دانلود مقاله سم پاشهای مزرعه

هر ساله حدود 25 تا 35 درصد کل محصولات کشاورزی دنیا توسط حشرات، علفهای هرز و عوامل بیماری زای گیاهی از بین میرود و این رقم در صورت عدم مبارزه تا 80 درصد افزایش می یابد. طبق گزارش منابع وزارت کشاورزی میزان خسارت سالیانه آفات در ایران به حدود 30 درصد می رسد. با توجه به این مطالب فوق، زوم مبارزه با آفات ضروری است، به خصوص این که هزینه مبارزه در هر هکتار در مقایسه با افزایش راندمان تولید ناچیز می باشد (در حدود تولید اضافی). بنابراین اقدام به این امر، از نظر اقتصادی کاملاً مقرون به صرفه است.
سم پاشهای مزرعه وسایلی هستند که از آنها برای پخش مواد شیمیایی، به منظور کنترل انواع مختلف حشرات، عوامل بیماری زای گیاهی و دفع علفهای هرز استفاده میشود.
ساختمان یک سم پاش
سم پاشها ممکن است دارای اجزاء مهم و مشابه زیر باشند (شکل 1-20).
1-مخزن سم
2-بهم زن
3-پمپ
4-شیر تنظیم فشار یا سوپاپ اطمینان
5-فشار سنج
6-صافی ها
7-بوم (لوله حامل نازل)
8-لوله های فلزی و لاستیکی
9-سوپاپ ها یا شیرهای کنترل جریان سم
10-نازل ها یا افشانک ها
11-شاسی
مخزن سم
در داخل مخزن، سموم آماده شده (به صورت مایع) ریخته میشود. مخزن سم پاش ها باید دارای مشخصات زیر باشد:
1-دارای ظرفیت کافی باشد.
2-به آسانی پر شود وتمیز گردد.
3-در مقابل فرسودگی مقاوم باشد.
4-شکل مخزن طوری باشد که مخزن به آسانی سوار شده و مایع داخل آن به طور موثر بهم زده شود.
جنس مخزن معمولاً از فولاد گالوانیزه، فولاد ضد زنگ، آلومینیوم و پلاستیک نشکن است. بهترین جنس مخزن از فولاد ضد زنگ است. مخازنی که از این جنس ساخته می شوند گران ترین نوع مخزن می باشند.
در بالای مخزن دهانه نسبتاً بزرگی وجود دارد که مجهز به قیف صافی دار است. این دهانه توسط سرپوشی بسته نگهداری میشود. برای پر کردن مخزن، کنترل وتمیز کردن داخل آن از دهانه مخزن استفاده میشود. ظرفیت مخازن در انواع و مدلهای مختلف متفاوت است و ممکن است از حدود 20 تا 200 لیتر یا بیشتر تغییر کند. یک دریچه تخلیه در کف اغلب مخازن تعبیه میشود که بتوان در موقع تمیز کردن مخزن مواد داخل مخزن را از طریق آن تخلیه نمود.
بهم زن
چون بعضی از سموم در آب حل نمی شوند، و ته نشین می گردند، برای به تعلیق درآوردن ذرات سم لازم است، مایع بهم زده شود. بدین دلیل اکثر سم پاشها دارای نوعی بهم زن هستند. بهم زن مکانیکی عبارت از صفحات فلزی یا پرده های ضد زنگ و مقاوم است که بر روی یک محور دوار که نزدیک به ته مخزن قرار گرفته است، سوار شده اند. این محور در هنگام کار معمولاً با سرعت 100 تا 200 دور در دقیقه می چرخد و موجب بهم خوردن مایع می گردد در بعضی از سمپاشهای موتوری، از بهم زن هیدرولیکی استفاده میشود. در این نوع بهم زن قسمتی از مایع از طریق لوله ای مشبک نزدیک به ته مخزن با فشار پمپ دوباره وارد مخزن می گردد. این عمل موجب بهم خوردن مایع داخل مخزن میشود.

پمپ
پمپ سم پاش یک قطعه بسیار ضروری برای هر نوع دستگاه سم پاش محسوب میشود و وظیفه آن تبدیل انرژی مکانیکی به جریان مایع سم و تامین فشار مورد نیاز می باشد. برای انتخاب هر پمپ، باید حجم، استحکام و توانایی ایجاد فشار آن در نظر گرفته شود.
پمپ هایی که در سم پاشهای امروزی به کار می روند عبارتند از:
1-پمپ های پیستونی (ساده و موتوری)
2-پمپ های دیافراگمی
3-پمپ های پره ای
4-پمپ های چرخ دنده ای
5-پمپ های غلتکی
6-پمپ های سانتریفوژی
پمپ پیستونی ساده
این پمپ از یک استوانه و یک پیستون کوچک که در داخل استوانه قرار گرفته است، تشکیل میشود. این پمپ دارای سوپاپی است که خروج هوا را از پمپ ممکن می سازد و از ورود هوا به داخل استوانه به صورت برگشت جلوگیری می کند. پمپ های پیستونی ساده بیشتر در سم پاشهای دستی، پشتی و چرخدار غیر موتوری مورد استفاده قرار می گیرند.
پمپ های پیستونی موتوری
ساختمان کلی این پمپ ها شامل یک و معمولاً دو تا سه سیلندر و پیستون و ضمایم مربوطه است سیلندرهای پمپ های چند سیلندری، ممکن است به طور عمودی پهلوی یکدیگر یا روبروی هم به طور افقی یا خوابیده قرار گرفته باشند. برای به کار انداختن این پمپ ها از محور توان دهی تراکتور، موتور تیلر یا موتور کوچک جداگانه ای که روی پمپ نصب میشود، استفاده می گردد.
حرکت رفت و برگشت پیستون ها از طریق میل لنگ و دسته پیستون ها تامین می گردد. دسته پیستون ها به میل لنگی که داخل محفظه پر از روغن قرار گرفته متصل می شوند و حرکت دورانی میل لنگ (از طریق دسته پیستون ها) باعث رفت و برگشت پیستون ها می گردد. در موقع پایین رفتن هر یک از پیستون ها (تنفس) سوپاپی که به مخزن سم متصل است باز شده و هنگام بالا آمدن پیستون (تراکم) سوپاپ مذکور بسته میشود و سوپاپ خروجی باز گردیده و مایع سم با فشار وارد محفظه فشار میشود.
محفظه فشار، کپسول فلزی مقاومی است که مایع تحت فشار را درون خود ذخیره می کند. چون حرکت پیستونها و خروج مایع سم به طور متناوب انجام می گیرد لذا محفظه فشار با ذخیره مایع سم فشرده شده باعث پخش یکنواخت سم می گردد.
روی محفظه فشار یک یا دو شیر خروجی قرار دارد که به لوله های لاستیکی سم پاش متصل است، همچنین فشار سنجی روی محفظه نصب شده تا میزان فشار درون آن را نشان دهد.
برای جلوگیری از ترکیدن محفظه فشار، یک سوپاپ اطمینان روی لوله خروجی نصب شده است تا چنانچه فشار از حد لازم بیشتر شد یا در موقع کار پمپ، شیرهای خروجی بسته بود، سوپاپ در اثر فشار باز شده و مایع مجدداً به مخزن اصلی برگردد.
فشار تولید شده از پمپ بسته به تعداد سیلندر و توان موتور تا حدود 30 تا 50 اتمسفر می رسد و مقدار سمی که پاشیده میشود بین 26 تا 227 لیتر در دقیقه است.
پمپ دیافراگمی
عمل پمپ کردن در پمپ دیافراگمی به وسیله حرکت یک دیافراگم قابل انعطاف به وجود می آید. وقتی دیافراگم به طرف پایین حرکت می کند مایع از طریق سوپاپ ورودی به داخل محفظه بالای دیافراگم کشیده میشود وهنگامی که دیافراگم به طرف بالا میرود، مایع داخل محفظه، با فشار از طریق سوپاپ خروجی خارج می گردد.

پمپ پره ای
این نوع پمپ دارای یک چرخ دنده لاستیکی (لاستیک نئوپرین ) با پره های قابل انعطاف می باشد که روی یک محور دوار سوار شده است. محفظه پمپ موجب فشرده شدن پره ها می گردد. با چرخش محور دوار، پره ها هم به چرخش در می آیند و باعث پمپ کردن مایع می شوند.
پمپ چرخ دنده ای
در این نوع پمپ یک جفت چرخ دنده در داخل محفظه بسته کار می کند. امروزه از این پمپ ها کمتر در سم پاشها استفاده میشود زیرا میزان فرسودگی این پمپ ها در مقابل مایعات سم زبر و ساینده بسیار بالاست. پمپ های چرخ دنده ای قابل تعمیر نیستند و پس از خراب شدن، باید تعویض شوند.
پمپ غلتکی
این نوع پمپ دارای یک استوانه دوار است که شیارهایی در سطح خارجی داشته و غلتکهایی تقریباً به طور آزاد در داخل این شیارها قرار می گیرند. شیارها به غلتکها اجازه می دهند تا درون محفظه ای خارج از مرکز چرخش کنند. موقعی که غلتکها از جلو دهانه ورودی پمپ عبور می کنند فضای بین آنها و دیواره محفظه بیشتر شده و مایع داخل محفظه می گردد. مایع داخل شده، بین دو غلتک قرار گرفته و به طرف دهانه خروجی برده میشود. با نزدیک شدن غلتکها به دهانه خروجی، فضا کاهش یافته و مایع از داخل پمپ به خارج رانده میشود.
پمپ سانتریفوژی
امروزه پمپ های سانتریفوژی معروفیت بیشتری پیدا کرده اند و بیشتر در سم پاشها استفاده می شوند. این پمپ ها می توانند انواع سموم به خصوص سموم زبر و ساینده را پمپ کنند.
پمپ های سانتریفوژی دارای طول عمر زیادی هستند و در ظرفیت های گوناگون وجود دارند (شکل 4-20).
شیر تنظیم فشار یا سوپاپ اطمینان
شیر تنظیم فشار که سوپاپ اطمینان نیز نامیده میشود روی سمپاشهایی که با فشار زیاد و مداوم کار می کنند قرار دارد. با تنظیم این شیر، فشار مورد نیاز برای انجام هر نوع سمپاشی (در حد ظرفیت پمپ) را می توان تامین کرد. در پمپ های با فشار زیاد، از این سوپاپ به عنوان یک وسیله ایمنی نیز استفاده میشود، در صورتی که فشار پمپ بیش از حد معین بالا رود، شیر یا سوپاپ باز شده و با خارج کردن فشار زیادی، مایع اضافی را از پمپ به مخزن بر می گرداند.
فشار سنج
یک فشار سنج که فشار دستگاه را (در حد فشار پمپ) نشان می دهد در قسمت مایع تحت فشار قرار دارد. فشار سنج، شخصی را که با سم پاش کار می کند متوجه فشار ایجاد شده در دستگاه کرده و او را در تنظیم شیر تنظیم فشار در به دست آوردن فشار مورد نیاز راهنمایی می کند.
صافی ها
صافی ها معمولاً در سه قسمت سم پاشها به کار می روند. این صافی ها عبارتند از:
1-صافی مخزن
2-صافی لوله
3-صافی نازل ها
صافی مخزن عبارت است از یک توری با شبکه نسبتاً درشت که در هنگام پر کردن مخزن سم، برگهای ریز و سایر مواد خارجی درشت را می گیرد.
صافی لوله برای جلوگیری از ورود ذرات زنگ، براده، شن یا سایر مواد خارجی به پمپ و ممانعت از صدمه زدن به آن به کار میرود. محل صافی بستگی به نوع پمپ دارد.
صافی نازل مواد ریزی را که موجب مسدود شدن نازل می شوند از مایع سم جدا می کند.
بوم (لوله حامل نازل)
در سم پاشهای تراکتوری و هواپیماهای سم پاش، بوم عبارت از لوله افقی طویلی است که در فواصل معین روی آن نازل ها قرار می گیرند. طول بوم حدود 5/4 تا 24 متر است. بوم ممکن است از جنس فلز ضد زنگ یا نوعی پلاستیک مقاوم ساخته شود. بوم سم پاشها معمولاً از سه قسمت ساخته میشود، یک قسمت در وسط و دو قسمت در طرفین. قسمتهای بوم به وسیله لوله های کوتاه لاستیکی یا پلاستیکی به یکدیگر متصل می شوند. قسمت مرکزی بوم معمولاً ثابت است. دو قسمت انتهایی از طریق اتصال های قابل انعطاف به قسمت مرکزی متصل می شوند و به طور عمودی و افقی حمایت می گردند. قسمتهای انتهایی به طرف جلو، عقب یا بالا تا می شوند. بعضی از بومهای کوتاه یک قسمت دارند و بعضی دیگر از دو قسمت که در مرکز به یکدیگر متصل شده اند، تشکیل می شوند. در سم پاشهای بسیار بزرگ طول بومها به 24 متر می رسد، لذا این بومها از پنج قسمت تا شونده تشکیل شده اند. بومها معمولاً در جهت عمودی قابل تنظیم هستند و ارتفاع آنها (از سطح زمین) در حدود بین 50 تا 180 سانتیمتر، برای سم پاشی گیاهان با ارتفاع های مختلف تغییر می کند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  21  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله کار و انرژی

تا بحال در مورد دینامیک بطور مفصل بر حسب نیرو، اندازه حرکت و … صحبت کرده‌ایم.
آنچه تا بحال می‌کرده‌ایم چنین بوده است که نیروی یک عامل طبیعی را بر ذره مورد بحث خود بدست می‌آوردیم (با اندازه‌گیری و …) سپس از روی این نیروی طبیعی، شتاب ذره را بدست می‌آوردیم. آنگاه با دانستن شرایط اولیه مسأله یعنی و حرکت ذره را برای زمان‌های بعدی پیش‌بینی می‌کردیم.

اما راه‌ دیگری امکان‌پذیر نیست؟ نمی‌توان جای بردار از کمیت اسکالری استفاده کرد؟ یا اینکه اصلاً را بدست نیاوریم بلکه صرفاً رابطه بین و را بدست آوریم بدون آنکه بخواهیم بدانیم که هر کدام بر حسب زمان چه مقادیری دارند یعنی که سرعت وقتی مکان ذره باشد چه برداری می‌شود: در خیلی از مسایل ما به این نیاز داریم و گاهی هم صرفاً همین برایمان مهم است. اگر از روش قدیمی استفاده کنیم می‌بایست و را بر حسب بدست آوریم آنگاه در این بین پارامتر را حذف کنیم تا با هم مستقیم رابطه یابند.
سؤالهای مختلفی پیش می‌آید مثلاً این که آیا فرآیند همواره امکان‌پذیر است؟ در صورتی می‌شود چنین رابطه‌ای را به طور مناسب برقرار دانست که بعضی خواص ریاضی را و داشته باشند تا حالت تابع داشته باشد یعنی اینکه . ممکن است در دو زمان و ، ها یکی باشند ولی سرعت‌ها فرق کنند. مثلاً وقتی پرتابه‌ای را به سمت بالا پرتاب می‌کنیم اگر موقع رفت در ارتفاعی خاص سرعتش باشد در موقع برگشت در همان ارتفاع سرعتش است و به ازای یک ، 2 تا داریم. اما جالب اینجاست که اندازه در هر دو حالت یکسان می‌ماند.

پس شاید بهتر باشد را بدست آوریم یعنی اندازه سرعت را. خواهیم دید که در خیلی از مسایل این است که مهم است نه بردار .
نکته دیگر آن که آیا به ازای همه ها لزوماً وجود دارد. یعنی اصلاً به همه نقاط فضا می‌توان دسترسی یافت؟ این امری است که قطعاً در یک حرکت اتفاق نمی‌افتد زیرا مسیر حرکت یک ذره صرفاً منحنی است ولی مجموعه‌ای از تمام حرکات ممکن که از یک نوع نیروی طبیعی نتیجه می‌شوند آیا می‌توانند تمام فضا را بپوشانند و اگر چنین کردند اگر در نقطه‌ای در مسیر همدیگر را قطع کردند آیا لزوماً در دو مسیر اندازه سرعت‌ها یکسان خواهد بود .

اینها سؤالات و موضوعاتی هستند که ما را به سمت تعاریفی جدید پیش می‌برند. آنکه سعی کنیم یک اثر طبیعی را مثلاً با یک تابع اسکالر نشان دهیم جای آنکه بردار نیروی آن را در فضا مشخص کنیم. خوب ببینیم چه می‌شود؟
کار نیروی متغیر
فرمول در صورتی صحیح است که نیروی F مقدار ثابتی باشد و یا اگر
متغیر است مقئار متوسط نیرو برابر F است در حالت کلی کار نیروی متغیر مکان F در
تغییر مکان از تا از رابطه به دست می آیداگر نمودار نیرو بر
حسب جابجایی معلوم باشد کار انجام شده در هر جابجایی با جمع جبری مساحتهای سطوح
محصور بین نمودار نیرو و محور جابجایی برابر است

انرژی جنبشی :
در بررسی حرکت اجسام معمولا دو نوع انرژی بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. انرژی پتانسیل که ناشی از مکان قرار گیری جسم نسبت به سطحی که به عنوان سطح با پتانسیل صفر فرض می‌شود و انرژی جنبشی که هر جسم به دلیل حرکت دارای این نوع انرژی است. یعنی اگر جسمی ثابت باشد، انرژی جنبشی آن صفر خواهد بود. مخصوصا در مواردی که نیروهای موجود در مسئله از نوع پایستار باشند در این صورت انرژی مکانیکی بقا دارد و لذا اگر انرژی جنبشی جسم افزایش پیدا کند، انرژی پتانسیل کاهش می‌یابد و برعکس کاهش انرژی جنبشی با افزایش انرژی پتانسیل همراه است.

قضیه کار و انرژی
معمولا بیشترین کاربرد انرژی جنبشی در بحث حرکت در قضیه کار و انرژی ظاهر می‌شود. لازم به یادآوری است که هرگاه در اثر اعمال نیرویی ، یک جسم از محل اولیه خود جابجا شود، در این صورت می‌گویند که نیرو بر روی جسم کار انجام می‌دهد. بنابراین قضیه کار و انرژی بیان می‌کند که هرگاه بر روی جسمی کار انجام شود، انرژی جنبشی آن تغییر می‌کند. به عبارت دیگر تغییرات انرژی جنبشی با انجام کار انجام شده بر روی جسم برابر است.

قضیه کار و انرژی قانون جدید و مستقلی از مکانیک کلاسیک نیست. این قضیه برای حل مسائلی مفید است که در آنها کار انجام شده توسط نیروی برایند به راحتی قابل محاسبه است و ما می‌خواهیم سرعت ذره را در مکانهای خاصی پیدا کنیم. آنچه بیشتر اهمیت دارد این واقعیت است که قضیه کار و انرژی نقطه آغازی برای یک تعمیم جامع در علم فیزیک است. چون در بسیاری از موارد بهتر است کار انجام شده توسط هر نیرو را جداگانه محاسبه کرده و نام خاصی برای کار انجام شده توسط هر نیرو قائل شویم. لذا آنچه قبلا در مورد معتبر بودن این قضیه در مواردی که به صورت کار انجام شده توسط نیروی برایند تعبیر می‌کنیم، مشکلی ایجاد نمی‌کند.
یکای انرژی جنبشی
انرژی جنبشی یک جسم در حال حرکت با کاری که می‌تواند انجام دهد تا به حال سکون برسد، متناسب است. این نتیجه اعم از این که نیروهای اعمال شده ثابت یا متغیر باشند، صادق است. بنابراین یکای انرژی جنبشی و کار یکسان خواهند بود و انرژی جنبشی مانند کار یک کمیت اسکالر است. انرژی جنبشی گروهی از ذرات صرفا از انرژی جمع اسکالر انرژیهای جنبشی تک تک ذرات آن گروه بدست می‌آید.
انرژی جنبشی جسم صلب
معمولا در مورد حرکت جسم صلب به عنوان سیستمی از ذرات ، دو نوع انرژی جنبشی می‌توانیم تعریف کنیم. این دو نوع انرژی که بواسطه نوع حرکت به دو صورت متفاوت می‌تواند وجود داشته باشد.
انرژی جنبشی انتقالی
گفتیم که انرژی کمیتی اسکالر است. بنابراین در مورد یک سیستم متشکل از چند ذره ، انرژی جنبشی کل برابر با مجموع انرژی جنبشی تک تک ذرات خواهد بود. اما در مورد یک جسم صلب که تعداد ذرات خیلی زیاد است، نقطه‌ای به عنوان مرکز جرم تعریف می‌شود که نماینده کل جسم صلب است. بنابراین انرژی جنبشی انتقالی نیز به صورت نصف حاصلضرب جرم جسم صلب در مجذور سرعت مرکز جرم تعریف می‌شود.
انرژی جنبشی دورانی
جسم صلبی را در نظر بگیرید که با سرعت زاویه‌ای ω حول محوری که نسبت به یک چارچوب لخت خاص ثابت است، می‌چرخد. هر ذره این جسم در حال دوران مقدار معینی انرژی جنبشی دارد. چون تعداد این ذرات در جسم صلب زیاد است، لذا کمیتی به نام لختی دورانی تعریف می‌شود. لختی دورانی به صورت مجموع جملاتی تعریف می‌شود که هر جمله با حاصل ضرب جرم یک ذره از جسم صلب در مجذور فاصله عمودی ذره از محور دوران برابر است. بنابراین انرژ ی جنبشی دورانی جسم صلب که بخاطر دوران حاصل می‌شود، برابر است با نصف حاصل ضرب لختی دورانی جسم صلب در مجذور سرعت زاویه‌ای.

این رابطه شبیه انرژی جنبشی انتقالی جسم است. یعنی سرعت زاویه‌ای مانسته سرعت خطی است و لختی دورانی مانسته جرم لختی یا جرم انتقالی است. هر چند جرم یک جسم به محل آن بستگی ندارد، ولی لختی دورانی به محوری که جسم حول آن می‌چرخد، بستگی دارد. در واقع می‌توان گفت که انرژی جنبشی دورانی همان انرژی جنبشی انتقالی معمولی تمام اجزای جسم است و نوع جدیدی از انرژی نیست. انرژی جنبشی دورانی در واقع راه مناسبی برای بیان انرژی جنبشی هر جسم صلب در حال دوران است. انرژی جنبشی دورانی جسمی که با سرعت زاویه‌ای معین می‌چرخد، نه تنها به جرم جسم بستگی دارد، بلکه به چگونگی توزیع جرم آن نسبت به محور دوران نیز وابسته است.

کار :
آنچه از واژه کار در اذهان عمومی وجود دارد، با آنچه که در علم فیزیک به عنوان کار تعریف می‌شود، تفاوت دارد. در نظر عامه مردم هرگونه تلاش یا فعالیت را که از طرف یک شخص انجام می‌شود، کار می‌گویند، گو اینکه نتیجه این عمل مثبت ، منفی یا بی‌ نتیجه باشد. اما از نظر علم فیزیک عامل انجام کار نیرو است و تنها در شرایط خاصی که عمل نیرو منجر به جابجایی جسم شود، می‌توان به عمل نیرو واژه کار را اطلاق نمود. بنابراین اگر نیرویی بر یک جسم وارد شده ، ولی نتواند آن را جابجا کند، کار انجام یافته توسط نیرو صفر خواهد بود.

به عنوان مثال فرض کنید یک سنگ بسیار بزرگی در یک محل قرار داده شده است. حال از یک فرد خواسته می‌شود که این سنگ بزرگ را جابجا کند. فرد هر چه نیرو وارد می‌کند و به اصطلاح هرچه زور می‌زند، نمی‌تواند سنگ را جابجا کند. در این حالت علم فیزیک می‌گوید که این فرد هیچ کاری انجام نداده است. در صورتی که از نظر عمومی وی کار انجام داده است. لذا واژه کار در علم چیز متفاوت از واژه کار در اذهان عمومی است.
رابطه کار
فرض کنید که جسمی به جرم m در یک نقطه معین قرار دارد. بر این جسم نیروی ثابت F را به مدت معین t وارد کرده و آن را در راستایی که با امتداد نیرو زاویه حاده θ می‌سازد، به اندزه r جابجا می‌کنیم. در این صورت مقدار کار انجام شده بر روی جسم از رابطه زیر حاصل می‌شود.
W= F. r= FrCosθ

در رابطه فوق F و r کمیتهای برداری هستند و علامت نقطه در وسط آن بیانگر ضرب نقطه‌ای ، ضرب عددی یا اسکالر است. همچنین W بیانگر کار انجام شده می‌باشد.
محاسبه یکای کار
یکای کار را می‌توان از رابطه W=F.r حساب کرد. اگر برای سادگی فرض کنیم که بردار r در راستای بردار F باشد، در این صورت مقدار کار با حاصلضرب معمولی مقادیر عددی دو بردار F و r برابر خواهد بود. یعنی W=Fr خواهد بود. همچنین از مکانیک تحلیلی می‌دانیم که یکای نیرو برابر نیوتن (N) و یکای طول (r) برابر متر (m) است.بنابراین یکای کار برابر Nm خواهد بود. به افتخار ژول این واحد را ژول می‌نامند، یعنی یک ژول کار برابر با یک نیوتن در متر کار است.
محاسبه کار یک نیروی متغیر
اگر چنانچه نیروی F که عامل انجام دهنده کار است، مقدار ثابتی نباشد، یعنی در طول زمان متغیر باشد، در این صورت باید از یک رابطه انتگرالی برای محاسبه کار استفاده کنیم. در واقع مفهوم این مطلب را می‌توان اینگونه بیان کرد که فاصله جابجایی را به قسمتهای بسیار کوچک dr تقسیم می‌کنیم که در آن F مقداری ثابت است. سپس کار انجام شده در المان dr را محاسبه کرده و آنها را باهم جمع می‌کنیم و این در واقع همان مفهوم انتگرال است.
اهمیت کار
کار در واقع مفهوم بسیار مهمی است که در علم فیزیک نقش بسیار اساسی بازی می‌کند. به عنوان مثال با استفاده از مفهوم کار می‌توان در مورد یک دستگاه فیزیکی ، کمیتی به نام توان را تعریف کرد. توان عبارتست از کار انجام شده در واحد زمان بر روی دستگاه ، یا اینکه در مکانیک تحلیلی برای توصیف حرکت ذرات از قضیه کار انرژی جنبشی

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   12 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله قاچاق کالا و پیامدهای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی

قاچاق کالا و پیامدهای اقتصادی ، اجتماعی و سیاسی و فرهنگی مصرف کالاهای خارجی و قاچاقمقدمه :
قاچاق چیست
فعل و انفعالات و تحرکات مخفیانه و غیر قانونی که بصورت سازماندهی شده و به دور از دیده نهاد های مجری قانون انجام می‌شود را میتوان قاچاق محسوب کرد .
شخص و یا اشخاصی را که مبادرت به انجام قاچاق می نماید را قاچاقچی یا سوداگر مینامند .
در علم اقتصاد بصورت مشخص به ورود و خروج کالا که بصورت مخفیانه از مرزهای کشور وارد و یا خارج شود قاچاق می گویند . کالای اقتصادی که مورد قاچاق قرار می گیرد را کالای قاچاق مینامند .
قاچاق قدمتی به اندازه حیات بشر دارد .

علل پیدایش قاچاق کالا و پیامدهای آن
امروز تجارت پنهان و بعضاً آشکار قاچاق کالا زیانهای فراوانی از نظر اقتصادی ، فرهنگی و … به کشور ما وارد کرده است .
تجمل گرایی ، جذابیت کالای خارجی ، ارتباطات ماهواره ای و ترویج فرهنگ بیگانه ، تبلیغات وسیع ، تغییر الگوی مصرف ، جوابگو نبودن تولیدات داخلی و … باعث شده میل و اشتیاق مردم به کالای وارداتی زیاد شود و سوداگران اقتصادی که حرفه قاچاق را آسان و کم هزینه می بینند تمام سرمایه های خود را در این راه به کار می بندند که همانند سارقان زودتر به امیال نفسانی خود برسند و چرخ اقتصاد کشور را از حرکت بازدارند .
پدیده قاچاق از این جهت مد نظر محقق است که امروز هر مشکل و آشفتگی که در کشور به آن انگشت می گذاریم به این موضوع منتهی می شود و آنچنان آثارش پیچیده و زیانبار است که تمام برنامه ریزی اقتصادی را با شکست روبرو می کند .بخش اول : علل پیدایش قاچاق
هر کشوری بسته به موقعیت جغرافیایی ، وضعیت اقتصادی و فرهنگی و حتی سیاسی و مذهبی دارای علل مختلفی در پیدایش قاچاق است در این میان کشور عزیزمان ایران گویی همه عوامل پیدایش قاچاق کالا را یک جا دارد که برخی از موارد آن را فهرست وار می آوریم .
1- مرزهای طولانی و بدون کنترل اعم از آبی و خاکی و سهولت تردد قاچاقچیان و وجود جاده ها و گذرهای انحرافی و نبود عوارض طبیعی .
2- کمبود نیروی انسانی در اختیار اعم از نظامی و انتظامی .
3- کمبود امکانات نیروی انتظامی مرزنشین نسبت به امکانات جدید و پیشرفته قاچاقچیان .
4- عدم ثبات کشورهای همسایه و وضعیت خاص اقتصادی آنان .
5- وجود باراندازها و اسکله های تعریف نشده .
6- عدم کنترل دقیق بازارچه های مرزی ، مناطق آزاد ، ویژه اقتصادی و تعاونی های مرزنشین .
7- کمبود فرصت های شغلی با توجه به افزایش جمعیت و وجود نیروی تحصیل کرده جوان .
8- محرومیت استانهای مرز نشین
9- خشکسالی
10- سودآور بودن سریع قاچاق
11- رشد فرهنگ مصرف کالاهای خارجی بعلت تولید نامطلوب برخی از تولید کنندگان داخلی
12-محدودیت تولیدات داخلی با توجه به استانداردهای جهانی
13-کم توجهی به هویت ملی و مذهبی که ساده زیستی را ترویج می کند
14-پائین بودن قیمت برخی از کالاهای خارجی نسبت به تولید داخلی
15-تعرفه های سنگین گمرکی و تشریفات زاید
16-تنوع محصولات خارجی و نوآوری و خلاقیت در تولید آنان
17-ضعف مالی عوامل مبارزه کننده
18-متاسفانه آلوده بودن برخی از عوامل مبارزه کننده یا عدم اعتقاد آنان به امر مبارزه
19-تفاوت سطح توسعه صنعتی کشورها
20-محدود بودن زمینه های سودآور زود بازده برای سرمایه گذاری مولد در کشور
21-ناکارآمدی و ضعف قوانین و تعدد قوانین مرتبط با قاچاق و تنظیم مصوبات پی در پی
22-بالا رفتن سطح عمومی درآمد و زندگی مردم و قدرت خرید آنان
23-جعل پذیری اسناد و اوراق از جمله برگ های سبز
24-وضع عوارض های گوناگون به روی تولید داخلی بعنوان منبع اصلی درآمد دولت
25-متعدد بودن عوامل موازی اعم از سازمانهای کاشف ، شاکی و رسیدگی کننده
26-ترویج قانون گریزی و حتی قانون ستیزی به عنوان یک ارزش توسط یک عده یا یک قوم
27-تبلیغات استفاده از کالاهای خارجی حتی توسط رسانه های داخلی
28-نداشتن الگوی مصرف خانوار
29-دخیل بودن برخی از عناصر داخلی و خارجی در قاچاق کالا به کشور بطور هدفمند و با برنامه
پیامدهای قاچاق
قاچاق کالا بنیانهای اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی و حتی مذهبی یک کشور را سست می کند و تا مرز نابودی و مسخ افراد پیش می برد اغراق نیست اگر بگوئیم حد و مرز قاچاق از توقف چرخه های تولید کشور شروع می شود و تا خود فروخته ای و بیگانه شدن از فرهنگ خودی پیش می رود آنچه که آورده می شود شمه ای از پیامدهای این پدیده شوم است .
1-ایجاد اشتغال کاذب و موقتی و زودگذر و بالا بودن نرخ رشد بیکاری
2-ضعیف شدن ، انباشت کالا و سرانجام ورشکستگی صنایع داخلی کوچک و بزرگ آنچنان که در صنعت نساجی و تولید کفش حادث شده است .
3-ضعیف شدن اعتقادات دینی ، مذهبی و فرهنگی بعلت ترویج فرهنگ مصرف خارجی
4-از بین بردن فرصت های شغلی به جهت غیر مولد بودن قاچاق
5-توسعه قانون شکنی و تسری آن به همه امور کشور همانند جعل اسناد ، آلوده کردن عوامل مبارزه با دادن رشوه و …
6-از بین رفتن هویت ملی و پذیرش محض ایده بیگانگان
7-اختلاف طبقاتی به جهت تجمل گرایی و فخر فروشی
8-از بین رفتن بنیان خانوادگی
9-گریز سرمایه قابل بازده
10-اختلال در بازار و چند نرخی کردن کالا
11-اشاعه برخی از امراض به جهت قاچاق کالاهای غیر بهداشتی و غیر استاندارد به کشور مثل لوازم آرایشی
12-کاهش درآمد دولت به جهت نپرداختن حقوق و عوارض
13-کاهش اقتدار دولت
14-…نتیجه : نگاهی اجمالی به آنچه که عرض شد این حقیقت را آشکار می سازد که حل معضل قاچاق کالا نیاز به برنامه ریزی ، سیاست گذاری ، اهتمام و اعتقاد همه دولت مردان به امر مبارزه را می طلبد امید آن است که با مساعی تمامی خدمت گذاران صدیق به نظام مقدس جمهوری اسلامی و ملت شریف ایران بزودی زود این سایه شوم از کشور عزیزمان محو شود ،

قاچاق کالا و اهمیت مبارزه با آن ساماندهی وضعیت مبادلات مرزی، حرکت به سمت اقتصاد شفاف و تطبیق رفتار دستگاههای نظارتی بر مبنای اصلاحات انجام شده توسط دولت نهم از مهمترین محورهای عملیاتی در جهت مبارزه با قاچاق کالاست. قاچاق کالا و اهمیت مبارزه با آن امیر غیورنیا* رشد و توسعه داخلی و پیشرفت اقتصادی ملی با تکیه بر توانمندیها، پتانسیل های داخلی و خوداتکایی و اهمیت دستیابی به اقتصاد بدون نفت وتقویت تولیدات داخلی به عنوان گفتمان توسعه درونزا که از برنامه های عملیاتی آن مبارزه همه جانبه با قاچاق کالاست، ازاهمیت ویژه ای برخوردار است. دستیابی به اقتصادی با رشدو توسعه بخش خصوصی و بدون تصدی گری دولت و گرایش دستگاههای دولتی به عنوان سیاستگذار، برنامه ریزی و نظارت از محورهای دیگری بوده است که به همراه کوچک سازی و ارتقا سطح کارایی دولت مورد توجه قرارگرفته است. قاچاق کالا یکی از چالشهای است که امنیت اقتصادی را تحت تاثیر قرار داده است. از آنجایی که امنیت اقتصادی حق سرمایه گذاران داخلی است؛ در نتیجه فرهنگ سازی در جهت اطلاع رسانی به تجار و بازرگانان و مصرف کنندگان در خصوص قوانین و مقررات و آثار زیانبار قاچاق کالا و تلاش در جهت رفع موانع و مشکلات فراروی رشدو توسعه پایدار اقتصاد ملی و منطقه ای، از وظایف اخلاقی، اسلامی وملی هر شهروند مسئولیت پذیر است. رشد اقتصادی و ارز آوری حاصل از فروش مواد اولیه به سایر کشورها به اقتصاد تک محصولی کشور دامن زده است. بررسیهای اقتصادی نشان می دهد ارزش افزوده حاصل از فعالیت های تولیدی و تبدیلی از گذشته تاکنون بسیار کم و اندک بوده است. از طرفی مرور ارزهای حاصل از فروش مواد اولیه، سبب افزایش انتظارات شده به طوری که تولیدات کنونی جوابگوی انتظار مصرف کنندگان نیست. ین وضعیت با گسترش و آزادسازی واردات و روند هشت ساله گذشته برای پاسخگویی به انتظارات مردمی و در واقع درمان مقطعی آن در این روند و پیامد این سیاست اقتصادی -اجتماعی گسترش قاچاق کالا به کشور در سطح وسیعی به صورت رسمی و غیر رسمی شد. این پیامد شرایطی را به وجود آورد که توان رقابت صنایع داخلی را به تحلیل بردو سپس گسترش بیکاری،‌توزیع نابرابر درآمد و افزایش آن،‌ناهمگونی توسعه میان نواحی کشور و ناهمگونی در توزیع درآمد، ثروت و گردش سرمایه را به دنبال داشت.این مسایل به صورت خواسته ای بر حق، در دولت نهم تحت عنوان عدالت خواهی بروز کرد. سیاست دولت نهم کاهش این اختلافات و تقویت توان تولیدات داخلی از طریق برنامه رشد همگانی و عمومی است.در وضعیت موجودحمایت از تولید داخلی یک ضرورت است و در صورت رشدو توسعه پایدار داخلی می توان شرایط رقابت داخلی و خارجی را برای واحدهای تولیدی فراهم کرد. از دیدگاه اقتصادی باید به روند ورود کالا به کشور اعمال مدیریت کرد و ورود کالا هماهنگ با توان اقتصادی کشور باشد. در اختصاص یارانه ها باید تغییر نگرش داده شود تا حمایت های داخلی به سمت حمایت از صنایع داخلی باشد. در مجموع قانونمندی و نظام مندی به عنوان مولفه های مدیریت اقتصادی باید مورد توجه قرار گیرد. قاچاق کالا یکی از چالش های بخش اقتصادی است. لذا شناسایی عوامل موثر بر آن، سیاست گذاری وتحلیل عوامل تاثیرگذار در روند شکل گیری قاچاق بسیار مهم است . تغییر در سیاست های پولی و بهره نرخ سود، ثبت سفارش وتعرفه ها از محورهای حذف و کاهش قاچاق است. تلاش در جهت تسهیل فرایند صادرات و واردات به عنوان محورهای عملیاتی تاثیر بسیار مهمی در کاهش مبادلات قاچاق دارد. شناسایی عوامل اصلی قاچاق با اولویت افزایش ریسک قاچاق می تواند اثرات بازدارندگی بیشتری داشته باشد. در شرایط کنونی ریسک قاچاق بسیار پایین است؛ لذا باید تسهیلاتی ایجاد کرد که قاچاق به سادگی انجام نپذیرد. اصلاح قوانین و مقررات متناسب با نظام امنیتی کشور، رفع موانع بروکراسی فراروی توسعه اقتصادی و جذب سرمایه های داخلی و خارجی، تقویت ابعاد نظارتی به ویژه نظارت بر حمل و نقل و ترانزیت کالا، ‌تسهیل در واردات رسمی واصلاح فرایندهای مرتبط و کاهش هزینه های آن، ارتقا کیفیت کالاهای تولیدی و ارتقا سطح زیر ساخت های تولیدی به منظور افزایش توان رقابتی تولید، هماهنگی های بین دستگاههای عملیاتی در حوزه مقابله با قاچاق کالا، تدوین راهکارهای علمی عملی و منطقی در حوزه های کلان ملی، منطقه ای، استانی و نواحی مرزی کشور، ساماندهی وضعیت تبلیغات کالاهای خارجی و ارائه طرحی در خصوص نظارت بر تبلیغات و اطلاع رسانی تولیدات داخلی، عدم توجیه قاچاق کالا به بهانه درآمدزایی و اشتغال کاذب محلی،اصلاح سیاست های پولی، مالی و بانکی، ساماندهی وضعیت فساد اقتصادی واصلاح ساختار اقتصادی دستگاههای نظارتی - چرا که با دستمال کثیف نمی توان شیشه کثیف را پاک کرد - ساماندهی وضعیت مبادلات مرزی، حرکت به سمت اقتصاد شفاف و تطبیق رفتار دستگاههای نظارتی بر مبنای اصلاحات انجام شده توسط دولت نهم از مهمترین محورهای عملیاتی در جهت مبارزه با قاچاق کالاست. ریشه یابی و آسیب شناسی وداشتن دیدگاه استراتژی کلان در خصوص قاچاق از ضروریات امروز اقتصاد کشور با تاکید بر اولویت استانهای مرزی است؛ چرا که به دلیل کاهش حجم تقاضای داخلی برای تولیدات کشور، کاهش سرمایه گذاری های انجام شده ،‌گسترش قاچاق سبب از بین رفتن فرصت شغلی و اشتغال زایی خواهد شد. پس آسیب شناسی دلایل گسترش وعدم موفقیت و کارایی اثربخشی اقدامات هشت ساله گذشته را تحلیل و مورد بازبینی قرار می دهد. می توان گفت روند قاچاق درکشور از یک ریشه تاریخی برخوردار است که قبل از انقلاب تا کنون مطرح و در دوره های زمانی بعد ازانقلاب ، متناسب با شدت مبارزه از افت و خیزهایی برخوردار بوده و اثرات مختلفی بر اشتغال، فرهنگ، اقتصاد و حاکمیت ملی داشته است و همواره به دلیل کاهش درآمدهای ارزی، گرایش به سمت محدودیت در واردات و صادرات به منظور تامین منابع ارزی، زمینه گرایش به سمت قاچاق را فراهم کرده است. در نتیجه به منظور حمایت از تولیدات داخلی، ساماندهی واردات، تخصیص بهینه ارز و تخصیص مناسب آن برای تامین نسبی همه کالاها و ساماندهی فعالان اقتصادی در عرصه تجارت و بازرگانی می تواند در مبارزه با کالاهای قاچاق نقش مهمی داشته باشد. در مبارزه با قاچاق کالا به دلیل گستردگی حوزه های کالایی باید به شکلی اولویت دار،‌با این موضوع برخورد کرد. - توجه سیستمی به مبارزه باقاچاق کالا از مرحله ورود، انتقال، نگهداری وتوزیع اولویت بندی در مبارزه با قاچاق کالا به ویژه کالاهای ضد فرهنگی - کالاهای تحت پوشش ترانزیت - کالاهای قاچاقی که با تبانی دستگاههای دولتی اعم از وارد کننده یا کنترل کننده انجام می شود. - تقویت و مکانیزه کردن بازرسی در نواحی مرزی - حضور فعال در مراکز تصمیم ساز و ارائه راهکارهای علمی - کنترل هماهنگ کننده ها و پشتیبانان حامی قاچاق و عوامل عمده - نظارت بر مرکز ورود وخروج کالا - تسریع در تصویب لایحه مبارزه با قاچاق کالا. استان کردستان به دلیل قرار گرفتن در ناحیه مرزهای غربی و برخورداری از محیطی کوهستانی بامعبرهای مختلف مرزی و فعالیت مستمر و سازمان یافته عوامل مختلف و مرتبط با قاچاق حساسیت مبارزه مداوم و هوشیارانه را در این استان بسیار ضروری کرده است.به طوری که مطالعه قاچاق کالا از جوانب مختلف و بررسی شرایط موجود و انجام بخشی از قاچاق در مبادلات مرزی به عنوان فرم طبیعی قاچاق 2 الی 2/5 درصد طبیعی است. اما آنچه بسیار مهم و اساسی برای استان مطرح است عملکرد دستگاههای کنترلی و نظارتی است که باید با قاچاق هدایت شده و تشکیلاتی مبارزه ای اساسی داشته باشند. طی چند سال گذشته قاچاق کالا از روند طبیعی خود فراتر رفته است و خطراتی را برای استان به دنبال داشته است و در این شرایط باید روابط بین عملکرد و شبکه های قاچاق در استان و گسترش مشارکت های ترانزیت حمل ونقل و شبکه تضمینی کالا با فعالان آن سوی مرزهای غربی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. علاوه بر پیامدهای منفی اقتصادی قاچاق کالا، امروزه با اجرای طرح امنیت اجتماعی و تاکید ریاست محترم جمهوری در مبارزه جدی با مظاهر فساد اقتصادی، گسترش پیامدهای منفی اجتماعی و فرهنگی قاچاق در بین جوانان و ضرورت صیانت از سرمایه های انقلاب اسلامی در کردستان به عنوان ضرورتهای توجه بیشتر به مبارزه با قاچاق است.

عوامل موثر بر قاچاق کالا و خدمات
با توجه به اینکه براساس مصوبه مورخ 14/2/82 هیأت محترم وزیران از جمله اقدامات به منظور خدمات رسانی بهتر و مطلوب تر به مردم ، تأکید بر مبارزه با قاچاق کالا می باشد و همچنین با توجه به ماده 62 قانون نظام صنفی کشور (قانون جدید) مبنی بر ممنوعیت حمل و نقل نگهداری عرضه و فروش کالای قاچاق توسط واحدهای صنفی دراین جزوه نگاهی اجمالی به علل پیدایش قاچاق کالا با تأکید بر واردات شده است.
تعریق قاچاق کالا :وارد کردن کالا به کشور و یا خارج کردن کالا از کشور به صورت غیر مجاز که شامل دو بخش زیر است :
 1- قاچاق کالاهای ممنوع، یعنی کالاهایی که صادرات یا واردات آنها ممنوعیت شرعی و قانونی دارند نظیر مواد مخدر، اسلحه و مشروبات الکی .
 2- قاچاق کالاهای مجاز و مجاز مشروط، منظور کالاهایی است که صادرات و واردات آنها با رعایت ضوابط قانونی امکان پذیر بوده اما به دلیل عدم رعایت این ضوابط قانونی، قاچاق تلقی می شوند .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   13 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله نظریه های انگیزش در مورد آموزش و پرورش

خلاصه
شرلی، کریس و استاسیا دانش آموزان یک دبیرستان شهری بزرگ هستند. صبح هنگامی که به مدرسه می روند راجع به دبیرستانشان صحبت می کنند:
شرلی: من واقعاً از رفتن به چنین جایی متنفرم. منظورم این است که شما مجبوری اینجا هرروز خودت را نشان دهی و تنها کاری که معلمان بلدند حرف زدن است. آنها هرگز به تو گوش نمی دهند. به نظر می رسد هیچ نگرانی نسبت به ما ندارند و تنها نگرانی آنها این است که به کتابها برسند و ما نمرات بالا در امتحانهای احمقانه کسب کنیم. من فکر نمی کنم بعضی از آنها حتی اسم مرا نیز بلد باشند.
کریس: خیلی سخت نگیر (بی خیال) شرلی، به آن بدی نیست. آنها سخت تلاش می کنند و مسئولیت تعداد زیادی از ما را بر عهده دارند و فرصت کمی برای پرداختن به چیزهایی غیر از تدریس دارند.
شرلی: خیلی خوب، آنها حداقل می توانند وانمود کنند که نگران ما هستند.
استاسیا: بله، کریس! فکر می کنم تو به این خاطر خوشبینی که کارهایت را خوب انجام می دهی و یا کسی برایت دردسری ایجاد نمی کند. تو یک مردی و آنها به تو کاری ندارند ولی همیشه به ما پیله می کنند. من نیمی از اوقاتی که می خواهم به حمام بروم می ترسم و حتی به حمام انتهای راهروی طبقه دوم نمی‌روم.
شرلی: آه، درسته، آن یکی. آنجایی که بی عرضه علاف اند بچه هایی که دائم متلک می اندازند. من هم از آنها می ترسم من فکر می کنم آنها با نگاهشان تو را اذیت می کنند. من هم آنجا نمی روم.
کریس: شما راجع به چه صحبت می کنید؟ گاهی به سالن ورزش پسران بیاید. خواهید دید که نگرانی شما بیهوده است نیمی از بچه ها به کسی غیر از خودشان حتی نگاه نمی کنند زیرا نمی خواهند بگونه ای رفتار کنند که به دیگران احساس بی احترامی دست دهد. اینکار می تواند خطرناک باشد و بدون نگاه کردن به یکدیگر بسکتبال بازی دشوار است. لااقل من همسایه هایم را خوب می شناسم. آنها همه اهل دعوا هستند ولی ما باور کرده اینم که اهل آنجا هستیم. اینجا شما احساس تعلق پیدا نکرده اید. من فقط خودم را حفظ می کنم و سعی می کنم در کلاس به بهترین نحو عمل نمایم. من نمی توانم منتظر فرار از اینجا و رسیدن به دانشکده باشم.
استاسیا: بله، ولی چیزی که برای من مسلم شده است این است که این بچه ها هیچگاه به دردسر نمی افتند. آنها قواعد را زیر پا می گذارند، دعوا می کنند و معلمان در مورد آن کاری نمی کنند.
شرلی: اه، من نمی دانم ولی فکر می کنم آنها همیشه دردسرند. معلمان منتظرند تا آنها خیطی بالا بیاورند و آنگاه درستش کنند. آدمهایی مثل کریس که چاپلوسی معلمان را می کنند می توانند از دردسر دور باشند.
کریس: هی! این درست نیست! من فقط کارم را انجام می دهم و از دردسر دوری می کنم.
شرلی و استاسیا: بله،درسته!
در همان زمان، چند معلم در سرسرای دانشکده مشغول صحبت بودند و انتظار آغاز روز کاری را می کشیدند.
آقای استروبل: خیلی خوب، روز دیگری در معدن نمک شروع شد. سخته مسیر را حفظ کردن. اکثر بچه ها انگیزه ندارند و بقیه هم فقط دردسرند. من فکر می کنم عشق آنها این است که ببینند چقدر می توانند قواعد را دور بریزند. اگر شما از آنها کمک بخواهید آنها روی خوشی به شما نشان نمی دهند و حتی مدیر هیچ حمایتی از شما نمی کند.
آقای لین: چی، آیا شما در رویا بسر می برید. نیمی از معلمان حتی به قواعد، اعتقادی ندارند. این یکی از مشکلات ماست مدیران حتی روی آنکه قواعد چه هستند توافقی ندارند در آنچه در کلاس انجام می دهیم ما را تنها گذاشته اند.
آقای دی گروت: بله، من چند هفته پیش به یک کارگاه آموزشی برای فهمیدن مفاهیم شرکت کردم و فکر می کردم آنقدر خوب است که می توانم برخی مفاهیم آن را در کلاس خود بکار گیرم، اکثر همکاران من در دپارتمان ریاضی به من خندیدند وقتی با آنها راجع به آن صحبت کردم، آنها گفتند «کی نگران این چیزهاست» تنها چیزی که مهم است این است که بچه ها امتحانات استاندارد شده را خوب بگذرانند. آنها نیز برای تغییر روشهایشان تلاشی نکردند.
آقای استروبل: خیلی خوب، من دوست دارم آن ایده ها را بشنوم. این موضوع مهمی در علوم است مفاهیم می توانند ماهیتها را تغیری دهند ولی من درست نفهمیدم شما چه حدسی برای چگونگی انجام آن دارید و چگونه این برنامه را تحت پوشش قرار می‌دهی. من مطمئنم می توان برخی ایده های جدید را بکار برد. این می تواند مرا برانگیزاند ولی کی می توانیم آن را انجام دهیم؟ شما چهار ساعت آزاد دارید و من دو ساعت. یقیناً این وقت کافی برای صحبت پیرامون این مسائل نیست.
آقای لین: این صدای زنگ است. به امید دیدار تا روز بعد
این دانش آموزان و معلمان راجع به جنبه های متفاوت فرهنگ و سازمان مدرسه صحبت می کنند. در فصل قبل توضیح داده شد که چگونه ویژگیهای کلاس می تواند انگیزه ی دانش آموزان را تحت تأثیر قرار دهد. در این فصل ما با نگرشی نو بخشهای بزرگتری از سطوح مدرسه را تحلیل می کنیم و نشان می دهیم چگونه مدارس می توانند انگیزه دانش آموز را تحت تأثیر قرار دهند. تمرکز روی مدارس به عنوان یکی از واحدهای تحلیل به وسیله بسیاری از روانشناسان علاقمند به انگیزش نادیده گرفته شده است اگرچه استثنائاتی وجود دارد. (نگاه کنید به ماهرو میدگلی 1991 و 1996؛ مک ایور، رئومن و مین 1995 و ساراسون 1990) روانشناسانی که الگوهای نظم دهی (سنتی) آنها قبلاً مطرح شد تمایل داشتند بیشتر بر افراد تمرکز کنند. و اینکه چگونه عقاید انگیزشی فردی و همچنین نیازها و ادراکات و اهداف فردی می توانند رفتار و انگیزه را تحت تأثیر قرار دهند. تئوریهای روانشناسی و تحقیقات کاربردی که در فصول 2 و 7 بطریق مختلفی به این رویکرد توجه کرده اند به ویژه در فصل 8 و در اکثر فصول دیگر ما مباحث تئوریک و تحقیقات خود را در بارة آنچه که آنها برای انگیزش دانش آموزان و رفتار معلم در کلاس مطرح کردند وارد این چارچوب کردیم در همین زمان همانطور که بزودی در این فصل روشن خواهد شد بعضی از ایده های روانشناسان در باره انگیزه افراد منحصر به تحلیل‌های در سطح مدرسه است.
بدون شک، حرکت بسوی بحث در بارة تأثیر مدرسه، شامل یک انتقال از دیدگاه روانشناختی به دیدگاه فرهنگی-اجتماعی است. در حقیقت اکثر نظریات و تحقیقاتی که در این فصل بیان می شوند از متون جامعه شناسی آموزش و پرورش و مدرسه برگرفته شده اند تا از متون روانشناسی پرورشی و انگیزشی و به این علت برخی از متون جامعه شناسی بیشتر بر انگیزه های کلی دانش آموزان و پیشرفت و عملکرد تحصیلی در آزمونهای استاندارد شده متکی اند تا آن انگیزشی که ما در این کتاب به مفهوم آن پرداخته ایم. بعلاوه وقتی که توجه به پیامدهای اجتماعی است این متون تمایل به استفاده گسترده از مفاهیم عام مثل تعهد، اشتغال که به طور عمیق بررسی شده اند دارند نه بسیاری از مفاهیم ساختارهای انگیزشی که مورد استفاده روانشناسان بوده و بطور ظریفی تعریف شده اند.
این ساختارهای عمومی تر قطعاً با برخی اعتقادات انگیزشی مثل امید به اینده، ارزشها، اسنادها، خودکارآمدی، اهداف، انگیزه درونی و علایق که در این کتاب توضیح داده می شوند مرتبط اند. ولی تحقیقات تجربی در مورد تأثیرات در سطح مدرسه لزوماً بر این عناوین متمرکز نیستند. بخاطر شکاف در متون برخی از توضیحات ما راجع به تأثیر مدرسه بر انگیزه‌ی دانش آموزان، نظریه پردازانه تر و عمومی تر از فصول پیشین است. در مجموع اکثر تحقیقات مرتبط و مشابه اند و به این دلیل ساختن عبارات قوی و ساده، دشوار است. البته روانشناسانی وجود دارند (اکل و میدگلی 1989، ماهرو میدگلی 1991، 1996) که بر تأثیرات فرهنگ و سازمان مدرسه بر برخی باورهای انگیزشی خاص تمرکز داشته اند. هرگاه در این فصل مقتضی باشد ما قویاً بر کارهای آنها تکیه خواهیم نمود.
بعد از مطالعه‌ی این فصل شما باید قادر باشید که:
1- عوامل مختلف در سطح مدرسه را در یک مدل مفهومی سازماندهی کرده و آن با را پیامدهای (نتایج) معلم و دانش آموز مرتبط کنید.
2- چگونگی کارکرد عوامل متفاوت سطح مدرسه در جهت تأثیر بر انگیزه های معلم و دانش آموز را درک نمایید.
3- چگونگی تأثیر قیدها (محدودیتها) و فرصتهای بیرونی بر جلوگیری یا پیشبرد تلاش ها در جهت بهبود مدارس و بطور ضمنی بر انگیزه های معلم و دانش آموز را درک کنید.
4- راهبردهای مختلف برای اصلاح یا بهبود مدرسه در جملاتی شامل پیامدهای بالقوه دانش آموز و معلم، همچنین چالشهای موجود در برابر پیاده سازیهای این راهبرد را تحلیل نماید.
شکل (1-9) چارچوب مفاهیم کلی که بصورت ذهتی برای سازماندهی این فصل به کار می بندیم را نمایش می دهد. این شکل بر اساس مرور تأثیرات مدرسه در اثار لی، بریک و اسمیت (1993) و ماهرو میدگلی (1991) به دست آنده است. اجزای بالای شکل محدودیتها و موقعیتهای گوناگون بیرونی که بر سازمان و فرهنگ مدرسه و هم بر معلمان و دانش آموزان مؤثر است را نشان می دهد. تمرکز اصلی توضیحات این فصل جزء بعدی شکل می باشد، فرهنگ و سازمان مدرسه. همانطور که در فصل 5 بیان شد چارچوب TARGET که توسط اپستین (1989) توسعه داده شد و در مورد مدارس و کلاسها بکار رفت (ماهرو میدگلی 1991، 1996 را ببینید) به عنوان سازمان اصلی در برخورد ما با فرهنگ و سازمان مدرسه عمل خواهد کرد. سرانجام شکل (1-9) نشان می دهد که فرهنگ و سازمان مدرسه می تواند بر رفتار و انگیزه معلم و دانش آموز مؤثر باشند.

ما نخست بر اجزای فرهنگ و سازمان تمرکز می کنیم و نشان می دهیم چگونه این می تواند رفتار و انگیزه معلم و دانش آموز را تحت تأثیر قرار دهد. آنگاه به موازات فصول قبلی که تفاوتهای فردی و رشدی مورد بررسی قرار گرفت چگونه تأثیر محدودیتها (قیدها) و فرصتهای بیرونی در متعادل سازی رابطه ای بین سازمان و فرهنگ مدرسه و بازده دانش آموز و معلم را توضیح خواهیم داد.

سازمان و فرهنگ مدرسه
هشت بعد فهرست شده در شکل (1-9) در زیر عنوان فرهنگ و سازمان مدرسه، خصوصیتهای مختلف مدرسه که می توانند بر عملکرد (بازده) دانش آموز و معلم مؤثر باشند را نمایش می دهد. این هشت بعد تنها به این علت جدا از هم نوشته شده اند تا آنها را بهتر بتوان شرح داد. در مدارس واقعی، همپوشانی، وابستگی های درونی و تعامل این ابعاد، فرهنگ کلی ساختار مدرسه را تشکیل می دهد. به چند طریق، دو مورد نخست – هنجارها، ارزشها و عقاید مشترک و فضای حاکم بر مدرسه – که ابعاد اساسی ساختاری هستند در شش بعد دیگر هدف TARGET منعکس بیشتر شده اند. در یک زمان شش بعد دیگر TARGET که مستقیماً قابل مشاهده اند به ایجاد هنجارها و جو کلی مدرسه یاری می رسانند. به این طریق، توضیح جداگانه این مفاهیم تا حدودی ما را از مسیر توضیح چگونگی ترکیب آنها در ساختن ساختار فرهنگی مدرسه گمراه می کند ولی برای اهداف آموزشی این فصل، یک راهکار (استراتژی) بدون پاسخ ولی ضروری است.

هنجارها، ارزشها و عقاید (باورهای) مشترک
علوم مختلفی مثل روانشناسی و انسان شناسی روشهای مختلفی برای تعریف و تئوریزه کردن هنجارها، ارزشها و عقاید مشترک پیش پا گذارده اند. در اینجا ما به جزئیات چشم انداز تئوریهای مختلف نمی پردازیم تنها برای اهداف خودمان در این کتاب یک تعریف گسترده و عمومی را بکار می بریم. اگر کسی مدرسه ای را دارای فرهنگ بداند و آن مدرسه از فرهنگهای گوناگون کشورهای متفاوت تشکیل شده باشد آنگاه افراد موجود در ساختمان مدرسه ارزشهای مشترک، عقاید محوری راجع به سازمان، عملکرد آن، دانش آموزان آن، و تمرینها (روشهای) آموزشی (تدریسی) و یادگیری را در میان یکدیگر به کار خواهند برد. این ارزشها و عقاید محوری که توسط افراد ایجاد شده اند در مواردی مثل فهرست اهداف مدرسه آگاهانه حفظ شوند یا عقایدی ضمنی که در روابط روزانه ای که رفتار معلم و دانش آموز را شکل می دهد بروز پیدا کند.
لازم است یک همراهی ضمنی میان افراد مدرسه راجع به این عقاید وجود داشته باشد زیرا عموماً به وسیله ساختار و سازمان مدرسه به وجود آمده اند ولی همیشه امکان وجود خرده فرهنگهایی وجود دارد که لزوماً از عقاید گروه بزرگتر پشتیبانی نمی کنند. در هر رویدادی، مادامی که شخص با افراد دیگر در مدرسه سخن می گوید و روابط و سازمان مدرسه را مشاهده می کند امکان فهم هنجارها، ارزشها و عقاید مدرسه وجود دارد.
این نکته حائز اهمیت است که تأثیری که این عقاید بایستی بر دانش‌آموزان داشته باشد لازم است در موقعیتهای واقعی در تعامل میان معلم و دانش آموز بررسی شود. مطابق این بحث، هرگاه تأیید نقش عقاید مشترک ارزشمند باشد موضوع بصورت عمده ای واضح تر می شود اگر موقعیتهای واقعی که معلمان استفاده می‌کنند توضیح داده شود چیزی که بعداً در این فصل توضیح داده می شود. عقاید مشترک هنگامی پراهمیت می شوند که تلاشی در جهت تغییر روشهای معلمان یا مدرسه صورت گیرد زیرا عقاید می توانند محدودیتی در برابر تلاشهای اصلاحی باشند (بلامنفلد، فیشمن، کراجیک، مارکس و سولوی 2000) این عقاید شبیه عقاید جزمی است که افراد دانش آموز در مورد تغییر متون آموزشی مفاهیم علمی دارند (پاتریک، پینتریچ 2001، پینتریچ، مارکس و بویل 1993، ولفولک هوی و مورفی 2001) به همین طریق عقاید مشترک در سطح مدرسه همانند یک تفکر بوم شناسانه در مدرسه تلقی شود که می تواند تغییرات را بپذیرد، و دگرگون کند یا در برابر آن مقاومت کند.
تغییر عقاید موجود در یک ساختمان به سختی فرآیند تغییر مفهومی در سطح یک فرد می باشد (ماهرو میدگلی 1996).
جنبه های مختلفی از این عقاید مشترک می توانند بر معلم و دانش آموز موثر باشند. اگرچه در موضوع مورد علاقه‌ی ما یعنی بازده های (پیامدهای) انگیزشی ما بر چهار عقیده‌ی عمومی متمرکز می شویم. این چهار عقیده می تواند نوع روشهای ساختاری که معلمان بکار می برند و چگونگی تعامل آنها با دانش آموزان را تحت تأثیر قرار دهد. این روشها می تواند انگیزش و یادگیری دانش آموزان را تحت تأثیر قرار دهد. نخستین عقیده یک عقیده‌ی بسیار عمومی راجع به طبیعت انسان را تحت تأثیر قرار می دهد. آیا دانش آموزان اساساً خوب هستند، انگیزه برای یادگیری دارند و ذاتاً به کارهای مدرسه علاقمندند؟ یا اینکه اساساً بدند، انگیزه برای یادگیری ندارد و نیازمند کنترل و نظارت در کارهای مدرسه اند. بعضی سطوح این عقاید مرتبط به موقعیتهای فراتئوریک و استعاره ای می شوند که ما آنها را در فصل اول به عنوان اصول سازمان دهنده در تئوریهای انگیزشی مطرح کردیم. این عقاید عمومی به گونه ای واضح، بر حوزه ها و روشهای مدیریتی مدارس تأثیر دارند (ماهرو میدگلی 1996) علاوه بر این، از تئوری جهت گیری هدف (فصل 5 را ببینید) و تئوری انگیزش درونی (فصل 6 را ببینید) به خوبی می دانیم که انواع خاصی از روشها که در آن دانش آموز کنترل و انتخاب کمتری دارند (فصل 8 را ببینید) می تواند منتج به دانش آموزانی با تسلط جهت دار کمتر و با انگیزش درونی ناچیز گردد.
دسته دوم عقاید با انعطاف پذیری یا صلابت یادگیری و توانایی دانش آموزان سر و کار دارند در سطح عمومی یک مدرسه یک دسته از معلمان ممکن است اعتقاد داشته باشند که دانش آموزان می آموزند و می توانند دانش و توانایی بهترین بودن را در سطح مدارس دارند (یک عقیده افزایشی راجع به هوش و یادگیری) دسته دیگر عقیده ای راجع به یادگیری و توانایی دانش آموزان دارند که فرض می کنند دانش آموزان ظرفیت مشخصی از توانایی دارند که خیلی تغییر نمی کند (دوک 1999، دوک ولجت 1988، و لفولک هوی و مورفی 2001) این عقاید راجع به توانایی و انعطاف پذیری دانش آموزان مربوط عقیده ای ناشی از تاثیر متون مدرسه که معلم را وادار می کند که توقع بالایی از تمام دانش آموزان داشته باشد (بروک اور، بدی، فلود، شواتزر و ویسنبرگ 1997 ادموند 1979، پورکی، اسمیت 1983، راترؤ مگهان، مورتیمور استون و اسمیت 1979) بر اساس این متون که تبدیل به یک عقیده‌ی مشترک بین مدیران نیز شده است دانش آموزان همگی قابلیت یادگیری دارند و بر این اساس معلمان انتظارات بالایی از همه دانش آموزان صرفنظر از میزان توانایی یادگیری و تسلط بر مطالب دارند (فصل 8 را ببینید) هرچند گودوبروفی (1986) اشاره کردند که در برخی مطالعات کارآمدی مدارس به سختی می توان یک رابطة علی و معلولی در مواردی مثل ایجاد انتظارات بالا برای برای افراد یک مجموعه یافت.
با این حال تئوریهای موجود انگیزشی راجع به عقاید افزایشی و ماهیتی و جهت‌گیری اهداف بیان می کنند (آمز، 1992، دوک، 1999، دوک ولجت، 1998، ماهرومیدگلی 1991) داشتن یک دیدگاه افزایشی راجع به انعطاف‌پذیری در اسنادها (واینر 1986 فصل سوم را ببینید) یادگیری دانش آموزان، می تواند منجر به روشهای مثبت مدرسه در قبال تدریس شود. برای مثال اگر معلمان نعتقد باشند همه ی دانش آموزان توانایی یادگیری دارند و توانایی دانش آموزان ثابت نیست ممکن است موفقیت بیشتری برای تدریسهای دو طرفه کسب کنند که در تدریسهای دو طرفه نیاز به تلاش بیشتر معلم و پشتیبانی بیشتر دانش آموزان دارد.

جنبه‌ی سوم نظام باورها (عقاید) مشترک که می تواند برروش معلم و درنتیجه انگیزه دانش آموزان مؤثر باشد راجع به عقاید و هنجارهای مشترک در مورد تدریس و آموزش می باشد. در یک سطح محتویات این عقاید به هنجارهایی مثل چگونگی روی دادن فرآیند آموزش در کلاس درس مربوط می شود. برای مثال هنجارهای مدرسه در مورد نیاز به یک کلاس ساکت که در آن دانش آموزان در سکوت کار کنند و در جای خود کار کنند که نشانه‌ی یک آموزش خوب یک معلم خوب است. در دیدگاه فعلی آموزش و یادگیری در انگیزه و ادراک دانش آموز جایی ندارد (فصل 8 را ببینید) البته در صورتیکه چنین هنجارهایی در یک مکان وجود داشته باشد و توسط معلمان و سیاست کلی مستقیماً تقویت شود (اعلانهایی از طریق مرکز) یا غیرمستقیم (صحبتهای روزمره که نمونه ی آن در آغاز فصل وجود داشت) آنگاه پیاده کردن روشهایی مثل یادگیری مکاشفه ای، یادگیری بر اساس پروژه، گروههای همکاری که نیاز به تعامل بیشتر و بحث میان دانش آموزان و معلمان دارد امکان پذیر نیست (فصل 8 را ببینید)
در سطح روانش شناسی تر، عقاید موجود راجع به تدریس، ناشی از برداشتها، رغبتها و کارآمدی مورد انتظار معلمان در مورد فرآیند تدریس می باشد (استون ووب 1986، گودارد، هوی و ولفولک هوی 2000، تسچنن – موران، ولفولک هوی، هوی 1998، ولفولک و هوی 1990). آیا معلمان در یک مکان تنها عقایدی را به اشتراک می گذارند که توانسته است تفاوتی در یادگیری و انگیزه های دانش آموزان ایجاد کند یا فرض می کنند دانش آموز خارج از کنترل آنها تغییر می کنند؟ اگر عقاید این چنینی راجع به عدم کنترل و کارآمدی فرآیند در آموزش خیلی سخت و پایدار شود آنگاه در معلمان نوعی احساس درماندگی آموخته شده در تلاشهایشان خواهند آموخت برای مثال در یک مدرسه بزرگ شهریور معلمان به دانش آموزانی با فشارهای گوناگون زندگی خدمت می کنند ممکن است شاهد باشد تلاشهای آموزشیشان بی ثمر باشد. البته همانطور که ما قبلاً در فصل 3 مربوط به مبحث تئوریهای اسنادی اشاره کردیم این نوع الگوی اسنادی درماندگی آموخته شده منتج با تغییراتی در رفتار یا تلاش بیشتر یا پافشاری نخواهد شد معلمانی که دارای این الگوی باوری هستند سعی چندانی برای پیاده کردن راهنمائیهای ابداع گرایانه نخواهند کرد و در برخی موارد حاد معلم سخت گیر به نوعی ناامیدی دست خواهد یافت حتی اگر انواع مختلفی از آموزشها را بکار ببرد در چنین مواردی واضح است که انگیزه دانش آموزان و یادگیری آنان دچار مشکلات بسیاری خواهند شد. ر حقیقت میدگلی، فلدلافر و اکلس (1989) در یک پژوهش طولی در مورد انتقال از مدارس ابتدایی تا مدارس متوسطه، دریافتند که دانش آموزانی که در مدارس ابتدایی معلمان ریاضی با کارآمدی بالا داشتند و در مدارس متوسطه معلمانی با کارآمدی پائین داشتند پائین ترین سطح عملکرد ریاضی در مقایسه با بقیه دانش آموزان داشته اند.
اخیراً علاقه و تمرکز بر باورهای کارآمدی معلم و چگونگی ارتباط این باورها با رفتار و پیشرفت دانش آموزان افزایش یافته است (گودهارد، هوی و ولفولک هوی 2000، تسچنن، موران، ولف هوی، هوی، ولفولک و هوی 1990) این پژوهشها در سطوح مختلف دنبال می شود ولی نکته حائز اهمیت وجود تمایز میان کارآمدی معلم به عنوان فرد (و مجموعه معلمان کارآمد است. کارآمدی معلم در سطح فردی با تعریف خودکارآمدی در فصل چهارم توضیح داده شد. این مطالب به باورهای خودکارآمدی معلم برای سازماندهی و اجرای برنامه های عملی برای رسیدن به سطوحی از اهداف می پردازد (فصل چهارم ببیینید تسچنن – موران، ولفولک هوی، هوی 1998) معلمان با کارآمدی بالای فردی توانسته اند استراتژی تدریس خاص را ایجاد کنند که بر انگیزه یا یادگیری دانش آموزان مؤثر باشد در حالی که معلمان با کارآمدی کم نمی توانند از این راهبردها یا رفتارها پیروی کنند و باور ندارند که بر دانش آموزان می توانند مؤثر باشند. کارآمدی مشترک معلمان به باورها در سطح گروه یا مدرسه راجع به کارآمدی بازمی گردد. این باورهای فردی که یک معلم راجع به کارآمدی خود نسبت به باورهای مشترک گروه یا سطح مدرسه راجع به کارآمدیشان در وضع کردن راهبردهایی برای رسیدن به اهداف می باشد. (گرداد الی 2000) سنجش این موارد به وسیله واداشتن معلمان به پاسخگویی به سوأل هایی مثل «معلمان این مدرسه توانایی غلبه بر دانش آموزان ناسازگار را دارند؛» آنگاه پاسخها در سطح گروه به روش تحلیل چند سطح داده ها (مثل مدل خطی – سلسله مراتبی) تحلیل می شود که رابطه بین باورهای سطح مدرسه و بازده اهداف مدرسه را بیان می کند (گوددارد، گوددارد 2000) در مقابل کارآمدی معلم در سطح فردی با پرسشهایی در مورد رفتار خود از قبیل «من اعتماد به نفس در غلبه بر دانش آموزان ناسازگار را دارم؟» سنجیده می شود. این کار روی هر دو، فرد و مجموعه کارآمدی معلم نشان داده می شود و مدارس که کارآمدی بالاتری دارند عموماً تمایل به داشتن دانش آموزانی با سطوح بالاتر و رسیدن به پیشرفت و یادگیری دارند. به نظر می رسد که کارآمدی فرد معلم و کارآمدی گروهی هر دو مهم بوده و تأثیر مهم بر انگیزش دانش آموزان و پیشرفت کلی آنها دارد.
چهارمین و آخرین موردی که می تواند بر نظام باوری معلمان و دانش آموزان مؤثر باشد با اهداف مشترک مدرسه در ارتباط می باشد. اثرات متون مدرسه (بروک اور، 1979، گودوبرافی 1986 ادموند 1979، پورکی و اسمیت 1983 راتر 1979) بر اهمیت داشتن مجموعه ای از اهداف واضح و توافق شده در سطح مدرسه (یک برنامه عمده برای مدرسه) تأکید ورزیده اند. متون مرتبط با راهبری اصولی و درسی مدارس (لیتهود، مونت گومری 1982 ماناسه 1989) بر اهمیت رئیس مدرسه به عنوان راهبر آموزشی که می تواند به بزرگان مدرسه در ایجاد (رقابت) برای مجموعه ای از اهداف واضح و منظم تأکید کرده اند. مجموعه ای از اهداف واضح و مشترک که بصورت سازگار تأکید شده اند می تواند مطمئناً به عنوان راهنمایی برای معلمان و دانش آموزان وقتی انتخابهایی راجع به رفتارشان دارند یاریگر باشد. (توضیحات استروبل راجع به رفتار را در آغاز فصل به خاطر بیاورید) در حقیقت گودوبرفی (1986) این تحقیق را با اشاره به این موضوع خلاصه کرده اند که مدارس با اهداف روشن، معلمان با روحیه و اخلاق بالا، بی نظمی کمتر در کلاسها، سوء رفتار کمتر دانش آموزان، زمان بیشتر برای فعالیت و غیبت کمتر دانش آموزان – یعنی تمام بازده های مثبت دانش آموزان و معلم – را دارند (شکل 9-1 را ببینید).
اگرچه داشتن اهداف روشن بدون شک برای مدرسه مفیدند. لنی بریک و اسمیت (1993) اشاره کرده اند اکثر این تحقیقات محتوی اهداف را در یک مدرسه کارآمد بررسی نکرده اند. آنها اشاره کرده اند که این تحقیق اغلب از یک مدل خشک اداری برای نشان دادن سازمان مدرسه استفاده می کنند. آنها پیشنهاد می کنند که این روش می تواند محتوی اهداف را نادیده بگیرد. نخست اینکه ممکن است اهداف مختلف در سطوح مختلف مدرسه عمل نمایند (یعنی بین بخشهای (دپارتمان) در یک مدرسه راهنمایی که به تمام دانش آموزان آموزش می دهد در مقابل آماده سازی نخبگان دانشگاهی یا تدریس برای موفقیت در امتحان در مقابل تدریس برای فهم مطلب – توضیحات آقای گروت را در آغاز فصل ببینید) و همچنین ممکن است محتوای اهداف ناسازگار باشند. دوم اینکه حتی اگر این اهداف واضح و مشترک باشند باز ممکن است عدم توافی در مورد امکان پذیری اهداف وجود داشته باشد. لی و همکاران (1993و لی و بقیه) مثالهایی از دو سازمان که اهداف کاملاً واضح و مشترک دارند را تدارک دیده اند یک مدرسه پزشکی (ببینید بکر، گر و هوگس 1961) و یک آکادمی علوم بنیادی (ببینید پشکین 1986) آنان اشاره کرده اند فرهنگ این دو سازمان ممکن است چندان تطابق پذیر و دموکراتیک نباشد. آنان اشاره کردند که مدرسه پزشکی اهداف بسیار واضح و فعالیت مشترکی دارند ولی نتیجه یک رقابتی با پشتیبانی شخصی کم شده است. آکادمی علوم بنیادی نیز اهداف واضحی دارد اما اهداف توان تحمل تفاوتها را ترغیب نمی کرد. به این خاطر بود که در مقایسه با بعضی از ارزشهای اصلی دموکراتیک مغایر به نظر می رسید. لی و همکارانش پیشنهاد می کنند یک دیدگاه جمعی در ارتباط با اهداف با تأکید بر روابط فردی و اجتماعی در ایجاد یک جامعه و بر پایه احساسات مشترک ممکن است برای مدارس قابل سازگارتر از یک مدل عقلائی – اداری باشد. تحقیقات دیگر در مورد محتویات باورهای مشترک و هنجارها بر قسمت تحصیلی مدارس تأکید داشتند (نگاه کنید به گوددارد، سویلند، هوی در مطبوعات، هوی و سابو 1998، هوی، تارتروکوتکامپ 1991) مدارسی که هدف اصلی خود را دنباله روی برای رسیدن به پیشرفت برتر قرار داده اند سطح موفقیت بالاتری دارند. این مدارس با معلمانی که اهداف بزرگ و توقعات بالا برای تمام دانش آموزان دارند و محیط مدرسه ای جدی، مسئولیت پذیری معلمان برای موفقیت دانش آموزان و پیگیری مسئولین، معلمین و دانش آموزان برای رسیدن به موفقیت تحصیلی مشخص می شوند (گودارد و بقیه در مطبوعات) این روشها تا حدودی با تحقیقات مدرسه اثربخش شبیه اند ولی ایده ی کلیدی این است که آنجا یکسری از هنجارهای مشترک و اهداف برای تمام مدیران وجود دارد که باعث تمرکز پیشرفت تحصیلی و موفقیت می شود. (ماهرو میدگلی (1996) این نظریه را راجع به اهمیت محتویات اهداف مشترک را نه فقط تنها در مورد همراهی در اهداف گسترش داده اند کار آنها برروی نقش اهداف پیشرفت در سطح مدرسه (آندرمن، ماهر 1994 ماهر و میدگلی 1991 میدگلی وود 1193) پیشنهاد می کند که مدارس باید اهدافی را اتخاذ کنند که با جهت گیری اهداف عمومی تسلط همراه باشد. همانگونه که در فصل 5 اشاره شد این جهت گیری بیان می کند که موفقیت به عنوان بهبود، رشد و تسلط فردی تعریف می شود. ارزشها باید بر اساس تلاش ها گذارده شود،‌معیارهای ارزیابی باید مطلق و بر اساس پیشرفت بسوی استانداردها باشد و خطاها باید اطلاعاتی را به عنوان قسمتی از فرآیند یادگیری تلقی شود. در مقابل از دیدگاه اهداف عملکرد به عنوان برتری بر دیگران در امتحان و نمرات و برنده شدن از همه جهات می‌باشد. ارزش بر اساس دوری از شکست قرار داده شده است تست ارزیابی بر اساس مقایسه چیزی بین معلم و دانش آموزان است و خطاها به عنوان ناکامی هایی که باید از همه جهت از آن دوری کرد تلقی شود. در سطح مدرسه این جهت گیری های متفاوت بصورت تأکید مدیریت بر ارزش نمرات، و نمایش عمومی رتبه ها و ارزش ها (مثل تابلوهایی که قسمتی از کارهای دانش آموزان را نمایش می دهد) رقابتهایی برای عملکرد تحصیلی (مثل تعداد کتابهای خوانده شده در یک ماه بدون درنظر گرفتن میزان درک) روشهای تدریس گروهی جایزه های متفاوت و چشمگیر برای برنده شدن در رقابتهای عملکرد تحصیلی (گردشهای ویژه که 10 درصد بالای دانش آموزان شرکت کننده را در بر می گیرد به عنوان پاداش برای عملکرد آنان در نظر گرفته می شود) تمام اینها می تواند تأثیر مهمی بر بازده دانش آموزان داشته باشد (مک ایور و بقیه 1995)
این باورها در سطح مدرسه و رفتار ناشی از آن می تواند جهت گیری اهداف فردی را نیز موجب شود (آندرمن، ماهر 1994، ماهرو میدگلی 1996) همانگونه که در فصل 5 توضیح داده شد که تمایل اهداف شخصی بسوی تسلط یابی در مقایسه با اهداف عملکردی، ارتباط قدرتمندی با تعداد انگیزشهای مثبت و بازده شناختی شامل خودکارآمدی بهتر، تلاش و پیگیری بیشتر و پیشرفتهای بهتر دارد. ما بر جهت گیری اهداف فردی در فصل 5 تاکید کردیم، تحقیقات در موضوع مدرسه پیشنهاد می کند که این اهداف خودساخته، پشتیبانی شده و حفظ شده توسط کلاس و مدرسه می باشد. مطابق این، اگر یک مدرسه بخواهد دانش آموزانش را در سطح فردی به تسلط دست یابند محتوی اهداف مدرسه باید مشابه این نوع تسلط را در سطح مکان انعکاس دهد.

جو
جو مدرسه نیز می تواند بر بازده معلم و دانش آموز مؤثر باشد. ساختار حو مدرسه به روشهای مختلف نشانه شناسی و با تئوریهای مختلف تعریف شده است و تعجب برانگیز نیست که روشهای تحقیقی متفاوتی را نیز بکار برده اند (اندرسون 1980، موس 1979) در برخی روشها ساختار و جو مدرسه با تحقیقات مربوط به فرهنگ مدرسه تداخل یافته و یک سیر حرکت از مدلهای روانشناختی ساده به دورنمایی پیچیده انسان شناختی و جامعه شناختی فرهنگ مدرسه را طی کرده است بیشتر 6 بعد TARGET که در شکل (1-9) به عنوان قسمتی فرهنگ مدرسه و سازمان فهرست شده اند در مدل های مختلف جو مدرسه و همین طور ابعاد هنجارها، ارزش ها از باورهای مشترک که توضیح داده شده نیز وجود داشتند (اندرسون ببینید 1982) هرچند در این بخش ما تنها سه جنبه موثر از جو مدرسه را بررسی خواهیم کرد و از رابطه ای آن با هفت عنصر دیگر شکل 1-9 چشم پوشی خواهیم کرد. سه جنبه عبارتند از الف) احساس تشریک مساعی و تعلق ب) نیک رفتاری و خونگرمی در روابط شخصی ج) احساس امنیت و اطمینان
حس تعلق تا حدودی ساختار مبهم دارد ولی می تواند شامل احساس افراد وقتی که متعلق به یک گروه یا سازمان هستند باشد (توضیح کرس را در آغاز این فصل بخاطر آورید) بگونه ای که در اهداف و ارزشهای سازمان شرکت کنند (بحث قبلی را ببینید) و رابطةء تعاملی به نحوی باشد که نگرانی سازمان در وضعیت گروه و برعکس حضور داشته باشد. لی و همکاران (لی 1993) بر اهمیت وجود تشریک مساعی در سازمان مدرسه که بصورت ضمنی بر کیفیت روابط اجتماعی افراد در سازمان دلالت دارد تأکید ورزیده اند، آنها یادآوری کرده اند که مدارسی که ناظران، دانش آموزان و کارمندان تظاهر به رابطه ی دوسویه دارند و نگران یکدیگرند بازده های مثبت در زمینه معلم و داشن آموز ارائه می دهند (شکل 1-9)
نودینگ (1992) پیشنهاد می کند برای دیگران یک جزء مهم است که باید در همه روابط در مدرسه دیده شود و بی پرده به آن فکر شود. ترک تحصیل دانش آموزان نشان می دهد غیبت، توجه و نگرانی معلم (توضیحات شرلی را در آغاز فصل بیاد بیاورید) به عنوان یک عامل اصلی توسط دانش آموزانی که مدرسه را ترک کرده اند اشاره شذه است (بریک، لی، هالند 1993، کالابرس و پو 1990، لی 1993، ناتریلو 1986) دسی و ریان (1985) همچنین اظهار کرده‌اند که همه ی افراد یک احتیاج اساسی برای احساس تعلق و رابطه دارند و هر ساختار سازمانی که این نیاز را پشتیبانی و برآورده کند انگیزش درونی بیشتر را نتیجه خواهد داد. اسکیزبلمونت (1993) نشان داده اند احساس تعلق دانش آموزان حساس به توقعات کلاسی و مرتبط با انگیزه های آینده‌ی آنها می‌باشد. این مثالهای اندک که نتایج تحقیقات جامعه شناختی و روانشناختی را منعکس می‌کرد، لااقل از دیدگاه انگیزشی، اینکه معلمان و داشن آموزان احساس مشارکت در مدرسه داشته باشند را نشان می دهد.
بعد دوم جو نیز زندگی مؤثر در مدرسه را در رابطه ی گرم و مؤدبانه میان افراد را در یک مکان بیان می کند. در سطح معلمان و مدیران، لی و همکاران (لی و بقیه 1993) اشاره کرده اند که تحقیق در مورد روابط خشک اداری، و تشریک مساعی با یکدیگر نشان می دهد رابطه ی دوستانه و مؤدب بین معلمان و ناظران با بازده های مثبت کارایی سازمان ارتباط دارد. متون موجود در باره ی کارایی مدارس نیز بر اهمیت رابطه ی دوستانه برای افزایش اثربخشی مدرسه تأکید ورزیده اند (پورکی و اسمیت 1983) در مجموع این محققان (لی و بقیه 1993) یادآوری کرده اند که رابطه ی دوستانه در میان معلمان به شخص آنان در آسانتر کردن جداسازی (انزوا) تدریس کمک می کند و با خرسندی بیشتر آنان ارتباط دارد.
در مورد روابط دانش آموز و معلم مطمئناً احساس توجه، نگرانی، حمایت و احترام به دانش آموز و تعامل مثبت میان دانش آموز و معلم با بازده های انگیزشی مثبت ارتباط دارد (ببینید کالبرس، پو 1990 اکل، میدگلی ، ویگفیلر، بوشنن 1993، میدگلی، فلدلوفر، اکل 1998، ناتریلو 1986). برایک، لی و هالند
(1993) در مطالعه مدارس کاتولیک پیشنهاد کرده اند که توجه به رفاه دیگران یا خلق یک کمیته رفاهی می تواند تأثیر مثبت برای همه ی دانش آموزان داشته باشد حتی برای آنانی که به نظر می رسد خطری برای مدرسه محسوب می شوند. متونی که در مورد مدارس متوسطه وجود دارد پیشنهاد می کنند که در آنجا روابط رسمی تر، کمتر شخصی و رابطه ای کمتر مثبت معلم – دانش آموز، کمتر از مدارس ابتدایی وجود دارد این تفاوتها ناشی از انحرافهایی در انگیزه های دانش آموز وقتی از مدارس ابتدایی به متوسطه انتقال پیدا می کند می باشد. (اکل، میدگلی، ویگفیلد، رومن 1993، میدگلی 1989) بورفی و گود
(1986) در مرورشان از تحققات فرآیند تولید در تدریس، یادآور شده اند که جو عاطفی کلاس (که به وسیله انتقاد معلم و تأثیرات منفی معلم و دانش آموز تعریف می شود) می تواند با پیشرفت دانش آموزان مرتبط باشد. گرچه آنها اشاره کرده اند که یک جو عاطفی منفی می تواند تأثیر منفی بر پیشرفت داشته باشد، گرچه یک جو عاطفی گرم لزوماً سبب پیشرفت بشر نمی شود آنها پیشنهاد می کنند که جو خنثی تنها به عنوان یک مشوق به همان صورت فضای گرم و عاطفی عمل می کنند. در همین مورد باید یادآوری شود این مطالعات کلاسی تنها بر پیشرفت دانش آموزان در آزمونهای استاندارد متمرکز بوده اند و سازه های انگیزشی معمولاً آزموده نشده اند. بدون شک واضح به نظر می رسد که تقابل مثبت معلم – دانش آموز در سطح یک جو مثبت برای تمام اعضای جامعه مدرسه ایجاد می کند.
بعد سوم و آخر، جو مدرسه به احساس اطمینان و امنیت شخصی دانش آموزان و معلمان باز می گردد. (توضیحات دانش آموزان را در آغاز فصل ببینید) در یک فضای روانشناختی این برداشتها می تواند به احساس خطرپذیری فردی در بیان ایده ها و عقاید بازگردد. اگرچه در تعدادی از مدارس امر وزین این جنبه از امنیت به احساس امنیت فیزیکی و آزاد بودن از قید ترسها و اضطرابها از آسیب جسمی نیز اطلاق می شود. نیاز واقعی به مستند کردن تأثیرات مضر و مشکلاتی که خشونتهای مدرسه ای می تواند در محیط مدرسه ایجاد کنند وجود ندارد اگرچه برخی از متون اثربخشی، اهمیت این تصمیم را نشان داده اند برای مثال لی و برایک (1989) نشان داده اند که مدارس که یک محیط امن و منظم دارند به اهداف خود بیشتر رسیده اند به ویژه در مورد دانش آموزان خردسال. به عنوان یک حس مشترک و نیز آنگونه که هرم نیازهای مازلو (1954) پیشنهاد می کند (فصل 5 را ببینید) اگر افراد راجع به ماندگاری و امنیت خود احساس نگرانی کنند برای آنان رسیدن به سایر اهداف دشوار خواهد شد به این ترتیب برای مدارس مهم است که یک محیط امن و مطمئن برای دانش آموزان و کارکنان ایجاد کنند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  70  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله چوب

منابع و مأخذ
مصالح شناسی ، مترجم و گرد آوردنده : سیاوش کباری
مصالح ساختمانی ، مترجم و گرد آوردنده : احمد حامی
سایت اینترنتی www. architectuere. com

مقدمه و و تاریخچه
پیش از بکار گیری مواد معدنی یا مصالح صنعتی چون آهنم آجر و سرامیک در سازه های معماری یا عمرانی ، چوب یکی از اصلی ترین و قدیمی ترین مصالح در دسترس بوده است انسان اولیه طرز شکل دادن به چوب را برای تهیه ابزار گوناگون فرا گرفت ابزار وسائل چوبی اولیه و حتی ساختمانها و تزئینات چوبی ادوار ماقبل تاریخ و اعصار مختف تاریخ ، نمایانگر اهمیت چنان ماده ای است که قبل از فلز و همزمان با مصرف سنگ به اختیار بشر درآمده و از آن در راههای مختلفی چون ابزار و وسائل زندگی سلاح ، ساختمان استفاده کرده است ( تصویر شماره 1)
از ساختمان های روستایی گرفته تا ساختمانهای چند طبقه شعری ، پل ها و کوشک ها از چوب ساخته میشدند که بسیاری از آنها در ایران یا کشورهای دیگر به عنوان میراث فرهنگی شناخته میشوند . قدمت ساختمانهای چوبی بدون شک بایستی به عصر نوسنگی برسد نزدیک به 6000 سال پیش ،‌معماران ایرانی برای گرمی بخشیدن به خانه های مسکونی ،‌کاخ ها و ابنیه ،‌به طور گسترده از چوب استنفاده میکردند پولی بیوس ، از نخستین تاریخ نگاران جهان ، کاخ باستانی همدان ( هگمتانه ) را که در زمان مادها بنا شده بود چنین توصیف کرده است :
‍‍«بیشتر این کاخ از چوب سدر و سرو ساخته شده بود . ستون های چوبی آن را با ورق های نقره و زر پوشانیده بودند »
در تخت جمشید ا زچوب های بلوط ، گردو و سرو استفاده شده است . به طور کلی تیر و ستون های چوبی از ویژگی های معماری باستانی ایران است و در مراحل مختلف و سبک های معماری گوناگون ایرانی ، چوب از ارکان اصلی بوده است . از نشانه های زنده ساختمان های چوبی میتوان از چهل ستون ، عالی قاپو ، مسجد بناب در حومه مراغه که مربوط به دوره میانی معماری کشورمان است نام برد .
اما پس از مدتی کاربرد چوب بدانگونه که شایسته است تا از ارکان اصلی ساختمانها باشد ، فراموش شده است . با این حال هنوز چوب یکی از مهم ترین عناصر کارا و نقش آفرین در مسائل معماری و هنری میباشد .
چوب برخلاف سایر مصالح ساختمانی پس از گل به خاطر خاصیت شکل پذیری فراوان و طبیعی بودنش با روحیه انسان سازگار و از مطلوبیت ویژه ای برخوردار است .
فرانک لویداریت در مورد چوب میگوید :
« چوب صمیمیترین و انسانی ترین مصالح است . انسان عاشق پیوند با آن است دوست دارد آن را لمس کند ودیدن آن را خوش میدارد .»
جوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی دارای چند خاصیت با ارزش است :
مقاومت نسبی بالا ، مقدار چگالی کم ، رسانایی کم و مناسب برای کارهای ماشینی . در عین حال چوب چندین نقطه ضعف نیز دارد در مقطع عر ضی دارای خواص متفاوت از جهات مختلف میباشد رطوبت موجود در چوب و قابلیت ها و خواص متغیری در چوب ایجاد میکند همچنین چوب دارای قابلیت پوسیدن و اشتعال میباشد البته تکنولوژی پیشرفته روند تهیه چوب مقدار زیادی از این نقایص را برطرف کرده است .
ساختار درخت
درخت از تنه ، اجزای بالایی ( شاخته ، برگ و ... ) ریشه ها تشکیل شده است ریشه های درخت با فرورفتن در خاک ، رطوبت و مواد معدنی موجود در انرژی ر ا جذب میکنند و به تنه میرساند ، تنه درخت هم شاخه ها و قسمت های بالایی را تقویت و تغذیه میکند و امکان رساندن آب و شیره درختی از ریشه به برگ ها از میان شاخه ها و بالعکس را فراهم میکند ساختار چوب که بوسیله چشم غیر مسلح یا یک ذره بین کوچک دیده میشود ساختار قابل رؤیت و قسمت های که فقط با یک ذره بین قوی بزرگ و اضح آشکار است ساختار ذره بینی نامیده میشوند .
ساختار قابل رؤیت :
ساختار قابل رؤ یت چوب را میتوان با برش تنه از سه جهتی که در تصویر شماره (3و 4 ) نشان داده شده است مشاهده کرد .
پوست درخت در برابر ضربات و ضایعات مکانیکی از چوب محافظت میکند . این قسمت از یک لایه بیرونی ( لبه ) و یک لایه داخلی ( آبکش ) تشکیل شده است .
لیف درختی ( آبکش ) ،‌یک لایه نازک داخلی پوست است و هدف آن انتقال شیره درخت به شاخه ها و ذخیره آنهاست .
لایه زاینده ( کامبیوم ) ، یک لایه باریک از بافت زنده میباشد که در کنار لیف درختی قرار گرفته است در لایه زاینده ( کامبیوم ) سلو ل های چوب رشد میکنند در بهار لایه زاینده متشکل از سلولوهای پهن با غشای نازک است در این فصل وجود آب فراوان و خاک سرشار از مواد غذایی موجب میشود که سلولهایی که در بهار و اوائل تابستان به وجود می آیند بافتی متخلخل و پر از خلل و فرج بسازند که چوب بهاره را تشکیل میدهند به همین دلیل است که این قسمت دارای رنگ روشنی میباشد در طول تابستان ، درخت با گسترش ریشه ها و برگ هایش ، سلولهای زاینده را افزایش میدهد چوبی که در اواخر تابستان و پاییز رشد میکند و شکل میگیرد « چوب پاییزه » نام دارد. چوب پاییزه سخت تر ، مقاوم تر ، دارای وزن حجمی بیشتری از چوب بهاره میباشد هرچه میزان رشد چوب در پاییز بیشتر باشد تاب و مقاومت آن نیز افزایش می یابد لایه هایی که در فصل های رشد شکل میگیرند حلقه های سالیانه نام د ارد در بعضی گونه ها مانند بلوط فاصله بین حلقه های سالیانه در محل برش مقطعی ( عرضی) تنه قابل مشاهده است پهنای حلقه های سالیانه که بستگی به شرایطرشد دارد در خواص چوب موثر است هرچه حلقه سالیانه ضخیم تر باشد چوب مستحکم تر است .
چوب ، یک لایه ضخیم است که در کنار سلولهای زاینده که متشکل از تعدادی حلقه های باریک هم مرکز میباشند قرار دادر در درخت در حال رشد چوب عموماً از سلولهای زنده تشکیل شده است چوب محکم ترین و مقاوم ترین قسمت تنه برای کارهای ساختمانی است در جهت برش های افقی ، شیره درخت از پوست درخت از میان نسوج شعاعی عبور میکند و به چوب میرسد نقش نسوج شعاعی در مقاومت چوب بسیار مهم است در واقع این نسوج مانند بست هایی هستند که الیاف چوب را به همدیگر محکم میکنند و نگاه میداند از خم شدن و از هم گسیختگی رشته ها میکاهند .
به مرور زمان در اطراف مغز چوب ، بافتی از سلولهای مرده تشکیل میگردد که چوب پیر نام دارد این قسمت معمولاً از چوب جوانی که آن را احاطه کرده است محکم تر میباشد و حاوی مقادیری رنگ و مواد قلیایی است البته درختان مختلف از این نقطه نظر متفاوت هستند در مقطع عرضی درختانی مثل گردو ، آلبالو نارون ، چوب مرکزی یا چوب پیر دیده میشود چوب جوان معمولاً رنگ روشنی دارد اما چوب پیر تیره تر میباشد .
چوب ها از نقطه نظر بافت به دو دسته تقسیم میشوند :
سخت چوب ها : این دسته شامل چوب درختان پهن برگ میباشد بافت چوب درختان پهن برگ تنها در زمانی که درخت برگ دارد ، رشد میکند رشد ونمو در بهار شروع میشود و به مرور زمان هر چه به پاییز نزدیک میشویم رو به افول میگذارد این رشد تا بهار سال آینده متوقف میگردد لذا حلقه سالیانه این دسته از درختان به صورت یکنواخت از چوب بهاره دارای رنگ روشن به طرف چوب پاییزه تیره رنگ تغییر میکند در ضمن حجم نسوج شعاعی در سخت چوب ها حدود 18 درصد حجم چوب میباشد ، که همین مسأله مقاومت چوب را افزایش میدهد باید دانست که هر چه حلقه سالیانه این نوع چوب ها عریض تر باشد ، تاب و توان این نوع چوب ها عریض تر باشد ، تاب و توان آنها در برابر نیروهای مکانیکی بیشتر خواهد شد ( تصویر شماره 5 )
نام سخت چوب ها به دلیل نوع بافت آنها است و دلیل بر سخت تر بودن کلیه چوب های این د سته نمیباشد برخی از درختان پهن برگ عبارتند از گردو ، انجیر ، بلوط ، چنار، راش ، تبریزی ، سپیدار و افرا از جمله موارد استفاده از این نوع چوب ها ساخت مبلمان ، در و پنجره و نازک کاری در ساختمان میباشد .( جدل شماره 1 )
نرم چوب ها : شامل چوب درختان سوزنی برگ اسن بافت چوب درختان سوزنی برگ در طول سال زمان بیشتری برای روئیدن دارد درخت سوزنی برگ در بهار و تابستان با شدت رشد میکند و سپس تا پایان فصل سرما این رشد و نمو به کندی می گراید و به آرامی ادامه پیدا میکند به این دلیل چوب پاییزه و بهاره در حلقه سالیانه درختان سوزنی برگ به راحتی از یکدیگر تمیز داده میشود و رنگ آنها این مسأ له را مشخص میکند به این ترتیب میتوان از شکل مقطع عرضی ،‌ درختان سوزنی برگ و پهن برگ را از یکدیگر تشخیص داد . مقطع درختان سوزنی برگ ، بسیار ساده و منظم میباشد و میزان حجم نسوج شعاعی 7% حجم چوب را تشکیل میدهد ( تصویر شماره 6 )
برخی از درختان سوزنی برگ عبارتند از : سرو ، کاج و سرخدار . از این نوع چ.ب ها برای تهیه ستون ها ، تیرها ، قالب بندب داربست و مانند اینها استفاده میکنند ( جدول شماره 2 )
خواص چوب
خواص فیزیکی چوب :
وزن مخصوص : به مقدار خلل و فرج میزان رطوبت همراه چوب وابسته است و معمولاً در رطوبت 15% محاسبه میشود چوب سنگین ترا از معمولاً مقاوم تر است ، بار بیشتری را تحمل میکند و با افزایش وزن مخصوص معمولاً خواص مکانیکی چوب افزایش پیدا میکند وزن مخصوص گونه های مختلف متفاوت است ( جدول شماره 3 )
رطوبت چوب : مقدار آبی است که در واحد وزن چوب موجود میباشد رطوبت چوب بر روی خواص فیزیکی چوب اثر زیادی دارد ( توضیحات بیشتر در بخش رطوبت چوب آمده است )
هدایت حرارت در چوب : قابلیت هدایت حرارتی چوب کم است و به این دلیل برای ساختن عایق های حرارتی مناسب است .همچنین موجب میشود که در تیرهای چوبی کلفت با وجود اینککه چوب زود مشتعل مشود قسمت درونی آن تا مدت نسبتاً زیادی از خطر اشتعال در امان بماند هدایت گرمایی چوب در جهت طولی آن دو برابر جهت عرضی و هدایت حرارتی شعاعی بیشتر ار هدایت حرارتی مماسی است با افزایش رطوبت ، هدایت حرارتی چوب افزایش می یابد .
تغییر ابعاد بر اثر حرارت ( انقباض و انبساط ) : ضریب انبساط حرارتی چوب در مقایسه با اثر تغییر رطوبت بر ابعاد آن تقریباً قابل چشم پوشی است ازدیاد حرارت معمولاً حجم را کمی زیاد میکند مقدار رطوبت را کاهش میدهد و باعث کاهش جرم حجمی میشود
ضریب انبساط حرارتی چوب در جهت طولی ( در جهت الیاف چوب ) حدود 18% جهت شعاعی و مماسی است .
گرمای ویژه چوب :‌ گرمای ویژه چوب خیلی زیاد است و وقتی در کنار هدایت حرارتی ناچیز آن قرار میگیرد باعث به وجود آمدن ویژگیهای مناسب در چوب میشود ، برای مثال چوب در برابر خورشید تابش آن برخلاف فلزات سطحش سوزاننده نیشت و در محیط های بسیار سرد یخ نمیزند .
قابلیت سوختن و قدرت انرژی زایی : چوب به علت حرارت مطبوع و شعله های زیبایی که ایجاد میکند برای سوزاندن در بخاریهای دیواری مصرف میشود که از چوب های زائد هم میتوان در این مورد استفاده کرد چوب از نظر سوختن با سایر سوختها در رقابت است و همچنین مواد حاصل از سوخت آن بی خطرند .
انتقال و انتشار صوت :‌چوب به علت قابلیت ارتجاعی قادر به تقویت اصوات میباشد انتشار صوت در چوب در جهات مختلف متفاوت است البته میزان رطوبت و گونه چ.ب نیز موثراست اما به طور کلی سوزنی برگان از لحاظ انتشار صوت و طنین مرغوب تر میباشند و در ساختمان آلات موسیقی سیمدار هم استفاده میشوند .گ
جذب و تخفیف صدا : چوب های سبک اصوات را بهتر جذب میکنند و هرچه سطح چوب نامنظم تر و مرطوبتر باشد خاصیت عایق بودن آن دربرابر صدا بیشتر است .
هدایت الکتریکی :‌میزان هدایت الکتریکی چوب وابسته به درصد رطوبت چوب میباشد و به طور کلی چوب های خشک عایق جریان برق هستند میزان هدایت الکتریکی با وزن مخصوص رابطه محسوسی ندارد ، ولی میزان هدایت الکتریکی در گونه های مختلف متفاوت است مقاومت الکتریکی در جهت موازی با الیاف تقریباً 12 جهت شعاعی و مماسی است .
هم گشیدگی و واکشیدگی : ممکن است تحت تأثیر پدیده های گوناگونی مانند رطوبت باشد و در جهات مختلف متفاوت است بیشترین هم کشیدگی در جهت مماسی است و در ج هت شعاعی 12% تا 13% جهت مماسی است در جهت طولی نیز هم کشیدگی ناچیز است این پدیده قط در حد رطوبت بین صفر تا اشباع است و البته این پدیده با انقباض و انبساط حرارتی تفاوت دارد .
رنگ و بو :‌معمولاً رنگ چوب پیر تیره تر از چوب جوان و همچنین حلقه های پاییزی تیره تر از حلقه ه ای بهاره اند گونه های مختلف رنگ های متنوع و متفاوتی دارند معمولاً چوبهای تیره تر بادوام تر هستند چوبهای سالم بوی مطبوعی دارند و چوبهایی که تحت تأثیر عوامل بیولوژیکی مانند قارچ هستند بد بود میشوند .
خواص مکانیکی چوب :‌
معمولاً مصارف گوناگون چوب به گونه ای است که بایستی چوب پاره ای از نیروها را تحمل کند البته در این خصوص باید برخی از مسائل را در نظر گرفت ، مانند ناهمگن بودن چوب ، مقدار رطوبت ، نوع چوب و محل رویش ،‌پهنی حلقه های سالیانه ، وزن مخصوص ... که باعث تفاوت هایی در این زمینه میشود از نظر خواص مکانیکی میتوان ویژگیهای زیر را برای چوب مورد بررسی قرارداد :
سختی چوب ، در کیفیت کار با آن و نیز مصارفی نظیر پارکت و ... که پیوسته تحت تأثیر سایش هستند مهم است چوب های سست بیشتر مصرف درود گری دارند .
با افزایش جرم حجمی ، چوب سخت تر می شود ولی با افزایش رطوبت ، سختی آن کاهش می یابد .
تاب فشاری ، به خاطر ساختمان ناهمگن چوب در جهات و اندازه های مختلف ، متفاوت است . چوب در جهت الیاف تاب فشاری زیادی دارد ولی بر اثر وارد آوردن نیروی خیلی زیاد تغییر شکل میدهد تا جایی که غدد چوب ها یخشک الیاف آن شروع به گسیختن میکنند در چوب های مرطوب ممکن است به صورت له شدگی باشد و در چوب ها نیمه مرطوب به صورت لغزش الیاف روی هم است .
افزایش رطوبت و جرم حجمی موجب افزایش تاب فشاری چوب میشود افزایش حرارت باعث کاهش تاب فشاری میشود .
در جهت عمود بر الیاف چوب ها تاب کمتری از خود نشان میدهند و به سرعت به حد تغییر شکل دائمی میرسند .
مقاومت خمشی : چوب تحت تاثیر خمش به طور محسوس تغییر شکل میدهد اگر نیروی وارد شده بیش از تاب خمشی باشد باعث از هم گسیختگی الیاف میشود .
تاب ضربه ای : چون چوب مرطوب انعطاف پذیرتر است مقاومت آن در برابر ضربه بیشتر است .
به طور کلی هرچه چوب متخلخل تر باشد تاب ضربه ای آن کمتر است معایب چوب اثر زیادی بر تاب ضربه ای آن دارد .
تاب کششی : چوب در جهت الیاف بیشترین تاب کششی را دارد و گاه تا دو یا سه برابر تاب کششی در جهت عمود بر الیاف است .
به طور کلی چوب های سخت و سنگین تاب کششی بیشتری دارند تغییر رطوبت نیز تأثیر زیادی بر تاب کششی دارد حد تاب کششی در شرایط رطوبت 8 تا 10 % میباشد . معایب چوب اثر زیادی بر تاب کششی دارند و حتی یک گره کوچک بر روی چوب میتواند تاب کششی چوب را به نصف کاهش دهد .
دوام چوب : چوب جسم بادوامی نیست و به وسیله حشرات ، قارچ ها و ... فرسوده میشود .
البته چوب های متراکم تر ، مقاوم ترند و میتوان با روش هایی تراکم چوب را افزایش داد.
خواص شیمیایی :
قسمت اعظم غشای سلولهای چوبی را سلولز تشکیل میدهد و این ماده از نظرصنایع شیمیایی چوب فوق ا لعاده اهمیت دارد .
اثر هوا ، اکسیرژن و آب بر سلولز : هوای خشک در حرارت عادی بر روی سلولز اثر نمی کند ( به همین دلیل پنبه برای لباس و ... به کار میرود حتی در کشور ژاپن از مقوای فشرده برای تهیه مصالح ساختمانی استفاده میشود ) مواد اکسید کننده نیز در صورت رقیق بودن بر روی سلولز اثر ندارند ، ولی چنانجه غلیظ باشند مولکول سلولز را تحت تأثیر شیمیایی قرار میدهند .
اثر حرارت : سلولز درحرارت 150 درجه سانتی گراد تغییر رنگ میدهد و در 300 درجه سانتیگراد تجزیه میشود .
اثر اسیدها : اغلب اسیدهای معدنی و آلی تنها چنانچه غلیظ باشند بر سلولز موثرند .
اثر قلیاها : به طور کلی قلیاها در حالت رقیق بر سلولز اثری ندارد ، ولی سود غلیط بر سلولز اثر میکند و بدینوسیله مواد مختلفی به دست می آید ( که در صنایع تهیه ابریشم مصنوعی کاربرد دارند )
خواص کاربردی :
چوب ماده ای است که در طبیعت به مقدار فراوان یافت میشود و بشر میتواند آن را تولید و تکثیر کند در واقع یکی از مصالحی است که قابل تجدید است و در صورت وجود مدیریت صحیح هیچ وقت تمام نمیشود
در صنایع و موارد گسترده وگوناگونی کاربرد دارد ، مانند کشتی سازی ، هواپیما سازی صنعت حمل ونقل و بسته بندی ، کاغذ سازی ، ابریشک و چرم مصنوعی ، پارچه بافی ، فیلم سازی ، ساخت ابزار موسیقی و ...
چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمانی در کلیه امور قابل استفاده میباشد و به علت برخورداری از تاب مناسب فشاری و کششی ا زآن علاوه بر مصارف روزمره ، برای ساختن پل ها ، خرپاها و اعضای اق های پوسته ای نیز استفاده میشود .
چوب در تزئینات داخلی و خارجی به عنوان یکی از بهترین و زیباترین مصالح طبیعی به طراحان کمک شایانی میکند .
این مصالح قابلیت شکل پذیری بالایی دراد وبه راحتی میتوان شکل آن را تغییر داد و ا زآن استفاده دیگری کرد .
قطعات چوبی به راحتی به هم چفت میشوند و توسط میخ و پرچ ، چسب یا با اتصالات ساده چوبی ، مانند کام و زبانه ، دم چلچله و ... به همدیگر متصل میشوند .
رطوبت چوب
میزان رطوبت در چوب :
میزان رطوبت در چوب درختان مختلف متفاوت است ایم میزان رطوبت به طول مدتی که چوب بریده شده است و فصل برش و همینطور شرایطی که چ.ب در آن نگاهداری شده است ، بستگی دارد . چون تغییرات میزان رطوبت در چوب باعث تغییر حجم و فرم چوب میشود ، مقاومتهای مکانیکی آن را کاهش میدهد ( به غیر از مقاومت در برابر ضربه که با افزایش رطوبت زیاد میشود ) ضمناً ازدیاد رطوبت در چوب باعث هجوم حشرات و قارچ ها و افزایش رطوبت باعث ازدیاد وزن حجمی چوب میشود ( تصویر شماره 7 )
چوب از نظر میزان رطوبت به چهار دسته ذیل تقسیم بندی میکنند :
چوب دارای آب آزاد یا چوب تر: چوب درختی را که به تازگی قطع گردیده است چوب تر میخوانند میزان رطوبت موجود در این چوب مشخص نمیباشد این مقدار بستگی تام به جنس درخت ، فصل برش ، اقلیم و خاک دارد این رطوبت شامل آبی که در آوندهای چوب موجود است و همینطور رطوبتی که در ج.ار سلولها قرار دارد میباشد .
تبخیر آب آزاد چوب ( آبی که در آوندها جریان دارد ) موجب هیچگونه تغییر شکلی در حجم نمیشود
چوب نم دار : این نوع چوب حاوی آبی است که در جوار سلولها قرار گرفته است وقریب به 30% وزن چوب را به خود اختصاص میدهد اگر رطوبت این چوب از این حد افزایش نیابد برای بعضی از کارهای ساختمانی قابل استفاده است زمانی که رطوبت پوسته سلول ها شروع به تبخیر میکند ، سلول ها به یکدیگر نزدیک تز میشوند و در نتیجه حجم چوب کاهش می یابد این گونه تغییرات که در اثر کاهش و یا افزایش رطوبت واقع میشود کارکردن و هم کشیدگی چوب نامیده میشود پس از تبخیر آب مقداری نمک در آوندها باقی میماند که جاذب آب هستند و در جوار رطوبت ، آب جذب میکنند این مساله موجب تغییر شکل و تغییر رفتار مکانیکی قطعه میگردد برای جلوگیری از کارکردن چوب و بادکردن آن ، میزان مواد غذایی موجود در بافت را تقلیل میدهند برای این منظور میتوان از قرار دادن تنه درخت در جریان آب یا هوای آزاد در فصل بارندگی و بخار دادن به چوب بهره گرفت .
چوب خشک : این نوع چوب ها نزدیک به 18 % رطوبت به همراه دارند و اگر این مقدار افزایش نیابد میتوان از آنها برای کارهای زیر کاری در ساختمان استفاده کرد 18% رطوبت چوب حد بحرانی برای هجوم انگل ها به چوب میباشد .
چوب خشک مطلق : رطوبت در این گروه از چوب هاب ه 4%می رسد.
تغییر حجم در مقاطع چوبی :
همانطور که گفته شد تغییر میزان رطوبت چوب موجب تغییر در حجم آن میشود ولی این مقدار در مقاطع مختلف متفاوت است . چنانچه از خصوصیات بافت چوب بر می آید ، چوب پیر چندان تغییر حجم ندارد و در حالی که هر چه به پوسته نزدیک تر شویم چوب به علت تخلخل فراوان تغییر حجم بسیار دارد نسوج شعاعی ، عاملی جهت جلوگیری از تغییر حجم چوب میباشد این دلایل باعث میگردند که مقاطع چوبی بر اساس موقعیتی که در برش درخت داشته اند تغییر حجم متفاوتی داشته باشند کارکردن چوب به نوع درخت نیز بستگی دارد .
مقدار تنزل چوب در طول به علت هم جهت بودن با آوندها قابل ملاحظه نمیباشد و قریب به 1% طول میباشد میزان هم کشیدگی مماسی یعنی در مقاطعی که نسبت به دایره درخت به صورت مماسی بریده شده اند تا 12% میرسد که باعث تغییر شکل در مقطع الواری میگردد
هم کشیدگی چوب با مقطع شعاعی قریب به نصف هم کشیدگی مماسی و تا 6% میرسد مقاطع شعاعی آن دسته از الوارها را مینامند که نسبت به دایره درخت به حالت شعاعی بریده شده اند ( تصویر شماره 8 )
اشکال گوناگون
چوب از نظر مصرف :
چوبهای گرد :
چوبهای گرد ضخامتی بین 34-14 سانتی متر و درازایی بین 18-8/2 متر دارند . چوب های گرد باید هرس و تراز شوند و از نظر سطح و پوست ظاهری تمیز داشته باشند برای الوار کردن نیز باید الوار گرد را بر حسب نوعشان دسته بندی کرد ( تصویر شماره 9 و 10 )
چوب های گرد به دو دسته گرده بینه و تیر تقسیم میشوند که تفاوت اصلی آنها در این است که در تیر کم کم قطر مقطع کوچک میشود اغلب تیرهای ساختمانی برای کلاف کردن دیوارها ، چوب بست و غیره به کار میروند ( تصویر شماره 12 )
چوب های بریده شده :
این چوب ها با برش های طولی از چوب گرد به دست می آیند . چوب گرد مورد استفاده برای این منظور باید کیفیت بالایی داشته باشند و از پوسیدگی در امان باشند به طوری که چوب های بریده شده درجه 1 و 2 باید عاری از سوراخ های پنهان و فاسد شده و گره های قهوه ای باشند .
انواع چوب های بریده شده :
چهار تراش : چوبی است که مقطع آن مربع است این چوب را از درختان بی گره میتوان تهیه کرد معمولاً ابعاد آنها ( در مقطع ) کمتر از 20 سانتی متر است و درازای آنها تا 4 یا 5 متر میرسد ( تصویر شماره 11 )
بینه : از تقسیم یک گرده ، بینه به دست می آید چوب گردی را که استوانه ای شکل است از روی قطر به دو نیم تقسیم میکنند و به موازات طول آن را برش میدهند و هریک از تقسیمات را یک بینه مینامند .
تخته : چوبی است به شکل مکعب مستطیل طول آن 6-2 متر ، عرض آن 30-18 سانتی متر و ضخامت 8-1 سانتی متر ( تصویر شماره 8 )
الوار : ممکن است چهارگوش یا سه گوش باشد که تقریباً راست و بدون گره است طول الوار تا 3 متر است و عرض آن 35 تا 40 سانتی متر و کلفتی آن تا 15 سانتی متر است ( جدول شماره 4)0
چوب های ورقه ای :
از آنجایی که بافت بعضی از چوب ها زیبا ولی کمیاب و گرانبها هستند سطح چوب های نامرغوب تر و ساده و سطح تخته های مصنوعی مانند نئوپان و فیبر رابا ورقه هایی از چوب های مرغوب تر و زیبا میپوشانند اغلب این ورقه ها به صورت روکش مصرف میشوند .
با وسایل دقیق و ماشینهای روکش سازی میتوان از چوب های مختلف ورقه های بسیار نازک ( کمتر از 3/0 میلی متر ) به دست آورکه سبب صرفه جویی اقتصادی میگردد و همچنین میتوان روکش را در ابعاد بزرگ تهیه کرد و ضمناً احتمال هم کشیدگی و واکشیدگی بعد از مصرف کم میشود .
به طور چوب های مصرفی در روکش سازی باید از مرغوبیت بالایی بر خوردار باشند در روکش سازی بر خلاف سایر مصارف وجود گره خوب است ( البته گره های سالم ) از نظر اندازه ، تنه درخت نباید کوتاه باشد و چنانچه بلند باشد نیز به چند قطعه کوچک تر تقسیم میشود .
چوب های مصنوعی :
چوبهای مصنوعی انواع گوناگون دارند و اغلب از خاک اره ، براده و یا لایه های چوب تهیه میشوند .
تخته چند لایی : تخته چند لایی داریا مزایای ویژه ای در مقایسه با چوب تبدیل نشده میباشد از جمله کم کردن پدیده هم کشیدگی و واکشیدگی و افزایش پایداری مکانیکی به خصوص در حالتی که نیرو عمود بر الیاف است ، کاهش اثر رطوبت به سبب قشرهای نازک چسب ، امکان دسترسی به سطوح وسیع چوب ، سبک بودن و امکان ایجاد و تقویت ویژگی های خاص با توجه به کاربرد ( تصویر شماره 13)
معمولاً تخته چند لایی از چند لایه ورقه های نازک چوب به ضخامت یک تا دو میلی متر جرم در جهت های مختلف الیاف برای خاصیت انعطاف بیشتر به هم چسبانده و زیر پرس گرم گذاشته میشوند که بیشتر در مصرف روکش در ( یا به صورت سه لایی ) و قالب بندی به صورت چند لایی استفاده میشود .
تخته خرده چوب ( نئوپان ) :
تخته خرده چوب ها از مخلوط ذرات و براده های چوب با چسب مخصوص که تحت تأثیر فشار و حرارت محکم شده است ورق های مسطح با ابعاد معین را به وجود می آورند دراین روش ذرات به دو صورت قرار میگیرند یا درجهت طول تخته یا عمود بر آن در جهت تخته بودن ذرات موجب بهتر بودن خواص مکانیکی میشود .
تخته ها ممکن است یکدست باشند که در آنها ذرات در تمام طول تخته دارای ابعاد تقریباً برابرند . ممکن است تخته ها سه طبقه و به صورت ساندویچ ذرات باشند در دو سطح خارجی دارای ذرات ریزتر و در وسط دارای ذرات درشت هستند به علت ریز بودن ذرات در سطح خارجی فشرده ترند بنابراین در دو طرف سطح خارجی دارای جرم حجمی بیشتر هستند و این تفاوت موجب میشود که در ضخامت تخته خواص ناهمگنی وجود داشته باشد ولی در عین حال از تاب خمشی بالاتری برخوردار باشد ( تصویر شماره 14 )0
تخته فیبرها : ضخامت آنها بیش از 5/1 میلی متر و کمتر از نئوپان است و از به هم فشردن الیاف ، خاک اره ، تار و برگه های بریده چوبی و ... با چسب و پرس به وجود می آیند .
تخته فیبرها باد نمیکنند جمع نمیشوند و سخت و بادوام هستند برای افزایش مقاومت و ضد آب کردن و ایجاد سایر خواص مطلوب موادی مانند پارافین ، ضد آتش ها و ضد حشره به خمیر آن می افزایند این محصول در انواع صلب ، نیمه صلب و با وزن ویژه کم ، متوسط و زیاد وجود دارد نوع نازک انها برای روکش و انواع ضخیم تر برای تقسیم فضای ساختمان و انواع سبک وزن برای عایق های حرارتی و صوتی در ساختمان مصرف میشود .
صفحات چوب ـ سیمان : طرز تهیه این نوع صفحات به این گونه است که مواد اولیه را که شامل خرده چوب و پودر 20% و گروهی از مواد شیمیایی میباشد با هم مخلوط میکنند و سپس به وسیله کانالهای حرارتی و پرس به صورت صفحاتی در ابعاد مورد نظر در می آیند که دارای خواص زیر میباشند :
این صفحات در برابر آتش کاملاً مقاوم هستند ( ا زتمام صفحات چوبی در مقابل آتش مقاومتر ند )
در برابر قارچ های چوب کاملاً مقاوم اند .
در برابر آب و رطوبت ، پوسیدگی سرما ویخبندان کاملاً مقاوم هستند ( میزان جذب آب تقریباً صفر است )
عایق صدا و حرارت میباشند .
نسبتاً سبک هستند و در اکثر قسمت های ساختمان قابل مصرف هستند .
قابلیت چسب زنی ( با چسب چوب ) و همچنین نصب بر روی آجر و بتن را دارند همچنین سطح خارجی آنها را میتوان با هرگونه رنگ وبتونه پوشاند .
از نظر اتصالات تمام قابلیت های چوب را دارند همچنین قابل میخ زدن و پیچ کردن هستند .
کانتکس : ساقه های نی به وسیله ماشین به حالت موازی بین دسته سیم های گالوانیزه قرار میگیرند و تحت فشار در ضخامت های مختلفی بافته میشوند از این محصول برای ساخت دیوار ، سقف کاذب . مانند اینها سود میجویند .
کانتکس یکی از مصالحی است که عایق حرارت و صوت و مقاون در برابر آتش سوزی میباشد تخته های کانتکس بر روی تیرهای آهنی و چوبی و تیرچه های بتنی به سهولت قابل نصب میباشند و آنها را به وسیله آمیخ یا پیچ به راحتی بر روی هر سطحی به عنوان عایق میتوان نصب کرد .
آندولین : سقف پوشی است موج دار ، متشکل از الیاف گیاهی و مواد شیمیایی و مصنوعی اشباع شده با قیر که در حرارت 180 درجه سانتی گراد سخت شده است آندولین یکی از مصالحی است که عایق حرارت و رطوبت و الکتریسته میباشد و در برابر یخبندان مقاوم است .
تخته های گلولام : ساختمان سازی با قطعاتی که از چوب درخت بریده میشوند محدودیت هایی در مورد شکل ، فرم و اندازه دارد روش نوینی برای برطرف کردن این محدودیتها ابداع شده و آن ساختن تخته های گلولام از قطعات کوچک چوب است .
با استفاده از تیرها و قطعات گلولام میتوان تیر ها و قطعات چوبی خم شده ( انحنادار ) چوب های با اندازه های بلند ، قوس های چوبی دو یا سه مفصله و دیگر ساختارهای چوبی را به وجود آورد .
معایب چوب :
به طور کلی عواملی که ارزش تجاری چوب را پایین می آورند معایب چوب نام دارند که ممکن است کارکردن با چوب مشکل کنند یا مقاومت باربری آن را کاهش دهند یا طول عمر آن را کم کنند یا شکل ظاهری آن را زشت نمایند که به دو دسته تقسیم میشوند .
معایب رویش درخت ( هنگام رویش درخت )
معایب بعد از قطع درخت و تهیه الوار
معایب هنگام رویش درخت :
گره ها : گره ها عبارتند از آثاری که از جوانه های نابجا ، یا شاخه هایی که ممکن است در قسمت های مختلف درخت وجود داشته باشند گره ها ممکن است مرده باشند که معمولاً تیره رنگند و به سایر قسمت ها متصل نیستند و عیناً مانند یک جسم خارجی عمل میکنند و یا زنده اند که روشن اند و به قسمت های مجاور متصل اند گره های مرده تا حد زیادی از مرغوبیت چوب میکاهند و مقاومت های مکانیکی به خصوص تاب خمشی را میکاهند در اره کشی روکش سازی ، لایه گیری رنده و پرداخت مشکل ایجاد میکنند و باعث افزایش معایب واکشیدگی و هم کشیدگی ، تغییر شکل و ترک خوردن و ... میشوند .
در قطعاتی که در معرض سائیدگی هستند ایجاد ناهمواری میکند ( نظیر پارکت های چوبی ) که علت آنها تفاوت جنس گره با سایر قسمت هاست .(تصویر شماره 17 )
تغییر جهت تارهای چوب : ممکن است الیاف چوب کمی زاویه داشته باشند ( کج تار ) و یا آنکه موازی محور باشند ولی به آن دور یا نزدیک باشند ( موج دار )
به طور کلی کج تاری مقاومت مکانیکی به خصوص تاب ضربه ای چوب را کاهش میدهد و در هنگام برش و پرداخت ریش ریش میشوند این چوب ها بعد از استحصال ، قابلیت پرداخت خوبی ندارند و به زحمت رنده میشوند ولی اگر زاویه آنها خیلی کم باشد برای روکش ها مصرف میشوند .
ترک ( شکاف و گسیختگی ) : منشاء ترک بیشتر تغییر شرایط محیطی میباشد و به صورت های گوناگون است .
ترک مرکزی میتواند روی یک سطح یا مارپیچی باشد فضای بین دو حلقه چوب که متحدالمرکز هستند نوعی ترک داخلی است که در جهت تنه درخت و حلقه های سالانه است ترک های متحدالمرکز ممکن است قوسی شکل یا متحد المرکز باشند ترک های ناشی از یخ زدگی ترک های باز طولی هستند .
ترک های معمولی در اثر خشکی سطح به وجود می آید و در همه گونه های چوب موجود است به نظر میرسد وقتی چوب زیر نقطه اشباع الیاف میرسد خشک میشود و ترک میخورد .
ترک های برق گرفتگی روی پوسته درخت و تا نزدیکی مغز درخت پیش میروند این پدیده به علت وارد آمدن جریان شدید برق به وجود می آید در این حالت پوست برای التیام محل ترک خورده به داخل نفوذ میکند ( تصاویر شماره 18-21)
پیچ خوردگی درخت : درخت هایی که تنها یک طرف آنهاشاخه دارد و درختهای کنار جنگل در اثر وزش باد میپیچند لبه های الوار و تنه این درخت ها بعداز خشک شدن متنافرند ( تصویر شماره 22 )
یکطرفه روئیدن درخت :
( رشد غیر مرکزی ) : در جاهایی که باد از یک سو می وزد و در اثر وزش باد چوب سست میشود و دایره های عمر درخت از هم دورتر است و مقطع آن بیضی است و بعد از خشک شدن تاب برمیدارد .
اعوجاج : اعوجاج در حلقه های سالیانه به صورت نوعی ناهنجاری در حلقه های سالیانه که غیر یکنواخت رشد میکنند و به شکل دایره نیستند بلکه موج دار هستند دیده میوشد تخته های تهیه شده از آنها سطح نامنظمی دارند ( تصویر شماره 22 )
روی هم افتادگی : درخت زخمی شده سعی در پوشاندن محل جراحت میکند و پوست جدید جراحتهای آن را می پوشاند اگر این زخم ها عمیق باشند موجب پوسیدگی میشوند ( تصویر شماره 22 )
دو مرکزی بودن : درختی را که از تنه ببرند پاچوش میزند ، پاجوش ها کم کم ضخیم میشوند و به همدیگر می چسبند و مثل یک درخت رشد میکنند چوب چنین درختی همسان کار نمی کند ( تصویر شماره 22 )
آفات چوب :
قارچ ها و میکر ارگانیسم ها : زیان ها و خسارت ناشی از قارچ ها بر چوب گسترده است رنگ غیر طبیعی و پوسیدگی چوب عمدتاً ناشی از قارچ ها ست ، قارچ ها ساده ترین ارگانیسمهای گیاهی هستند که از سلولهای و چوب تغذیه میکنند چوب با 20% رطوبت یا کمتر یا چوبی که در آب قرار دارد و یا در معرض سرما قرار دارد دچار پوسیدگی نمیشود پوسیدگی چوب ها با از بین رفتن قارچ ها و خشک شدن چوب متوقف میشود ( تصویر شماره 23و24 )
حشرات :
خسارات ناشی از حشرات ( اغلب به صورت حفر سوراخ ) هم درختان زنده و هم چوب درختان مرده را تحت تأثیر قرار میدهد . بیشتر خسارتهایی که درختان در حال رشد را تحت تأثیر قرار میدهد ناشی از سوسک های زیر پوستی درخت و... است که گونه های فراوانی دارند ( تصویر شماره 25 و 26 )
از جمله دیگر حشراتی که چوب را تحت تأثیر قرار میدهند موریانه ها هستند که به چوب خشک در ساختمان ها و سازه ها حمله میکنند .
نرم تنان دریایی نیز ممکن است موجب پوسیدگی های سریع در قسمت های زیر آب سازه های آبی و دریایی شوند .
برای محافظت از چوب در برابر آفات روش های گوناگونی وجود دارد که در بخش محافظت به تفصیل به آنها خواهیم پرداخت .
قابلیت اشتعال چوب :
قابلیت اشتعال چوب نسبت به سایر مصالح بسیار بالاست و این یکی از مهم ترین معایب چوب بشمار می آید امروزه با روش های متعددی میتوان از چوب در مقابل آتش محافظت کرد مانند اندود کردن پوشش های گچی پوشاندن با مواد و رنگ های ضد آتش و اشباع چوب ( در بخش مربوطه به تفصیل توضیح داده شده است ) و رنگ های ضد آتش از بهترین روش ها برای محافظت در برابر آتش هستند که به دسته ه ای گوناگونی مانند سیلیکاتی ، کازئین ، روغنی و ... تقسیم میشوند.
رنگ های سیلیکاتی ویژگیهای ضد آتش فوق العاده ای دارند به طوری که نسوزند و برای مدت زیادی در مقابل آتش مقاومت میمکند و رسانایی گرمایی پایینی دارند و همچنین در برابر آب مقاوم اند .
ترکیبات محافظت کننده در برابر آتش اغلب وقتر که درجه حرارت بالا رود یا ذوب شوند از خود گازهایی متصاعد میکنند که در آن شرایط هم از احتراق جلوگیری میکنند .
حفاظت از چوب
روش های مختلفی برای محافظت چوب از هجوم آفات و آسیب رسانی آنها ، نفوذ رطوبت و آتش سوزی وجود دارد بعضی از این روش ها عبارتند از اشباع کردن چوب با مواد شیمیایی ، پوشاندن چوب با یک لایه از رنگ ، لاک و غیره ، سوزاندن سطح چوب ، قیر اندود کردن چوب و ...
پوشاندن سطح چوب با مواد مختلف :
موادی که در رنگ کردن چوب به کار میروند عبارتند از : ژ
لاک : لاک را در الکل صنعتی حل میکنند و سپس روی سطح چوب سمباده شده میمالند و پس از تبخیر ماده حلال یک ورقه لاک روی چوب میماند .
ورنی ها : صمغ گیاهی یا مصنوعی را با روغن های خشک کننده و سپس باماده فراری مخلوط میکنند و روی چوب میزنند وسپس یک لایه ورنی در اثر اکسید شدن روغن روی چوب به وجود می آید ورنی ها ممکن است مصنوعی باشند مانند پلی استر یا ملامین .
رنگ ها : مواد رنگی را در روغن ها و مواد فراری که نفوذ رنگ را زیاد میکند مانند تربانتین مخلوط میکنند این مواد رنگی عبارتند از اکسیدهای سرب منگنز ، کبالت و ...
بتانه : در بعضی چوب ها که دارای آوندهای درشت بهاره هستند برای جلوگیری از نفوذ زیاد رنگ ها قبل از رنگ زدن سطح آن را بتانه میکنند .
اسنفاده از این پوشش ها علاوه بر محافظت چوب در برابر عوامل مخرب باعث آشکار شدن زیبایی های چوب و پدیدار شدن نقش های آن میشود .
باید در نظر داشت چوب هایی خوب رنگ میگیرند که سطح آنها فاقد آوند باز باشد و چگالی کمی داشته فاقد گره ، عیوب و قارچ ها باشند و چوب باید کاملاً خشک باشد رنگ های قسمت هایی که در برابر آفتاب هستند باید به گونه ای باشد که در اثر تابش آفتاب فاسد نشوند .
اشباع چوب
هدف از اشباع چوب آن است که دوام چوب بالا رود و همچنین بعضی از معایب آن مانند قابلیت بالای اشتعال را از بین ببرد و در ضمن تاب مکانیکی قطعه هم بالا رورد این عمل بیشتر برای ساخت تراورس های راه آهن و شمع های تلگراف استفاده میشود .
خواصی که ماده اشباع کننده باید داشته باشد عبارتند از :
- برای موجودات مخرب چوب ، سمی و کشنده باشد ولی موجب تخریب مواد اصلی چوب نشود وب رای محیط زیست مصر نباشند
- دارای اثرات جنبی شدید برای انسان نباشد .
- قابلیت هدایت حرارتی و الکتریکی چوب را افزایش ندهد .
- قابلیت نفوذ خوبی در چوب داشته باشد .
- خواص مکانیکی و استحکام چوب را افزایش دهد ( با حداقل کاهش ندهد )
- با فلزات استفاده شده ( میخ و پیچ و ... ) ترکیب نشود
- به وسیله آب شسته ، در اثر گرما تبخیر و در اثر عوامل جوی تجزیه نشود .
روش های اشباع :
چوب ها به وسیله مواد حاصل از تقطیر زغال سنگ ( گودرون ) و سایر مواد شیمیایی مشابه به روش های زیر اشباع میشوند :
با فشار : دراین روش کیفیت بهتر و مقرون به صرفه است ابتدا با فشار شیره گیاهی از الیاف خراج میشود و سپس با تزریق گودرون و یا مواد شیمیایی دیگر که جایگزین شیره گیاهی میشود آن را اشباع میکنند .
بدون فشار : مانند برس زدن فرو بردن افشاندن ، خیساندن . در این روش فقط سطح چوب اشباع میشود . گران تر از روش اول است .
سوزاندن سطح چوب : در این روش سطح نازکی از چوب را میسوزانند که موجب حفاظت آن میشود البته نسبت به سایر روش ها بسیار ابتدایی و ضعیف است .
موارد استفاده چوب در ساختمان چوب در سازه و اسکلت ساختمان :
چوب به عنوان یکی از مصالح ساختمان در اسکلت و اعضای باربر ساختمان ، تیر و شمع و غیره بکار میرود .
چوب به عنوان مصالح کمکی :
از جمله کاربردهای چوب در کارهای کمکی مانند قالب بندی و چوب بست است برای این کار از چهار تراش ، تیر گرد و تخته سود میجویند بهترین نوع برای قالب بندی نوع نراد است که چوبی نرم و قابل انعطاف از نوعی کاج میباشد .
برای سطح بتن نمایان ، چوب قالب باید کاملا ً تمیز و پرداخت شده باشد میتوان از چوب های مصنوعی و از انواع تخته های با روکش پلی مری که برای همین منظور تولید میشوند استفاده کرد .
چوب به عنوان مصالح
برای معماری داخلی :
چوب یکی از بهترین مصالح برای ساخت پوشش ها درها و پنجره ها و تزئیناتی که در داخل ساختمان به کار میروند میباشد که در زیر به انواع آن اشاره میشود :
پوشش های چوبی
از گذشته های دور در مناطقی که چوب مرغوب و فراوان در دسترس بوده است قسمت های مختلف ساختمان ها از جمله کف ، بدنه و سقفغ آنها را با چوب میپوشانده اند امروزه نیز پوشش های چوبی به اشکال و شیوه های گوناگون متداول است در پوشش های چوبی از نرم چوب ها و سخت چوب ها در نقش ها و رنگ هایی متفاوت استفاده میشود پوشش های الواری ، نواری ، پارکت و بلوک چوبی هستند .
درها و پنجره های چوبی
چوبی که در ساخت در ، پنجره ، نرده و نظایر اینها بکار میرود باید از انواعی نظیر کاج و صنوبر خشک و فاقد شیره گیاهی و ترجیحاً عمل آمده باشد .
اتصالات پنجره های چوبی باید از نوع کام و زبانه باشد قاب پنجره باید به دیوار محکم شده باشد پنجره های چوبی خارجی باید در محلی قرار گیرند که از بارش برف وباران در امان باشند .
درهای چوبی با پوشش های فیبری ، تخته چندلایی یا نئوپان باید با استفاده از شبکه های چوبی یا دیگر مصالح و چسب مناسب ساخته شوند .
تیغه های جداکننده چوبی
تیغه های جداکننده چوبی که برای تقسیم فضاهای داخلی ساختمان اجرا میشوند باید به نحوی مطمئن به کف ، سقف و دیوارهای اطراف مرتبط گردند تا از استحکام کافی برخوردار باشند .
کارهای چوبی تزئینی :
اجرای کارهای چوبی تزئینی نظیر نرده ها و دست اندازها ، پله های چوبی و کمدهای دیواری به دست افراد مجرب و با دقت بالایی انجام شود در ساخت کارهای تزئینی چوبی باید از بهترین مصالح استفاده شود چوب درختان گردو ، بلوط ، زبان گنجشک ، راش ، کاج ، صنوبر ، برای اینگونه کارها بسیار مناسب میباشد ( تصویر شماره 27 )
اتصالات چوب
اتصالات چوبی :
انواع مختلفی دارد که شامل اتصال به طریقه دم چلچله ا ی ، کام و زبانه ، نیم و نیم و کلیدی میباشد ( تصویر شماره 28 )
میخ ، پیچ و سایر وسایئل اتصال قطعات برای اتصالات چوب باید از نوع زنگ نزن با روی اندود باشند ، وجود موادی که در عمل آوردن ، اشباع و یا حفاظت چوب به مصرف میرسند به ویژه موادی که برای ضد آتش کردن چوب بکار برده میشوند در نقاط مرطوب سبب خوردگی فلزات میشوند از این رو دراین گونه موارد باید برای به حداقل رساندن فساد پیش بینی های لازم صورت گیرد .
میخ ها و پیچ ها انواع و اندازه های گوناگون دارند که بسته به شرایط ، اندازه قطعات و محل اتصال ( برای سقف ، کف ، در و دیوار ، پنجره ، اسکلت فلزی ، نازک کاری و ... ) مورد مصرف قرار میگرند همچنین برای محافطت میخ یا پیچ و جلوگیری از تأثیر متقابل آن بر چوب میخ هایی با روکش مس ، روی ، آلومینیوم ، استیل ،کادیوم ساخته شده است .
چیب ها :
مسخصات چسب خوب :
- سطح چوب را مرطوب کند .
- پس از خشک شدن باید قدرت چسبندگی بین ذرات آن زیاد شود تا در مقابل نیروهای وارده مقاومت کند .
- پس از خشک شدن به اندازه کافی خاصیت ارتجاعی داشته باشد تا در مقابل هم کشیدگی چوب در اثر تغییرات رطوبت پایداری کند
- دارای غلظت مناسب باشد تا در تمام سطح چوب به خوبی پخش شود .
- خاصیت چسبندگی خود را تا مدت طولانی حفظ کند .
انواع چسبهای چوب ، که شامل چسب آلبومن خون ، چسب پروتئین گیاهی و چسب نشاسته گیاهی ، چسب ماهی ، چسب های معدنی ، چسب های مصنوعی ، چسب های حیوانی ( این چسب ها ضد رطوبت نیستند و به سرعت خشک میشوند ) و چسب کازئین میباشد .
حمل و نقل و نگهداری
بارگیری حمل و باراندازی انواع مصالح چوبی باید با دقت انجام شود تا ضایعات به حداقل ممکن برسد مصالح چوبی باید در محل تمیز و سر پوشیده جدا از هم دسته بندی شوند و از تماس آنها با خاک ، مواد مضر ، رطوبت ، یخ وبرف جلوگیری شود انبار مصالح چوبی باید دور از آتش و مواد قابل اشتعال بوده و برای اعلام و اطفای حریق احتمالی در آن تدابیر لازم اتخاذ شده باشد باید جلوگیری از حمله ور شدن موجودات زنده به مصالح چوبی به ویژه چوب های خام و عمل نیامده ، محل انبار از تهویه کافی برخوردار باشد . باید در صورت نیاز هر چند یکبار با مواد ضد عفونی کننده و حشره کش ابنار را سم پاشی کرد .

جدول شماره (1)بعضی گونه های درخت و کاربرد آنها ( سخت چوبها )
نام چوب وزن رنگ و بافت مقاومت کاربرد
سخت چوب توسکا سبک توسکای قرمز از سفید به صورتی کمرنگ مایل به قهوه ای تغییر میکند مقاومت کم و نرمی متوسط اثاثیه رنگ شده و کابینت سازی
زبان گنجشک سنگین رنگ روشن ـ رگه های آشکار مقاومت بالا برای نازک کاری بسیار عالی دسته کالا و لوازم ورزشی پانل ها و تزئینات داخلی
زیرفون متوسط مغز آن قهوه ای روشن و چون آن تقریباً سفید ـ بافت ساده و نرم نرم است ایده آل برای تخته های نقاشی و کابینت سازی
راش متوسط رنگ چوب مایل به قرمز است سخت ، محکم و بادوام اثاثیه ، کف سازی ، نازک کاری های داخلی
غان ( توس ) سنگین زرد و قرمز بافت مناسب سختی ، استحکام و مقاومت مناسب کابینت و درسازی
گیلاس سنگین قهوه ای قرمز ـ دارای بافت مناسب با نقش های زیبا و باشکوه محکم ، چگالی و قوی مبلمان
نارون قرمز سنگین زرد عسلی ـ بافت ملایم متوسط نازک کاری های رنگی طبیعی را به خوبی به خود میگیرد
افرا سنگین قرمز و سفید سخت ، چگال وبادوام با مقاومت بسیار بالا اثاثیه ، کف پوشها ، پله های عبوری و درها و ترده ها
بلوط سنگین قرمز و سفید سخت قوم و محکم تیرها و ستون های ساختمان پارکت ، نرده ، پانل ، اثاثیه
سپیدار سنگین مرکز آن قهوه ای مایل به زرد چوب ان سفید تیره است بافت نرم نرم است پانل های چسبنده تزئینات داخلی کابینت سازی
گردو سنگین مغز آن قهوه ای تیره با کنتراست زیاد است و چوب آن روشن تر است گردو با برش مسطح و شیوه های دیگر نقش های بسیار زیبایی می آفریند سخت و بادوام انواع محتلفی دارد و به خاطر زیبایی بافت و رگه های آن برای خلق و اجرایی آثار معماری بی نظیراست اثاثیه ، پارکت ، نرده ، در و پنجره و روکش

جدول شماره (2) بعضی گونه های درخت و کاربرد آنها ( نرم چوبها )
نام چوب وزن رنگ و بافت مقاومت کاربرد
سخت چوب خانواده کاج سبک رنگ اغلب آنها سفید به رنگ کاهی روشن نرم کیفیت نازک کاری و اره کردن مناسبی دارد پانل ، تزئینات داخلی و خارجی درب و پنجره قالب بندی بتن
خانواده صنوبر سبک بافت زیبا متوسط خوب رنگ میگیرد نازک کاریهای داخلی تخته های ساختمانی
اسپروس سبک مستحکم و پایدار سنعت هواپیماسازی در و پنجره پ