یک الگوریتم ژنتیک جدید همراه با بازچینی مجدد ژن ها برای خوشه بندی داده ها
چکیده
در این گزارش ما یک روش جدید برای خوشه بندی داده ها بر پایه الگوریتم ژنتیک همراه با بازچینی مجدد ژن های هر کروموزوم در هر مرحله تکرار ارائه می دهیم.این امر باعث حذف انحطاط در مراکز خوشه ها در هر مرحله می شود در این گزارش یک عملگر ترکیب (crossover) جدید تعریف شده است که از میزان شباهت بین کروموزوم ها استفاده می کند.احتمال ترکیب و جهش در هر مرحله به صورت وفقی محاسبه می شود تا الگوریتم کمتر در بهینه های محلی گیر کند این الگوریتم به همراه الگوریتم K-mean و دیگر الگوریتم های تکاملی بر روی داده های UCI اعمال شده است و نتایج با همدیگر مقایسه شده است نتایج نشان می دهد الگوریتم ارایه شده کارایی و انعطاف بالاتری دارد.
واژه های کلیدی: خوشه بندی ، الگوریتم ژنتیک ، K-mean
1- مقدمه
خوشه بندی یکی از مهمترین تکنیک های یادگیری بدون سرپرستی می باشد که در آن داده ها به صورت بردار هایی در فضای چند بعدی در گروه هایی ( خوشه ) بر اساس شباهت ویژگی هایشان دسته بندی می شوند این گروه بندی بر اساس دو شرط انجام می شود 1-همگنی در گروه ِداده ها در هرگروه شبیه به هم باشند 2-غیر همگنی در گروهها ِیعنی داده ها در گروههای متفاوت شبیه به هم نباشند ما داده ها را به عنوان نقاطی در فضای چند بعدی در نظر می گیریم که بعد همان تعداد ویژگی ها می باشد بنابراین object ها اشاره دارند به نقاط و پایگاه داده به این صورت نمایش داده می شود X={x1,x2,x3,..,xk} در جایی که xk متعلق به Rd می باشد که k تعداد داده ها و d نشان دهنده بعد می باشد.[1,2]
در مجموع می توان گفت که کلاسترینگ دو روش اصلی دارد روشهای مرتبه ای و روشهای جداسازی(مجزا) به طوری که روش مرتبه ای یک درخت مرتبه ای از کلاسترهای تودرتوبه عنوان یک درخت یکنواخت.
الگوریتمهای کلاسترینگ مجزا تولید می کنند Cدسته (کلاستر)از مجموعه داده هادر جایی که C تعداد کلاستر ها می باشد اغلب غیر معمول است که ما درجه تمایل کلاسترها را با بهینه سازی تابع هدف پیدا کنیم. از جمله این روش ها k-means جزء این دسته می باشد. به طوری که در این روش دسته بندی داده ها بستگی به میزان شباهت یا عدم شباهت که عموما دلالت دارد به فاصله بین داده یعنی هرچه داده به هم نزدیک تر باشند در یک کلاستر قرار می گیرند این فاصله ها به صورت متری در نظر گرفته می شوند با افزایش بعد این فاصله ها بنابراین این فاصله ها را در هر ویژگی به صورت مجزا اندازه گیری می کنیم اصل در این روش این است که فاصله ها را تا مرکز کلاستر اندازه می گیریم از انواع فاصله ها می توان فاصله اقلیدسی را نام برد .یک فرمول عمومی در مسائل کلاسترینگ بدین ترتیب می باشد که مجموعه ای از n نقطه در فضای d بعدی ویک عدد صحیح k و اتخاذ یک مجموع از مراکز کلاسترها در فضای Rd به طوری که هدف این است تا مجموع فواصل اقلیدسی نفاط از نزدیکترین مرکز مینیمم شود(SSE) که دارای روابطی به شکل[1] :
به علت قابلیت و پیاده سازی آسان k-means برای کلاسترینگ مجموعه داده های بزرگ استفاده می شود، k-means به صورت تکراری جهت محاسبه مراکز کلاسترها به کار می رود هر مجموعهZ z یک مجموعه از همسایگی ها دارد که به عنوان مجموعه ای از ناقاط که به z نسبت به دیگر نقاط نزدیک تر هستند الگوریتم با مجموعای از مراکز شروع شده وسپس همسایگی آنها محاسبه می شود ، در مراحل پی در پی مراکز توسط همسایهای خود جایگزیین شده ودوباره همسایگی ها تعیین میشود و این تا جایی ادامه می یابد که که یک معیار همگرایی از قبیل زمانی که دردو مر حله پی در پی مراکز تغییر نکند برآورده شود[2,3]
با اینکه الگوریتمk-means یکی از الگوریتم های معروف وپر کاربرد در خوشه بندی محسوب می شود ولی چند عیب اساسی نیز دارد. الگوریتمk-means به شدت به انتخاب مراکز حساس می باشد و یک انتخاب ضعیف در ابتدا ممکن است منجر به بهینه محلی شود که بشدت از بهینه عمومی پایین تر است از طرفی با بزرگ شدن حجم داده ها الگوریتم نیاز به زمان زیادی جهت پیدا کردن بهینه محلی دارد
الگوریتم ژنتیک بر پایه اصل بقاء در طبیعت بوجود آمده است الگوریتم های تکاملی کاربرد گسترده ای در بهینه سازی مسائل دارند در سال های اخیر تلاش های زیادی جهت بهبود خوشه بندی بر پایه الگوریتم ژنتیک انجام شده است [4,5,6,7]میشل لازلو یک روش الگوریتم ژنتیک برای انتخاب همسایگی مراکز بنابر جستجوی عمومی k-means برای کلاسترینگ داده ها ارائه داد[4]. بدین منظور او از یک crossover جدید برای تعویض همسایگی مراکز استفاده کرد.در یک روش دیگر از کد گذاری کروموزوم ها به صورت یک رشته به طول حجم داده ها استفاده شده در این روش هر ژن یک کروموزوم مربوط به یک داده بود به صورتی که شماره آن ژن نشان دهنده داده و محتوی آن نشان دهنده شماره خوشه مربوط به داده است در این روش حجم فضای جستجو کاهش نیافته و در مجموعه داده هایی که حجم بالایی دارند، پیدا کردن جواب بهینه هزینه بالایی دارد.
اکثر الگوریتم هایی که بر پایه ژنتیک هستند مشکل انحطاط دارند این مشکل زمانی رخ می دهند که چندین کروموزوم راه حل های یکسانی را ارائه کنند [5]انحطاط باعث می شود تا الگوریتم نتواند فضای جستجو را به طور بهینه وکارا جستجو کند و این بدلیل این است که یک خوشه به طور تکراری در چندین کروموزوم وجود دارد در روشی که در این گزارش بررسی شده است (GAGR) انحطاط در کروموزوم ها بشدت کم شده است و این امر باعث افزایش سرعت در جستجوی فضای جستجو شده است علاوه بر این چون کروموزوم ها دارای مقادیر حقیقی هستند ترکیب در آنها به صورت اکتشافی و مسیری انجام شده است
در بخش بعدی تعاریف روابط لازم که در الگوریتم استفاده شده شرح داده شده است در بخش سوم جزییات الگوریتم تشریح شده در بخش چهارم این گزارش در مورد ویژگی ها و توانایی های این الگوریتم بحث شده است آزمایشات تجربی را در بخش پنجم آمده است و در نهایت نتیجه گیری و بحث در بخش ششم این گزارش آمده است.
2- تعاریف مقدماتی
در این بخش ابتدا چند تعریف که در قسمت های بعدی بکار می رود ارائه می کنیم این تعاریف در عملگرهای الگوریتم ژنتیک و در بازچینی ژن ها کاربرد دارد [5]
تعریف 1 :اگر x1 و x2 دو بردار در فضای RN باشند آنگاه داریم :
تعریف 2 :اگر x1 و x2 دو بردار در فضای RN باشند آنگاه فاصله بین x1 و x2 به صورت زیر تعریف می شود
تعریف 3 :از ترکیب دو بردارx1 و x2 یک بردار جدید x1x2 به صورت زیر تعریف می شود
واضح است که :
تعریف 4 :اگر x1 و x2 دو بردار در فضای RN باشند و x1 نا مساوی با x2 باشد و j کوچکترین عددی باشد که x1(j)<x2(j) آنگاه تابع زیر را داریم:
و اگر x1(i)>x2(i) برای بعضی مقادیر i برقرار باشد و k بزرگترین عددی باشد که x1(k)>x2(k) آنگاه تابع زیر را داریم:
برای روشن تر شدن تعاریف بالا از یک مثال برای این تعاریف استفاده شده است این مثال در جدول شماره 1 آمده است
جدول 1 مثالی از تعاریف بالا
تعریف 5 :اگر x1 و x2 دو بردار در فضای RKN به صورت زیر باشند
به طوریکه :
آنگاه با استفاده از شبه کد زیر مقادیر p1 و p2 را محاسبه می کنیم
حال می توان با استفاده از مقادیر p2 سطر های بردار y را به صورت زیر بازچینی کرد
این عمل را بازچینی بردار y را بوسیله بردار مرجع x می نامیم
قضیه 1 :اگر x1 و x2 دو بردار در فضای RN باشند و x1 نا مساوی با x2 باشد و x1(i)>x2(i) برای بعضی مقادیر i برقرار باشد آنگاه :
3- الگوریتم خوشه بندی GAGR
1-3 نمایش کروموزوم ها
در هر الگوریتم تکاملی نمایش کروموزوم یکی ساز مسائل مهم آن الگوریتم است در واقع نحوه نمایش کروموزوم ساختار الگوریتم و مسئله را نشان می دهد هر کروموزوم از یک سری ژن هایی تشکیل شده است این ژن ها می توانند یک مقدار دودویی یک عدد اعشاری و یا یک عدد صحیح و یا یک سیمبل باشند در بسیاری از الگوریتم های تکاملی از اعداد دودویی در ژن ها استفاده می شود میشل ویز بررسی های گسترده ای برای مقایسه مقادیر حقیقی و دودویی در ژن ها انجام داد و این بررسی ها نشان داد اعداد حقیقی کارایی بهتری در زمان الگوریتم دارند. بنابراین با توجه به این موضوع و ساختار مسئله ما از مقادیر حقیقی در ژن ها استفاده می کنیم
برای نمایش کروموزوم ما از روش های معمول در خوشه بندی استفاده می کنیم بدین صورت که هر کروموزوم رشته ای از اعداد حقیقی به طول M=N*K است به طوری که N بعد فضای ویژگی مسئله را نشان می دهد و K معرف تعداد خوشه ها است
مرکز اولین خوشه بوسیله N مقدار اول در بردار نشان داده شده، مرکز دومین خوشه بوسیله N مقدار دوم در بردار نشان داده شده و همینطور مرکز بقیه خوشه ها .
2-3 مقداردهی جمعیت
برای ایجاد جمعیت اولیه از تابع راندوم برای تولید کروموزوم ها استفاده شده است نکته ای که در تولیید جمعیت باید ملاحظه شود ایت است که در تولید یک کروموزوم دو نقطه ( مرکز خوشه) برابر تولید نشوند پس از این که جمعیت اولیه به صورت کامل تولید شد برای هر کروموزوم تولید شده با توجه به مراکز خوشه ها طبق رابطه زیر هر داده را به نزدیکترین خوشه مجاور نسبت می دهیم
mk مرکز k امین خوشه است.
3-3 تابع ارزش
برای انتخاب یک جواب مناسب برای مسئله نیاز به یک تابع ارزش قوی است که بتواند کروموزوم ها را به خوبی ارزیابی کند یک ملاک ارزیابی که در اکثر الگوریتم های خوشه بندی استفاده می شود مجموع مجذور خطا است که به صورت زیر محاسبه می شود
در رابطه بالا مجذور فاصله داده های ی خوشه i تا مرکز خوشه محاسبه می شود و این فاصله ها برای تمام خوشه ها با یکدیگر جمع می شود. زمانی که هر خوشه فقط یک داده داشته باشند مقدار بالا صفر می شود.در الگوریتم خوشه بندی اگر مراکز خوشه ها به درستی انتخاب نشود این عدد بسیار بزرگ می شود و هر چه مراکز خوشه ها به داده های خوشه نزدیکتر باشد مقدار مجذور فاصله کم می شود به همین دلیل ما از معکوس مقدار بالا به عنوان تابع ارزش استفاده می کنیم
اگر مراکز خوشه ها در یک کروموزوم به درستی انتخاب شود مجموع مجذور خطا کم شده و ارزش کروموزوم افزایش می یابد
4-3 عملگرهای تکاملی
1-4-3 ترکیب
هدف اصلی عمگر ترکیب در الگوریتم ژنتیک ایجاد کروموزوم های جدید از روی کروموزوم های والد است یک عملگر ترکیب ساده مقداری از ژن های یک والد را با والد دیگری جابجا می کند و دو کروموزوم جدید ایجاد می کند در این الگوریتم ما از دو نوع عملگر ترکیب استفاده می کنیم : ترکیب بر پایه مسیر و ترکیب اکتشافی . میزان احتمال وقوع ترکیب در این الگوریتم به صورت وفقی محاسبه می شود اگر fmax بیشترین میزان ارزش در جمعیت جاری باشد و f میانگین ارزش در جمعیت و f' میزان ارزش کروموزوم باشد آنگاه میزان وقوع ترکیب از رابطه زیر محاسبه می شود
برای معرفی عملگر ترکیب بر پایه مسیر از تعاریفی که در بخش قبل آوردیم استفاده می کنیم M1 و M2 دو کروموزوم از یک جمعیت در نظر می گیریم اگر آنگاه وجود دارد و همچنین . با توجه به قضیه 1 اگر و برای بعضی مقادیر i ، انگاه وجود دارد و طبق تعریف 2 فاصله آن تا کمتر است نسبت به فاصله آن تا M1 .طبق رابطه تعریف 4 می توان یک سری متناهی به صورت
و بدست آورد سری بدست آمده از روابط بالایک مسیر بین M1 تا را نشان می دهد به طور مشابه می توانیم یک مسیر بین و M2 ایجاد کنیم از ترکیب این دو مسیر می توان یک مسیر بین M1و M2 ایجاد کرد
عملگر ترکیب بر پایه مسیر ابتدا یک مسیر بین دو کروموزوم والد ایجاد مند و سپس دو نقطه در این مسیر را به عنوان کروموزوم های فرزند انتخاب می کند انتخاب نقاط می تواند به صورت راندوم باشد و یا می توان از چرخ رولت و یا تورنمنت استفاده کرد
روش بالا را با یک مثال شرح می دهیم M1 و M2 دو کروموزوم هستند که هر کدام سه مرکز خوشه دوبعدی را نشان می دهند
مسیر بین M1 و M2 طبق روابط بالا به صورت زیر است
اما بعضی اوقات در روش ترکیب بر پایه مسیر که در بالا معرفی شد یک مشکل پیش می آید آنهم زمانی که والدین بسیار به همدیگر نزدیک باشند واضح است که در چنین شرایطی مسیر بین دو والد به شدت کم می شود برای رفع این مشکل ما از یک حد آستانه استفاده می کنیم به گونه ای که اگر فاصله دو والد از حد آستانه بیشتر بود از ترکیب مسیری استفاده شود و در غیر این صورت ما از ترکیب دیگری استفاده کنیم ترکیب دیگری در زمان نزدیک بودن والدین استفاده می شود ترکیب اکتشافی است در این روش اگرx و y دو کروموزوم والد باشند و x از y بهتر باشد (طبق تابع ارزش) آنگاه دو کروموزوم جدید به صورت زیر بدست می آید :
R یک عدد تصادفی با توزیع یکنواخت در بازه {0,1} است
2-4-3 جهش
جهش در الگوریتم تکاملی عبارت است از تغییر یک یا چند ژن در یک کروموزوم انتخاب شده بایک احتمال خاص. عمل جهش باعث می شود تا الگوریتم بتواند فضاهای بیشتریو گسترده تری در فضای جستجو بررسی کند و این امر تا حدی به الگوریتم کمک می کند تا در بهینه محلی گیر نکند در این روش ما احتمال جهش را هم مانند احتمال ترکیب به صورت وفقی محاسبه می کنیم نحوه محاسبه این احتمال در رابطه زیر آمده است
مقدار k2 و k4 در رابطه بالا برابر 0.5 است و fmax بیشترین میزان ارزش در جمعیت جاری و f^ میانگین ارزش در جمعیت و f میزان ارزش کروموزومی که برای عمل جهش انتخاب شده است
با توجه به روابط pc و pm این گونه به نظر می رسد که برای راه حل هایی با تابع ارزش بالا مقدار pc و pm کم می شود و برای راه حل هایی با تابع ارزش پایین مقدار احتمال pc و pm افزایش می یابد. در الگوریتم ژنتیک اگر از کروموزوم هایی با تابع ارزش بالا جهت عمل ترکیب و جهش استفاده شود همگرایی الگوریتم افزایش پیدا می کند و اگر از کروموزوم هایی با تابع ارزش کم استفاده شود مسئله ما با احتمال بسیار کمتری در بیشنه های محلی گیر می کند برای فرار از بیشینه های محلی اغلب از راه حل هایی با ارزش کمتر از میانگین جهت ترکیب و جهش استفاده می شود مقدار احتمال pc و pm برای کروموزوم هایی با بیشترین مقدار ارزش برابر صفر است که این باعث می شود تا این کروموزوم های بدون تغییر به نسل بعد خود منتقل شوند.
عملگر جهش در این مسئله به این صورت است اگر fmin و fmax بیشترین و کمترین مقدار ارزش در جمعیت جاری باشد آنگاه یک عدد (δ) با توزیع یکنواخت در بازه [+R , -R] تولید می کنیم.
اگر بیشترین و کمترین مقدار در i مین بعد از داده ها را mimax و mimin بنامیم آنگاه جهش در i مین عنصر به صورت زیر انجام می شود
5-3 تشریح الگوریتم GAGR
در این الگوریتم هر کروموزوم نشان دهنده مراکز خوشه هاست و هر خوشه توسط تابع ارزش ارائه شده ارزشش بررسی می گردد انتخاب کروموزوم ها برای عمل ترکیب توسط روش چرخ رولت انجام می شود در این روش کروموزوم هایی که ارزش بالاتری دارند از شانس بالاتری برای انتخاب دارند احتمال ترکیب وجهش در این الگوریتم به صورت وفقی محاسبه می شود برای عمل ترکیب از دو روش استفاده شده است روش ترکیب بر پایه مسیر و ترکیب اکتشافی در هر سری تکرار الگوریتم بهترین کروموزوم انتخاب شده و به عنوان کروموزوم مرجع در نظر گرفته می شود سپس کل جمعیت کروموزوم ها طبق تعریف 5 بازچینی می شوند این امر باعث جلوگیری از انحطاط در کروموزوم ها می شود این الگوریتم پس از مقدار مشخصی از تکرار خاتمه یافته و بهترین کروموزوم به عنوان پاسخ ارائه می شود
مراحل الگوریم GAGR :
1- ایجاد جمعیت اولیه به صورت راندوم با این شرط که در یک کروموزوم دو مرکز خوشه همسان نداشته باشیم و نسبت دادن داده ها به خوشه ها در هر کروموزوم به طوری که هر داده به خوشه ای نسبت داده می شود که کمترین فاصله را تا مرکز آن خوشه داشته باشد
2- ارزیابی کروموزوم ها و قرار دادن بهترین کروموزوم در pbest
3- اگر شرط توقف وپایان برقرار نیست برو به مرحله 4 ، در غیر این صورت pbest را به عنوان جواب بهینه انتخاب کن
4- کروموزوم های والد را برای عمل ترکیبو جهش انتخاب کن
5- انجام عمل ترکیب بر روی کروموزوم های انتخاب شده با توجه به احتمال ترکیب
6- انجام عمل جهش بر روی کروموزوم های انتخاب شده با توجه به احتمال جهش
7- ارزیابی جمعیت جدید
8- مقایسه بدترین کروموزوم از نسل جدید با pbest اگر بدترین کروموزوم از pbest بهتر بود جایگزینی آن در pbest و حذف pbest قبلی
9- پیدا کردن بهترین کروموزوم از نسل جدیدو تعویض آن با pbest
10- انتخاب pbest به عنوان مرجع وبازچینی جمعیت طبق رابطه 5
11- بازگشت به مرحله 3
4- تحلیل کارایی الگوریتم GAGR
همانطور که بیان شد اکثر الگوریتم هایی خوشه یابی که بر پایه ژنتیک عمل می کنند اما این مشکل در روش ارائه شده به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده است برای مثال در الگوریتم ژنتیک ساده (که در آن ژن های کروموزوم بازچینی نمی شوند ) اگر M1=[1.2, 2.1, 3.3,3.3, 2, 3] نشان دهنده سه مرکز خوشه دو بعدی باشد و M2 = [3.3,3.3,2, 3 ,1.2, 2.1] کروموزوم دیگری از همین داده ها باشد آنگاه از ترکیب برشی این دو از نقطه دوم در کروموزوم ها بردارهای [3.3,3.3,3.3 , 3,3, 2, 3] و[1.2,2.1,2,3,1.2, 2.1] بدست می آید که در هر دو این کروموزوم ها مرکز خوشه هایی با مقادیر یکسان داریم و هر دو آنها نامعتبر هستند که در الگوریتم ارائه شده پس از بازچینی ژن ها در کروموزوم این مسئله تا حد زیادی رفع شده است.
علاوه بر این مشکل انحطاط در زمانی که کروموزوم های نا مساوی داریم هم اتفاق می افتد برای مثال اگر M1=[1.1,1, 2.2, 2,3.4 ,1.2] و M2=[3.2,1.4 ,1.8 ,2.2,0.5,0.7] و اگر M1 رابه عنوان مرجع در نظر بگیریم M2 به صورت M2'=[0.5,0.7,1.8 ,2.2,3.2,1.4] بازچینی می شود شکل یک نتایج حاصل از ترکیب M1 وM2 ونتایج حاصل از ترکیب M1 وM2' را نشان میده همانطور که در شکل پیداست نتایج مربوط به M1 وM2' مفیدتر و به مرکز داده ها نزدیک تر است
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 10 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
نکاتی در مورد تمرین های استقامتی
• بدون در نظر گرفتن برنامه تناسب اندام باید در ورزش های هفته ای خود انواع مختلف تمرین های قدرتی را بگنجانید. اینگونه تمرینات برای حفظ سلامت فرد از اهمیت بالایی برخوردار می باشند. در همین سایت مقالاتی وجود دارند که بیشتر بر روی فواید اینگونه تمرینات متمرکز هستند. در صورت تمایل می توانید مرور کوتاهی بر روی آنها داشته باشید.
• از نگرش "یا همه چیز یا هیچ چیز" استفاده نکنید. حتی میزان کمی ورزش و نرمش خیلی بهتر از انجام ندادن آن است. بنابراین حتی اگر فقط می توانید به طور هفتگی تنها یکی از تمرین های مقاومتی را انجام دهید، باز هم می توانید از فواید آن بهرمند شوید.
• اگر خانم هستید نباید این تصور غلط را در ذهن خود پرورش دهید که ورزش های قدرتی به درد خانم ها نمی خورند. مطمئن باشید که با انجام این تمرینات بدن شما پر حجم نخواهد شد. انجام این حرکات بسیار آسان می باشد؛ با کمی کمک از جانب یک مربی حرفه ای به راحتی می توانید با نحوه صحیح انجام تمرینات آشنا شوید.
• مقدار وزنه ها را به درستی انتخاب کنید. اندازه وزنه ها باید طوری انتخاب شود که پس از 10 تا 12 تکرار فشار محسوسی را در عضلات ایجاد نماید.
• باید سعی کنید که حرکات را به درستی انجام دهید. اگر احساس می کنید مقدار وزنه ها آنقدر زیاد است که شما را از انجام دادن صحیح حرکات باز میدارد، باید از تعداد وزنه ها کم کنید تا بتوانید حرکت را به درستی انجام دهید. یک حرکت صحیح تاثیر بیشتری از چندین حرکت اشتباه دارد.
• وقتی که حرکت خاصی را کار می کنید، ذهن خود را بر روی ماهیچه ای که تحت تمرین قرار می گیرد، مترکز کنید و اجازه ندهید که سایر ماهیچه های دیگر در این تمرین شرکت کنند.
• مدت زمان استراحت میان دو ست تمرین از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. برای ماهیچه آوردن و حجیم تر شدن عضلات وقفه میان دو تمرین باید طولانی تر گردد. برای داشتن عضلاتی نازک تر و مقاوم تر، استراحت میان دو ست تمرین را باید حتی الامکان به کوتاه ترین میزان کاهش پیدا کند.
• تعداد تکرار تمرین های قدرتی بستگی به هدف شما از بدن سازی دارد. اگر میخواهید عضلاتی تنومند، حجیم و بزرگ تر داشته باشید، باید این تمرینات را به صورت هر چند وقت یکبار انجام دهید، اما اگر می خواهید عضلات شما شکل بگیرند و تناسب پیدا کنند، باید این نوع تمرینات رابه صورت مداوم تکرار کنید.
• بهتر است از برنامه ورزشی تناوبی استفاده کنید به این صورت که هر هفته مقدار تمرین ها را افزایش دهید. به این ترتیب که در یک دوره زمان بندی شده 4 ماهه هر هفته به میزان مناسب مقدار تمرین ها را افزایش دهید. با وزنه های سبک تر و ست های بیشتر شروع کنید، هر هفته مقدار وزنه ها را به میزان مناسب بیشتر کنید و تعداد دفعات تکرار را نیز به مثابه آن کاهش دهید.
نکاتی در مورد پیاده روی
• دست های خود را از آرنج خم کنید. این امر سبب می شود که دست ها راحت تر تاب بخورند که در نتیجه به شما کمک می کند تا پاهای خود را سریعتر حرکت دهید.
• گام های خود را کوتاهتر و سریعتر بردارید. از گام های بلند و غیر حرفه ای خودداری کنید.
• هنگام گام برداشتن باید به پاشنه تا پنجه فکر کنید. ابتدا پاشنه را از روی زمین بردارید و در آخر پنجه ها را از روی زمین بلند کنید.
• ماهیچه های شکم را منقبض کرده و آنها را تو نگه دارید.
• از انواع پیاده روی های تاکتیکی استفاده کنید، به این ترتیب که ابتدا یک مسافت معین را به تندی بپیمایید و سپس سرعت خود را کم کنید و ادامه مسیر را به آرمی طی نمایید.
نکاتی پیرامون ورزش و نرمش
• کفش های ورزشی خود را به طور مکرر تعویض کنید. به طور تقریبی می توان گفت که پس از پیمودن 250 تا 500 کیلومتر باید آنها را تعویض نمایید.
• بالا رفتن از پله ها نمی تواند جایگزین مناسبی برای دویدن باشد.
• تمرین هایی را انتخاب کنید که از انجام دادن آنها لذت می برید. اگر از کاری که انجام می دهید لذت ببرید احتمال اینکه آنرا به صورت مکرر انجام دهی، افزایش پیدا می کند.
• برای جلوگیری از ایجاد یکنواختی باید هر 4 تا 6 هفته در برنامه ورزشی خود تغییراتی را ایجاد نمایید.
• سعی کنید که در طی تمرینات تمام نقاط بدن خود را تحت تمرین قرار دهید، از جمله: تمرین های قلبی عروقی، تمرین های قدرتی (هم برای نیم تنه بالایی و هم برای نیم تنه پایینی)، تمرینات روتین، حرکات کششی.
• شدت تمرین های خود را اندازه گیری کنید. برای انجام این کار روش های متعددی وجود دارد: ضربان قلب، اندازه گیری میزان جنب و جوش و تحرک، تست گفتگو.
• در صورت امکان هر جایی که می توانستید به جای استفاده از آسانسور از پلکان استفاده کنید.
• تمرین های کششی یکی از مهمترین بخش تناسب اندام را به خود اختصاص می دهند. همیشه این نوع تمرینات را در برنامه ورزشی خود بگنجانید و نسبت به انجام آنها بی توجهی نکنید. برای بدست آوردن بهترین نتیجه بهتر است حرکات کششی را پیش از شروع سایر تمرین ها بگنجانید و آنها را دو مرتبه پس از اتمام تمرینات نیز تکرار کنید. اگر نمی توانید این کار را انجام دهید، آنوقت فقط پس از اتمام تمرینات این گونه حرکات را مجدداً تکرار کنید.
• اگر می خواهید پیش از شروع تمرینات حرکات کششی را انجام دهید، بهتر است این کار را 5 دقیقه پس از اینکه بدن خود را گرم کردید انجام دهید. در آن زمان ماهیچه های شما از انعطاف پذیری بالاتری برخردار هستند.
• زمانیکه با دستگاه مشغول تمرین هستید، برای حفظ تعادل خود بیش از اندازه به دستگاه های بدنسازی تکیه ندهید، این مر سبب می شود که کالری کمتری بسوزانید.
نکاتی در مورد رژیم غذایی و کاهش وزن
• ورزش کردن به تنهایی کافی نسیت. در کنار آن باید از رژیم های سالم غذایی نیز استفاده کنید.
• لیستی از تمام فوایدی که ورزش کردن می تواند برای شما با خود به همراه داشته باشد، تهیه کنید: راحت تر خوابیدن، احساس سلامتی و قدرت بیشتر کردن، جلوگیری از بروز اضطراب و افسردگی. سپس آنرا در محلی نصب کنید که هر روز صبح آنرا مشاهده کنید، این امر می تواند خود به عنوان انگیزه خوبی برای شما قلمداد شود و به این ترتیب هیچ وقت فراموش نمی کنید که چرا باید ورزش کنید.
• هر روز صبحانه را به طور کامل میل کنید، افرادیکه صبحانه می خورند در طول روز کالری بیشتری نسبت به افرادیکه وعده غذایی صبح را حذف می کنند، مصرف می نمایند.
• کالری خود را با خوردن نوشیدنی ها هدر ندهید. به جای آن از نوشیدنی های کم کالری یا بدون کالری استفاده کنید. در این میان آب بهترین انتخاب است.
• برای خوردن هر وعده غذایی حداقل 20 دقیقه وقت بگذارید. این مدت درست همان مقدار زمانی است که مغز شما نیاز دارد تا احساس سیری کند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 12 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
ستاره شناسان در جولای 1994 شاهد رویداد منحصر به فردی در این سیاره بودند. برخورد 21 تکه از شهاب سنگ شومیکر-لوی 9 (Shoemaker-Levy 9) که به اتمسفر مشتری برخورد کرد. این برخورد منجر به وقوع انفجارهای مهیب و پراکندگی مقدار بسیار زیادی گرد و خاک در منطقه ای با وسعت بیشتر از قطر کره زمین گردید.
ویژگی های فیزیکی مشتری
مشتری یک گوی غول پیکر از گاز، مایع و مقدار بسیار ناچیزی سطح جامد می باشد. سطح این سیاره ترکیبی است از ابرهای متراکم و غلیظ قرمز، قهوه ای، زرد و سفید رنگ. این ابرها در مناطقی با رنگ روشن به نام حوزه و مناطقی با رنگ تیره به نام کمربند به شکل موازی با استوا به طور منظم دور سیاره چرخیده شده اند.
مدار و گردش
مشتری در مداری بیضی شکل به دور خورشید گردش می کند. یک دور کامل مشتری به دور خورشید معادل 4333 روز زمینی و یا تقریبا 12 سال زمینی می باشد.
مشتری علاوه بر گردش به دور خورشید، حول محور طولی خود نیز گردش می کند. زاویه این محور حدود 3 درجه می باشد.
مشتری سریع تر از دیگر سیارات به دور خود می چرخد. یک روز در مشتری معادل 9 ساعت و 56 دقیقه می باشد. دانشمندان نمی توانند سرعت گردش درون این غول گازی را به طور مستقیم اندازه گیری کنند. آنها نخست میانگین سرعت ابرهای قابل رویت این سیاره را محاسبه کردند.
مشتری امواج رادیویی از خود متساطع می کند که توسط تلسکوپ های مستقر در زمین نیز قابل ردیابی می باشد. دانشمندان با مطالعه این امواج سرعت گردش سیاره را محاسبه نمودند. قدرت این امواج طی یک الگوی ثابت که در هر 9 ساعت و 56 دقیقه تکرار می شود، تغییر می کند.
سرعت زیاد گردش مشتری باعث برآمدگی این سیاره در استوا و مسطح شدن قطبها گردیده است. قطر استوایی این سیاره 7 درصد بیش از قطر قطبی آن است.
جرم و چگالی
مشتری از دیگر سیارات منظومه شمسی سنگین تر است. جرم آن 318 بار بیشتر از جرم زمین می باشد. اگرچه این سیاره جرم زیادی دارد اما چگالی آن نسبتا کم است. میانگین چگالی این سیاره 33/1 گرم در هر سانتیمتر مکعب است یعنی اندکی بیش از چگالی آب.
چگالی مشتری 4/1 برابر چگالی زمین می باشد. به خاطر کم بودن چگالی این سیاره، ستاره شناسان بر این باورند که عناصر عمده این سیاره هیدروژن و هلیوم می باشند. از این رو این سیاره بیشتر به خورشید شبیه است تا به سیاره ای نظیر زمین.
هسته مشتری باید از عناصر سنگینی تشکیل شده باشد. احتمالا ترکیب بندی این عناصر نظیر ترکیب بندی عناصر هسته زمین است اما 20 تا 30 برابر سنگین تر.
نیروی جاذبه سطح مشتری 4/2 برابر جاذبه زمین است. به این ترتیب جسمی که در روی زمین 100 کیلوگرم است بر روی مشتری 240 کیلوگرم وزن خواهد داشت.
اتمسفر مشتری ترکیبی است از حدود 86 درصد هیدروژن، 14 درصد هلیوم و مقادیر کمی متان، بخار آمونیاک، آب، هیدروکربور اشباع نشده، اتان، ژرمانیوم و مونوکساید کربن. درصد هیدروژن یاد شده بر اساس تعداد مولکولهای این عنصر است نه بر اساس جرم کلی آن. دانشمندان این مقادیر را به کمک اندازه گیریهای تلسکوپی و اطلاعات سفینه ها محاسبه و به دست آورده اند.
این عناصر شیمیایی لایه های رنگارنگی از ابرها را در ارتفاعات مختلف شکل داده اند. بالا ترین لایه سفید رنگ از کریستالهای بخار آمونیاک یخ زده به وجود آمده است. لایه های پایین تر و تیره رنگ تر ابرها مناطق کمربندها را تشکیل داده اند. در پایین ترین لایه قابل رویت، ابرهای آبی رنگی وجود دارند. ستاره شناسان انتظار دارند که در عمق 70کیلومتری پایین تر از ابرهای آمونیاک، ابرهای آب را تشخیص دهند. البته تا کنون این ابرها در هیچ لایه ای کشف نشده اند.
بارزترین ویژگی سطح سیاره مشتری، یک نقطه قرمز بزرگ است. این نقطه حجم زیادی از گاز در حال دوران می باشد و شبیه به گردبادهای زمینیست. بزرگترین قطر این نقطه سه برابر قطر زمین طول دارد. رنگ این نقطه بین آجری و قهوه ای روشن در تغییر است. به ندرت این نقطه به طور کلی محو می شود. احتمالا وجود سولفور و فسفر در کریستالهای آمونیاک منجر به ایجاد چنین رنگی در این نقطه می گردد.
گوشه این نقطه عظیم الجثه با سرعتی معادل 360 کیلومتر در ساعت در حرکت است. فاصله این نقطه نسبت به استوا ثابت است ولی به آرامی به سمت غرب و شرق حرکت می کند.
حوزه ها، کمربندها و نقطه بزرگ قرمز نسبت به سیستم های چرخه ای زمین بسیار ثابت تر می باشند. از زمانیکه دانشمندان شروع به استفاده از تلسکوپ برای رصد آسمان کرده اند، ویژگی های مذکور تغییر ابعاد و رنگ داشته اند اما همچنان الگوی کلی خود را ثابت نگه داشته اند.
دما
دما در بالای ابرهای مشتری 145- درجه سانتیگراد است. اندازه گیریهایی که توسط دستگاههای اندازه گیری خاص به عمل آمده اند نشان می دهند که دمای این سیاره در زیر ابرها افزایش می یابد. دما در اعماق و در جاییکه فشار اتمسفر به حدود 10 برابر فشار جوی زمین می رسد، 21 درجه سانتیگراد یعنی دمای معمولی یک اتاق بر روی زمین است. این همان جائیست که می تواند گونه های زیستی احتمالی در سیاره غول پیکر مشتری را در خود جای دهد.
اگر گونه ای زیستی در این سیاره وجود داشته باشد باید گونه ای هوازی باشد چون در مشتری از سطح جامد خبری نیست. دانشمندان تا کنون هیچ نشانی از حیات در این سیاره نیز یافت نکرده اند.
نزدیک هسته، دما به شدت بالا می رود. دمای هسته مشتری حدود 24000 درجه سانتیگراد یعنی داغتر از سطح خورشید است!.
مشتری از زمانیکه تبدیل به سیاره شد تا کنون همچنان در حال از دست دادن گرما می باشد.
بیشتر ستاره شناسان معتقدند که خورشید، سیارات و همه اجرام موجود در منظومه شمسی از یک سحابی در حال گردش شکل گرفته اند.گرانش گازها و ذرات باعث متصل شدن و تبدیل آنها به ابرهای غلیظ و تکه هایی از مواد گردید. در حدود 6/4 بیلیون سال پیش، این مواد با یکدیگر فشرده شدند تا اجرام گوناگون منظومه شمسی شکل گیرد. فشار این مواد گرما تولید کرد.
مشتری نیز خارج از این بازی نبود. هنگامیکه این سیاره شکل می گرفت، در اثر فشار زیاد، به قدری حرارت تولید شد که حتی امروزه پرتوهای حرارتی که این سیاره به فضا متساطع می کند، دو برابر مقدار گرمائیست که از خورشید دریافت می نماید.
میدان مغناطیسی
مانند سیاره زمین و بسیاری از سیارات، مشتری نیز مانند یک آهن ربای غول آسا کار می کند. نیروی مغناطیسی آن، میدان مغناطیسی بزرگی پیرامون این سیاره ایجاد نموده است. قدرت این میدان 14برابر قدرت میدان مغناطیسی زمین است.
بدون در نظر گرفتن قدرت میادین مغناطیسی لکه های خورشیدی، میدان مغناطیسی مشتری در منظومه شمسی قویترین می باشد.
دانشمندان هنوز به درستی دلیل پیدایش میدان مغناطیسی سیارات را نمی دانند. معتبرترین دلیل آن تا کنون حرکت ذرات باردار در مرکز سیارات می باشد.
اندازه بزرگ مشتری و حرکت سریع آن منجر به این شده است که میدان مغناطیسی این سیاره از زمین قوی تر باشد.
میدان مغناطیسی مشتری ذراتی چون الکترونها، پروتونها و دیگر ذرات بارداری را که در پرتوهای اطراف این سیاره وجود دارند به دام می اندازد. این ذرات به قدری قوی می باشند که می توانند به تجهیزات سفینه های تحقیقاتی اطراف این سیاره آسیب وارد نمایند.
در منطقه ای از فضا به نام مگنتوسفر، میدان مغناطیسی مشتری مانند یک سپر عمل می کند. این سپر سیاره را از بادهای خورشیدی، جریان مداومی از ذرات باردار، حفظ می نماید. بیشتر این ذرات الکترونها و پروتونهایی هستند که با سرعتی معادل 500 کیلومتر در ثانیه در حرکتند.
ذراتی که در دام میدان مغناطیسی مشتری می افتند، وارد مگنتوسفر و نزدیک قطبهای میدان مغناطیسی می شوند. در قسمتی از سیاره که پشت به خورشید است، مگنتوسفر به اندازه زیادی به سمت بیرون سیاره دچار کشیدگی می شود و اصطلاحا دم مغناطیسی را که حدود 700 میلیون کیلومتر طول دارد، تشکیل می دهد.
امواج رادیویی که از مشتری متساطع می شوند در دو شکل به تلسکوپهای رادیویی مستقر در زمین می رسند. انرژی رادیویی منقطع و پرتوهای متوالی. زمانیکه آیو (Io) ، نزدیکترین قمر مشتری از منطقه ای مشخص در میدان مغناطیسی این سیاره عبور می کند، امواج دریافتی توسط تلسکوپها به صورت پرتوهای رادیویی قدرتمند منقطعی می باشد.
اقمار
مشتری 16 قمر با قطرهایی حداقل معادل 10 کیلومتر دارد. این سیاره همچنین دارای تعداد زیادی قمر کوچکتر می باشد. چهار قمر از بزرگترین اقمار مشتری به ترتیب فاصله از این سیاره عبارتند از آیو، اروپا، گانیمد (Ganymede) و کالیستو (Callisto). به این چهار قمر، اقمار گالیله ای می گویند. گالیله ستاره شناس ایتالیایی در سال 1610 به کمک یک تلسکوپ بدوی ساده توانست این چهار قمر را کشف نماید.
آیو آتشفشانهای فعال زیادی دارد که گازهایی شامل سولفور را به سطح این قمر می رانند. سطح زرد – نارنجی رنگ آیو احتمالا شامل مقادیر زیادی رسوب سولفور جامد است. اروپا با قطری معادل 3130 کیلومتر عنوان کوچکترین قمر گالیله ای را به خود اختصاص داده است. سطح اروپا مسطح، دارای شکاف و یخی می باشد.
بزرگترین قمر گالیله ای گانیمد، با قطری معادل 5268 کیلومتر است. گانیمد از سیاره عطارد بزرگتر است. کالیستو با قطر 4806 کیلومتر تنها کمی از عطارد کوچکتر است. به نظر می رسد که گانیمد و کالیستو دارای یخ و برخی مواد سنگی باشند. این دو قمر چاله های زیادی دارند.
بقیه اقمار مشتری از اقمار گالیله ای بسیار کوچکترند. آمالتیا (Amalthea) و هیمالیا بزرگترین اقمار غیر گالیله ای مشتری به حساب می آیند. بزرگترین قطر قمر سیب زمینی شکل آمالتیا تنها 262 کیلومتر است. قطر هیمالیا 170 کیلومتر است. بیشتر این اقمار توسط ستاره شناسان با تلسکوپ های بسیار بزرگ در روی زمین کشف شده اند.
حلقه ها
مشتری سه حلقه به دور استوای خود دارد. البته این حلقه ها نسبت به حلقه های زحل بسیار محو به نظر می رسند. این حلقه ها از ذرات غبار تشکیل شده اند. حلقه اصلی 30کیلومتر ضخامت و 6400 کیلومتر عرض دارد. این حلقه در درون مدار آمالتیا قرار گرفته است.
برخورد سنگ آسمانی شومیکر-لوی 9
در مارس 1993، ستاره شناسان اوگن شومیکر (Eugene Shoemaker)، کارولین شومیکر (Carolyn Shoemaker) و دیوید لوی (David H. Levy) سنگی را نزدیک مشتری کشف کردند. سنگی که بعدها شومیکر-لوی 9 نام گرفت، احتمالا یک بار به دور خورشید چرخیده و سپس توسط گرانش سیاره مشتری به سمت این سیاره کشیده شده است.
زمانیکه این سنگ کشف شد، خرد و 21 تکه شده بود. احتمالا تکه تکه شدن آن به هنگام نزدیک شدن به مشتری رخ داده بود.
محاسبات صورت گرفته بر اساس مکان سنگ و شتاب آن نشان داد که در جولای 1994 این تکه ها با مشتری برخورد خواهند نمود.
دانشمندان امیدوار بودند که با مشاهده این برخورد نکات جدید زیادی در مورد برخورد سنگهای آسمانی با سیارات به دست آورند.
همه ستاره شناسان در تاریخ پیش بینی شده تلسکوپ های خود را به سمت این سیاره نشانه گرفتند. حتی تلسکوپ قدرتمند هابل که در مدار زمین قرار دارد نیز به سمت این سیاره قرار گرفت همینطور سفینه کنترل از راه دور گالیلو که در مسیر خود به سمت مشتری قرار داشت. همگی منتظر رصد صحنه برخورد بودند.
تکه سنگها در منطقه ای که پشت به زمین و تلسکوپ هابل بود با سیاره برخورد کردند. البته کمتر از نیم ساعت به دلیل گردش وضعی مشتری محل اصابت قابل رصد بود. دانشمندان قطر بزرگترین تکه سنگ را بین 5/0 تا 4 کیلومتر تخمین زدند. این برخورد به طور مستقیم توسط گالیلو که 240 میلیون کیلومتر با مشتری فاصله داشت قابل رویت بود اما ایرادی که به بخشهای خاصی از تجهیزات این سفینه وارد آمد توانایی آن در ضبط و ارسال اطلاعات را به شدت کاهش داد.
این برخورد احتمالا به دلیل فشار زیاد، حرارت و پخش شدن سریع گازهای اتمسفر، منجر به وقوع انفجارهای بزرگی شد. این انفجارها ذرات غبار را در منطقه ای وسیع، بزرگتر از قطر کره زمین، پراکنده ساخت. این ذرات به تدریج در منطقه ای تیره و کدر از مواد پخش شدند و برای ماهها در بالای اتمسفر مشتری باقی ماندند.
اگر چنین برخوردی با زمین ایجاد می شد، غباری را ایجاد می نمود که می توانست جو را سرد و زمین را برای مدتها تاریک کند. به این صورت نسل بیشتر گونه های زیستی موجود در زمین از جمله انسانها و حیوانات منقرض می شد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 10 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
چکیده:
در این تحقیق ،مساله اصلی بررسی نقش اطلاعات حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است.یکی از عوامل موثر بر روند قیمت سهام شرکتها نشانه و علائمی است که به صورت اطلاعات و پیش بینی های مختلف از داخل آن شرکتها در دسترس سرمایه گذاران و سهامداران قرار می گیرد .از جمله اطلاعات منتشر شده از سوی شرکتها،اعلان سود برآوردی هر سهم برای سال مالی آینده می باشد.بنابراین در این پژوهش وجود سطح عدم تقارن اطلاعاتی و تاثیر آن بر روی قیمت سهام و حجم مبادلات در 21 روز قبل و بعد از اعلان سود برآوردی هر سهم مورد بررسی قرار گرفت.جامعه آماری در این پژوهش متشکل از 152مورد اعلان سود می باشد که متعلق به 98 مورد شرکت برای سالهای 1383-1386 می باشد.نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که در دوره مورد بررسی عدم تقارن اطلاعاتی وجود داشته و این امر در قبل از اعلان سود بیش از دوره پس از اعلان سود بوده است .همچنین مشخص گردید که اعلان سود برآوردی شرکتها تاثیری در حجم مبادلات ندارد،به عبارتی تغییر محسوسی در حجم مبادلات قبل و بعد از اعلان سود مشاهده نشد.از نتایج این پژوهش مشخص گردید که اعلان سود تاثیری در تعدیل قیمت سهام ندارد با این حال در اکثر شرکتهای مورد مطالعه بازده غیر عادی انباشته را شاهد بودیم.نتایج این پژوهش با برخی یافته خارج و داخل از کشور مطابقت دارد.
مقدمه:
در حال حاضر ، حسابداری نقش مهمی را در سیستم اقتصادی ایفا می کند. تصمیم گیری دقیق از جانب اشخاص ، شرکت ها، دولت و غیره برای توزیع مناسب و کار آیی منابع مالی امری اجتناب ناپذیر است . برای این گونه تصمیم گیری ها، تصمیم گیرندگان باید اطلاعاتی قابل اتکا در اختیار داشته باشند در واقع ، هدف حسابداری کمک به این تصمیم گیرندگان است.از سوی دیگر ، سرمایه گذاری ازموارد ضروری و اساسی در فر آیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است . به طور تجربی ثابت شده است که مردم سطوح متفاوتی از اطلاعات و معلومات را دارا هستند .اطلاعاتی که آنها در اختیار دارند،رفتارشان را در موقعیت های مختلف تحت تاثیر قرار می دهد.به عنوان مثال هنگام خرید یک کالا،فروشنده معمولاً قیمت یک قلم جنس را بر مبنای دانش و آگاهیش از قیمت سایر اقلام مشابه در بازار و شرایط آن با توجه به سایر عوامل تعیین می کند.خریدار نیز می تواند اطلاعاتی مشابه درباره قیمتهای بازار داشته باشد .اما اطلاعات خریدار درباره کیفیت کالا به احتمال زیاد با اطلاعات فروشنده برابری نمی کند و فروشنده اطلاعات کاملتری در این زمینه دارد.بنابراین بدیهی است که ما بین این دو بخش از مشارکت کنندگان در بازار کالا عدم تقارن اطلاعات وجود دارد.
در فصل اول پس از بیان مسئله تحقیق، تاریخچه موضوع تحقیق را مورد بررسی قرار می دهیم و به بیان اهمیت و ضرورت تحقیق می پردازیم. همچنین اهداف تحقیق را بیان می کنیم. چارچوب نظری تحقیق که بنیان اصلی طرح سئوال و موضوع تحقیق بوده است در این فصل آورده شده و در ادامه به مدل تحلیلی و فرضیه های تحقیق نیز اشاره شده است. در پایان این فصل تعاریف واژه ها و اصطلاحات آمده است.
فصل اول:
کلیات تحقیق
1-1-مقدمه :
حسابداری به منظور جواب گویی به نیازهای انسان به وجود آمده است . شرایط اجتماعی ، اقتصادی و سیاسی محیط حسابداری به تناسب زمان متفاوت بوده است.در نتیجه،هدف های حسابداری وروش های آن نیز متناسب باتغییر در شرایط محیطی دگرگون شده است. با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیت های اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن، هدف ها و روش های حسابداری به منظور جواب گویی به نیازهای اطلاعاتی توسعه یافته است.
در حال حاضر ، حسابداری نقش مهمی را در سیستم اقتصادی ایفا می کند. تصمیم گیری دقیق از جانب اشخاص ، شرکت ها، دولت و غیره برای توزیع مناسب و کار آیی منابع مالی امری اجتناب ناپذیر است . برای این گونه تصمیم گیری ها، تصمیم گیرندگان باید اطلاعاتی قابل اتکا در اختیار داشته باشند در واقع ، هدف حسابداری کمک به این تصمیم گیرندگان است.از سوی دیگر ، سرمایه گذاری ازموارد ضروری و اساسی در فر آیند رشد و توسعه اقتصادی کشور است .
یکی از عوامل موثر در تصمیم گیری ،اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است.در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورتی نا متقارن بین افراد توزیع شود.(انتقال اطلاعات به صورت نا برابر صورت گیرد) می تواند نتایج متفاوتی را نسبت به موضوعی واحد سبب شود.بنابراین ،قبل از این که خود اطلاعات برای فرد تصمیم گیرنده مهم باشد،این کیفیت توزیع اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد.
2-1 بیان مسأله
یکی از مهمترین عوامل در تصمیم گیری صحیح ،اطلاعات مناسب و مرتبط با موضوع تصمیم است که اگر به درستی فراهم و پردازش نشوند اثرات منفی برای فرد تصمیم گیرنده خواهد داشت از سوی دیگر نوع و چگونگی دستیابی به اطلاعات نیز حائز اهمیت است .در صورتی که اطلاعات مورد نیاز به صورتی نا متقارن در بین افراد توزیع شود( انتقال اطلاعا ت به صورت نابرابر بین مردم صورت گیرد) می تواند نتایج متفاوتی را نسبت به یک موضوع واحد سبب شود .بنابراین قبل از اینکه خوداطلاعات برای فرد تصمیم گیرنده مهم باشد ،این کیفیت توزیع اطلاعات است که باید به صورت دقیق مورد ارزیابی قرار گیرد.
زمانی که عدم تقارن اطلاعاتی در رابطه با سهام یک شرکت افزایش یابد ارزش ذاتی آن با ارزشی که سرمایه گذاران در بازار سرمایه برای سهام مورد نظر قائل می شوند متفاوت خواهد بود .در نتیجه ارزش واقعی سهام شرکتها با ارزش مورد انتظار سهامداران تفاوت خواهد داشت (دیاموند و ورچیا، 1991، ص65) .
آنچه در بازار های سرمایه مورد توجه قرار گیرد این است که بسیاری از افرادی که اقدام به سرمایه گذاری می کنند،مردم عادی هستند که تنها راه دسترسی آنها به اطلاعات مهم شرکتها ،اطلاعیه هایی می باشد که از جانب شرکتها منتشر می شود. یک نمونه از این نوع اطلاعیه ها را می توان اعلان سود بر آوردی هر سهم دانست که در آن سود پیشنهادی هر سهم از جانب شرکت پیش بینی شده و به اطلاع عموم رسانده می شود.
در ایران ،بر اساس ماده5 آئین نامه افشای اطلاعات شرکتها ی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ،مدیران شرکت های پذیرفته شده در بورس موظف هستند که بودجه و پیش بینی عملکرد سالانه حداکثر 30 روز قبل از شروع سال مالی جدید و تعدیل پیش بینی عملکرد سالانه در دوره های سه ماهه ،حداکثر 20 روز بعد از پایان دوره و پیش بینی درآمد هر سهم خود را به صورت 3 ماهه واقعی و یک ساله پیش بینی و حداکثر 20 روز بعد از پایان دوره سه ماهه ،به مدیریت نظارت بر شرکت های سازمان بورس اوراق بهادار در تهران ارسال نمایند.با توجه به اینکه اعلان سود می تواند برقیمت سهام تاثیر گذار باشد ،در نتیجه می تواند در تصمیم گیری های افراد نقش مهمی را ایفا کند. و از انجای که در بند اول مفاهیم نظری و گزارشگری مالی استاندارد حسابداری ایران ،هدف اصلی از ارائه اطلاعات حسابداری کمک به تصمیم گیری ها ی اقتصادی افراد می باشد خود می تواند گویای اهمیت فوق العاده این امر باشد .حال اگر در بین سرمایه گذارانی که در بازار سرمایه مشغول فعالیت بوده ،افرادی باشند که از نظر اطلاعاتی نسبت به سایرین در موقعیت بهتری قرار داشته باشند و به عنوان مثال از اعلان هایی که قرار است در باره سود صورت پذیرد مطلع باشند قادر خواهند بود تا بر عرضه و تقاضای بازار تاثیر گذاشته و به اصطلاح منجر به بروز شکاف قیمتها گردند.
دلیل اصلی آن نیز وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه می باشند که بر طبق آن افراد مطلع از اعلان سود (ویا هر خبر با اهمیت دیگر) را نسبت به سایرین در موقعیت تصمیم گیر ی مناسبتری قرار می دهد.
در صورت وجود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه و نبود راهکار مناسب برای کاهش آن ،سرمایه های افراد عادی که در این بازار ها اقدام به سرمایه گذاری می کنند همواره مورد مخاطره قرار خواهد گرفت. با توجه به مطالب ذکرشده می توان بیان نمود که اعلان سود برآوردی چه تاثیری بر عدم تقارن اطلاعاتی دارد؟ و راهکار های مناسب برای کاهش عدم تقارن اطلاعاتی چیست؟وجود اطلاعات نا متقارن بر تصمیم گیری افراد چه تاثیری دارد؟ سوال اصلی این تحقیق بیان می کند که آیا اعلان سود حسابداری می تواند عدم تقارن اطلاعاتی را بین سرمایه گذاران کاهش دهد یا خیر؟
3- 1 تاریخچه موضوع تحقیق
با توجه به بررسی اطلاعات موجود در مراجع کتابخانه ای ،در مورد عدم تقارن اطلاعاتی و ارتباط آن با داده های حسابداری تحقیقی در بورس اوراق بهادار صورت گرفته است .در این پژوهش که توسط محمد رضا وطن پرست صورت گرفته وجود سطح عدم تقارن اطلاعاتی و تاثیر آن بر روی قیمت سهام و حجم مبادلات در 21 روز قبل و بعد از اعلان سود برآوردی هر سهم مورد بررسی قرار گرفته است.نتایج تحقیق که در سالهای 81 -83 توسط محمد رضا وطن پرست انجام شده بود نشان می دهد که در دوره قبل از اعلان سود عدم تقارن اطلاعاتی ،حجم مبادلات بیشتر از پس از اعلان سود بود.
در خارج از کشور تحقیقاتی از اواخر دهه 1970 میلادی در زمینه عدم تقارن اطلاعاتی در کشور های مختلف صورت گرفته است .نتایج حاصل از این تحقیقات با توجه به شرایط مکانی و زمانی تحقیق متنوع می باشد به طوری که برخی از محققین وجود عدم تقارن اطلاعاتی را قبل از اعلان سود وبرخی پس از اعلان سود گزارش نموده اند.و به تناسب آن نیز افزایش حجم مبادلات را در دوره های قبل و بعد از اعلان سود گزارش کردند.
به عنوان مثال ،اشمن و مورس1983و چیانگ 1986به وجود عدم تقارن اطلاعاتی در دوره پس از اعلان سود اشاره کردند .
لی و مک لاو (1993) نیز با بهره گیری از اطلاعات بین روزی سطح عدم تقارن اطلاعاتی بیشتری را در دوره قبل از اعلان سود گزارش نموده اند.ایزلی و اوهارو (1992) نیز دریافتند به تناسب افزایش عدم تقارن اطلاعاتی حجم مبادلات نیز افزایش پیدا نموده است،البته آنها نیز این امر را در دوره قبل از اعلان سود مشاهد نموده اند.
یان (1998) نیز دریافت ،واکنش بازار سهام نسبت به بازده غیر عادی رابطه مثبتی با عدم تقارن اطلاعاتی در دوره قبل از اعلان سود دارد.لیبی (2003) با بررسی شرکت های مستقر در بورس تورنتو وجود عدم تقارن ازاطلاعاتی را در دوره قبل از اعلان سود گزارش نمود.ویل (2004) نیز با بررسی شرکتهای فعال در یورونکست پاریس سطح عدم تقارن اطلاعاتی بیشتری را قبل از اعلان سود مشاهده نمود.اطلاعات بیشتر در فصل 2 آمده است.
4-1 اهمیت و ضرورت تحقیق
یکی از نکات مهمی که همواره در مورد بازار های سرمایه خصوصاً بورس های اوراق بهادار مطرح می گردد ،بحث کارایی بازار می باشد که بر طبق آن تمامی اطلاعات موجود در بازار ،اثرات خود را بر روی قیمت سهام منعکس می نماید .شاید بتوان از دیدگاه فرضیه بازار کارا،دلیل وجودی حسابداری را عدم تقارن اطلاعاتی بیان نمود که در آن یکی از طرفین مبادله اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل در اختیار دارد .این امر به علت ورود معاملات و اطلاعات درونی بوجود می آید.
حتی اگر قیمت بازار اوراق بهادار کاملاً منعکس کننده اطلاعات باشد باز هم این احتمال وجود دارد که افراد درون سازمان بیش از افراد برون سازمان در مورد وضعیت کیفی شرکت اطلاعات بیشتری در اختیار داشته باشد و بتواند به واسطه این مزیت اطلاعاتی در جهت کسب منافع بیشتر اقدام نماید.در این جاست که یکی از زیر شاخه های بحث عدم تقارن اطلاعاتی موسوم به "گزینش (انتخاب)متغیر "نمایان می شود.
گزینش مغایر به وضعیتی اطلاق می شود که در آن فروشندگان اطلاعات مربوطی در اختیار دارند که خریدارن از آن بی اطلاع می باشند و (بالعکس)،که این امر دقیقاً قبل از وقوع معامله به وجود می آید. زمانی که معامله گران در بازار از وجود افراد غیر مطلع آگاه شوند مسئله گزینش مغایر افزایش می یابد. در این حالت افزایش سطح عدم تقارن اطلاعاتی از طریق گسترش تقارن دامنه پیشنهادی قیمت خرید و فروش سهام نشان داده می شوند و بازار گردان ها از افزایش این تفاوت برای جبران و سبک گزینش مغایر بهره می گیرند.به عبارت دیگر حضور افراد نا آگاه در بازار سرمایه این امکان را فراهم می سازد تا سرما یه گذاران حرفه ای نرخ بازده بالاتری به دست آورند.
معمولاً زمانی که اطلاعات تازه ای از وضعیت شرکت ها در بازار منتشر می شود ،این اطلاعات توسط تحلیل گران ،سرمایه گذاران و سایر استفاده کنندگان مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته و بر مبنای آن ،تصمیم گیر ی نسبت به خرید یا فروش سهام صورت می پذیرد.
این اطلاعات و نحوه واکنش آن ها و رفتار استفاده کنندگان به خصوص سهامداران بالفعل و بالقوه تاثیر گذاشته و باعث افزایش و یا کاهش قیمت و حجم مبادلات سهام می گردد.زیرا نحوه برخورد افراد با این اطلاعات جدید نوسانات قیمت ها را شکل می دهد.بنایراین ،در صورت انتشار محرمانه و نا همگون اطلاعات واکنش های متفاوتی را از سوی سرمایه گذاران به واسطه ورود عدم تقارن اطلاعاتی در بازار سرمایه شاهد می باشیم که این امر تحلیل های نادرست و گمراه کننده ای را از وضعیت جاری بازار به همراه خواهد داشت.
مطالب فوق می تواند بیانگر اهمیت موضوع عدم تقارن اطلاعاتی و تاثیر غیر قابل انکار آن بر روی تصمیم گیری های اقتصادی افراد باشد.
5-1چارچوب نظری تحقیق
در دهه 1970 میلادی سه دانشمند به نام های مایکل اسپنس ،جرج اکرلوف و جوزف استیلیتز (برندگان جایزه نوبل اقتصاد در سال 2001) در زمینه اقتصاد اطلاعات ،نظریه ای را پایه گذاری کردند که به نظریه عدم تقارن اطلاعاتی موسوم شد.در آن زمان محافل مالی و اقتصادی دنیا همواره سوال هایی به شرح ذیل مطرح بود:
چرا کسانی که قصد خرید اتومبیل دست دوم دارند ترجیح می دهند به واسطه مراجعه کنند تا به فروشنده؟
چرا موسسه ها با وجود اطلاع از وضع مالیات بر سود سهام، بین سهامداران خود سود تقسیم می کنند؟
چرا نرخ بهره در کشورهای جهان سوم اغلب بیش ا زحد بالاست؟
مساله اطلاعات نا متقارن در جایی اتفاق می افتد که یک فرد اطلاعاتی در ارتباط با رویداد های اقتصادی داشته باشد و فرد یا افراد دیگر فاقد آن باشند.تا کنون ما تصور می کردیم که کیفیت کالاهای مورد معامله همیشه برای همه طرفهای مشارکت کننده در یک معامله مشخص است .مثالهای بی شماری وجود دارد که این فرض و تصور درست نیست .معمولاً یک طرف معامله نسبت به طرف دیگر اطلاعات بیشتری در اختیار دارد .
با توجه به اینکه میزان اطلاعاتی که در اختیار یک طرف معامله قرار دارد ،توسط دادگاه یا سایر مراجع قابل تشخیص نیست بنابراین نمی توان برای برابری نمودن اطلاعات قرارداد تنظیم نمود.
برندگان جایزه نوبل ،پاسخ مشترکی برای سوالات مطرح شده ارائه دادند و با استفاده از فرضیه واقع بینانه عدم تقارن اطلاعاتی به بسط نظریه خود پرداختند و برای سوالات فوق پاسخ هایی به شرح ذیل ارائه نمودند:
فروشندگان اطلاعات بیشتری نسبت به خریداران درباره کیفیت اتومبیل دارند.
مدیران شرکت ،بیش از سهامداران از وضعیت سودآوری موسسه مطلع می باشند.
وام گیرندگان بهتر از وام دهندگان درباره توانایی شان جهت باز پرداخت اقساط در آینده اطلاع دارند.
به طور مشخص ،اکرلوف نشان داد که عدم تقارن اطلاعاتی می تواند موجب افزایش گزینش مغایر در بازار ها شود که این امر قبل از وقوع معامله برای افراد بوجود می آید .اسپنس خاطر نشان کرد که در شرایط خاص ،واسطه های مطلع می توانند با انتقال اطلاعات محرمانه خود به واسطه های کم اطلاع، درآمد بازار خود را بیشتر کنند.به این ترتیب مدیر شرکت با صرف مخارج اضافی برای مالیات سود سهام ،خبر از بالا بردن سود می دهد.
مقاله اکرلوف (1970) با عنوان "بازار نابسامان "اولین تحلیل رسمی از بازار هایی را که با مشکل گزینش مغایر رو به رویند،معرفی می نماید .اکرلوف نوعی بازار را به تصویر می کشد که در آن به اصطلاح رایج ،فروشنده نسبت به خریدار اطلاعات بیشتری را در اختیار دارد.البته حسابداران برای کاهش مشکل گزینش مغایر ،سیاست افشای کامل را پذیرفته اند تا میزان اطلاعات در اختیار عموم افزایش یابد.
شرکتهایی که بر اساس اطلاعات نهایی از سودآوری بالای خود مطلع می باشند،سود سهام پرداخت می کنند و بازار آن را علامتی برای خبر خوب تلقی می کند و قیمت بالاتری برای سهام آن شرکت قائل می شود. و از این طریق با بالا رفتن قیمت سهام مالیات پرداختی بر روی سود سهام را جبران می کنند. )جلیلی،1378، ص 208)2.
6-1 اهداف تحقیق
هدف اصلی در این تحقیق ،تعیین تاثیر اعلان سود بر کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بین سرمایه گذاران می باشد.
7-1- فرضیات تحقیق
در این تحقیق ،تفاوت موجود بین قیمتهای پیشنهادی خرید و فروش سهام و رابطه آن با حجم مبادلات و قیمتهای سهام در زمان اعلان سود مورد بررسی قرار میگیرد تا در یابیم:
آیا اعلان سود حسابداری در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی بین سرمایه گذاران موثر است.؟
برا ی پاسخ به سوال فوق و با توجه به مبانی نظری موجود در این زمینه فرضیه هایی به شرح زیر تدوین شده اند:
فرضیه 1: دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلان سود نسبت به دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش بعد از اعلان سود بیشتر است.
فرضیه 2: حجم مبادلات قبل از اعلان سود ،بیشتر از حجم مبادلات پس از اعلان سود است.
فرضیه 3:اعلان سود منجر به تعدیل قیمت سهام می گردد.
8-1-قلمرو تحقیق
جامعه مورد بررسی در این تحقیق ،شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران می باشد.محدوده زمانی این تحقیق سال 83-86 می باشد .قلمرو تحقیق از لحاظ موضوع ، اعلان سود حسابداری می باشد.
9-1 مدل تحلیلی تحقیق
برای محاسبه عدم تقارن اطلاعاتی در بورس اوراق بهادار تهران از مدل زیر استفاده شده است . این مدل توسط چیانگ و وینکاتش در سال ١٩٨٦ برای تعیین دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام مورد استفاده قرار گرفت. پس از وی نیز افراد دیگری در تحقیقات خود از این مدل بهره گرفتند. مدل یادشده به شرح زیر است:
که در آن:
=Tدوره زمانی مورد بررسی
=iنمونه مورد بررسی
=SPREADدامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
=(ASK PRICE)APمیانگین قیمت پیشنهادی فروش سهام شرکتiدر دوره t
=(BID PRICE)BPمیانگین قیمت پیشنهادی خرید سهام شرکتiدر دوره t
بررسی تغییرات در حجم مبادلات از فرمول زیر که توسط فاستر و بیور مطرح شده، استفاده شده است:
1 تعداد سهام شرکت iکه در هفته t معامله شده
* Vit=
تعداد روزهای معاملاتی در هفته t تعداد سهام منتشرشده شرکت iدر هفته t
لازم به یادآوری است، به دلیل این که در این تحقیق از اطلاعات روزانه استفاده شده است در فرمول یادشده تغییراتی صورت گرفته است . بدین معنی که در محاسبات مربوطه به جای اطلاعات هفتگی، اطلاعا ت روزانه جایگزین شده است که در نهایت مدل تغییر یافته به شرح زیر است:
تعداد سهام شرکت iکه در هفته t معامله شده
Vit=
تعداد سهام منتشرشده شرکت iدرروز t
که در این فرمول:
=iنمونه های مورد بررسی
=tدوره زمانی مورد بررسی
= Vit متوسط گردش سهام نمونهiدر دوره t
محاسبه بازده غیرعادی انباشته برای هر نمونه بر اساس رابطه زیر محاسبه شده است:
CAR=بازده غیر عادی انباشته
AR=بازده غیر عادی
N=تعداد نمونه ها
نیز به شرح زیر محاسبه می شود:
Rit=بازده واقعی نمونه iدر دوره t
P1= قیمت سهام در پایان دورهt
P0= قیمت سهام در ابتدای دوره t
روش محاسبه mt R نیز به شرح زیر است:
Rmt = بازده بازار در دوره t
TEDPIXt= بازده قیمت و سود نقدی سهام در دوره t
TEDPIXt-1= بازده قیمت و سود نقدی سهام در دوره t-1
باید خاطر نشان کرد که TEDPIX برآیند حرکت های قیمتی وبازده نقدی سهام در بورس اوراق بهادار تهران است که می تواند بازده کل سرمایه گذاری را بر روی اوراق سهام در طی یک روز معین نشان دهد.
10-1 تعریف واژه ها و اصطلاحات
یکی ازنخستین اقداماتی که درفرآیند حل یک مسأله تحقیقی لازم به نظرمی رسد این است که
اصطلاحات مهمی که درگذاره آن مسأله آمده ، به گونه عملیاتی تعریف شود(خاکی،1378،ص 67)2.
عدم تقارن اطلاعاتی:
به وضعیتی اطلاق می شود که در آن یکی از طرفین معامله ،اطلاعات بیشتری را نسبت به طرف مقابل در اختیار داشته باشد .این امر به علل مختلف ،از جمله وجود معاملات و اطلاعات محرمانه به وقوع می پیوندد (جلیلی ،1387،ص 45)1.
در این تحقیق عدم تقارن اطلاعاتی ،از طریق تفاوت در دامنه پیشنهادی قیمت خرید و فروش سهام به صورت مقداری محاسبه شده است.
اعلان سود:
عبارت است از اعلان سود پیشنهادی هر سهم ،که از طریق اطلاعیه های سازمان بورس و اوراق بهادار تهران به اطلاع عموم رسانده می شود (وطن پرست ،1384،ص 10)2. در این تحقیق منظور از اعلان سود برآوردی هر سهم، اعلان سود بودجه ای برای اولین بار است.
قیمت سهام:
اغلب بیانگر انتظارات بازار از وضعیت اقتصادی شرکتهاست.از این رو شاخص های بازار نمایانگر وضعیت و عملکرد آتی کل اقتصاد می باشند (راعی و تلنگی،1383،ص68)3.
حجم مبادلات:
عبارت است از تعداد سهام مبادله شده از یک سهم ،در یک روز فعالیت بورس اوراق بهادار تهران
بازده تحقق یافته (بازده واقعی):
بازدهی است که واقع شده، یا بازده ای است که کسب شده و به وقوع پیوسته است (اسلامی بید گلی، 1378، ص118)4.
فصل دوم:
مروری بر ادبیات تحقیق
1-2- مقدمه :
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که هدف از آن تامین نیاز های اطلاعاتی استفاده کنندکان در راستای تصمیم گیری های اقتصادی می باشد.استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری طیف وسیعی از جامعه را تشکیل می دهند.ویلیام بیور در سال 1989 در کتاب گزارشگری مالی خود استفاده کنندگان اطلاعات حسابداری را به پنج گروه عمده شامل :سرمایه گذاران ،واسطه های مالی ،قانون گذاران، مدیران و حسابرسان تقسیم می کند.
در تقسیم بندی متداول دیگر ،استفاده کنندگان از اطلاعات حسابداری به دو گروه عمده استفاده کنندگان درون سازمانی و برون سازمانی نیز طبقه بندی می شود. استفاده کنندگان برون سازمانی عبارتند از سهامداران ،اعتبار دهندان ،دولت و سایر اشخاصی که به نحوی با سازمان در ارتباط هستند و از اطلاعات حسابداری در تصمیماتی که در ارتباط با سازمان اتخاذ می کنند،بهره مند می گردند.استفاده کنندگان درون سازمانی عبارتند از مدیران و اداره کنندگان سازمان که از اطلاعات اخذ شده توسط سیستم حسابداری در اداره عملیات سازمان استفاده می نمایند.هر یک از دو گروه استفاده کنندگان فوق ،نیاز های اطلاعاتی خاصی دارند که در این میان حسابداری مالی جهت پاسخگویی به نیاز های اطلاعاتی گروه اول و حسابداری مدیریت برای پاسخگویی به نیاز های گروه دوم از هم متمایز می شوند(نوروش و آژیری ،1378،ص89)1.
همان گونه که در بالا اشاره شد اطلاعات حسابداری یکی از منابع مهم اطلاعاتی برای تصمیم گیری های اقتصادی می باشد .در تصمیم گیری های اقتصادی ،اطلاعات حسابداری می تواند با اطلاعاتی که خارج از سیستم حسابداری تهیه می شود ،مورد استفاده قرار گیرد .تقریباً تمامی اطلاعات حسابداری متاثر از یک رشته قواعد و روش هایی است که اصطلاحا ً آنها را اصول پذیرفته شده حسابداری می نامیم.به نظر می رسد حسابداری تامین کننده اطلاعات برای تصمیم گیری در یک موسسه اقتصادی می باشد و همواره بین گزارش حسابداری و (به عبارتی هر نوع اطلاعات مالی ) و تصمیم گیری اقتصادی رابطه مستقیمی برقرار می باشد .
البته برای اینکه ارتباط اطلاعات حسابداری و تصمیم گیری های مفید اقتصادی به خوبی تبیین شود باید در مفهوم عبارات زیر دقت کافی داشته باشیم (بدری ،1372،ص164)1.
اگر اطلاعات حسابداری در فرایند تصمیم گیری به عنوان اطلاعات مربوط تلقی نشود هر گونه تغییر در این اطلاعات نیز بر تصمیم موثر نخواهد بود.هرگاه اطلاعات غیر حسابداری موجود باشد،آن گاه مفهوم و جایگاه ذهنی اطلاعات غیر حسابداری از نظر تصمیم گیرنده بر ارزش این اطلاعات (اطلاعات حسابداری)در فرایند تصمیم گیری موثر نخواهد بود.وجود اطلاعات غیر حسابداری در ارزش گذاری اطلاعات حسابداری توسط فرد تصمیم گیرنده در فرآیند تصمیم ،عامل تعیین کننده و مهمی خواهد بود.در این فصل پس از مروری چند در سابقه و پیشینۀ تحقیق، شکل گیری مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی،ورود مفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه،مبانی نظری تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار،عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام،عدم تقارن اطلاعاتی و بورس اوراق بهادار تهران،اطلاعات جدید و سرعت تعدیل قیمت های سهام،اعلان سودحسابداری و محتوای اطلاعاتی آن مورد بررسی، تبیین و تشریح قرار گرفته است و در انتهای فصل به تحقیق های گذشته داخلی و خارجی و نتایج آن نیز اشاره گردیده است.
2-2شکل گیری مفهوم عدم تقارن اطلاعاتی:
در دهه 1970 میلادی سه دانشمند به نام های مایکل اسپنس،جرج اکرلوف و جوزف استیلیتز (برندگان جایزه نوبل اقتصاد در سال 2001) در زمینه اقتصاد اطلاعات ،نظریه ای را پایه گذاری کردند که به نظریه عدم تقارن اطلاعاتی موسوم شد.در آن زمان محافل مالی و اقتصادی دنیا همواره سوال هایی به شرح ذیل مطرح بود:
چرا کسانی که قصد خرید اتومبیل دست دوم دارند ترجیح می دهند به واسطه مراجعه کنند تا به فروشنده؟
چرا موسسه ها با وجود اطلاع از وضع مالیات بر سود سهام، بین سهامداران خود سود تقسیم می کنند؟
چرا نرخ بهره در کشورهای جهان سوم اغلب بیش ا زحد بالاست؟
مساله اطلاعات نا متقارن در جایی اتفاق می افتد که یک فرد اطلاعاتی در ارتباط با رویداد های اقتصادی داشته باشد و فرد یا افراد دیگر فاقد آن باشند.تا کنون ما تصور می ردیم که کیفیت کالاهای مورد معامله همیشه برای همه طرفهای مشارکت کننده در یک معامله مشخص است .
مثالهای بی شماری وجود دارد که این فرض و تصور درست نیست .معمولاً یک طرف معامله نسبت به طرف دیگر اطلاعات بیشتری در اختیار دارد .با توجه به اینکه میزان اطلاعاتی که در اختیار یک طرف معامله قرار دارد ،توسط دادگاه یا سایر مراجع قابل تشخیص نیست بنابراین نمی توان برای برابری نمودن اطلاعات قرارداد تنظیم نمود.
برندگان جایزه نوبل ،پاسخ مشترکی برای سوالات مطرح شده ارائه دادند و با استفاده از فرضیه واقع بینانه عدم تقارن اطلاعاتی به بسط نظریه خود پرداختند و برای سوالات فوق پاسخ هایی به شرح ذیل ارائه نمودند:
فروشندگان اطلاعات بیشتری نسبت به خریداران درباره کیفیت اتومبیل دارند.
مدیران شرکت ،بیش از سهامداران از وضعیت سودآوری موسسه مطلع می باشند.
وام گیرندگان بهتر از وام دهندگان درباره توانایی شان جهت باز پرداخت اقساط در آینده اطلاع دارند.
به طور مشخص ،اکرلوف نشان داد که عدم تقارن اطلاعاتی می تواند موجب افزایش گزینش مغایر در بازار ها شود که این امر قبل از وقوع معامله برای افراد بوجود می آید .اسپنس خاطر نشان کرد که در شرایط خاص ،واسطه های مطلع می توانند با انتقال اطلاعات محرمانه خود به واسطه های کم اطلاع، درآمد بازار خود را بیشتر کنند.به این ترتیب مدیر شرکت با صرف مخارج اضافی برای مالیات سود سهام ،خبر از بالا بردن سود می دهد.
مقاله اکرلوف (1970) با عنوان "بازار نابسامان "اولین تحلیل رسمی از بازار هایی را که با مشکل گزینش مغایر رو به رویند،معرفی می نماید .اکرلوف نوعی بازار را به تصویر می کشد که در آن به اصطلاح رایج ،فروشنده نسبت به خریدار اطلاعات بیشتری را در اختیار دارد.البته حسابداران برای کاهش مشکل گزینش مغایر ،سیاست افشای کامل را پذیرفته اند تا میزان اطلاعات در اختیار عموم افزایش یابد.
شرکتهایی که بر اساس اطلاعات نهایی از سودآوری بالای خود مطلع می باشند،سود سهام پرداخت می کنند و بازار آن را علامتی برای خبر خوب تلقی می کند و قیمت بالاتری برای سهام آن شرکت قائل می شود. و از این طریق با بالا رفتن قیمت سهام مالیات پرداختی بر روی سود سهام را جبران می کنند (جلیلی، 1387، ص208)3.
3-2- ورود مفهوم عدم تقارن اطلاعات به بازار های سرمایه:
در ادبیات مربوط به زیر ساخت بازار ،دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از سه بخش تشکیل می شود.هزینه پردازش سفارش ،هزینه نگهداری موجودی و هزینه گزینش مغایر ،هزینه پردازش سفارش مبلغی است که بازار ساز ها برای آماده بودن جهت انجام سفارش های خرید و فروش هزینه می کنند(تینیک،1972) . بخش هزینه نگهداری موجودی که توسط استال (1978) و هوو استال (1981) مدل سازی شده است،بیان می کند که هزینه معاملات منجر می شود بازار سازها پرتفوی متنوع نگهداری نمایند تا از این طریق بتوانند هزینه های خود را پوشش دهند.در نهایت ،گزینش مغایر که توسط کاپلند و گالی (1983) و گلشتن و میلورام (1985) مطرح گردید نمایانگر یک امر جبرانی برای معامله گران جهت پذیرش ریسک معامله با افرادی است که احتمال دادر اطلاعات مهم و محرمانه ای در اختیار داشته باشند.به عبارت دیگر ،اگر بخش عمده ای از بازار افراد غیر مطلع تشکیل دهند ،بازار ساز ها دامنه تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را افزایش می دهند تا از این طریق ریسک گزینش مغایر را جبران کنند .
1-3-2- مبانی نظری تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار
زمانی که اوراق بهادار انتشار می یابد و به موجودیت خود در بازار ادامه می دهد تا بازخرید شوند یا به سررسید پرداخت برسند اما برخی دیگر از انواع اوراق بهادار را عده ای فروخته و عده ای دیگر آن را خریداری می کنند بنابراین دو نوع بازار خواهیم داشت،نوع اول بازاری است که برای تمامی اوراق بهادار وجود دارد و نوع دوم بازاری است که جریان خرید و فروش همان اوراق بهادار را در طی زمان پیگیری می کنند .در نمودار شماره 1 این بازار نحوه به تعادل رسیدن عرضه و تقاضا در آنها نشان داده شده است.
نمودار 1-2 نحوه تعادل در دو بازار (مجله تحقیقات مالی 14و13،ص18(1
نمودار سمت چپ که بازار موجودی را نشان می دهد ،نمایانگر یک عرضه ثابت وتقاضایی به شکل اریب رو به پایین با توجه به قیمت اوراق بهادار می باشد . هر چه قیمت اوراق بهادار کمتر باشد تقاضا برای آن بیشتر خواهد بود.نمودار سمت راست بازار در جریان را در هر واحد نشان می دهد .اگر زمان یک روز باشد این نمودار نمایانگر تقاضایی رو به پایین است .در این نمودار ،عرضه ثابت نخواهد بود و به صورت اریب رو به بالا می باشد.تعادل در نمودار سمت چپ زمانی اتفاق می افتد که قیمت در سطح pe باشد .در نمودار سمت راست جریان عرضه و تقاضا در نقطه ای همدیگر را قطع می کنند . آن نقطه جایی است که عرضه اوراق بهادار یا تقاضا ی آن به تعادل رسیده است که این تعادل در نقطه pe تشکیل شده است.اگر هر دو بازار به تعادل برسد ،تعادل کلی ایجاد خواهد شد .در تعدل کلی قیمت اوراق بهادار در هر دو بازار یکسان خواهد بود .
نمودار شماره 2-2-تفاوت قیمت پیشنهادی خرید و فروش
در نمودار شماره 1-2-نیز همچنان قیمت تعادلی برقرار می باشد اما در بازار واقعی این قیمتهای معاملاتی است که مورد توجه قرارمی گیرد .این قیمت ها ،تفاوت پیشنهاد خرید و فروش بازار سازها است قیمتی که بازار ساز اوراق بهادار را می خرد"،قیمت پیشنهادی خرید " و قیمتی که با آن اوراق بهادار را می فروشد ،"قیمت پیشنهادی فروش " نامیده می شود.
اختلاف بین دو قیمت" شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش "خواهد بود .اگربیشتر از یک بازار ساز وجود داشته باشد ،تفاوت بالا ترین قیمت پیشنهادی خرید و پایین ترین قیمت فروش را شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار می نامند و نقطه تعادلی جایی بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار قرار می گیرد.در یک بازار مالی سازمان یافته ،نقش بازار سازان ایجاد جریان دو طرفه قیمت برای پیشنهاد خرید و پیشنهاد فروش در تمام شرایط می باشد.
به طور خلاصه ،بازار سازها مسئولیت تنظیم بازار را به عهده خواهند داشت و برای اجرای این وظیفه آنان باید موجودی مناسبی از اوراق بهادار را داشته باشند تا بتواند نوسانات قیمتها را کنترل نمایند. نگهداری موجودی برای این افراد هزینه هایی در بر خواهد داشت که از طریق اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش اوراق بهادار، این هزینه ها را جبران می کنند .در نمودار شماره 1-2درآمد بازا ر سازان به صورت هاشور زده نشان داده شده ،در واقع به بیان ریاضی می توان گفت که:
(Pa – Pb ) Q درآمد بازار سازان می باشد.
هزینه ها و ریسک عملیات بازار ساز ها به ویژگی های خاصی از قبیل افت و خیز بازار و یا وسعت بازار ،"عمق بازار "و "انعطاف پذیری بازار " بستگی دارد .در ضمن ،ریسک عملیات بازار سازی به تعداد افرادی که بر اساس انگیزه اطلاعاتی و نه انگیزه نقدینگی ،اقدام به انجام مبادله می نمایند،بستگی دارد .در نمودار شماره 2-3 به این رابطه پرداخته می شود.
اگر در بازاری به حد کافی برای اوراق بهادار ،حجم خرید و فروش به قیمت تعادلی وجود داشته باشد می توانیم بگوییم که این بازار دارای وسعت کافی می باشد و به عبارت دیگر روان است .بازار هایی که تعداد خریداران و فروشندگان در آن کم است به بازار های کم رمق معروف می باشند.
نقدینگی اوراق بهادار به درجه روان بودن بازار بستگی دارد .شکاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار سازها در یک بازار روان کمتر از شکاف قیمت پیشنهادی در بازار کم رمق می باشد.زیرا در بازار های روان ،حجم مبادلات بالاتر و در یک آن کمتر است .
بازاری دارای عمق است که قیمت پیشنهادی خرید و فروش بازار ساز نزدیک به قیمت تعادلی باشد که تغییرات قیمت در چنین بازاری غالباً پیوسته می باشد .اما در بازار کم عمق تغییرا ت قیمت به صورت جهشی و نا پیوسته می باشد .تغییر قیمتها در بازار های عمیق پایینتر از تغییر قیمتها در بازار های کم عمق می باشد. بنابراین ریسک بازار سازها در بازار های عمیق کمتر از بازار ها ی کم عمق است. اگر بازار عمیق باشد اوراق بهادار نیز دارای قابلیت برگشت زیاد خواهد بود.
نمودار شماره 3-2- یک بازار پر افت وخیز
2-3-2 عدم تقارن اطلاعاتی و دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
تحقیقات تجربی که اخیراً صورت گرفته است ، تاثیر اعلان سود بر رفتار دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام را به صورت کلی مورد توجه قرار داده اند. بر طبق مطالعاتی که اوشمن و مورس (1983) بر روی 25 شرکت انجام دادند به تغییر دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در زمان اعلان سود پی بردند.ویکنتاش و چیانگ (1986) نیز تغییرات مهمی را در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پس از اعلان سود ،تنها زمانی که هیچ اطلاعات مهمی از جانب شرکت در ظرف 30 روز قبل از اعلان سود منتشر نشده باشد مشاهده نمودند.
پاتل (1991) مدعی شد که پس از اعلان سود ، دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام افزایش می یابد.لی، مک لاو ردی (1993) با استفاده از اطلاعات بین روزی شواهدی را ارائه نمودند که بر مبنای آن دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام در دوره پس از اعلان سود به مدت یک روز دارای وسعت بیشتری می باشد و قبل از اعلان سود شاهد کاهش قیمت پیشنهادی بودند.
کرینسکی ولی (1996) در یافتند که اعلان سود عدم تقارن اطلاعاتی را در بازار افزایش می دهد.بر طبق مدل عدم تقارن اطلاعاتی که کاپلند و گالی (1983) و میلورام و گلشتن (1985) ارائه نمودند، در بازار می توان دو نوع معامله گر را متصور شد:
(الف )معامله گران نقد (ب)معامله گران مطلع .
معامله گران مطلع به این خاطر اقدام به انجام معامله می کنند که دارای اطلاعات محرمانه ای هستند که در قیمت ها منعکس نشده است.
در حالی که معامله گران نقد(سرمایه گذارن غیرمطلع) تنها به دلیل دارا بودن نقدینگی به انجام مبادله اقدام می کنند. البته این مدل ها بر روابط بین تفاوت قیمت خرید و فروش و افراد مطلع در بازار اشاره دارند . بازارسازها از انجام معامله با افراد مطلع دچار زیان می شوند و این زیان را از طریق گسترش دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام جبران می کنند . بر اساس این مدل عدم تقارن اطلاعاتی در بازار منجر به افزایش دامنه قیمت های پیشنهادی می شود .
در مدل کیم و ورچیا ( ١٩٩٤) برخی افراد مطلع در بازار از قبیل سهامداران عمده، اطلاعات عمومی (مانند اعلان سود) را به سمت اطلاعات محرمانه سوق می دهند . بدیهی است که این افراد دارای مزیت اطلاعاتی نسبت به سایرین هستند و از این رو قادرند تا ارزیابی بهتری نسبت به عملکرد موسسه از طریق اعلان سود داشته باشند . البته تمرکز اصلی آن ها بر چگونگی تاثیر عدم تقارن اطلاعاتی در مبادلات افر اد مطلع پیرامون زمان اعلان سود است . از نظر آنان اعلان سود منجر به افزایش حجم مبادله و گسترش عدم تقارن اطلاعاتی می شود. کیم و ورچیا اثرات این اعلان ها را به دو صورت بیان می کنند: اول این که، اعلان های سود زمینه را برای معامله ای برابر و یکسان در بازار فرا هم می کند زیرا منجر به انتشار اطلاعات برای همه افراد حاضر در بازار می شود و بدین ترتیب باید شاهد افزایش عدم تقارن اطلاعاتی در روزهای قبل از اعلان سود باشیم. دوم این که، بازار متشکل از افرادی است که توانایی های متفاوتی در پردازش اطلاعات دارند . طبق این دیدگاه عدم تقارن اطلاعاتی نباید قبل از اعلان سود افزایش یابد بلکه باید در یک سطح صعودی در پی اعلان سود باقی بماند . زیرا، برخی از معامله گران قادر به پردازش بهتر اطلاعات هستند و این پردازش اطلاعات است که موجب افزایش حجم مبادلات در یک محیط دارای نقدینگی کم ترمی شود، نه عدم تقارن اطلاعاتی. در این زمان معامله گران غیر مطلع به دلیل افزایش دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام از انجام مبادله خودداری می کنند .
کایل ( ١٩٨٥ ) ایزلی و اوهارو (١٩٩٢) در یافته های خود پی بردند هنگامی که عدم تقارن اطلاعاتی افزایش یابد شاهد افزایش حجم مبادلات نیز خواهیم بود.
دمسکی و فلتهام (1994) و مک نیکولاس و ترومن ( ١٩٩٤) بر اهمیت تمرکز بر فعالیت بازار اوراق بهادار در دوره قبل از اعلان سود علاوه بر دوره پس از اعلان سود اشاره دارند. به نظر مک نیکولاس و ترومن سرمایه گذارانی که دارای افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی هستند جستجوی اطلاعات محرمانه را قبل از اعلان سود افزایش u1605 می دهند . این امر بدین معناست که قبل از اعلان سود، سطح بالایی از عدم تقارن اطلاعاتی را شاهد خواهیم بود.
اسکینر ( ١٩٩١ ) در تحقیق خود افزایش قابل ملاحظه ای را در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام پیرامون زمان اعلان سود مشاهد نکرد.. یان ( ١٩٩٨ ) به وجود عواملی اشاره می کند که طبق آن، حرکت های مهمی را در قیمت سهام پیرامون زمان اعلان سود مشاهده کرد که می تواند معامله گران را به گردآوری اطلاعات بیشتر ترغیب کند . وی دریافت که هم تغییرپذیری سود و هم واکنش بازار نسبت به سود غیرمنتظره رابطه مثبتی با تغییرات در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام قبل از اعلان سود دارد . از این رو دامنه قیمت پیشنهادی در روز قبل، روز اعلان و روز پس از اعلان دارای روندی افزایشی است . اکر ( ٢٠٠٢ ) وجود تفاوت اندک در دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام و افزایش حجم معاملات را پیرامون زمان اعلان سود گزارش کرده است.
لی بی و همکاران (٢٠٠٣) با بررسی شرکت های فعال در بورس تورنتو دریافتند که قبل از اعلان سود دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سها م افزایش پیدا کرده است. ویل ( ٢٠٠٤ ) با بررسی شرکت های فعال در بورس یورونکست پاریس، وسعت دامنه قیمت . پیشنهادی خرید و فروش سهام را در زمان اعلان سود مشاهده کرد.
در ادامه نیز خلاصه نتایج بدست آمده در نمایه 2-1 نشان داده شده است.
نمایه 2-1 خلاصه نتایج مطالعات در مورد وجود عدم تقارن اطلاعاتی
ردیف محقق سال افزایش دامنه قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام
1 اشمن-مورس 1983 پس از اعلان سود
2 کایل 1985 پس از اعلان سود
3 وکینتاش چیانگ 1986 پس از اعلان سود
4 پاتل 1991 پس از اعلان سود
5 اسکینر 1991 پس از اعلان سود
6 ایزلی-اوهارا 1992 قبل از اعلان سود
7 لی-مک لاو-ردی 1993 پس از اعلان سود
8 مک نیکلاس-ترومن 1994 قبل از اعلان سود
9 دمسکی –فلتهم 1994 قبل از اعلان سود
10 کیم-ورچیا 1994 پس از اعلان سود
11 کرینسکی-لی 1996 قبل از اعلان سود
12 بروک 1996 پس از اعلان سود
13 یان 1998 قبل از اعلان سود
14 گرهاردکلینگ 2000 قبل از اعلان سود
15 اکر 2002 پس از اعلان سود
16 لی بی –متئو-ترومن 2003 قبل از اعلان سود
17 لوئچی ویل 2004 قبل از اعلان سود
3-3-2- عدم تقارن اطلاعاتی و بورس اوراق بهادار تهران
با توجه به بررسی هایی که بعمل آمده ،در مورد عدم تقارن اطلاعاتی و ارتباط آن با داده های حسابداری محمد حسین قائمی و محمد رضا وطن پرست نقش اطلاعات حسابداری را در کاهش عدم تقارن اطلاعاتی در بورس تهران در دوره 1381-1383 مورد برسی قرار دادند .نتایج تحقیق وی نشان می د
آدمها به اندازهای که میاندیشند انسان هستند. «دکتر علی شریعتی»
تحقیقی که پیش روی شماست حاصل گردآوری مطالبی از کتب و منابع مختلف در رابطة با هنر معماری، تاریخچه معماری و سبکهای مربوط به معماری و تاثیر فرهنگ بر معماری میباشد.
مطالب ارائه شده در تحقیق توسط گروهی از دانشجویان درس مبانی و شهرسازی رشته عمران دانشکدة فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد در پاییز سال تحصیلی 83-82 جمعآوری شده است.
امید است که مجموعة گردآوری شده مورد استفاده و توجه دانشجویان و دانشپژوهان عزیز قرار گیرد.
تعریف معماری
بروس السوپ صاحبنظر در مورد معماری و تاریخ آن به بیان تعریف سادهای از معماری میپردازد:
معماری عبارت است از بنایی که معنا و محتوا داشته باشد او معتقد است معماری به نوعی از سازندگی اطلاق میشود که مردم بوسیله آن به هویت خود پی میبرند و به این هویت مفهوم میدهند.
بروس آلسوپ همچنین در تعریف معماری آورده است:
معماری نیاز انسان به اینکه از احساسات مشترکش به عنوان وسیلهای برای بیان احساسات مشترک استفاده نماید.
فیلیپ جانسون یکی دیگر از کارشناسان معماری در تعریف معماری چنین آورده است: معماری تنها ایجاد انواع جدید فضاهاست. او مهمترین نقش معماری را ایجاد دگرگونی در زمینه فرهنگی موجود میداند و این نقش نخست زیبایی شناختی است.
فرانسیس دی. کی. چینگ:
از معماری به عنوان یک هنر بالاتر از جوابگوئی صرف به نیازهای عملکردی برنامه یک بنا میباشد. اصولاً، تجلیات فیزیکی معماری با عملکرد انسان مطابقت دارد.
دکتر مهدی حجت نیز در تعریف معماری این گونه آورده است:
معماری شکل دادن به مکان زندگی انسان است پس فعل معماری مستلزم توجه همزمان به دو عامل است: «شکل» و «زندگی» به عبارت دیگر معماری درصدد ساختن ظرف برای مظروف است. ظرفی به نام بنا برای مظروف «زندگی انسان»
کریستوف الکساندر نیز در تعریف سادهای از معماری آورده است:
هر انسان از آن رو که انسان است زندگی خود را میشناسد. کافی است بدان توجه کند و با خود صادق باشد و بگذارد آنچه در درون اوست به صورت چوب، سنگ واجد درآید و مکان زندگی را شکل دهد.
بطور کلی و خلاصه در تعریف معماری مطلوب میتوان گفت:
معماری مطلوب معماری میباشد که انسان در آن احساس زنده بودن و حیات داشتن، انسجام و آرامش کند.
معمار:
برای تعریف معمار نیز از تعاریف صاحبنظران معماری استفاده مینماییم در این رابطه و در تعریف معمار کریستوفر الکساندر آورده است.
معمار را در معنای عام کسی میدانیم که به ساختن بنایی اقدام کند او در ساختن این بنا نه تنها باید خصوصیات آن نوع ا زندگی را که قرار است در آن مکان رخ دهد بشناسد. بلکه باید به تصویری از زندگی بهتر در آن مکان نیز وقوف داشته باشد.
لذا معمار لاجرم در مکانی که طراحی میکند برداشت خود از زندگی بهتر را بیان میدارد بدین ترتیب مجموعه باورهای معمار که محصول درک و احساس او از شایستهترین زندگی قابل عرضه در مکان مورد طراحی است تجلی مییابد.
همچنین معمار را کسی میدانند عرضه کننده تعریفی از شایستهترین زندگی میباشد که با خلق فضای معماری خود امکان تحقق آن را برای استفادهکنندگان فراهم میسازد.
خاستگاه معماری:
از نخستین دوزهایی که انسان زراعت و اهلی کردن چهارپایان را فرا گرفت، قبیلههای واقع در اطراف دریای مدیترانه ساکن شدند. زندگی، افسانهها و نقوش حک شده توسط انسان پیش از تاریخ، اساس تمدن غربی را پی ریزی کرد.
این قبیلهها همزمان با بیرون آمدن از تاریکی جهل و همانگونه که خانهها و معابدشان برای انکعاس زندگی آنان به صورت روز افزون پیچیدهتر میشد، تحول و توسعه یافت. ساختمانهای ساده اجدادی آنان جای خود را به ساختمانهایی با طرح و تزئین جدید میداد.
معابد و مقابر سنگی عصر از لحاظ شکل، حجاری ونقاش و تزئین غالباً به تقلید از خانههای جدید نخستین کشاورزانی که در کنار نیل زندگی میکردند ساخته شده است. حتی امروزه هم خانههایی شبیه به آن در روستاهای کناره جنوبی بین النهرین دیده میشود. «تصویر b»
در قرن نهم پیش از میلاد، ساختمانهایی با خشت پخته در نزدیک کورنت در یونان به الهة «هرا» هدیه شدند.« تصویر a»
در قرن هفتم پیش از میلاد، قبیلههای لاتینی ساکن در تپههایی که بعدها شهر رم در آنجا بنا نهاده شد، خاکستر مردگانشان را در کلبههای کوچک گلی دفن میکردند. «تصویر c»
ساختمانهایی مانند آن هنوز در سرزمینهایی که معماری کلاسیک در آنجا پا به عرصه وجود نهاد با مصالح بومی به عنوان مسکن چوپانان کوچ نشین ساخته میشود.
این ساختمانها تا امروز به عنوان ساختمانهای دائمی در کشورهای فقیرتر جهان مورد استفاده قرار میگیرد. در دوران باستان خانههای روستایی نه تنها به عنوان یادگاری دائم از معابد سنگی اجدادی محسوب میشود. بلکه تا قرن نخست پس از میلاد. معابد کاهگلی باستانی در آتن و رم به شکل محترمانهای نگه داشته میشدند.
تاثیر نخستین میراث باستانی در اثنای تاریخ طولانی معماری کلاسیک باقی مانده هر ساختمان کلاسیک نمونهای از کلبههای ابتدایی است و کاربرد معماری کلاسیک سندی زنده از سرچشمههای فرهنگی تمدن غربی است.
معماری در مصر:
اساس معماری یادمانی غربی در مصر بوده است. در زمانی که نخستین نشانههای تمدن در یونان پدید آمد، معماران مصری ساختمان عظیم و سنگین را طی پانزده قرن پیش از آن ساخته بودند.
خاک بسیار حاصلخیز اطراف، رود نیل و بهرهبرداری از این منبع موجب پیدایش تمدنی غنی شد.
شیفتگی به ابدیت و خلق زندگی پایدار بر معماری باستان حاکم بود. مقابر سلطنتی معابدی برای عبادت فرعونهای متوفی بود. در حدود 2800 قبل از میلاد، کوههایی مصنوعی از سنگ یا اهرام بر روی اتاقهای ساخته میشد که در آنها جسد کاملاً مومیایی فرعون و داراییهای با ارزش او قرار داشت.
اهرام نخستین بناهای یادمانی بزرگ جهان به شمار میرفتند که با قطعات بریده شده از سنگ ساخته شده بودند. معبد خونز در کارناک «تصویر a»
و یارگیهای خاص معماری مصر تاثیر شدیدی بر توسعة سبک کلاسیک داشت و برخی جزئیات معماری آن بر معماری روم نفوذ کرد.
در ایام تابستان هیچ کدام از سبکهای معماری مصر در خارج از آن کشور تکوین و گسترش نیافت زیرا سبک معماری مصر برای انطباق با نیازهای فرهنگهای فقیرتر اطراف خود بسیار خاص و خیلی محافظه کارانه و غیر قابل انعطاف بود.
خزانه آترئوس «تصویر b» در حدود 1300 ق.م از تمدن یونان و معبدی که در پرینیاس «تصویر c» بوسیله یونانیان شش صد سال بعد در کرت ساخته شد. تفاوت بین پیشرفت و عقب ماندگی قابل مقایسه همسایگان شمالی آن را نشان میدهد. اقتباس نماکاری ساختمانهای مهم با سنگ، کاربرد ستون و تیر سنگی برای معابد و اشتیاق برای احداث ساختمان بزرگ و با ابهت را باید به عنوان مهمترین سهم معماری مصر در جریان اصلی مکتب کلاسیک ارزیابی کرد.
معماری در یونان ]700 ق.م-200 ق.م[
دولتهای یونان از موقعیتشان در کنار دریای مدیترانه و راههای تجاری با ارزش مدیترانه سود بردند و در حدود 700 ق.م از لحاظ فکری و نه از لحاظ حکومتی با هم متحد شدند که در آن آزادی اندیشه همراه با رقابت درونی منجر به پیدایش انقلاب فکری و هنری در آن شد. بالندگی تمدن یونان، جهان غرب را به جریان سیاسی فکری و هنری افکند که آن را برای مدت 2500 سال به جلو افکند. با این حال پیدایش تفکر منطقی. خدایان ما قبل تمدنی را که یونانیان از گذشتهای دور و تاریک داشتند از میان نبرد و خانههایی که برای آنها ساخته شده بود، به نمونهها و معیارهایی برای معماری غرب تبدیل شد.
از ساختمانهای خشتی و گلی نوعی طراحی جدید معبد پدید آمد. نخستین معابد دارای سقف گلی صاف یا سقفهای از نی بودند. در قرن 8 ق.م ابداع قطعات گلی بزرگ سقف ساختن نقشهای به شکل یک مستطیل ساده را با سقف کوتاه و مثلثی که ویژگی مشخصة بناهای کلاسیک است. عملی ساخت.
معماران یونان باستان بیش از دو قرن تلاش کردند تا تنها یک نوع فرم ساختمانی را به کمال برسانند و در این راستا نوعی معماری خلق کردند که به مدد توان و ظرفیت ماندگار خود بیش از دو هزار سال به عنوان آرمانی جهان باقی ماند.
از بناهای معروف این دوره میتوان به معبد آپولو در یونان «تصویر a» در 630 ق.م که متکی بر تیرهای چوبی بود و شکل اصلی آن به عنوان الگویی برای همه معابد بزرگ برای قرن بعد باقی ماند و معبد آرتمیس در کوزفو «تصویر b» که در آن حضور آشکار سازه چوبی به سازة سنگی تبدیل شد.
هنگامی که یونانیان امپراطوری ایران را در اواسط قرن پنجم ق.م به عقب راندند. تمدن ممتاز آنان عقل و خرد متراکم شده در خود را طی قرنی آکنده از ثروت و قدرت به نمایش گذاشت. ادبیات، هنر و فلسفه پیشرفت کرد و ساختمانهای جدید آن سطحی از ظرافت را به نمایش گذاشتند که اجزای آنها به عنوان الگو و نمونه، تمامی تحولات آتی را در معماری غرب تحت تاثیر قرار داد. در همان دورهای که دولت شهرهای یونانی دوران کوتاه اوج سعادت و رفاه خود را سپری میکردند برای آیندگان خود نوعی معماری که آن را کلاسیک مینامیم خلق کردند.
معماری در امپراطوری روم: ]200ق.م – 1200م[
در حدود 200 ق.م لشکریان شهری رم و متحدان ایتالیایی آن یونانیها را شکست و در بقایای روب ضعف امپراطوری اسکندر پیشروی کردند. توسعه طلبی دوم این سرزمین را به مرکز تمدن و تجمل تبدیل کرد. همزمان با شکلگیری امپراطوری مطلقه دوم در قرن نخست قبل از میلاد کاربرد سنگهای آتشفشانی همراه با آهک، در ساختمانسازی انقلاب پدید آورد و معماری کلاسیک را متحول کرد.
معماران رومی نظام معماری را که از یونان اخذ کرده بودند برای استفاده از مادة جدید اصلاح کردند.
امپراطوران، الزامی دموکراتیک را برای نگهداری ساختمانها و حفظ محبوبیت خود در شهر رم به میراث بردند. ثروت امپراطوری به امپراطوران پی در پی اجازه داد که بناهای وسیع برای سرگرمی مردم و آراستگی شهرها بنا کنند.
شاید معروفترین آنها کولوسئوم «تصویر b» که احداث آن در سال 70 پس از میلاد بوسیله امپراطور و سپاسیان شروع شد. این ساختمان عظیم گنجایش 000/50 تماشاگر را برای سرگرمیهای بیرحمانه در آمفی تئاتر داشت.
همچنین حمامهای امپراطور کاراکالا «تصویر c» در 216 پس از میلاد با ظرفیت 1600 نفر. معبد خدایان در پنتئون «تصویر a» در 120 پس از میلاد که کاملترین تصور و درک را از بناهای بزرگ امپراطوری برای ما ایجاد میکند نام برد.
بیزانس«روم شرقی»:
هنگام که امپراطوری روم در غرب سرانجام در برابر مهاجمان در 476 سر فرود آورد. نشان اداری امپراطوری ب امپراطور شرقی بیزانس «روم شرقی» فرستاده شد. بیزانتینها خو درا جانشینان نخستین امپراطور روم میدانستند. و اگر محدوده جغرافیایی در نظر گرفته نشود، معماری بیزانس تداوم مستقیم سنت کلاسیک است. جنگ در مرزهای شرقی مانع میشد که امپراطوران شرقی سرزمینهای امپراطوری دوباره متحد و یکپارچه شوند. اما امپراطوری ژوستینان در 532 قراردادی با ایرانیان امضاء کرد که سربازان او را برای فتح مجدد – آمد چه محدود – ایالتهای از دست رفته در آفریقا و حتی روم آزاد گذاشت.
تاخت و تاز بربرها در غرب و ظهور اسلام در شرق نیروی پیروزی را با یک عقب نشینی طولانی تبدیل کرد، اما طی 9 قرن بعد عصر با عظمت ژوستینیان در قالب ساختمانهای کوچک مانند ساختمان آجری گنبد کلیسای آپوستل مقدس در تسالونیک «تصویر c» در سال 1315 زنده ماند و تداوم یافت.
از دیگر بناهای معروف این دوره میتوان به بزرگترین ساختمان امپراطوری شرقی ایاصوفیا «تصویر d» در استانبول – کلیسای سنت دیمتریوس در تسالوتیک «تصویر e» در 475 – سرستونهای تزئین شده «تصویر a و b» هنگامی که آخرین امپراطوری رومی، استانبول را در سال 1453 ترک کرد معماری کلاسیک بیزانس به پایان رسید اما میراث آن در ساختمانهای اروپائی شرقی و حتی در ساختمانهای عثمانی تداوم یافت.
کتاب تاریخ سبکهای معماری
1-رماتسک:
به منظور تعیین و ارزیابی کاراکترهای یک جنبش معماری، معمولاً مرسوم است که ابتدا به یک سری از بناهای مهم و وزین توجه شود. در این رابطه چنانچه در باره ساختمانهای منفرد سخن به میان آمد، اساساً بی نتیجه و تصعنی خواهد بود، زیرا دستیابی به نتایج مهمتر در باره کارها و تجارب معماری رمانسک، در مطالعه تغییرات پیوسته ناشی از جریانات و حوادث محیط امکان پذیر است، و سیستم متحد این تغییرات، یعنی شهر، به میزان قابل توجهی دارای معنایی برتر نسبت به ساختمانها میباشد.
در هیچ یک از قرون گذشته ابتکارات شهری به قدر این دوران زنده و پویا و مملو از نتایج و اندیشه نبوده است. در این زمان اکثر شهرهای مهم دنیای غرب به طور ریشهای دستخوش تغییر و تحول شده و خیلی از شهرهای جدید دیگر در این دوره پی ریزی شده در اعصار بعدی حول نقاط اولیهای که توسط سازندگان رمی به وجود آمدهاند، گسترده شدند.
شهرهای جدید در اشکال اولیه از فرم شطرنجی دوران باستان تبعیت کرد. و کم کم بعد از توسعه و گسترش، شهرکهای اطراف را در بر گرفته مانند: برخی از شهرهای قرون وسطا، مخصوصاً ایتالیا، بر روی مراکز اولیه مستقر و شکل گرفته، مانند فلورانس، بلونیا، لوکا، میلان، کلونیا، وین.
به این ترتیب ارگانیزمی با خطوط غیر مستقیم شکل میگیرد، که محدودیتهایی را داخل شهرهای رمی سبب شده و تاکید بر تبعیت از این منطق میشود یعنی ارگانیزم جدید سعی داشت تا با طرح شبکههای شطرنجی اولیه ادغام و آن را تحت تأثیر قرار میدهد.
2-گوتیک
غرب پس از چند قرن تهاجم، جنگ و ویرانی در قرن دوازدهم به دورهای از آرامش نسبی و ثبات رسید و مراکز آموزشی در شهرهای کلیسایی توسعه یافت. جنگهای صلیبی پیشرفت مسلمانان را متوقف کرد و سفرهای امنتری را در جنوب اروپا و فلسطین ممکن کرد. دوباره دستاوردهای فکری روم که آثاری از آن در کتابخانههای رهبانی نگهداری شده بود، مورد توجه قرار گرفت. کشیشان مطلع و ثروتمند از کلیساهای کلاسیک روم و بناهای یادمانی کنسانتین در فلسطین دیدن کردند و کلیساهای خودشان را با مرزهایی حجیم، تزئینات وفضاهای داخلی زمخت مانند بربرها ملاحظه کردند.
گذشت قرنها، اسطوره و جادوی روم را از بین نبرده بود، اما تداوم غیر منقطع تمدن از میان رفته بود. احساس پیشرفت تاریخ از میان رفته بود و هنرمندان ساده دلانه شکلهای باستانی را با ظاهری جدید تصویر میکردند. باورهای خرافی و شکل رمزآمیز مسیحیت اذهان را به سوی جهان رمزی سمبلها و اسطورههایی که نوعی واقعیت مانند جهان فیزیکی به دست آورده بودند، متوجه ما کرد. وقتی که سازندگان کلیساهای جامع در جستجوی خلق ساختمانهایی به سبک باستانی بودند، علاقهای به باز تولید دقیق آنها نداشتند، اما ابعاد سمبولیک و برخی از خصوصیات معماری آنها را تکرار و تقلید میکردند. در فرانسهی شرقی در سال 1089، کلونی «شکل a» مرکز نیرومند رهبری راهبان فرقهی کلونی برای رقابت با سنت پتز در رم بازسازی شد. ساختمان جدید در زمینهی تزئینات کلاسیک غنی بود اما دارای نخستین نمونه از قوس نوک تیز بود که از ساختمانهای عربی که در سیسیل، اسپانیا یا فلسطین دیده میشد، تقلید شده بود.
به طور کلی پیشرفت قابل ملاحظهای در اسکلت بندی ساختمانی پدید آمد که همراه با مزیتهای ساختمانسازی با قوسهای نوک تیز معماران را قادر کرد که ساختمانهای بلندتر و سبکتری با پنجرههایی بزرگتر بسازند. همان گونه که روش ساختمان سازی از کلیسای جامع نوین (b) تا لئون (c) بهبود مییافت، سرانجام ردیف پیوستهی ستونها مانند آنهایی که در کلیساهای اواخر دوره رومی یافت میشد، به دست آمد.
در اواخر این قرن، تجدید حیات لاتین به پایان رسید. ابداعات ساختمانی در کلیساهای جامع فرصتهای تازهای پدید آورده بود. در کلیسای جامع چارترز (شکلd) آرمان معماری کلاسیک به سبب ارتفاع ساختمان و کاربرد شیشه در آن محور پایمال شد. اینکه معماری قرون وسطی سبک خودش را برای الهام داشت، اما این شیوهای بود که از منظر وی تیره و مبهم روم پدید آمده بود.
3-رنسانس:
زندگی شهری در ایتالیا ویرانی ناشی از دوران تاریکی را همچنان با خود داشت و بعضی از دولت شهرها در قرون وسطی به جمهوریهای خودگردان و آزاد از اطاعت رعیتوار به شاهان و دوکهای زمیندار تبدیل شدند آزادی موجب تسریع کمان فرهنگ شهری و رشد صنعت کارخانهای شد. در پی ثبات اشرافیت تجاری این دولت – شهرها که در تقاطع راههای اروپا، جهان اسلام و بیزانس واقع شده بودند به بانکداران اروپا تبدیل شدند و ثروت و قدرت زیادی نزد خود متمرکز کردند، که تنها توسط قدرت قابل ملاحظهی سیاستمداران داخلی شهرها و رقابت شدید بین دولتهای کوچک برای تجارت، سرزمین، منزلت هنری مهار میشدند.
ظرافت شکنندهی گوتیک پیشرفته هرگز در ایتالیای مرکزی جایگاهی نیافت و برخورد با هنر نوعی واقعگرایی انقلابی را در قرن 130 وقتی هنر تحت سیطرهی سمبل و قراردادها بود، موجب شد علاقه به ادبیات روم قدیم در قرن 14 منجر به رهایی از دست نوشتههای کتابخانههای رهبانی شود و فلسفهای جدید، یعنی انسان گرایی، مسیحیت و اندیشهی غیر دینی را آشتی داد. نخستین موطن انسان گرایی دولت – شهر فلورانس بود جایی که خانوادههای برجستهاش حامیان پرشور آن بودند.
انقلاب هنری بزرگ، معروف به رنسانس، از این سرزمین حاصلخیز در اوایل قرن پانزدهم پدید امد. هنرمندان عصر رنسانس با خود آگاهی الهام گرفته از روم باستان و با طرد گوتیک جامعه را با انفجار نوآوریها دگرگون کردند. معماران ویرانههای فراموش شدهی روم را مطالعه کردند تا بناهایی خلق کنند که نیازهای جامعهای را که از فئودالیزم قرون وسطی سر بیرون میآورد، تأمین کنند.
میکلوتودر 1440 کاخ خانوادهی مدیچی (a) را باکارکردهای مسکونی، تجاری و نیز به عنوان قلعهای نظامی طراحی کرد. برای جلوگیری از جمله و انتقام و بیگانگانی که به شهرهای ایتالیا آسیب میرساندند، همیشه این نوع خانه – شهرهای بزرگ طراحی میشد.
امام میکلرزو سبک کلاسیک را به طرح سنتی اضافه کرد. دیوارها از سه ردیف سطح صاف واقع در روی یکدیگر تشکیل میشود و هر کدام از آنها توسط ردیفی افقی از سنگ که خط سه ردیف سطح صاف واقع در روی یکدیگر تشکیل میشد و هرکدام از آنها توسط ردیفی افقی از سنگ که خط منظمی از پنجرههای قوس دار را نگه میداشت،تقسیم میشد. ترکیب نما به وسیلهی پیش آمادگیهای آویختهی عظیم کلاسیک و قرنیز پوشیده شده که جای برج و باروی سنتی را گرفت وقتی آلبرتی دانشمند و معمای بزرگ،کلیسای سن آنوریا را در مانتوا (b) در 1470 در پایان زندگی خود طراحی کرد، نمونههای مشخص تر از معماری کلاسیک را برای پیروی در مقابل خود داشت و از فضاهای طاقدار رومی مانند با سلیکیای کنستانتسین (ص 14) الهام میگرفت.
رنسانس اولیه در ایتالیا، رویدادی فکر بود که اروپا را به جهان مدرن وارد کرد. نوعی آگاهی و درک تازه از تاریخ همراه با نیروی اصالت موجب خلق معماری کلاسیک جدید بازیابی فراوان شد.
باروک
اروپا ازاواسط قرن شانزدهم به مدت صد سال بطور مداوم در جنگ غوطه ور بود چنان که پروتستانها و کاتولیکها برای عقایدشان ملتها برای استقلال خود و طبقات کسب و بازرگان برای آزادی خود میجنگیدند کلیسای رومی که به وسیلهی نهضت پروتستانها متلاطم شد در یک سختگیری مبارزه جویانه و بی رحمانهی ملهم از اسپانیا بر ضد اصلاحاتی که برای عقب راندن موج پروتستانگرایی طراحی شده بود صفوف خود را آلوده کرد. در حدود 1625، اصلاح ستیزان مطمئن شدند که پروتستان گرایی اگر هم شکست نخورده شد قابل کنترل است و روشهای خشونت آمیز را کنار گذاشتند و به تبلیغات فریبنده روی آوردند یک سبک هنری و معماری برای تأمین نیازهای این روح جدید خود عفو کردن پدید آمد. این سبک موسوم به باروک به شکلهای گوناگون هر ناحیه از اروپا را که از محرومیتهای ناشی از جنگ بهبود یافته بود، در نوردید. معماری کلاسیک تا این زمان خود را در هر جا جلوهگر میساخت و با اقتباس و پذیرش جهانی پاروک، تمام قاره برای نخستین مرتبه از قرن سیزدهم در یک نوع معماری با هم سهیم و مشترک شدند.
نخستین بناهایی که در فرانسه بقایای سنت گوتیک را کنار نهادند، از سبک سر سخت ایتالیا استفاده کردند که موجب تولد باروک شد این نخستین ابداع قسمت بهار شدهتری در فرانسه ایجاد کرد که از وسوسه و انجام افراط در ایتالیا و اسپانیا جلوگیری کرد کلیسای سوربن (b) که بوسیلهی ژاک لومرسیه در 635 شروع شد یک از نخستین نمونههای این سبک ایتالیایی در فرانسه بود تزئینات غنی اما استادانهای کلاسیک، فاصله گذاری متنوع سطح متشکل از ستونهای متمرکز بر روی در ورودی مرکزی، و قرار گرفتن یک گنبد جالب توجه سر بالای آنها، ساختمانها و ابنیه بناهای شصت سال پیش رم کرد.
قدرت سیاسی فرانسه در قرن هفدهم موجب ارائه و معرفی سبک جدید به همسایگان شمال آن شد وقتی که جنگ داخلی در انگلستان به پایان رسید و پادشاه از تبعید فرانسه بازگشت، معماری باروک برای یک برنامهی فعال بازسازی الگو قرار گرفت به طوری که شاه خلق بناهای بزرگی مانند کاخ بلنهایم (c) هستیم که به وسیلهی معماران وانبردوهاکسمور ساخته شد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 61 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید