آن به سوى آن جهتگیرى کند بدون این که در این جهتگیرى و گرایش خویش به عنوان گرایشى فطرى، دلیلى جز قرار گرفتن وى در مرتبه و مقام انسانى ویژه آن و علم به ارزشمندى آن غایت داشته باشد.
بر این اساس، تفسیر علامه در ذیل آیه‏213 سوره بقره - در خصوص منفعت طلبى انسان در مرتبه‏اى، و گرایش وى به زندگى اجتماعى و بروز اختلاف به عنوان امرى طبیعى در مرتبه‏اى بالاتر و باز حرکت وى به سمت عدالت اجتماعى در مرتبه‏اى بالاتر از مرتبه قبلى، بیانگر سیر تدریجى او به سمت کمال و التزام تکوینى وى به لوازم هر مرتبه خواهد بود. طبیعى است‏به حکم قاعده ضرورت بین علت و معلول، نیل به هر مرتبه پس از تحصیل کلیه شرایط لازم اجتناب ناپذیر خواهد بود و این اجتناب ناپذیرى، نافى فطرى بودن لوازم ذاتى و تکوینى هر مرتبه نخواهد بود چه غیر فطرى و نیز فطرى پس از تحصیل شرایط لازم براى شکوفایى آنها، ضرورة فعلیت مى‏یابند و در نیازمندى یکى به تامل و نظر، و عدم نیاز دیگرى به تامل و نظر در هر مرتبه متفاوت مى‏گردند و به عبارتى دیگر، در هر مرتبه، فطریات از لوازم ذاتى آن مرتبه خواهند بود به طورى که خود آن مرتبه و فعلیت‏یافتنش در شکوفایى آن امر فطرى کافى خواهند بود اما در غیر فطریات، تامل و نظر نیز لازم خواهد بود یعنى شرط شکوفایى آنها محسوب مى‏شود.
و در این صورت نظریه جامعه‏شناسان نیز در مورد خاستگاه اجتماعى دین به شرط عدم انحصار آن در اجتماع و نیز به شرط این که دین را ساخته و پرداخته دست انسان در اوضاع اجتماعى ویژه ندانند مقبول خواهد بود; چه با یک تامل منطقى مى‏توان فهمید که گزاره «هر اجتماع و بدنبال آن بروز هر اختلافى نیازمند قانون و دستورالعمل است‏» و منعکس به موجبه کلیه «هر قانون و دستورالعملى مولود ضرورتى اجتماعى است‏» نمى‏شود بلکه به موجبه جزئیه منعکس مى‏گردد و بر این اساس خاستگاه دین صرفا اجتماع و اختلافهاى افراد نخواهد بود بلکه نیازهاى معنوى فردى وى نیز در مسیر رشد و تکامل او را نیازمند دین مى‏گرداند. همچنین اتصاف انسان به داشتن طبعى ظلوم، جهول، کفار، هلوع و... بیانگر لوازم ذاتى انسان در مرتبه معینى از وجود است که این مرتبه اولا در طول سایر مراتب و مقامات انسانى قرار دارد ثانیا شرط لازم شکوفایى مراتب بعدى است و گذر از آن لازم و حتمى است لذا در آیه 72 و73 سوره احزاب: «انا عرضنا الامانة على السموات والارض والجبال فابین ان یحملنها واشفقن منها وحملها الانسان انه کان ظلوما جهولا» اتصاف انسان به ظلم وجهل مصحح عرضه امانت الهى - یعنى ولایت الهیه و کمال عبودیت از ناحیه تلبس به اعتقاد و عمل صالح و سلوک راه کمال و ارتقاء از ماده دون به اوج اخلاص به انسان معرفى شده است زیرا موضوع قابل ظلم و جهل است که مى‏تواند متصف به دو وصف عدل و علم شود و در مسیر رشد و تعالى به مرتبه‏اى نایل گردد که تدبیر امرش را به ست‏خداوند سپارد و ولایت الهیه شامل حال او گردد. (23) و بر همین اساس در آیات سوره معارج: «ان الانسان خلق هلوعا× اذا مسه الشر جزوعا× واذا مسه الخیر منوعا× الا المصلین× الذین هم على صلاتهم دائمون× والذین فى اموالهم حق معلوم للسائل والمحروم...» هلوع بودن انسان که توضیح آن در آیات 20 و 21 آمده از جمله صفاتى معرفى شده است که انسان به اقتضاى حکمت الهى و به منظور اهتداى او به سمت‏خیر و سعادت به آن متصف شده است زیرا این صفت تنها وسیله‏اى است که انسان را به سعادت و کمال مى‏رساند مشروط بر این که از این صفت‏سوء استفاده نکند و آن را در عداد صفات رذیله قرار ندهد لذا استثناء انسانهاى نمازگزار نه به این معنى است که صفت هلع در این دسته از انسانهاى مؤمن وجود ندارد بلکه به این معنى است که اینان این صفت را در همان جنبه کمالى و مثبت آن یعنى تنها وسیله صعود به مراتب بالاتر و رسیدن به لوازم ذاتى آن مراتب نگه داشته‏اند و آن را به یک صفت رذیله تبدیل نکرده‏اند (24) و این همه بیانگر این معنى است که:
هر مرتبه لوازمى دارد که منفک از آن مرتبه نیست. انسان در حالى که طفل است‏خیر و شر خویش را به وسیله تجهیزات غریزى تشخیص مى‏دهد و بر همین حال است تا به مرحله بلوغ و رشد عقلانى بر سد و ادراک حق باطل برایش میسور گردد و در این هنگام، بسیارى از مصادیق خیر و شر در نزد وى تغییر مى‏یابند و اگر بر همان مسیر قبلى یعنى پیروى از هواهاى نفسانى و پافشارى بر مشتهیات نفسانى اصرار ورزد از اتباع حق غافل مى‏گردد و تارها بر فطرت فعلیت‏یافته خود مى‏تند. پس انسان با رسیدن به بلوغ عقلانى به اولین منزل و مرتبه ویژه انسان مى‏رسد و از این اولین منزل انسانیت، نسیم روح‏بخش فطرت وزیدن آغاز مى‏کند و صفاتى که در مورد فطریات به عنون وجه فارق فطرى از غریزى برشمردیم آشکار مى‏گردد.
پس فطرى نه آن است که در آغاز تولد همراه انسان است و نه آن است که هر انسانى در هر مرتبه‏اى آن را تصدیق مى‏کند بلکه آن است که در مسیر تکوینى انسان به سمت کمال پس از رسیدن وى به مرتبه بلوغ عقلانى در پرتو اعمال صالحه شکوفا مى‏گردد و از لوازم ذاتى آن مرتبه محسوب مى‏شود و نماز و راه یافتن به عمق آن و برقرارى ارتباط بین خالق و مخلوق، از زبان خالق آگاه به کلیه عوالم و مراتب وجود اولین شرط این شکوفایى است که نمازگزار بسته به مرتبه و مقامى که در آن قرار دارد نمازش در همان مرتبه و لوازم و مکشوفات وى، خاص همان مرتبه است و در هر صورت نیل به مقصود با «ایاک نعبد» و نه «ایاک اعبد» در اولین خطاب به خداوند آغاز و... با سلام یعنى رجوع به کثرات به شرط سلامت از حجب آنان و بقاى به حق محقق مى‏شود و این آغاز و این پایان اهمیت و نقش جامعه صالح را در عبادت خداوند و نیل به کمالات انسانى آشکار مى‏کند. بگذاریم و بگذریم که این شکسته پاى درمانده را در این وادى پاى گام زدن نیست.
آیات دسته دوم
در این جا به بررسى آن دسته از آیات مى‏پردازیم که معنایى ایجابى درباره فطرت دارند، آیا این دسته آیات درباره فطرت پس از شکوفایى عقل و رسیدن انسان به مرتبه عقلانى سخن مى‏گویند یا قبل از آن؟
1 - در قرآن در آیات متعددى با عنوان «ذکر» نام برده شده است‏حتى خود پیامبر اکرم نیز با عنوان «ذکر» خطاب شده است. در سوره غاشیه آیه 21 خداوند، پیامبر اکرم را مورد خطاب قرار مى‏دهد و مى‏فرماید «فذکر انما انت مذکر...» یادآورى کن همانا جز این نیست که تو فقط یادآورى کننده هستى. این خطاب قرآن به پیامبر این معنا را القا مى‏کند که گویى انسانها چیزهایى را در اول تولد و قبل از آن مى‏دانسته و با آنها متولد شده‏اند به طورى که با یادآورى واسطه وحى آنها را به یاد مى‏آورند.
2 - در بعضى آیات، استفهام تقریرى به کار رفته است و سؤالاتى بلا جواب مطرح شده‏اند:
سوره زمر آیه‏9: «هل یستوی الذین یعلمون والذین لایعلمون.
سوره ص آیه 28: «ام نجعل الذین آمنوا وعملوا الصالحات کالمفسدین فى الارض ام نجعل المتقین کالفجار».
سوره رعد آیه‏19: «افمن یعلم انما انزل الیک من ربک الحق کمن هو اعمى.
چنین به نظر مى‏رسد که این نوع استفهامات بلاجواب بر این مطلب دلالت دارد که جواب آنها بر همگان آشکار و فطرة معلوم است.
3 - در سوره شمس به الهام فطرى فجور و تقوا تصریح فرموده و آن را فعل الهى مى‏داند سوره شمس آیه‏7 و 8: «ونفس وماسویها فالهمها فجورها وتقویها».
4 - و بالاخره در سوره روم آیه 30 براى اولین بار واژه «فطرة‏» را به کار مى‏برد و ابتناى دین بر فطرت و سرشت انسانها را یادآور مى‏شود و خلق و آفرینش را دگرگون ناشدنى معرفى مى‏نماید: «فاقم وجهک للدین حنیفا فطرة الله التى فطر الناس علیها لاتبدیل لخلق الله ذلک الدین القیم ولکن اکثر الناس لایعلمون‏».
5 - آیه میثاق و اقرار به ربوبیت‏خداوند نیز بر نوعى پیمان بین انسان و ذات احدیت دلالت دارد: سوره اعراف آیه 172: «واذ اخذ ربک من بنى آدم من ظهورهم ذریتهم واشهدهم على انفسهم الست‏بربکم قالوا بلى شهدنا ان تقولوا یوم القیامة انا کنا عن هذا غافلین‏».

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   19 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله تله اتم

مقدمه:
تله اتم وسیله ای است که اتم را در ناحیه خاص از فضا جایگزیده کند. عمل تله گذاری از طریق بر هم کنش الکتریکی و یا مغناطیس بین اتم و میدان اعمال شده انجام می گیرد. تله طوری طری ریزی می شود که یو هم کنش بین اتم و میدان منجر یا ایجاد نیری برآیندی بصورت نیرویی بازگرداننده و وابسته به مکان است شود به عبارت دیگر این برهم کنش منجر به پتانسیل درجه دوم که برای تله گذاری می شود. تله های اتم که بطور تجربی شناخته شده اند بدو دسته رده بندی می شوند و بطور مختصری معرفی می شوند الف) تله اتم خنثی ب) تله یون(یا تله اتم یونیده) که موضوع بحث ماست.
تله اتم خنثی به دو نوع است:
الف) تله های تابشی ب) تله های مغناطیسی
نوع نخست براساس میدان الکترومغناطیق وابسته به زمان کار می کنند و نوع دوم براساس میدان مغناطیسی ایستا یا شبه ایستا عمل می کنند.
تله های مغناطیسی در 1963 مورد توجه قرار گرفت و در 1985 برای اولین باز ساخته شد. در اینجا یک زوج سیم پیچ دایره ی که حاصل جریان الکتریکی بود برای ایجاد میدان مغناطیسی کره وار چار قطبی مورد استفاده قرار گرفت. انرژی اتم در میدان مغناطیسی خارج بواسطه اثر ذیمان بسته به حالت داخلی اتم و جهت گیری گشتاور مغناطیسی اتم نسبت به میدان می تواند افزایش یا کاهش یابد در میدان مغناطیسی که(از نظر فضایی تغییری کند رای انرژی) دارای گرادیان است.
و در نتیجه بر اتم نیرو وارد می کند. اگر گشتاور مغناطیسی در جهت میدان اعمال شده دارای مولنه باشد نیرو در جهت افزایش میدان است. اما اگر گشتاور در خلاف جهت میدان باشد نیرو در جهتی است که منجر به دور شدن اتم از میدان می شود بنابراین در تشکیل دام مغناطیس سه بعدی پایدار برای میدان دام باید بیشینه یا کمینه ای وجود داشته باشد. و این وضعیت منطبق بر کمینه چاه پتانسیلی است که بصورت دام تعریف می شود. با شروع از می شود نشان داد که میدان مغناطیسی ایستا نمی تواند بیشینه ای سه بعدی داشته باشد ولی وجود کمینه ای سه بعدی برای آن قابل قبول است. در نتیجه
تله های مغناطیسی ایستا فقط برای حالاتی خاص بوجود می آید: حالت هایی که گشتاور مغناطیسی در خلاف جهت میدان موضعی تله باشد.
تله های تابشی: در اینجا نیروی بدام اندازی از بر هم کنش اتم با موج الکترومغناطیسی حاصل می شود. در این جا نیروی بدام اندازی همان نیروی ناشی از فشار نور یا فشار تابش است. این نیرو را به دو قسمت بخش می کنیم:
1) نیروی پراکندگی یا خود بخودی
2) نیروی واکنشی یا دو قطبی
واقعیت این است که فوتون ها تکانه خطی دارند. و این تکانه از طریق جذب یا نشر یا از طریق پس زنی به اتم منتقل می شود. این همان انتقال وابسته به زمان تکانه است که نیروی فشار تابشی را بوجود می آورد. نیروی موثر در تله مغناطیسی اپتیکی نیروی خود بخودی است. اصول کارکرد این دام را دیوید پریچارد در 1986 کشف کرد.
تله یون ها:
تفاوت تله یون با تله اتم خنثی در این است که نیروی تله گذاری از طریق بر هم کنش میدان اعمال شده با باریون عمل می کند.(قیمت تک قطبی بر هم کنش میدان) وضعیت از جهت دیگری نیز متفاوت است. زیرا خود یون ها هم از طریق بر هم کنش کدامبی بلند بود قویا با یکدیگر بر هم کنش دارند. دو نوع از طرح های معروف تله یون عبارتند از تله پاول و تله پنینگ. از نظر تجربی تله های یون چند ده سال پیش از تله های اتم خنثی تحقق یافته بودند و برای اولین بار در سال 1955 ساخته شدند. در واقع آزمایش با این تله ها در کار و لفگانگ پاول و هانس دهملت و نورمن دمزی که برندگان نوبل سال هستند نقش کلیدی داشت.
تله یاور شامل یک الکترود حلقه ای هذلولوی و دو الکترود صفحه ای هذلولوی است. این سه بطور هم کور در امتداد محور تقارن چرخش مشترکشان قرار می گیرند. یک ولتاژ DC و یک ولتاژ AC بین حلقه و صفحه ها اعمال می شود( دو صفحه الکترود پایانی در پتانسیل یکسانی نسبت به حلقه(رینگ) نگه داشته می شوند) و یون در ناحیه مرکزی حلقه یا نزدیک آن بدام می افتد. اساسا تله یون مشابه تله مغناطیسی AC است. به این معنی که در آن پتانسیل وابسته به زمان اعمال می شود. تا پایداری سه بعدی بدست آید. اگر فقط یک میدان DC اعمال شود تله را می توان در امتداد محور پایدار کرد. اما در جهت عرضی پایداری نخواهد داشت. در تله پینیگ فقط از میدان هلی ایستا استفاده می شود با وجود این به عنوان تله های دینامیکی تلقی می شود زیرا پایداری از طریق حرکت اتم بدست می آید. نخست یک میدان چار قطبی الکتریکی را در نظر گیرید که با استفاده از چار الکترود که بطور متقارن قرار گرفته اند بوجود آمده است. و الکترودها در پتانسیل یکسانی نگه داشته شده اند. این پتانسیل چنان انتخاب می شود که یون ها را به الکترود جذب کند. اگر میدان دیگری اعمال نشود یونی که با فاصله(در نقطه ای با نافاصله یکسان) از چار الکترود قرار گرفته است. در حالت تعادل خواهد بود ولی در مقابل جابجایی(عرضی) بطرف هر یک از چار الکترود ناپایداری خواهد داشت. اما حرکت یون در راستای محور(طولی) تقارن چار قطبی پایدار خواهد بود. زیرا در اثر پتانسیل هماهنگ در امتداد این محور محصور خواهد ماند. برای ایجاد پایداری در حرکت عرضی میدان مغناطیسی در امتداد محور طولی اعمال می شود. بطوریکه یون در صفحه عرضی حرکت سیکلوترونی را ایجاد کند. مولفه مغناطیس نیروی لورنتس که حرکت سیکلوترونی را ایجاد می کند برای جبران نیروی الکتریکی شعاعی ناشی از الکترودهاست. و بدین ترتیب پایداری حاصل می شود. طراح مشابهی از این تله را
می توان برای بدام اندازی دیگر ذرات باردار مانند الکترون ها بکار گرفت. بعلاوه می توان این آرایش هندسی را تغییر داد، مثلا ردیف هایی از یون را می توان در آرایش خطی تله پنینگ بدام انداخت. بر هم کنش قوی کولمبی بین یون ها نقش مهمی در محدود کردن تعداد و چگالی اتم یون های به دام افتاده بازی می کند. در نتیجه تله های یون
نمی توانند به عنوان چشمه هایی که درخشندگی زیادی(چگالی زیاد در فضای فاز) دارند با تله های اتم خنثی رقابت کنند. در عوض بر هم کنش ion- ion در تله های یون منجر به طیفی غنی از دینامیک یون ها می شود. مثلا یون ها می توانند به ترتیب منظمی چنان قرار گیرند که حالت های بلورین تازه ای تشکیل دهند. یا ممکن است وادار شوند که مسیرهای آشوبی پیچیده ای را دنبال کنند. اندک بودن تعداد ذرات به تله افتاده برای آزمایش هایی در زمینه فیزیک کوانتومی بنیادی مثلا انجام آزمایش دو شکاف یانگ با استفاده از دو یون به تله افتاده نیز ایده آل است.
دو کاربرد مهم تله های یون عبارتند از:
1- ساختن استانداردهای زمان(ساعت ها) براساس تک یون های به تله افتاده
2- طیف نمایی چری(اسکرترومتری چری) با دقت بسیار زیاد
یون به دام افتاده برای طیف نمایی با تفکیک خوب مزایای زیادی دارد. در تله های تابشی و تله های مغناطیسی ایستا نیروی تله گذاری در گذرهای اپنکی اتم درون دام اختلال های شویدی بوجود می آورد. برعکس در دام های یونی در گذارهای اپنیکی اتم ها اختلال کوچکی حاصل می شود. زیرا این دام ها یون را بکمک بر هم کنش با بار کل یون(گشتاور تک قطبی) به دام می اندازند نه بکمک جفت شدگی با حالت های داخلی(از طریق گشتاور دو قطبی یا مرتبه های بالاتر) علاوه بر این در تله های یون حفظ تک یون به تله افتاده بسیار طولانی است.
در نتیجه فرصت انجام آزمایش بر روی یون هم زیاد می شود. مشکل واقعی تله های یون برای طیف نمایی، فقط اندک بودن تعداد اتم های نگاهداره شده است و کوچک بودن نسبت سیگنال به نویز را نتیجه می دهد.
کاربردهای دام یونی به طور عمده به قرار زیر است
1- طیف سنجی جوم
2- جدا سازی ایزوتوپ ها با فیلتر جوی
3- بدام اندازی مواد پرتو زا جهت آزمایش ملی فیزیک هسته ای
4- بدلیل اندک بودن تعداد یون های به تله افتاده آزمایش های بنیادی در خصوص فیزیک کوانتومی امکان پذیر است(مثلا آزمایش در شکاف یانگ با استفاده از دو یون به تله افتاده)
5- استفاده از دام یون به عنوان یک چشمه انبارش یون
6- انجام اسیکتروسکوپی دوی یون های به تله افتاده

Quadrapole Ion trap STOR دام یون
دام یون در سال 1955 ساخته شد. در حقیقت آزمایش با این دستگاه در کار پاول و هانس دهملت که برندگان نوبل فیزیک در سال هستند نقش کلیدی دانست. دام یون یا QUISTOR دستگاهی است متشکل از سه الکترود هایپربولیک دو الکترود را بنام End-cap می نامند و الکترود میانی را ring (رینگ الکترود) نام نهاده اند. معمولا پتانسیل الکترودهای End cap را صفر می کنند و آنرا اصطلاحا زمین می کنند و پتانسیل V0 را به ring متصل می سازند. این ترکیب هندسی همان دام یون پاول
می باشد. در این جا فرض می شود دستگاه عاری از هر گاز یونی زمینه ای باشد. در حالت تئوریک فرض می شود الکترودها تا بی نهایت ادامه دارند و شکل ایده آل هندسی دارند. حال آنکه در دام های یونی واقعی سر الکترودها قطع می گردد. همچنین در عمل ورودی این دستگاه از سوراخ های بسیار ریزی تشکیل شده است. یون ها از این سوراخ ها بداخل دستگاه راه می یابند. و اصطلاحا بدام می افتند. عیوب و ناکامی های حاصل از فرآیند مهندسی ساخت و ماشین کاری قطعات دستگاه باعث می شود دام های یونی واقعی متفاوت از دام یون ایده آل، باشند و بعضا خواص غیرخطی از خود بروز دهند. ولی در بحث صرفا تئوری که ارائه می دهیم. فرض می گیریم نخست آنکه اشکال هندسی الکترودها ایده آل و تا بی نهایت امتداد دارند. دوم آنکه از ناکاملی و عیوب ساخت چشم یولش می نمائیم. در این راستا دو نوع ابزار دقیق ساخته شده است فیلتر جوی و دام یون. در این جا مختصرا دام یون را شرح می دهیم. QMF یا (Quadrupole mass Filter) در واقع یک طیف سنج جری چار قطبی است.
این روش یکی از انواع روش هایی است که برای آنالیز ترکیب شیمیایی مواد بکار
می رود. این تکنیک بر مبنای اندازه گیری استوار است و حساسیت تقریبی آن(monolayers) است. و حداقل تقریبی ماده مورد نیاز این آزمایش می باشد. و به عنوان یک آزمون مخرب (Destructiue) مطرح است. چار میله موازی با ترکیب نشان داده شده به یکدیگر متصل اند. یون ها در موقعیت S تولید
می شوند(توسط فیلمان F) و از روزنامه های A عبور کنند. و از میان ناحیه ای شامل این چار الکترود موازی R داخل محفظه می گردند. یک میدان الکتریکی E بین میله ها اعمال می گردد که E0 , E = E0 + E1 loswt مولفه پایاو E1loswt مولفه فرکانس رادیویی w است. برای هندسه داده شده و مقادیر W , E1 , E0 تنها یون هایی با مقدار ویژه می توانند در مدار نوسانی پایداری باشند و به سطح دتکتور D برسند که اولین [Dynod] از یک تقویت کننده الکترون است. الکترون های تولید شده حاصل از رسیدن یون ها بطرف پایین شتاب می گیرند. سیگنال متناظر با مقدار ویژه نهایتا پدیدار می شوند بصورت یک پالس از الکترون ها در O و این برای هر یون که به D می رسد اتفاق می افتد. اگر آهنگ یون های رسیده به D به حد مناسبی بزرگ باشند آنگاه سیگنال در o یک جریان یکنواخت می دهد و می تواند با یک تقویت کننده حساس اندازه گیری شود. طیف جری را می توان بررسی نمود بوسیله جاروب نمودن یک رنجی از میان فرکانس های w . اما اگر مسیر یون ناپایدار باشد آنگاه منجر می شود به جابجایی
بی نهایت تا آنکه یون ها از بین بروند. فی المثل در اثر برخورد با یک الکترود.
دام یونی:
دام یونی یا QUISTOR که بکار می روند برای معیارهای مسیر پایداری در میدان الکتریکی و فرکانس رادیویی مورد نظر. در این راستا دام یون چار قطبی و دام یون
استوانه ای CIT ساخته شده اند. در آغاز باید پتانسیل داخل دام را تعیین نمود. در واقع با فرض عدم وجود هر باز زمینه ای می شود و جواب معادله لایلاس پتانسیل داخل دام را بدست می دهد. تکنیکهای حل معادله یلاس بسته به مختصات و تقارن ها ارائه می شود.
دام یون هذلولوی QIT
دام یون هذلولوی با End cap های زمین شده و الکتردرینگ متصل به پتانسیل V مدنظر ماست. کاربردهای متعدد آن به شرح زیر است.
1- مطالعات برخوردهای یونی با میدان مغناطیسی استانیکر میدان الکتریکی برای باز ترکیب الکترون و آزمایش های شکافتکی فوق ریز
2- با فرکانس رادیویی RF و میادی نوسانی همچنین اسیکترومترهای جری و
اتاقک های واکنش یون- ملکول
در اغلب این کاربرها قطعات بدقت مانسینکاری شده اند و در بعضی کلاس ها
هذلولوی های با هندسه ایده آل با دقت خوبی ممکن شده اند.
در یک چار قطبی ایده آل با شعاع و فاصله دو پتانسیل در یک نقطه داخل دستگاه

که ثابت اند و اختلاف پتانسیل می باشد.
با اعمال معادله لایلاس و در عمل نیز فرض می شود .
نهایتا توزیع پتانسیل بدست خواهد آمد.

میدان الکتریکی در جهات z , می تواند تعیین ستود و معادلات حرکت بدست آید.

و از اینجا معاملات حرکت یون بدست می آید

حال V0 را ترکیبی از ولتاژهای DC و RF انتخاب می کنیم.

و با تبدیل به معادله ماتیو می رسیم:

u عبارت است از یا و ضرایب مقادیر زیر را دارند:

حل کامل معادله ماتیو:

که در آن توابت معین اند
که به شرایط اولیه بستگی دارند. مکان و سرعت و فاز جواب معادله ماتیو ترکیبی خطی از در جواب مستقل زیر است. به عنوان یک نتیجه فرعی از قضیه
فلوکوئیت ها همواره یک جواب بفرم زیر وجود دارد.

که یک ثابت است و دوره تناوب n دارد. توابع u1 و u2 به ترتیب زوج و فرد انتخاب می شوند:
بنابراین:
از قضیه فوریه می دانیم که یک تابع پریودیک می تواند بیان شود بصورت یک جمع بی نهایت از جملتا نمایی بنابراین می نویسیم

پس

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  35  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله بحران خودکشی

با نگرش کلی و بالینی
برای
روانپزشکان،روانشناسان وروانپرستاران و
همه مردم

نگرشی جامع برغریزه تهاجمی انسان نسبت به
خود

چگونه می توان از وقوع خودکشی پیشگیری کرد؟
مقصد نهایی این فصل مواردی است که فرد اقدام به خودکشی ننموده و بایستی شناسایی شده و سپس بطرف درمان هدایت شود .

1ــ عوامل : روانپزشکان وروانپرستاران و روانشناسان از عوامل اصلی تشخیص احتمال خودکشی بشمار می آیند .اگرچه نوع آموزش این افراد می تواند تاًثیر زیادی در مهارت ها داشته باشد ، لکن وجود هوش ، ذکاوت ، وعلاقه و تیز بینی این افراد بخصوص روانپرستار در بخشهای عمومی وفوریت روانپزشکی از عومل اساسی بشمار می آید .بررسی علل خودکشی یکی از مهمترین ومشکلترین امور در فوریتهای روانپزشکی می باشد خودکشی عموماً قابل پیشگیری است و مهمترین مساًله پیش بینی بهتر ومداخله به موقع کاملاً واضح وآشکار است .مداخله درست و صحیح می تواند افکار خودکشی را در اینگونه بیماران از بین ببرد .متاًسفانه پیش بینی درست حتی در میان کسانی که به پزشک و پرستار مراجعه و قصد وتفکرات خود د ر موردخودکشی را ابراز می دارند نیز بسختی و دشواری انجام می پذیرد .

2ــ علائم : تجربه نشان می دهد بعضی علائم و نشاته های خاص می تواند رهگشای تشخیص فردی قطعی برای احتمال خود کشی باشد .
بیماران نوروتیک تحت درمان به دفعات از خودکشی صحبت می کنند امابر خلاف سایر بیمارانی که وقتی از خودکشی صحبت می کنند خطرناک قلمداد شوند ، این گونه بیماران تقریباً هیچگونه خطری را بدنبال نخواهند داشت .

علل ویا ترکیبی از علتهای معین برای تشخیص اینگونه بیماران که تفکرات خودکشی دارند کافی نمی باشد .
انجام ارزیابی کلی و مکفی بصورت یک معاینه وبررسی کامل پزشکی درمورداحتمال وجودقصد اقدام برای خودکشی درحال حاضرویا گذشته وبه صورت طرح ونقشه های ازپیش تعیین شده می تواند کمک بزرگی به
6
تشخیص احتمال خطرکند.
بهبود ناگهانی یک بیمارافسرده،همیشه باید مورد توجه قرارگیرد،زیرااین بهبودی ممکن است ناشی ازیک تصمیم سریع وقاطع برای خودکشی باشد.
وقتی بیماری دربارۀ مرگ وخودکشی وکشت کشتارسخن می گوید و سوالهایی ازقبیل:چندعدد وازچه نوع می تواند انسان رابه دنیای رؤیاها ببرد؟چه مقدارخونریزی می تواندانسان رابکشد؟فاصلۀ پنجره های طبقات اززمین چقدراست؟ویاازچندطبقه انسان سقوط کند می میرد؟ویااگربیماربا طناب وبند وملحفۀ کهنه یاچاقووقرص ومیل بافتنی وتیغ وناخن گیرولبۀ تیز ظروف شکسته قرص وداروسروکاردارد بایستی به احتمال خودکشی پی برد.
علائم:افسردگی،ناامیدی،درداخلاقی،نگرانی،انزوا،غم،عدم لذت اززندگی،بی اشتهایی،فعالیت بسیارمختصر،توداری، درون مداری،احساس گناه وتقصیر، هزیان ، وحشت وهراس ، کابوسهای وحشتناک وبسیاری نشانه های دیگر که حاکی تمایل فرد به مرگ باشد می تاند زمینه خای لازم برای اقدام انتحاری رافراهم سازد .
اگر بیمار سابقه اقدام بیماری دارد ویااینکه تمرکز روی کار خاصی پیدا کرده می تواند در طبقه بندی علاًم برای خودکشی قرار گیرد .
اگر در کشو یا زیر تشک یا جاهای اختصاصی بیمار وسایل خطر ناک یا مقدار زیادی دارو یافتید، احتمال خطراتی برای خودکشی بدهید.اگر تغییراتی دردستورات دارویی ایجاد شده بایستی حتماً از حیث ایجاد علائم افسردگی بیشتر ، بهبودی و غیره ، باپزشک چک کنید .توجه داشته باشید قطع ناگهانی داروهای ضد افسردگی بسیار خطرناک و آ ماده کننده بیمار برای خودکشی است مهمترین علائم برای افراد بیمار وشناخته شده در بخش های روانپزشکی ویا خارج از محیط درمانی وافراد معمولی ومورد شناسایی قرار نگرفته میزان ارتبات فرد با محیط ، اطرافیان ومحیط انسانی و تعاملات درست و معمول فرد می باشد .
« فراموش نکنیم ، هرقدر میزان ارتبات فرد با محیط کاهش بیشتری نشان دهد ، احتمال و قصد و اقدام برای رفتارخود ــ انتحاری مستقیم وغیرمستقیم افزایش می یابد .»

7
تجویز بیش از حد باربی تورات ها به علت ایجاد سر در گمی در زمان و مکان و مصرف دوباره و بیشتر داروهای آرام بخش توسط بیمار به علت عدم آگاهی باعث عوارض مضاعف شده و احتمل خطر خودکشی بیشتر می شود . خودکشی توسط باربی تورات ها پنج بار بیشتر از این عمل به کمک
داروهای آرام بخش صورت می پذیرد .

برای پیشگیری از خودکشی توجه به این دو عامل ضروری بنظر می رسد :

الف ــ کشف
ب ــ تشخیص

بسیاری از کسانیکه اقدام به خودکشی نموده اند ، قبلاً رفتار ویا گفتارهایی در مورد تصمیم خود بروز داده اند .

برای اینکه به احتمال و قصد خودکشی در افراد مختلف پی ببریم لازم است ،زبان خاص آن فرد را بدانیم و آشنا باشیم واین مقدور نیست جز به عمل و تجربه ای که فرد در اثر تماس و ارتباط درمانی طولانی مدت کسب نموده است .
در برخورد با بیماران روانی ویاافراد معمولی که احتمال و قصد خودکشی در آنها می رود، دو سئوال ذیل پرسیده می شود :

1 ــ آیاهرگ به از بین بردن خود فکر کرده اید؟ (به مرگ)
2 ــ اگر فکر کرده اید از چه طریقی می خواستید تصمیم خودراعملی سازید

هنوز هیچ علامت ومعیار قطعی بالینی کشف ویا تاًیید نشده است که با محرز شدن آن به وجود حطر قطعی خود کشی دربیمارپ پی برد .
پرستاران بااولین مصاحبه ای که بیماران خواهند داشت و حتمال خطر خواهند داد مسئولیت جلوگیری از خطر رابه عهدهمی گیرند .
« ابتدایی ترین کارها تعیین قدرت وتوانایی فرد برای اقدام به خودکشی می

8
باشد.
دکتر کی نیا معتقد است :« از بین بردن خودکشی درجهان کنونی ، بسیاربعید ودشواراست ولی تدابیری می توان بکاربرد، تا میزان خودکشی رابه نحو موًثری کاهش داد.»
بعضی انسانهاذاتاً وبصورت ساختاری ، استعدادمرگ بصرت خودکشی راندارند و بعکس افرادی هستند که برحسب علاًم ظاهروسخنان از قدرت زیادی برای خود ــ تخریبی برخوردار می باشند.

« خودکشی شایعترین فوریت درافسردگیها می باشد »

دررونکاوی افرادی که خودکشی می کنند،درتجربیات دوران کودکی،اشکال مختلفی از ، از هم پاشیدگی خانوادگی جلب توجه می کند .
باشناخت درستی ازعلائم می توان، قبل ازوقوع خطر، بیمار خودکش راشناسایی کرد .فقدان یکی از والدین وفقدان رابطه عاطفی والدین بعنوان عوامل مستعد کننده می باشند .بکی از معیارهای مهم، برای بررسی تواناییو قدرت خودکشی درافراد،شناخت «برنامه خودکشی » فرد می باشد .اینکه آیا روش انتخاب شده روش مرگ آوری است یاخیر؟ آیا آنچه بعنوان وسیله خودکشی است در دسترس فرد قراردارد؟آیابرنامه وزمان خودکشی مشخص شده است ؟

هر نوع تنش یا فشار روانی که به عوامل زمینه ساز اضافه شود ، باعث تشدید خطرخودکشی می شود .

معمولیترین ومهمترین علامت خوکشی افسردگی است

بیماری که دارای هر دو علامت افسردگی واضطراب وبی قراری باشد درطبقه بندی بیماریهای وخیم قرار داشته و احتمال خودکشی دراوزیاداست.

هذیان،توهمات،سردرگمی درزمان ومکان،می تواند ازعلائم خودکشی باشد.
9

3ــ اماکن: دکتر محسنی می گوید «باتوجه به اینکه مساًله عمده درپیشگیری ازخودکشی «باگوش دادن »بهسسخنان فردمتمایل به هودکشی در رابطه است ،می توان اهمیت تلفن را در این زمینه درک کرد »
در سال 1961 اولین مرکزارتبات تلفنی در شهر لوآنجلس.درآمریکا تاًسیس شد.این مراکز با منظور پیش گیری از خودکشی تاًسیس شد لکن شایستگی این هدف زیر سئوال است وآنچه هم اکنون می توان بدان مرکز نسبت داد.«مرکزمداخله در«بحران» است زیرا تلفن هایی که به تعداد زیاد زیاد بوده وازموضوع خودکشی متمایزاست،گرایش برای دخالت در بحران های روانی راتسهیل میکند .
خصوصیات این مرکز کهبرای اولین بار توسط بنجامین راش در آمریکا تاًسیس شد،شامل موارد ذیل است :
الف ــ کمک های درمانی در روز اول یا هفته اول ارائه می شود .
ب ــ حد اکثر تعداد ویزیت ها 6 عدد است که براساس نظریه طول مدت بحران که 4 تا 6 هفته است ،بنانهاده شده است .
ج ــ تمرکز بر روی مسایل فوری وخاص زندکی مانندبحران های روانی و فوریت های روانپزشکی می باشد .
4 ــ اسلام: یکی از مکاتب و مداهب غالب قرن حاضر و قرن های آینده اسلام ودین محمد (ص)است. نگرنده معتقد است معتقدان به مذاهب اسلامی وشیعیان بامبانی اعتقادی واخلاقی واصیل وعمیقی که دارند می توانند به عنوان مهمترین عامت اجتماعی ومذهبی برای جلوگیری از خودکشی عمل کنند از آنجا مه اهداف تعالی وترقی ابعاد انسانی افراد بشرمد نظرقرآن کتاب آسمانی ما می باشد ،فراهم سازی زمینه های لازم برای گذر از موانع پیشرفت یکی پس از دیگری و رسیدن به قرب الهی منظورنظر است .بهداشت روانی در ساختار مکتب اسلام از اصول ومبانی حساب شده ای برخوردار بوده وبانیان اسلامی نه تنها به صحت وسلامت روحی انسان تکیه دارند بلکه روش های حفظ وترقی آن رانیزارائه داده اند.عمل به احکام و توصیه های دینی ازآنجاکه انسان ازاعمال غیرمعقول،غیرانسانی،غیرمفید،و غیرصحیح دورنگاه می دارد،اثرات سوءرفنارهای غیرعادی احتمالی رااز انسان جداساخته وهدایتگرآن هستند.
10
بطورکلی می توان گفت که اعتقادمذهبی،عمل به توصیه هاواحکام وکوشش برای تبلیغ ونضح رفتار و اخلاق اسلامی،می تواند اساس بهداشت روانی بوده و چهارچوب روانشناختی افراد اجتماع را از استواری لازم برخوردار نماید. مسئولین بخشهای مختلف آموزشی میتوانند بعنوان یکی از روشهای اصولی در پیشگیری نوع اولیه از خودکشی ایمان مذهبی را تقویت نموده و در تمام دوران تحصیل و در محیطهای کار و تحقیق به آموزش خداشناسی و خودشناسی بپردازند. جای بسیار خوشبختی است که فرهنگ جامعه ما در مقابل خودکشی بی تفاوت نبوده و آن را بعنوان یک عمل حاکی از یاًس و نومیدی به رحمت پروردگار تلقی نموده و فرد مرتکب را اگر زنده بماند،از تعاملات اجتماعی محروم میسازد.
بنا براین خود این فرهنگ نوعی وسیله جهت پیشگیری بشمار می آید. فرهنگ حاکم بعنوان مهمترین عامل در نوع پیشگیری اولیه بوده و بدون صرف هزینه و نیروی مالی و انسانی در این زمینه میتواند ما را به بیش از 80 % اهداف و نتایج نزدیک سازد.

«روشهای پیشگیری از خودکشی»

اساساً از زمانی که بار سنگین مشکلات بر دوش افراد بحران زده قرار داشته،و قدرتهای سازگاری و همانند سازی با استرسهای محیطی و مقابله با بحرلنهای روانی- درونی بصورتی تسریع شده و همراه با نیاز فوری انجام می پذیرد. تمایلات دوگانه و متفاوت مرگ و زندگی و به نسبت های گوناگون به غلیان می آیند. پایه های وجودی انسان در دو چیز غریزی تظاهر می کند:
الف- تمایل به زندگی یا غریزه و شوق به زنده ماندن و زندگی کردن.
ب- تمایل به مرگ یا غریزه و شوق غم آلود مردن و زندگی نکردن.
نسبت و درصد میان هر دوی آنها بایستی از آنچنان تعدیلی برخوردار باشد که همواره شوق به زندگی در تمام جوانب و موارد حیات در او غلیان کند و در عین حال و بر اساس روایات اسلامی حالت خوف و رجاء برقرار گردد. نه آنقدر علاقه به زندگی که یاد خالق و خدا به فراموشی سپرده شود و انسان
11
غره به وجود خود گردد و نه آنقدر خود فراموشی که روش زندگی و تعامل انسانی در اجتماع انسانها مورد نسیان قرار گیرد.
بالاترین و ارزشمندترین روشهای پیگیری از اقدام و حتی تفکر در مورد خودکشی پرداخت براساس ایمان و اعتقاد مذهبی است. براساس گفته دکتر مجد : پایه های اعتقادی به معنای مطلق آن می تواند به جهت وابستگی که میان انسان وحیات ادمی و سازمان حیات د نیایی ایجاد می کند تمایل به هجرت به دنیای مرگجسمانی راکاهش دهد .نگارنده معتقد است به همان میزان که پایه های مذهبی از اهمیت ودرجات تعالی بیشتری برخورداربوده و علاقه به اجر و پاداش اخروی مترتب بر اعمال دنیوی را به مقدار بیشتری نضج دهد ،به همان میزان علاقه وبیتگی انسان به رشته های حیاتی که آدمی رابه جهان آخرت رهنمون می سازد بیشترخواهد بود .بنابراین انتظارمیرود که در جوامع دارای اعتقادات پایه ای میزان خودکشی پایین باشد .چنانچه میان مسلمانان ،یهودیان ،کاتولیگ ،وکشورهای ایران ،مصروبعضی کشورهای اسلامی ونسبت به بقیه کشورها آمار رفتار خود ــ انتحاری رقم پایینی است .تقویت اعتقاد مذهبی وبراساس دلایل منطقی واصولی وعلمی می تواند چهار چوب استوار وخدشه ناپذیری برای فرد در مقابل بحران هاوحوادث روانی ایجاد کند .
اساس روشهای پیشگیری در علوم بهداشتی ــ درمنی درسه مرحله خلاصه
می شود .

الف ــ پیشگیری نوع اولیه ( اول (
ب ــ پیشگیری نوع ثانویه (دوم).
ج ــ پیشگری نوع ثالثیه (سوم ).

در مراکزدرمانی روانپزشکی اساس پیشگیری از خودکشی بردو جنبه ذیل می باشد .
الف ــ جنبه بین فردی (میان پرسنل درمانی وبیما ر).
ب ــ جنبه عملیاتی (انجام اعمال مورد نظر ).

الف ــ پیشگیری نوع اولیه :این حالت یک اقدام ایده ال است و عمل آن
12
جلوگیری از بروز فکر خودکشی می باشد .افرادی که می توانند این نوع پیشگیری راانجام دهند شامل :روانپزشکان، روان پرستاران، روانشناسان ومددکاران اجتماعی، مسئولین آموزش مدارس،روحانیونمساجد،وعاظ ، خطیبان، مسئولین درجه اول هر مملکتی ،مسئولین مشاوره و راهنماییدانشگاه هها، مسئولین تربیت مدارس ،و موًسسات آموزشی و غیره می باشد .این مبارزه مقدماتی بایستی بنحوی باشد که برعللایجاد کننده و عوامل مستعدکننده حمله شود .یعنی قبل ازایجاد علل ،اقداماتی اتخاذ شود که مانع رشد و بروز آنها گردد. اقداماتی که رفتارهای سوء وغیر اخلاقی موجود در خانواده ها راازبین می برد (نظیر دزدی،قماربازی ورفتارهای نامشروع جنسی ونابسامانی های خانوادگی وکتک کاری وغیره)درحقیقت راهی برای خشکاندن ریشه های این عمل نابودکننده خانواده واجتماع یعنی خودکشی می باشد .
درزمینهً تقویتی بایدبه نظام خانوادگی و حفظ آن واعتلای سطح تربیت وتقویت نیروی ایمان همت گماشت .بااینکه خودکشی وجنایت وآدمکشی درهرجامعه ای از نظر کمی بایکدیگر رابطهًمعکوس دارند،ایمان مذهبی تاًثیری شگرف ومعجزه آسا درتقلیل هر دو دارد ونیرومندترین وسیله خودداری ازخودکشی وجنایت است ورازاین معمادریکی بودن ماهیت هر
دوی آنهامی باشد.
به بیان دکترکی نیا جرم شناس معروف ایرانی :«شورمذهبی رابایددرافراد برانگیخت» هرکس باید ایمان پیداکند که حیات وزندگی ودیعه بلامدت و امانت الهی ونقطۀ عزیمت واعتلاءکمال آدمی است.خیانت دراین امانت از نظرتکامل وعقل ومذهب واخلاق وجامعه،جنایتی غیرقابل عفواست.
بایستی جنبش گروه گرایی وجمع گرایی نضج پیداکند،فردازتنهایی به درآید ودر گروه های باهدف تعالی جامعه فعالیت کند.باید افراد یک کشوررابه ملیت واصالت وملی فکرکردن وتعلق متقابل به یکدیگردعوت کرده باید ارضاءنیازهای افراد درگروههای آموزشی،فرهنگی،علمی،اقتصادی،فنی، اجتماعی،هنری را مد نظرقرارداد.
تربیت فردی بایدجای خود را به پرورش اجتماعی بسپارد،اگربتوانیم روح پیوند،یگانگی وهمبستگی اجتماعی راتقویت کنیم،توانسته ایم بااتصال افراد
13
درمبانی ومبادی روحی واخلاقی میزان رفتارهای سوء فردی رابه نسبت قابل ملاحظه ای کاهش دهیم.وظیفۀ هرپدرومادروهرمسئول آموزش ودرمان وتمام رواج دهندگان بهداشت روان است که رفتارهای جمعی راتبلیغ کنند و شرایطی فراهم سازند تاجدایی فردی ازواحد خانواده واجتماع به معنای اخص امکان ناپذیرباشد.
فراهم سازی مکان هایی جهت گروه درمانی،خانواده درمانی ومشاوره و راهنمایی ازدواج برای اقشارمختلف مردم،نمایش نتایج اقدامات فردی و جدایی ازاجتماع توسط معلمین ومدرسین درمدرسه ودانشگاه می تواند زمینه های متقنی برای ارتقاء فرهنگ ملی وفعالیت درگروههای مفید فایده افراد فراهم سازد.به تمام مسئولین بهداشت روان بایدگفت که مراکزمراجعه برای بحران روانی درسطح تمام مملکت پایه کذاری شود وبه تمام مردم می گوییم:
«ازمراکزمشاورۀ روانی برای چاره جویی استمداد وطلب کمک نمایید»
اقدامات وتصمیم گیری های کلی ومتکی به دانش محدود خود،توسط اعضای خانواده می تواند،اقدامات درمانی راعقیم سازد.روانپزشکان ، روانشناسان و
روانپرستاران می توانند مددکاران خوبی برای درمان درد مشترک جامعه اسلامی ما باشند .
روانپرستاران باتحصیلات عالی (حداقل فوق لیسانس) منابع خوبی برای ارجاع وکمک به افرادی که دچاربحران های روانی می شوند می باشند از مسئولین خواسته شده (دراولین سمپوزیوم * تدابیر پرستاری در فوریت های وانپزشکی ، دانشکده پرستاری درنشگاه علوم پزشکی ایران ) تا با کمک به تاًسیس مکانهایی که در آن روانپرستاران به رفع مشکلات روانی قدمی فراتر برای ارتقاء سلامت و بهداشت روان جامعه بردارند .
شعار: « روان شکستگی بلای تندرستی است، پرستاران مشعل داران ومدبران بهداشت وسلامت روانند » که در سمپوزیوم فوق در راًس گفت و
شنودها می درخشید بیان کننده دقیق، خواسته ها، اهداف وتوانی های روانپرستان می باشد . لزوم توسعه مراکز مشاوره روانی و بررسی وآموزش پیشگیری از خودکشی درشهرهای بزرگ وپرخطر ومستعد کاملاً محسوس بوده وهمت گمان را می طلبد .بروز و مشاهده علائم زیر نشاندهنده
خطر واقدام اولیه برای پیشگیری از خ.دکشی را را طلب می کند :
14
انزواطلبی ، بی اشهایی مرضی، عدم بهبود بموقع بیماری، عدم موفقییت مکرر بر سر کار، کاهش ارتات موًثربادیگران، خشونت طلبی، افسردگی، بیماری های گوارشی نظیر یبوست مداوم،کاهش سریع وزن، اختلالات سریع رفتاروشخصیت، ناتوانی تمرکز ذهنی، قابلیت تحریک پذیری بیش ، بیماری های ازحد، عصبانیت مداوم رویاوخیالپردازیهای غیرمعمول ،
بیماری های صعب العلاج سرطان پیشرفته ، بی نظمی، اعتیاد دارویی واستفاده از الکل،کاهش تعداد دوستان بدرفتاری بانزدیکان،توجه کمتربه بهداشت وسلامت فردی،احساس گناه ومعصیت،بیان وبروز احساس نفرت از خودوتمایل به فقدان وزاده نشدن و....
اقدامات زیر از بروز اولیه خودکشی می کاهد :
ـــ رفع نیازهای اجتماعی واقدام برای فعالیتهای گروهی نوجوانان وتمام اقشار .
ـــ هر نوع اقدامی که احساس مهم بودن و«بودن» ومفیدبودن رادرفردافزایش دهد
ـــ رواج اینکه،«بایستی به ایرانی بودن ودرایران وبا ایرانیان زیستن افتخار نمود.»
ـــ اشاعه رفتارمحبت آمیزدرمیان تمام اقشارودستوردهیهای غرورشکن .
ـــ بهبود خدمات اجتماعی،پزشکی،بهزیستی،به اقشارمردم .
ـــ بهره وری صحیص ازنیروهای انسانی و از بین بردن تبعیض های مختلف.
ـــ پایه گذاری مکانهای مختلفی برای گذران اوقات تفکر وتفریح و هواخوری متناسب تمام سن ها.
ـــ تاًسیس مکانهای حاص برای خانواده درمانی،گروه درمانی وروان درمانی،ازدواج درمانی برای همه.
ـــ هدفمتدی ساختن جامعه توسط مصسئولین به جهتی که افراد اهدافی،برای نسلهای آینده خود نیز جهت وصییت داشته باشند .
ـــ نضج فرهنگ اسلام ناب حضرت رسول (ص) بعنوان بخشی ازافتخارات ملی ایران .
به عقیده رینگل خصلتهای بیمارگونه می تواند، شامل موارد ذیل باشد :

15
1ــ هوس واندیشه مرگ وخودکشی
2ــ عدم پرخاشگری و درونی نمودن آن بصورت پرخاشگری نسبت به خود.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   22 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید