دانلودمقاله اساس (اصول ) NTFS

 
سیستم پرونده NT مجموعه ای از عملکرد ، قابلیت اعتماد و سازگاری را مهیا می کند که در سیستم پرونده FAT یافت نمی شود . این سیستم طوری طراحی شده که اعمال پوشه استاندارد از جمله خواندن ، نوشتن و جستجوی و حتی اعمال پیشرفته ای چون بهبود سیستم پوشه را بر روی فضای زیادی از دیسک به سرعت انجام می دهد .
با فرمت کردن یک نسخه با سیستم پرونده NTFS و چندین پوشه دیگر و یک جدول پوشه اصلی (MFT ) ایجاد می شود که شامل اطلاعاتی راجع به تمام فایل ها و پوشه های موجود در نسخۀ NTFS می باشد . اولین اطلاعات بر روی نسخۀ NTFS ، بخش راه اندازی سیستم است که از 0 شروع شده و می تواند تا 16 نیز ادامه یابد . اولین پوشه بر روی نسخۀ NTFS ، جدول پوشه اصلی است ( MFT ) . شکل زیر طرحی از یک نسخۀ NTFS را نشان می دهد در زمانی که فرمت کردن به پایان رسیده.
این بخش اطلاعاتی راجع به NTFS را در بر دارد . عناوین مورد بحث شامل عناوین زیر است :
ـ بخش راه اندازی سیستم NTFS
ـ جدول پرونده اصلی NTFS (MFT )
ـ انواع پرونده های NTFS
ـ ویژگی های فایل NTFS
ـ فایل های سیستم NTFS
ـ چندین جریان دادۀ NTFS
ـ فایل های فشرده NTFS
ـ فایل های رفرشده EFS ، NTFS
ـ استفاده از EFS
ـ دستور اینترنال EFS
ـ ویژگی EFS
ـ پی آمدهای EFS
ـ فایل های یدکی NTFS
ـ قابلیت بازیافت و تمامیت دادۀ NTFS
سیستم پرونده NTFS شامل ویژگی های امنیتی مورد نیاز برای سرورهای فایل و کامپیوترهای شخصی گران قیمت در یک محیط متحد است . سیستم پرونده NTFS همچنین کنترل دستیابی به داده و امتیاز مالکیت را که برای تمامیت داده های مهم بسیار حائز اهمیت است را حمایت می کند . هنگامی که پوشه های به اشتراک گذاشته بر روی یک کامپیوتر با ویندوز NT دارای مجوزهای خاص هستند ، فایل ها و پوشه های NTFS بدون به اشتراک گذاشتن می توانند مجوز داشته باشند . NTFS تنها فایل بر روی ویندوز NT است که به شما این امکان را می دهد که مجوز ها را برای فایل های اختصاصی تعیین کنید. سیستم پرونده NTFS یک طرح ساده اما در عین حال قدرتمند دارد . اساساً ، هر چیزی بر روی نسخۀ یک فایل است و هر چیزی در یک فایل ، یک ویژگی است ، از ویژگی داده ، تا ویژگی امنیتی و ویژگی نام فایل . هر بخش در نسخه NTFS که اختصاص یافته باشد به یک فایل متعلق است . حتی سیستم پرونده متادیتا ( اطلاعاتی که به تنهایی سیستم پرونده را توصیف می کند ) نیز بخشی از یک فایل است .
تازه های NTFS5 (WINDOWS 2000 )
رمزگذاری ـ سیستم رمزگذاری فایل ( EFS ) ، فن آوری رمزگذاری فایل هسته ای را مهیا می کند که فایل های رفر گذاری شده را بر روی نسخه های NTFS ذخیره می کنند . EFS فایل ها را از دسترس مزاحمان دور نگه می دارد ، کسانی که ممکن است دسترسی غیر مجاز به داده های ذخیره شده نفوذ پذیر را پیدا کنند .
سهمیه های دیسک ـ ویندوز 2000 از سهمیه های دیسک برای نسخه های NTFS پشتیبانی می کند . شما می توانید از سهمیه های دیسک برای بازبینی و محدود کردن فضای دیسک استفاده کنید .
مراحل تجزیه دوباره ـ مراحل تجزیه دوباره ؛ موارد جدیدی در NTFS هستند که می توانند برای فایل ها و پوشه های NTFS به کار برده شوند . یک فایل یا پوشه که شامل مرحلۀ تجزیه دوباره است نیاز به رفتارهای اضافی دارد که در سیستم پرونده اصلی وجود ندارد . مراحل تجزیه دوباره فایل توسط بسیاری از ویژگی های انبار جدید در ویندوز 2000 مورد استفاده قرار می گیرد که شامل مراحل تنظیم نسخه است .
مراحل تنظیم نسخه ـ مراحل تنظیم نسخه ، موارد جدیدی از NTFS هستند . بر اساس مراحل تجزیه دوباره ، مراحل تنظیم نسخه اجازه پیدا می کنند که دستیابی به ریشۀ یک نسخه محلی را به ساختار پروندۀ یک نسخۀ محلی دیگر پیوند دهند .
فایل های یدکی ـ فایل های یدکی به برنامه ها امکان ایجاد فایل های بسیار بزرگتر را می دهند اما فضای دیسک را فقط به حدی که لازم است مصرف می کنند .
ردیابی لینک توزیع شده ـ NTFS یک سرویس ردیابی لینک را مهیا می کند که از میان برهای فایل به خوبی لینک های OLE در پوشه های مرکب نگهداری می کند .
بخش راه اندازی سیستم
جدول 1-5 بخش راه اندازی یک نسخۀ فرمت شده با NTFS را نشان می دهد . زمانی که شما یک نسخۀ NTFS را فرمت می کنید ، برنامۀ فرمت اولین 16 بخش را به بخش راه اندازی و بخش خود راه انداز اختصاص می دهد .
جدول 1-5 بخش راه اندازی NTFS
بر روی نسخه های NTFS فیلدهای داده که از BPBپیروی می کنند BPB توسعه یافته را شکل می دهند . داده بر روی این فیلدها Ntldr را قادر به پیدا کردن جدول فایل اصلی می کند . در شروع ویندوز .
بر روی نسخه های NTFS ، MFT در بخش از پیش تعریف شده واقع نشده ، همچون نسخه های FAT32 ، FAT16 . به همین خاطر ، MFT می تواند انتقال داده شود ، اگر یک بخش بد در این محل نرمال وجود داشته باشد . با این وجود اگر داده معیوب باشد ، MFT نمی تواند تعیین مکان کند و ویندوز NT / 2000 وانمود می کند که نسخه فرمت نشده است .
مثال های زیر بخش راه اندازی یک نسخۀ فرمت شده NTFS را در حین اجرای ویندوز 2000 نشان می دهد .
نتیجه چاپی در این سه بخش فرمت شده است :
ـ بایت های 0A×0-00×0 هدایت پردازنده به بخش دیگر برنامه و OEM ID هستند .
ـ بایت های 53×0-0B×0 ، BPB ، BPB توسعه یافته هستند .
ـ کد باقیمانده ، کد خود راه انداز و انتهای نشان گر بخش است .
جدول زیر فیلدهای موجود در BPB ، BPB توسعه یافته بر روی نسخه های NTFS نشان می دهد . فیلدها درB×0 ، 0D×0 ،15×0، 18×0 ، 1A×0 ، 1C×0 آغاز می شوند و بر روی نسخه های FAT16 ، FAT32 هماهنگ می شوند . نسخه های ساده با داده های این مثال مطابقت می کنند .
نام فیلد (رشته )
بایت در بخش
هر بخش در هر دسته
بخش های ذخیره شده
همیشه 0
توسط NTFS استفاده نمی شود
توصیف گررسانه
هر بخش در هر مسیر
تعداد شبکه
بخش های نهان
توسط NTFS استفاده نمی شود
توسط NTFS استفاده نمی شود
بخش های کلی
تعداد دسته های اصلی برای پوشه
MFT
تعداد دسته های اصلی برای پوشه
MFT Mirr
هر دسته در هر بخش ثبت فایل
هر دسته در هر گروه فهرست
شماره سریال نسخه
حفاظت از بخش راه انداز
به خاطر این که یک سیستم عمل کننده برای دستیابی به یک نسخه به بخش راه انداز تکیه می کند ، پیشنهاد می شود شما ابزارهای اسکن دیسک همچون chkdsk را مرتب اجرا نمایید . علاوه بر تهیه کپی پشتیبانی از تمام فایل ها برای حفاظت در برابر از دست دادن داده ها ، اگر نمی توانید به یک نسخه دست یابید .
جدول پوشه اصلی ( MFT ) NTFS
هر فایلی بر روی نسخۀ NTFS توسط یک مدرک ( رکورد ) در یک فایل خاص به نام جدول پوشه اصلی ( MFT ) نمایش داده می شود . NTFS ، اولین 16 ثبت از جدول را برای اطلاعات خاص ذخیره می کند . اولین ثبت از این جدول خود جدول فایل اصلی را شرح می دهد که با یک ثبت کپی MFT دنبال می شود . اگر اولین ثبت MFT خراب شد ، NTFS برای پیدا کردن فایل کپی ، همانی که اولین ثبت همانند اولین ثبت از MFT است ، اولین ثبت را می خواند . محل قرار گرفتن بخش های داده برای هر دو فایل کپی MFT ، MFT در بخش راه انداز ثبت شده است . یک کپی از بخش راه انداز در مرکز اصلی دیسک قرار می گیرد . سومین ثبت از MFT فایل ثبت است (Log ) که برای بازیافت فایل مورد استفاده قرار می گیرد . هفدهمین ثبت و ثبت های زیر از جدول فایل اصلی برای هر فایل و فهرستی هستند .
مثالی ساده از ساختار MFT
جدول فایل اصلی مقدار شخصی از فضا را برای هر ثبت فایل در نظر می گیرد . ویژگی های هر فایل در بخش مشخص شده در MFT نوشته می شود . فایل ها و فهرست های کوچک ( به ویژه 1500 بایت یا کوچکتر ) مثل فایلی که در شکل بعد نشان داده شده می توانند در درون ثبت جدول فایل اصلی قرار بگیرند .
شکل 2-5 ثبت MFT برای فهرست یا فایل های کوچک
این طرح به دسترسی فایل سرعت می بخشد ، در نظر بگیرید ، برای مثال ، سیستم پرونده FAT را که برای فهرست کردن نام ها و آدرس های هر فایل از جدول تعیین فایل استفاده می کند . ورودی فهرست FAT شامل یک فهرست به جدول تعیین فایل است .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 56   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مفهوم پرتفولیو یا پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری)

مفهوم پرتفولیو یا پرتفوی (سبد سرمایه‌گذاری)

معنی‌ ساده ‌واژه ‌پرتفولیو ‌سبد ‌سرمایه‌گذاری‌ بطور‌ عام ‌و سبد‌ سهام‌ بطور‌ خاص عبارت از ‌ترکیب‌ دارایی‌‌‌‌های‌ سرمایه‌گذاری‌ ‌شده‌ توسط‌ یک سرمایه‌‌گذار‌، اعم از فرد ‌یا‌ نهاد ‌است. به لحاظ‌ فنی‌، یک‌ سبد ‌سرمایه‌‌گذاری‌‌، مجموعه‌ ‌کامل دارایی‌های‌ حقیقی‌ و مالی ‌‌سرمایه‌گذار را ‌در بر‌می‌گیرد. در اینجا ما دارایی‌های مالی را مورد نظر داریم. اغلب مردم، از روی برنامه و علم، یا از روی تصمیم‌های غیرمرتبط به هم، سبد از دارایی‌ها (هم حقیقی و هم مالی) دارند. مطالعه همه جوانب پرتفولیو، را می‌توان «مدیریت پرتفولیو» توصیف نمود. مارکویتز

مارکویتز نخستین کسی بود که یک معیار خاص برای ریسک سبد سهام تدوین نمود و بازده منتظره و ریسک یک سبد سهام را استخراج نمود. مدل او برپایه‌ی مشخصه‌های بازده منتظره و ریسک اوراق بهادار بنا شده و در اصل، یک چارچوب نظری برای تحلیل گزینه‌های «ریسک و بازده» است. سبد سرمایه‌گذاری کارا سبدی است که در یک سطح معین ریسک، دارای بیشترین بازده است؛ یا دارای کمترین ریسک به ازای یک سطح معین بازده است.

بازده منتظره سبد سهام (سبد سرمایه‌گذاری)

بازده منتظره یک سبد سهام، به صورت میانگین موزون بازده منتظرة سهام منفرد به سادگی محاسبه می‌شود. مقدار وزن‌ها براساس نسبت مبالغ سرمایه‌گذاری شده در مورد هر سهم به کل مبلغ قابل سرمایه‌گذاری، بدست می‌آید. و مجموع اوزان، یک فرض می‌شود.

ریسک سبد سهام (سبد سرمایه‌گذاری)

دیگر محاسبه مدل پایه‌ای سبد سهام، عبارتست از ریسک سبد سهام؛ در مدل مارکویتز، ریسک سبد سرمایه‌گذاری با واریانس (یا انحراف معیار) بازده سبد سرمایه‌گذاری اندازه گرفته می‌شود.

در این نقطه است که بنیاد نظریه نوین پرتفولیو، پدیدار می‌شود و به این شکل قابل بیان است:

اگر چه بازده منتظره یک سبد، میانگین موزون بازده سهام منفرد درون آن است، لیکن ریسک سبد سهام (که بوسیله واریانس یا انحراف معیار اندازه‌گیری می‌شود) میانگین موزون ریسک‌های سهام منفرد درون آن «نیست» به زبان ریاضی،

عوامل دیگر بر سرمایه‌گذاری

سرمایه‌گذاران باید الزامات و پیامدهای بازار کارا EMH را در تصمیم‌های سرمایه‌گذاری ملحوظ قرار دهند.

یک بازار کارا چنین تعریف می‌شود: بازاری که در آن قیمت اوراق بهادار بطور تمام و کمال همه اطلاعات معلوم را سریعاً و دقیقاً منعکس می‌نماید.

شرایطی که یک بازار کارا را تضمین می‌نمایند به این صورت قابل بیان است: سرمایه‌گذاران زیادی در رقابتند. اطلاعات وسیعاً در در دسترس بوده و بطور کم و بیش تصادفی تولید و انتشار می‌یابد و سرمایه‌گذاران سریعاً به این اطلاعات واکنش نشان می‌دهند.

در زمینه سنجش کارایی بازار، سه شکل (یا درجه) تجمعی مورد بحث قرار دارند: شکل ضعیف، شکل نیمه قوی، و شکل قوی: شکل ضعیف شامل جذب و ادغام داده‌های بازار است. شکل نیمه قوی، جذب و ادغام همه اطلاعات عمومی و شکل قوی جذب و ادغام همه اطلاعات خصوصی را در برمی‌گیرد.

شواهد دال بر کارایی ضعیف، اعم از آزمون‌های آماری یا قواعد داد و ستدی، فرضیه را قویاً مورد تأیید قرار می‌دهند.

در زمینه کارایی نیمه قوی، آزمون‌های زیادی انجام گرفته که از آن میان، تقسیم سهام، تغییرات در عرضه پول، تغییرات حسابداری، اعلامیه‌های سود نقدی و واکنش به سایر اعلامیه‌های شرکتی را می‌توان نام برد. اگر چه همه مطالعات انجام گرفته متفق القول نمی‌باشند اما اکثر آنها کارایی نیمه قوی را تأیید می‌کنند.

شواهد دال بر شکل قوی، در چارچوب آزمون عملکرد گروههایی قرار می‌گیرد که به اطلاعات «خصوصی» دسترسی داشته و از توانایی مدیران حرفه‌ای برای برتری بر عملکرد بازار برخوردارند. افراد داخلی یا خودی‌ها به وضوح عملکرد خوبی دارند، اگر چه بررسی تصمیمات مدیران صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، نیل به ارزش اضافی را تأیید نکرده است.

اغلب مشاهده‌گران آگاه، شکل ضعیف را پذیرفته و شکل قوی را رد می‌کنند و احساس می‌کنند که بازار به میزان زیادی، از کارایی نیمه قوی برخوردار است. و این، ارزش تحلیل تکنیکی و تحلیل بنیادی سنتی را مورد تردید قرار می‌دهد. اگر چه EMH، مانع سرمایه‌گذار برای عملکرد برتر از بازار نمی‌شود، اما دلالت بر این می‌کند که انجام آن، کاری بسیار دشوار است و سرمایه‌گذار باید کاری بیش از حد معمول انجام دهد.

حتی اگر بازار کارا باشد، مدیران پولی کارهایی در پیش رو دارند که از آن جمله، پر گونه‌سازی سبد سهام، گزینش و بر عهده‌گیری درجاتی از ریسک، برآورد مالیات و هزینه‌های معاملاتی، را می‌توان نام برد.

نسبتهای : بنظر می‌رسد که سهام دارای پایین از عملکردی برتر نسبت به سهام دارای  بالا در دوره‌های سالانه برخوردارند و این برتری پس از تعدیل، براساس ریسک و اندازه حفظ می‌شود.   

سطوح تجمع کارایی بازار کارا و اطلاعات همراه با هر یک

EMH، پیامدها و الزاماتی نیز برای تحلیل بنیادی دارد که در پی تخمین ارزش ذاتی یک سهم و اتخاذ تصمیم‌های خرید/ فروش بر مبنای پایینتر بودن/ بالاتر بودن قیمت جاری بازار نسبت به ارزش ذاتی سه می‌باشد.

وظایف شخص سرمایه‌گذار

شخص سرمایه‌گذار پرتفولیو هنوز وظایفی برای انجام در بازار کارا در پیش رو خواهد داشت. این وظایف به صورت حدأقل عبارت خواهند بود از:

1- درجه پرگونه‌سازی (متنوع سازی): اصل بنیادی مدیریت بهینه پرتفولیوی عبارت از متنوع‌سازی یا پر گونه‌سازی پرتفولیو است. شخص باید مطمئن شود که به اندازه صحیح (بهینه) پرگونه‌سازی دست یافته است.

2- تغییرآمیز بودن یا ریسکی بودن پرتفولیو: شخص باید به فراخور نوع و اهداف پرتفولیوی مورد مدیریت به سطح ریسک متناسب با آن پرتفولیو دست یابد، به این معنی که ریسک را بسنجد و جایگاه مناسب را تعیین نماید.

3- نگهداری ریسک در سطح مطلوب: ممکن است ایجاد تغییراتی در پرتفولیو که سطح ریسک را در میزان مورد نظر حفظ نماید ضروری باشد.

4- وضعیت مالیاتی سرمایه‌گذار: سرمایه‌گذاران به میزان بازده دریافتی پس از کسر مالیات علاقمندند. در این رابطه، به موازات در نظر گرفتن گزینه‌های سرمایه‌گذاری، وضعیت مالیاتی ایشان نیز در نظر گرفته شود، پرتفولیوهای معاف از مالیات نیازها و علایق خاص خود را دارند.

5- هزینه‌های معاملاتی: هزینه‌های داد و ستدی (می‌توانند) تأثیر عظیمی بر عملکرد نهایی پرتفولیو داشته باشند. مدیران باید در پی کاهش این هزینه‌ها تا حد عملاً ممکن باشند.

- نسبت‌های پایین

یکی از مفاهیم ماندگار سرمایه‌گذاری، نسبت قیمت به درآمد () می‌باشد. شماری از سرمایه‌گذارا بر این باورند که سهم‌های دارای  پایین، بطور میانگین، بهتر از سهم‌های دارای  بالا عمل می‌کنند. پایه عقلانی این مفهوم شفاف نیست اما باوری پایدار است. «باسو» این موضوع را از طریق رتبه‌بندی سهم‌ها براساس نسبت‌های  آنها و مقایسه عواید گروه سهم‌های با نسبت  بالا، با عواید گروه سهم‌های با نسبت  پایین در پایان دوره یکساله (12 ماهه) پس از خرید، بررسی نمود به دلیل اینکه ، در زمره اطلاعات معلوم قرار داشته و احتمالاً در قیمت منعکس شده است، در صورت کارا بودن بازار، نباید رابطه‌ای بین  سهم و بازده بعدی آن وجود داشته باشد. نتایج بررسی باسو نشان داد که سهم‌های با نسبت  پایین، عملکردی بهتر از سهم‌های با نسبت  بالا داشتند. به علاوه، ریسک به عنوان یک عامل ملحوظ نگردیده بود، پس از تعدیلات مختلف براساس ریسک، باز هم سهم‌های با  پایین عملکردی برتر داشتند. نتایج بدست آمده حاکی از این بود که تأثیر  منحصر به اوراق بهادار دارای «بتاریسک» پایین نیست. سهام دارای  پایین، بدون توجه به مقیاس ریسک مورد استفاده، به ازای کلیه سطوح ریسک، بازده اضافی مثبت معنی‌دار فراهم نمودند. بی‌قاعدگی (و را هنجاری) ، به صورت تببین نشده باقی می‌ماند. هر چند، چنین بنظر می‌رسد تا زمانی که مورد رد واقع نشود، یک استراتژی بالقوه سرمایه‌گذاری که می‌تواند بازدهی برتر از بسیاری از راهکارها فراهم کند، پیشنهاد می‌نماید. برخی مفسرین مشهور، همچنان سرمایه‌گذاری در سهام دارای  پایین را ترویج می‌کنند.

بطور مثال، دیوید در من به سرمایه‌گذاران توصیه می‌نماید که اندرز سرمایه‌گذاران حرفه‌ای را نادیده انگارند و سهام‌‌های دارای  پایین را انتخاب کنند. فرضیه او بر آن است که سهم‌های دارای  پایین ممکن است در حال بدون خواهان باشند. اما اگر از پشتوانه مالی قوی، عواید بالا برخوردار بوده و درآمدهای خود را بهبود بخشند، همواره از عملکرد نهایی خوبی برخوردار خواهند بود.

سرمایه‌گذاران لازم است در پیروی از استراتژی  پایین هشیر باشند. اگر چه یک پرتفوی پرگونه (متنوع)، همچنان که همیشه، انتقادآمیز (بحرانی) است، هواداری سرسختانه از استراتژی  پایین ممکن است به پرگونه سازی غیرمکفی (کاستی در پر گونه سازی) پرتفوی منجر شود. در من همچنین تأکید بر سهام واحدهای بزرگ را در مقابل سهام شرکت‌های کوچک پیشنهاد می‌نماید.

با توجه به برخی شواهدموجود، استراتژی  پایین چه در بازارهای متلاطم و چه در دوره‌های رشد ضعیف اقتصادی بخوبی عمل نمی‌کند. هر چند این سهام ممکن است به دلیل سود نقدی بالاترشان در دوره افول کامل بازار به خوبی عمل نمایند. بطور کلی، استراتژی  پایین باید به عنوان یک استراتژی دراز مدت نگریسته شود که هم در بازارهای خوب و هم در بازارهای بد قابل تعقیب است.

نسبتهای : بنظر می‌رسد که سهام دارای  پایین از عملکردی برتر نسبت به سهام دارای  بالا در دوره‌های سالانه برخوردارند و این برتری پس از تعدیل براساس ریسک و اندازه حفظ می‌شود.

چکیده و توضیح مختصری بر انتخاب پرتفوی و شاخصها و قیمت پایه و قیمت پایه شاخص بوده است.

نحوة انتخاب پرتفوی

برای انتخاب نمودن یک سبد سرمایه‌گذاری کار را به اطلاعاتی کمکی زیاد نیازمند بودم لذا با استفاده از یک روزنامه در مورخ یکشنبه 26/3/87 خرداد ماه قیمت‌های پایانی (آخریت قیمت) و EPS پیشبینی شده برای سال جاری و EPS سال مالی قبل و P/E را به عنوان اطلاعات لازم در آوردم و در پرتفوی و شاخص از آن استفاده نموده‌ام و مبلغ سرمایه‌گذاری بر مبنای 200000000 ریال معادل 20 میلیون تومان می‌باشد.

در مورد شاخصها: برای بدست آوردن شاخصها از اطلاعات کمکی مالی دیگر نیازمندیم که با توجه به نبودن اطلاعات مالی تک تک شرکت‌های انتخاب شده در پرتفوی و نبودن اطلاعات مالی در سایت‌های بررسی کشور توانستم از یک روزنامه دیگر به مورخ چهارشنب 18/2/87 اردیبهشت ماه قبلی استفاده کنم و به عنوان یک مبنا و پایه از آن بهره ببرم.

در مورد قیمت پایه

از انجا که شرکتهای بورسی در زمان انتشار سهام یک قیمت اسمی دارند و در زمان ورود به بورس در تالارها (اصلی- فرعی) یک قیمت پایه همان سال ورود را اعلام می‌نمایند. لذا بدست آوردن قیمت‌های پایه 15 شرکت انتخاب شده پرتفوی کار نه چندان آسانی نبود در حقیقت قیمت‌های پایه در روزنامه‌ها می‌نویسند و در سایت‌ها بورسی موجود نبود و نمی‌دانستم که قیمت‌های پایه فرضاً شرکت ایران خودرو در کدام سال است؟ لذا روزنامه مورخ 18/2/87 را به عنوان قیمت پایه در نظر گرفتم برای بدست آوردن شاخصهای از آن کمک کنم؟

استاد گرامی: در پایان هر دو روزنامه ضمیمه پروژه گردیده شده است.

Pib= شاخص TEPIX

برای b= همان طور که در جزو ارائه شد سال پایه برای این شاخص 69 می‌باشد و pi = 1000 ریال بر مبنای ورود به شرکتهای بورسی به بورس ایران و =9% براساس میزان ریسک شرکتهای بورسی با توجه به اطلاعات موجود در بورس برآورد می‌کنیم.

(جدول 1) 50 شرکت فعال بورس ایران

نماد

نام شرکت

سرمایه

تالار

بکاب

شرکت صنایعجوشکاب یزد

15400000

فرعی

بموتو

موتوژن

113400000

اصلی

پلوله

شرکت گاز لوله

225000000

فرعی

تایرا

تراکتورسازی ایان

900000000

فرعی

تپکو

تولید تجهیزات سنگین هپکو

397800000

اصلی

تکنو

تکنوتار

33000000

فرعی

ثمسکن

سرمایه‌گذاری مسکن

1000000000

اصلی

خاور

ایران خودرو دیزل

1600000000

فرعی

خبهمن

گروه بهمن

3200000000

اصلی

خپارس

پارس خودرو

2000000000

اصلی

خزامیا

زاویاد

1200000000

اصلی

خساپا

سایپا

9654000000

اصلی

خشرق

الکتریک خودرو شرق

105000000

اصلی

حصدرا

صنعتی دریایی ایران

1500000000

فرعی

خکاوه

سایپا دیزل

600000000

فرعی

خودرو

ایران خودرو

6300000000

فرعی

خوسار

محورسازان ایران خودرو

1500000000

فرعی

دپارس

پارس دارو

700000000

فرعی

ستران

سیمان تهران

1093743000

اصلی

سفا رود

کارخانه فارسیت درود

80640000

فرعی

شاراک

پتروشیمی اراک

1200000000

اصلی

شبهرن

نفت بهران

1800000000

اصلی

شزنگ

تجهیز نیروی زنگان

2800000000

فرعی

شسم

تولید سموم علف‌کش

100000000

فرعی

فاذر

صنایع آذر آب

300000000

فرعی

فاراک

ماشین سازی اراک

5400000000

فرعی

فاسمین

کالسیمین

19500000000

اصلی

فالوم

آلومتک

5000000000

فرعی

فباهنر

صنایع مس شهید باهنر

4500000000

اصلی

فسرب

صنایع مس شهید باهنر

9200000000

اصلی

کاذر

فرآورده‌های نسور آذر

1000000000

فرعی

کروی

توسعه معادن روی ایران

8778800000

اصلی

وبشهر

توسعه صنایع بهشهر هلدینگ

18000000000

اصلی

وپارس

بانک پارسیان

600000000

اصلی

وتوس

سرمایه‌گذاری توسعه شهری توس گستر

200000000

فرعی

ولیز

لیزینگ ایران

300000000

فرعی

ونوین

بانک اقتصاد نوین

25000000000

اصلی

جدول 2

ردیف

شرکت

قیمت سهام

شرکت سهام

تعداد سهام خریداری شده

ارزش کل بازار لک پرتفوی

 

t

EPS پیش‌بینی

EPS سال مالی قبل

1

ایران خودرو

1207

2200

2655400

 

87

518

463

2

ایران خودرو دیزل

1399

5000

69950000

 

87

668

729

3

فولاد خوزستان

10670

1700

18139000

 

87

1821

797

4

الکتریک شرق

1668

7000

11676000

 

87

829

845

5

پارس دارو

12878

900

11590200

 

87

2194

2115

6

هپکو

1136

1500

11360000

 

87

409

37

7

سیمان تهران

4625

2000

9250000

 

87

582

510

8

بانک کارآفرین

4271

8000

34168000

 

87

629

700

9

نفت بهران

14040

500

7020000

 

87

3444

3346

10

مس شهید باهنر

1393

12000

16716000

 

87

387

303

11

سرمایه‌گذاری مسکن

2813

10000

28130000

 

87

480

401

12

موتوژن

2839

4000

113560000

 

87

603

691

13

پتروشیمی اراک

4914

2500

12285000

 

87

1383

1095

14

تراکتورسازی

1800

5100

9180000

 

87

600

550

15

چادرملو

11833

801

9479400

 

87

1264

876

P/E

Pi

CI تعداد سهام منتشر شده

شاخص TEPIX

نوع مدت سرمایه‌گذاری

pib

 

b

Pi

33/2

1574

6300000000

69

1000

09/0

بلند مدت

09/2

1444

1600000000

69

1000

09/0

میان مدت

86/5

5942

2192000000

69

1000

09/0

کوتاه مدت بلند مدت

01/2

2382

105000000

69

1000

09/0

میان مدت

87/5

13314

70000000

69

1000

09/0

کوتاه مدت

78/2

1127

397800000

69

1000

09/0

کوتاه مدت

95/7

4208

1093743000

69

1000

09/0

میان مدت

79/6

4449

1050000000

69

1000

09/0

میان مدت

08/4

14881

180000000

69

1000

09/0

کوتاه مدت

60/3

1350

4500000000

69

1000

09/0

بلند مدت

86/5

2711

1000000000

69

1000

09/0

بلند مدت

71/4

2242

113400000

69

1000

09/0

بلند مدت

55/3

4923

1200000000

69

1000

09/0

بلند مدت

00/3

1897

900000000

69

1000

09/0

میان مدت

36/9

10521

2000000000

69

1000

09/0

میان مدت

(جدول 3) میانگین حسابی

نام شرکت

شاخص قیمتی بی‌وزن

شاخص قیمتی با وزن برابر ارزش بازار سهام

شاخص قیمتی با وزن برابر

   

ایران خودرو

66/84=15÷1270

97/36= (1574+1270) 013/0

 

ایران خودرو دیزل

26/93=15÷1399

66/96=(1444+1399)034/0

 

فولاد خوزستان

33/711=15÷10670

08/14950=(5942+10670)090/

 

الکتریک شرق

2/111=15÷1668

25/344=(2382+1668)058/0

 

پارس دارو

53/858=15÷12878

94/1492=(13314+12878)057/0

 

هپکو

73/75=15÷1136

15/113=(1127+1136)05/0

 

سیمان تهران

33/308=15÷4625

15/415=(4208+4625)047/0

 

بانک کار آفرین

73/384=15÷4271

4/1482=(4449+4271)17/0

 

نفت بهران

96=15÷1440

23/571=(14881+14040)053/0

 

مس شهید باهنر

86/92=15÷1393

41/230=(135+1393)084/0

 

سرمایه‌گذاری مسکن

53/187=15÷2813

36/773=(2711+2813)14/0

 

موتوژن

26/189=15÷2839

05/254=(2242+2839)05/0

 

پتروشینی اراک

6/327=15÷4914

05/600=(4923+4914)061/0

 

تراکتورسازی

120=15÷1800

36/166=(1897+1800)045/0

 

چاورملو

86/788=15÷11833

63/1050=(1052+1183)047/0

 

جمع

88/4429

69/9122

27/9210

(جدول 4) میانگین هندسی

نام شرکت

شاخص قیمتی بی‌وزن

شاخص قیمتی با وزن برابر ارزش بازار سهام

شاخص قیمتی با وزن برابر

(pit) 1/n

Pib)1/wi÷ (pit

Pib)1/n÷(piit

ایران خودرو

60/1=15/1(1207)

12/0=(13%)(1574÷1207)

98/0=15/1(1574÷1207)

ایران خودرو دیزل

62/1=15/1(1399)

91/0=(1444÷1399)

99/0=15/1(1444÷1399)

فولاد خوزستان

85/1=15/1(10670)

91/1=(5942÷10670)

03/1=15/1(5942÷106709

الکتریک شرق

63/1=15/1(1668)

54/0=(2382÷1668)

97/0=15/1(2382÷1668)

پارس دارو

87/1=15/1(12878)

94/0=(13314÷12878)

97/0=15/1(13314÷12878)

هپکو

59/1=15/1(1136)

17/1=(1127÷1136)

99/0=15/1(1127÷1136)

سیمان تهران

75/1=15/1(4625)

46/7=(4208÷4625)

00/1=15/1(4208÷4625)

بانک کار آفرین

74/1=15/1(4271)

090/0=(4449÷4271)

99/0=15/1(4449÷4271)

نفت بهران

89/1=15/1(14040)

18/0=(14881÷14040)

99/0=15/1(14881÷14040)

مس شهید باهنر

62/1=15/1(1393)

45/1=(1350÷1393)

90/1=15/1(1350÷1393)

سرمایه‌گذاری مسکن

69/1=15/1(2813)

30/1=(2711÷2813)

00/1=15/1(2711÷2813)

موتوژن

69/1=15/1(2839)

25/112=(2242÷2839)

01/1=15/1(2442÷2839)

پتروشیمی اراک

76/1=15/1(4914)

97/0=(4923÷4914)

99/0=15/1(4923÷4914)

تراکتورسازی

64/1=15/1(1800)

56/2=(1897÷1800)

99/0=15/1(1897÷180)

چادرملو

86/1=15/1(11833)

08/12=(10521÷11833)

00/1=15/14(10521‍÷11833)

(جدول 5) شاحص TEPIX بورس اوراق بهادار معادله تهران

نام شرکت

ایران خودرو

207/1=(100*63000000000)÷(1207*6300000000)

ایران خودرو دیزل

399/1(1000*1600000000)÷(1399*1600000000)

فولاد خوزستان

67/10(1000*2192000000)÷(10670*2192000000)

الکتریک شرق

668/1(1000*105000000)÷(1668*1050000000)

پارس خودرو

878/12(1000*70000000)÷(12878*70000000)

هپکو

1361/(1000*397800000)÷(11163*397800000)

سیمان تهران

625/4(1000*1093743000)÷(4625*1093743000)

بانک کارآفرین

271/4(1000*1050000000)÷(4271*1050000000)

نفت بهران

040/14(1000*1800000000)÷(14040*180000000)

مس‌‌شهید‌با‌هنر

393/1(100*450000000)÷(1393*450000000))

سرمایه‌گذاری مسکن

813/2(100*1000000000)÷(2813*100000000)

موتوژن

839/2(1000*113400000)÷(2839*113400000)

پتروشیمی اراک

9144(1000*1200000000)÷(4914*1200000000)

تراکتورسازی

800/1(1000*900000000)÷(1800*90000000000)

چادرملو

833/11=(100*2000000000) ÷ (11833*2000000000)

جمع

 

1- ایران خودرو

الف) دلایل انتخاب ایران خودرو از بعد زمانی و عوامل محیطی

صنعت خودروسازی در ایران به شکل مشخص، صنعتی انحصاری است. چند تولید کننده بزرگ و عمده که نقش قابل توجهی در شکل‌گیری عرضه و ساختار تولیدات دارند با استفاده از حمایتهای دولتی و فضائی کاملا غیررقابتی به تولید کنندگانی بدون رقیب تبدیل شده‌اند. تحول در ساتار سرمایه‌گذاری بین‌المللی، وجود شرایط رقابتی در جهان، پیوستن اکثر کشورها به سازمان تجارت جهانی و تن دادن به شرایط آن در جهت کاستن از تعرفه‌ها و لغو عوارض گمرکی از یک سو و حرکت شرکتهای اتومبیل سازی بزرگ دنیا به سمت توسعه بازار محصولات خود از سوی دیگر وقایعی است که به حتم در آینده صنعت خودرو سازی در ایران را تحت

دانلود مقاله حسابداری در بانک سپه

مقدمه:

باعرض سلام و خسته نباشید
محضر کلیه عزیزانی که برای اعتلای ایران اسلامی و همین طور بالابردن سطح تفکر ، علم ودانش جامعه از هیچ گونه سعی و تلاشی فروگذاری ننموده ودر این راه تمامی وقت و عمر گرانبهای خود را در طبق اخلاص قراردادند .
به همین خاطر از استاد راهنمای خویش که در همین راستا تمام تلاش خود را در تهیه و تنظیم این پروژه ، از هیچ کوششی فروگذاری ننمودند کمال تشکر و قدردانی را داشته و توفیق روزافزون ایشان را از درگاه خداوند منان خواستارم
در این پروژه که پیش روی عزیزان می باشد سعی گردیده است مباحثی هر چند مختصردر خصوص پیدایش حرفه حسابداری و تاریخچه تاسیس بانکهای ایرانی وحسابداری بانکی، بحث و همین طور در خصوص عملکرد بانک سپه بعنوان اولین بانک ایرانی در رابطه با ( عملیات بانکی ، نحوه ثبت حسابداری ، نحوه تهیه و تنظیم دفاتر حسابداری ، تهیه صورتهای مالی روزانه و سالانه طی دوره مالی) و با خدمات و تسهیلاتی که به مشتریان اراعه می گردد آشنا شویم . امیداست مورد استفاده وراهگشای عزیزان قرار گیرد

حسابداری: کلیات٬‌تعاریف٬ انواع٬‌تاریخچه و اهمیت
در دنیای امروز که هر روز شکل تازه ای از ارتباطات اقتصادی به وجود می‌آید و افراد و شرکتها و مؤسسات با یکدیگر در ارتباط می‌باشند و تغییرات مالی آنها بر یکدیگر تأثیر دارد و روز به روز این فعالیت‌ها پیچیده‌تر می‌شود این عوامل باعث می شود که نقش حسابداری به عنوان فراهم کنندگان اطلاعات مالی با استفاده از استانداردهای حسابداری برای استفاده کنندگان بیشتر مشخص گردد. نیاز روز افزون موسسات و سازمانها به اطلاعات صحیح و بهنگام جهت بکارگیری در فرآیند تصمیم گیری مدیران، مقوله‌ای اجتناب ناپذیر است.
در این راستا سیستم اطلاعات مدیریت منبع اصلی ارائه اطلاعات بشمار می‌آید. سیستم اطلاعات حسابداری به عنوان مهمترین زیر مجموعه این سیستم، اطلاعات مالی متنوعی را در اختیار استفاده کنندگان این نوع اطلاعات، خصوصا " مدیران هر سازمان" قرار می دهد. به طور کلی اطلاعات حسابداری بایستی از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد تا در فرآیند تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد. ویژگی‌های کیفی این گونه اطلاعات نظیر مربوط بودن، و قابلیت اتکاء از جمله خصیصه‌هایی است که بر میزان بکار گیری اطلاعات به‌موقع (بهنگام) تأثیر می گذارد. در این مفاله مختصری در مورد تعاریف حسابداری و تاریخچه و انواع مختلف حسابداری و اهمیت آن بحث شده است.

● مقدمه
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم کمک می کند تا سرمایه گذارها، اعتبار دهندگان، مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی بهتر بتوانند تصمیم بگیرند. برای مثال اگر شخصی بخواهد در شرکتی سرمایه گذاری کند، تمایل دارد که وضعیت مالی آن شرکت و یا نتایج عملیات آن شرکت را در طی سالهای قبل بداند. موضوعاتی که بصورت گزارش های مالی توسط حسابداران تهیه می شود. حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان بوجود آمده است به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیتهای اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن، هدفها و روشهای حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی، توسعه یافته است چرا که اشخاص، شرکتها و دولت برای تصمیم گیری در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری می‌توان بدست آورد. از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گذاران نیز از بعد عرضه سرمایه، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خود را به سوئی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد. یعنی بدنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری خواهند بود. این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکتها، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است.

● تعاریف و کلیات
حسابداری یک سیستم است که در آن فرایند جمع آوری، طبقه بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش های مالی و صورتهای حسابداری در شکل ها و مدل های خاص انجام می‌گیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران و یا برون سازمانی مثل بانکها، دولت و ... بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، داده‌های خام مالی را دریافت نموده آنها را به نظم در می‌آورد. محصول نهایی نظام حسابداری گزارش ها و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری اشخاص ذینفع (مدیران، سرمایه گذاران، دولت و ... ) قرار می‌گیرد.

● تاریخچه حسابداری
حسابداری در جهان نزدیک به ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ نخستین مدارک کشف شده حسابداری به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. پیشینه حسابداری در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر می گردد که دراین سرزمین پا گرفت، و مدارک حسابداری بدست آمده با ۲۵ قرن قدمت، گواه بر پیشرفت این دانش در ایران باستان اس. در طول تاریخ، روشهای حسابداری متوع و متعددی برای اداره امور حکومتی و انجام دادن فعالیتهای اقتصادی ابداع شد، که در پاسخ به نیازهای زمان، سیر تحولی و تکاملی داشته است. ممیزی املاک در تمدن ساسانی(در جریان اصلاحات انوشیروان، به منظور تشخیص مالیاتهای ارضی، کلیه زمینهای مزروعی کشور ممیزی و مشخصات آن از جمله مساحت، نوع زمین و نوع محصول در دفتری ثبت می گردید.) و تکامل حسابداری برای نگهداری حساب درآمد و مخارج حکومتی در دوران سلجوقیان(نگارش اعداد را به صورت علایمی کوتاه شده از نام اعداد عربی، حساب سیاق می نامند.
حسابداری سیاق که احتمالا در دوران سلجوقیان تکامل یافته، روشی است که بر اساس آن، حساب جمع و خرج هر ولایت در دفتر مربوط به ان ولایت ثبت و در عین حال یک دفتر اصلی در مرکز نگهداری می شده است که خلاصه جکع و خرج هر ولایت به طور جداگانه در صفحات مربوط، در آن به خط سیاق نوشته می شده است. این روش در دوران قاجاریه تکمیل شد و کتب خمسه(دفاتر پنج گانه) برای گروههای عمده مخارج نیز نگهداری می شده است.
و نگهداری حساب فعالیتهای بازرگانی به حساب سیاق، نمونه های بارز و پیشرفته آن است.
با این حال حسابداری نوین( دوطرفه) همانند بسیاری از دانشهای کاربردی دیگر، به همراه ورود فراورده های صنعتی و رسوخ موسسات و شرکتهای خارجی به ایران راه یافت. و در جریان تحولات اقتصادی _اجتماعی صد سال گذشته با پیدایش سازمانهای جدید دولتی و خصوصی و دگرگونی شیوه های تولید و توزیع بسیار پیشرفت کرد.
حسابداری با تمدن همزاد است و به اندازه تمدن بشری قدمت دارد. در تمدنهای باستانی بین النهرین که قسمت اعظم ثروتهای جامعه در اختیار فرمانروا یا فرمانروایان بود. معمولا کاهنان که قشر ممتازی را در سلسله مراتب اجتماعی تشکیل می دادند و ظیفه نگارش را بطور اعم و نگهداری حساب درآمدها و ثروتهای حکومت را بطور اخص به عهده یا در واقع در انحصار داشتند و در عین حال به ثبت برخی از معاملات شهروندان نیز می پرداختند، از جمله در تمدن باستانی سومر (SUMMER) نظام مالی جامعی برقرار بود و کاهنان سومری علاوه بر نگهداری حساب درآمدهای حکومتی، به نحوی موجودی غلات، تعداد دامها و میزان املاک حکومتی را محاسبه می کردند.
نخستین مدرک کشف شده حسابداری در جهان، لوحه های سفالین از تمدن سومر در بابل (Babylon) است و قدمت آن به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد می رسد و از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد.
مدارک و شواهد بدست آمده از تمدن باستانی مصر (۵۲۵_۵۰۰۰ ق.م) حکایت از آن دارد که در اجرای طرحهای ساختمانی این تمدن، نوعی کنترل حسابداری برقرار بوده که بهره گیری از نیروی کار هزاران هزار نفر را در امر ایجاد بنا و حمل و نقل مصالح ساختمانی در تشکیلاتی منظم، میسر می کرده است، از تمدن مصر در دورانی که یونانیان و رومیان بر آن تسلط داشتند نیز مجموعه های متعددی از حسابهای نوشته شده بر پاپیروس باقی مانده است.
شواهد و مدارک به دست آمده از یونان باستان نیز حکایت از استقرار کنترلهای حسابداری دارد. از جمله حساب معبد پارتنون در لوحه های مرمرین اکروپولیس حک و بخشی از ان هنوز هم باقی است.
سکه به عنوان واحد پول حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد در لیدی(Lydia) ابداع گردید.(لیدی سرزمینی باستانی است که در آسیای صغیر، کنار دریای اژه بین میزی (Mysia) و کاری(Caria) قرار داشت. کرزوس (Croesus) آخرین پادشاه آن از کوروش شکست خورد.) و به سرعت در تمدنهای آن زمان رواج یافت. در ازان عصر هخامنشی ، نظام مالی و پولی (نظام پولی بدیعی توسط داریوش اول بر پایه طلا و نقره با رابطه مبادله ثابت پایه گذاری شد و سکه داریک به وزن ۸.۴۱ گرم در مقابل ۲۰ سکه نقره به نام “شکل” هر یک به وزن ۵.۶ گرم مبادله می شده است و بنابراین رابطه تبدیل طلا به نقره ( ۳/۱ ۱۳ ) ) جامع ومنسجمی بر قرار بوده و حساب درآمدها و مخارج حکومت به ریز و به دقت ثبت و ظبط و نگهداری می شده است.
در رم و یونان باستان حسابداری پیشرفته ای وجود داشته و نوعی حساب جمع و خرج تنظیم می شده است. یک جمعدار، یک مامور دولت و یا شخصی که محافضت پول یا دارایی دیگری به او محول بوده است در مقاطعی از زمان حساب خود را به اربابش پس می داده است. برای این کار رو فهرست تفصیلی از دریافتها و پرداختها بر حسب پول، وزن یا مقیاس دیگری تهیه می شد که جمع آن دو مساوی بود. فهرست پرداخت شامل مبالغ پرداختی، کالای فروخته شده و یا به مصرف رسیده در طول یک دوره بعلاوه مانده پول و کالایی بود که نزد جمعدار باقی مانده و باید به ارباب تادیه می شد. این نوع حسابداری تا قرون وسطی ادامه یافت.
همانطور که ملاحظه فرمودید، حسابداری باستانی تنها جنبه های محدودی از فعالیتهای مالی را در بر می گرفت و یا سیستم جامعی که کلیه عملیات مالی حکومت را ثبط و ظبط کند و یا به نگهداری حساب معاملات تجاری بپردازد، فاصله بسیاری داشت.
سرمایه داری تجاری و رنسانس
از دوران باستان تا اواخر قرون وسطی تغییری اساسی در جهت تبدیل حسابداری به یک سیستم جامع صورت نگرفت و تنها پیشرفت قابل ذکر گسترش دامنه نگهداری حساب برای عملیات گوناگون حکومتها و اشخاص بود.
از اوایل قرن سیزدهم “دولت_شهرها” و یا “شهر_جمهوریهای” کوچکی خارج از سلطه پادشاهان و خوانین فیودال در ایتالیای کنونی پا گرفت که فضای سیاسی_ اقتصادی مناسبی را برای رشد سوداگری فراهم آورد.بدین معنی که در این جمهوریهای کوچک هیچ مانعی در راه تجارت آزاد، حتی تجارت با سرزمینهای دوردست وجود نداشت و استفاده از سرمایه به صورت سرمایه مولد یا سرمایه تجاری مانند کشتیها و سایر وسایل بازرگانی امکان پذیر و متداول بود. علاوه بر این، با رونق داد وستد، پول در مبادلات تجاری نقش گسترده یافت و اقتصاد پولی رواج یافت.
در قرون سیزدهم و چهاردهم همزمان با رشد بازرگانی، صنعت و بانکداری، پیشرفت زیادی در تکنیک نگهداری حساب بوجود آمد. بزرگتر شدن اندازه موسسات، رواج معاملات نسیه و استفاده از عوامل متعدد در کسب و کار موجب شد که دیگر یک شخص به تنهایی نتواند امر موسسه بزرگی را اداره کند و این امر ابداع سیستم حسابداری کاملتری را ضروری ساخت.
گمان می رود که کاربرد قاعده جمع وخرج در مورد حساب صندوق نخستین گام در راه پیدایش سیستم نوین بوده باشد.
بدین معنی که صندوقدار در ازای وجوهی که دریافت می کرد بدهکار و در مقابل مبالغی که می پرداخت بستانکار می شد. این قاعده در مورد حسابهای مشتریان نیز بکار می رفت و آنان در ازای وجوهی که قرض می گرفتند و یا کالایی که به نسیه می خریدند بدهکار و در مقابل وجوهی که می پرداختند بستانکار می شدند و بدین ترتیب مانده حساب آنها معین می شد. همین قاعده در مورد نگهداری حساب بستانکاران نیز بکار می رفت. در نیمه قرن سیزدهم حسابداران ایتالیایی متوجه این نکته شدند که دریافت پول از یک بدهکار دو ثبت را ضروری می سازد. جنبه دریافت پول که باید در حساب صندوق ثبت شود و جنبه پرداخت پول که باید در حساب شخصی پرداخت کننده پول ثبت گردد. در اوایل قرن چهاردهم دو اصطلاح بدهکار و بستانکار ، یعنی دو واژه ایتالیایی دادن(dare) و گرفتن(avere) کاملا متداول گردید. پیشرفت تازه در قرن چهاردهم ابداع شکل دو طرفه حساب بود که در سمت چپ اقلام بدهکار و در سمت راست اقلام بستانکار، نوشته می شد و با این کار چگونگی ثبتها آشکار می گردید.
حسابداری جنسی با نگهداری حسابی جداگانه برای هر محموله از کالای خریداری شده آغاز گردید و هر حساب در ازای خرید یک محموله کالا بدهکار و در مقابل حساب فروشنده یا حساب نقد بستانکار می شد.
سپس با فروش هر مقدار از کالای یک محموله، حساب مربوطه بستانکار و در مقابل حساب مشتری یا حساب نقد، بستانکار می گردید تا این که تمامی اجناس یک محموله به فروش برسد. این کار یعنی بدهکار کردن حساب هر محموله از کالای خریداری شده به قیمت خرید و بستانکار کردن آن به قیمت فروش معمولا تفاوتی را ایجاد می کرد که به حساب سود و زیان نقل می شد. بدین ترتیب سیستم دفترداری دوطرفه به آرامی و در پی مجموعه ای از ابداعات پیاپی در فاصله سالهای ۱۲۵۰-۱۳۵۰ میلادی در چند جمهوری کوچک ایتالیا زاده شد و تکامل یافت و شهرهای فلورانس، ونیز و جنوا پیشرو این تحول بودند. برخی از صاحبنظران دفاتر حساب بجا مانده از سالهای ۱۲۹۶ تا ۱۲۹۹ را نخستین دفاتر جساب دو طرفه کامل می دانند. برخی دسگر حساب دو طرفه کاملا متوازنی را که در سال ۱۳۴۰ میلادی توسط پیشکار(steward) شهر جنوا(Genoa) تنظیم گردیده است. نحستین نمونه کامل دفاتر حساب دوطرفه ذکر می کنند. در هر حال، در آستانه قرن پانزدهم میلادی در ایتالیا و دیگر کشورهای اروپایی، سیستم دفترداری دوطرفه بکار می رفته است.
گسترش فن دفترداری دوطرفه به سراسر اروپا مرهون انتشار کتاب ریاضیاتی است که لوکا پاچیولی (Luca Pacioli) به سال ۱۴۹۴ تالیف کرده است. پاچیولی کشیشی بود که در دانشگاههای جمهوریهای پروجا، ناپل، پیزا و فلورانس ریاضیات تدریس می کرد و با اندیشمندان بزرگ هم عصر خود از جمله پیرو دلا فرانسسکا (piro della francedca)، لیون باتیستا آلبرتی (Leon Battista Alberti) و لیونارده داوینچی (Leonardo da Vinci) دوستی نزدیک داشت. مطالب کتاب ریاضیات مزبور را پاچیولی نوشت و شکلهای آن را داوینچی ترسیم کرد.
بخشی از این کتاب شامل چند فصل به حسابداری اختصاص داشت که نخستین توصیف مدون از سیستم حسابداری دوطرفه است. در این بخش از کتاب، پاچیولی با استفاده از منابع و روشهای موجود سه دفتر اصلی حساب را به ترتیب زیر تشریح می کند:
دفتر باطله (Waste Book) (در ایران این دفتر را دفتر کپیه یا مسدوده هم نامیده اند.)
که خلاصه معاملات تاجر به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت می شد.
دفتر روزنامه (Journal)
که در آن مطالب دفتر باطله تلخیص و بر حسب بدهکار و بستانکار ثبت می گردید.
دفتر کل (Ledger)
حاوی حسابهای واقعی که ثبتهای دفتر روزنامه به آن نقل می گردید.
پاچیولی لهمیت کاربرد پول را بعنوان مقیاس مشترک سنجش اقلام مختلف به درستی دریافته بود و بر لزوم تاریخ گذاری معملات و عطف متقابل دفاتر به یکدیگر تاکیدی بجا داشت. با این حال، وی درباره دوره مالی، تهیه تراز آزمایشی، تهیه صورت سود و زیان، بستن حساب سود و زیان به حساب سرمایه و تهیه ترازنامه مطلبی ندارد و تنها درباره طرز بستن و لزوم موازنه کردن حسابها به هنگام نقل حسابها از دفاتر قدیمی به دفاتر جدید توضیحات نسبتا کاملی داده است. همچنین پاچیولی بین اموال شخصی تاجر و اموال تجارتخانه تمایزی نگذاشته و درباره نگهداری حساب داراییهای ثابت نیز مطلبی ندارد.
رساله پاچیولی (که او را پدر حسابداری می نامند) به علت سادگی، روانی و ارزشهای عملی در طول قرنهای پانزدهم و شانزدهم به اغلب زبانهای اروپایی ترجمه شد و حسابداری دوطرفه تا اواخر قرن هفدهم در اغلب کشورهای اروپایی رواج یافت.
از قرن شانزدهم تا اوایل قرن نوزدهم تحول بنیادی در حسابداری بوجود نیامد، تنها تغییر اساسی تیوری جدیدی بود که توسط استوین (Simon Stevin) هلندی در اواخر قرن شانزدهم عنوان شد. بر اساس این تیوری در هر معامله در مقابل هر بدهکار باید یک بستانکار وجود داشته باشد. استوین همچنین ضرورت تفکیک اموال موسسه را از اموال شخصی صاحب سرمایه مطرح و لزوم نگهداری حسابی جداگانه برای سرمایه را نیز عنوان کرد. تغییرات دیگری که در این فاصله در دفترداری رخ داد عبارت بود از ایجاد ستونهای فرعی در دفاتر روزنامه و کل، منسوخ شدن دفتر باطله و جایگزینی اسناد و مدارک مربوط به معاملات (مانند فاکتور خرید و فروش) به جای آن. حسابداری جنسی نیز در این فاصله بهبود یافت و سود و زیان هر محموله محاسبه و به حساب سود و زیان نقل می گردید. تا سال ۱۸۰۰ میلادی موازنه کردن حسابها در پایان سال، تهیه صورت سود و زیان و ترازنامه معمول شد اما جز برای نگهداری سوابق فعالیتهای موسسه استفاده دیگری نداشت.
سیستم دفترداری دوطرفه که گوته (Goethe) اندیشمند بزرگ آلمانی آن را یکی از زیباترین ابداعات بشری می داند، مجموعه منسجمی را فراهم آورد که کلیه معاملات و رویدادهای مالی ثبت، سود هر فعالیت تجاری تعیین و اموال شخصی تاجر از اموال تجارتخانه یا موسسه تجاری تفکیک گردید.
ابداع و تکامل سیستم دفتر داری دوطرفه اولا سوداگریهای بزرگ مانند فرستادن کشتیهای عظیم حامل کالاهای گوناگون به نقاط مختلف جهان را با مشارکت بازرگانان و افراد متعدد، تسهیل کرد، زیرا با کاربرد آن سرمایه گذاری هر یک از مشارکت کنندگان در یک فعالیت سوداگرانه که معمولا به صورت کالا و اجناس گوناگون بود به سهولت بر حسب پول (سکه) اندازه گیری و حساب ان جداگانه نگهداری می شد و در خاتمه فعالیت نیز کالا و طلا و نقره ای که کسب شده بود، بر حسب پول قابل تقویم و محاسبه می شد و در نتیجه تعیین سهم هر یک از مشارکت کنندگان از کل درآمد حاصل به سادگی امکان پذیر می گردید.
ثانیا حسابداری دو طرفه، با فراهم ساختن امکان تفکیک اموال شخصی تاجر از اموال تجارتخانه، تشکیل شرکتهای تجارتی را با مشارکت چند نفر عملی کرد، زیرا با کاربرد آن، نگهداری حساب جداگانه سهمالشرکه هر یک از شرکا در سرمایه شرکا امکان پذیر و سهم آنان از کل دارایی شرکت و منافع حاصل از فعالیت تجاری قابل اندازه گیری و محاسبه شد. این امکان، مشارکت صاحبان سرمایه ای را که خود به کار تجارت نمی پرداختند نیز عملی ساخت و بدیت ترتیب رشد و توسعه بنگاهها و موسسات تجاری را تسریع کرد.
به رغم تحولات شگرف اقتصادی_ اجتماعی و دگرگونی و پیچیدگی و توسعه معاملات و سازمانهای تجارتی از قرن شانزدهم تا عصر حاضر، عناصر اصلی سیستم دفترداری دوطرفه همچنان بدون تغییر باقی مانده است. دلیل بقای این سیستم در طول پنج قرن در سادگی اصول، انعطاف پذیری و قابلیت ان در ثبت، انتقال و گزارش اطلاعات بسیار متنوع، در قالب صورتهای مالی قابل رسیدگی است.
انقلاب صنعتی
سسیتم ثبت دوطرفه که به اعتبار ابداع ان در ایتالیا، سیستم حسابداری ایتالیایی نیز نامیده می شود به سرعت در سراسر اروپا رواج یافت و در طول قرن هجدهم تقریبا کلیه موسسات مالی و تجاری بزرگ، این شیوه حسابداری را بکار می بردند. اما اروپای قرن هجدهم آبستن تحولاتی شگرف بود. انقلاب صنعتی در نیمه دوم این قرن آغاز و تا پایان نیمه اول قرن نوزدهم تداوم یافت و تحولات و تغییرات وسیع اقتصادی و اجتماعی را در پی داشت. این تحول بنیادین بر تمامی عرصه های زندگی فرعی و اجتماعی مردم اروپا اثر گذاشت و مناسبات اقتصادی_ اجتماعی و سیاسی جوامع اروپایی را دگرگون کرد و از طریق این قاره به سراسر جهان راه یافت و آثار مفید و زیانبار بسیاری به جای گذاشت.
بارزترین عرصه تحول در انقلاب صنعتی، قرار گرفتن ماشین در خدمت تولید بود که شیوه تولید را از تولید دستی به تولید کارخانه ای متحول کرد.
پیدایش و رشد کارخانه های بزرگ و کوچک با توانایی ساختن کالاهای همسان به مقدار زیاد، از یک سو به زوال صنایع دستی، روستایی و خانگی در مدت کوتاهی انجامید و از سوی دیگر، رقابت بین کارخانه داران را ایجاد کرد.
حسابداری صنعتی ابتدا بیشتر به گزارش بهای تمام شده محصولات بر مبنای اطلاعات مالی گذشته تاکید داشت و در پیش بینی اینده از حدس وگمان فراتر نمی رفت.
اما بزرگتر شدن کارخانه ها و پیچیده تر شدن روشهای تولید و در نتیجه افزایش تولیدات، رقابت بین واحدهای صنعتی را برای تسلط بر بازارهای پیوسته ملی و همچنین رقابت در عرضه تولیدات به بازارهای جهانی تشدید کرد و اداره موسسات بزرگ پیچیده به پیدایش مفهوم مدیریت علمی انجامید. مدیریت علمی، روش برخورد منظم و منطقی با مسایل به منظور یافتن بهترین راه برای انجام هر کار است.
وجود رقابت، نیاز به آگاهی از بهای تمام شده محصول را ایجاب نمود و در پاسخ به این ضرورت نوعی دفترداری صنعتی یا دفترداری هزینه یابی که بعدها حسابداری صنعتی نامیده شد، ابداع گردید.
علاوه بر این، در گذر زمان تکنیکهای گزارش اطلاعات مالی برای تصمیم گیریهای مدیریت تکامل یافت و با ارایه و توضیح مدلهای مقداری، امکان اتخاذ تصمیمات درست بر اساس اطلاعات موجود، تسهیل گردید. امروزه این رشته از حسابداری به معنای اعم حسابداری مدیریت نامیده می شود.
بازار سرمایه و شرکتهای سهامی
با بزرگتر شدن شرکتها نیاز به توسعه و همچنین سرمایه بیشتر احساس شد. لذا با بهره گیری از دو دستاورد بزرگ و مفید سرمایه داری صنعتی یعنی سازماندهی و همکاری، موجبات رشد، توسعه و تکامل شرکتهای سهامی فراهم و با سازمان یافتن بازار سرمایه، تامین مالی طرحهای بزرگ صنعتی امکان پذیر شد.
بازار سرمایه و شرکتهای سهامی این امکان را فراهم آورد که تعداد زیادی از صاحبان سرمایه، با سرمایه های کوچک و بزرگ در یک واحد اقتصادی مشارکت کنند و به این ترتیب مشکلات تامین سرمایه های کلان برای ایجاد ساختمان، خرید ماشین آلات و احداٍ تاسیسات یک کارخانه بزرگ یا طرح بزرگ صنعتی برطرف گردید.
در عین حال، محدودیت مسولیت صاحبان سهام به مقدار سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند و قابلیت انتقال سهام، به رونق سرمایه گذاری و گسترش بازارهای سازمان یافته سرمایه انجامید.
در ادامه فرایند رشد و توسعه شرکتهای سهامی، هییت مدیره شرکتهای سهامی بزرگ، کار مدیریت اجرایی را به مدیران موظفی که برای اداره امور شرکت بر می گزینند محول و خود به تعیین خط مشی های اجرایی شرکت و نظارت بر کار مدیران می پردازند. این تحول، گروه تازه ای از مدیران کارآزموده حرفه ای را پدید آورد که در سرمایه موسساتی که اداره می کنند سهمی ناچیز دارند یا اصولا سهمی ندارند، بدین ترتیب غالبا مدیریت موسسات از مالکیت آنها تفکیک و متمایز گردید.
سازمان جدید سرمایه، نقش شرکتهای سهامی و بورسهای اوراق بهادار بعد تازه ای به حسابداری بخشید و ان لزوم ارایه گزارشهای مالی به سهامداران برای آگاه کردن آنان از چگونگی اداره سرمایه هایشان، ارزیابی عملکرد و سنجش کارایی مدیران و گردانندگان شرکت و بالاخره آینده سرمایه گذاریشان بود.
حسابداری حرفه ای و حسابرسی
افزایش موارد استفاده و شمار استفاده کنندگان از اطلاعات مالی، وظیفه حسابداران را از رفع نیازهای معدودی صاحب سرمایه به پاسخگویی به نیازهای مراجع و گروههای متعدد ذینفع و ذیعلاقه، ارتقا داد و به آن نقشی اجتماعی بخشید.
وظیفه نوین حسابداری را حسابداران شاغل در موسسات نمی توانستند به تنهایی انجام دهند زیرا وجود رابطه استخدامی مستقیم آنان را به پذیرش نظرات مدیران واحدهای اقتصادی در تهیه صورتهای مالی ناگزیر می کرد و از طرفی اشتغال آنان در موسسات، نوعی جانبداری طبیعی از آن موسسات را در پی داشت.
حال آنکه صورتهای مالی باید نیازهای گروههای مختلف استفاده کننده با علایق و منافع متفاوت و احتمالا متضاد را برطرف می کرد.
برای آن که گروههای مختلف استفاده کننده بتوانند به صورتهای مالی تهیه شده توسط موسسات اعتماد بیشتری نمایند، حسابداران خبره ای انتخاب شدند و وظیفه یافتند که با رسیدگی به مدارک اسناد و حسابها هر گونه تقلب و سوء استفاده را کشف و نسبت به صورتهای مالی بی طرفانه اضهار نظر کنند و این کار حسابرسی نامیده شد.
حسابرسی به معنای عام یعنی رسیدگی به حسابها از لحاظ کشف تقلب و سو استفاده سابقه طولانی دارد و در طول تاریخ همیشه نوعی حسابرسی در موسسات دولتی و خصوصی وجود داشته است، اما حسابرسی به معنای نوین یعنی رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی به دنبال رشد و پیدایش شرکتهای سهامی که در ان مسولیت سهامداران محدود به مقدار سرمایه ای بود که در شرکت گذاشته بودند، بوجود آمد و زادگاه آن انگلستان است.
اما تغییر شگرفی که اکنون در جریان است، تحول حسابرسی از حسابرسی مالی به حسابرسی جامع است که در آن علاوه بر رسیدگی و گزارش نسبت به صورتهای مالی واحد مورد رسیدگی، عملیات و معاملات آن از لحاظ رعایت سیاستهای مقرر شده توسط مراجع تصمیم گیرنده ( مانند مجمع عمومی) و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر فعالیت واحدهای اقتصادی رسیدگی می شود و کارایی مدیریت واحد مورد رسیدگی از لحاظ چگونگی استفاده از منابع موجودد و نحوه اجرای برنامه و عملیات ونتایج حاصل از ان سنجیده و گزارش می شود. این گونه حسابرسی که جنبه اخیر آن حسابرسی مدیریت نامیده می شود عمدتا در مورد شرکتهای بزرگ که منابع کلان و حیطه فعالیت گسترده ای دارند و مدیریت آن از مالکیت سرمایه جداست در پاسخ به ضرورت ارزیابی عملکرد مدیریت این گونه موسسات توسط متخصصین با صلاحیت (حسابداران و متخصیصینی از رشته های دیگر) اجرا می شود و چشم انداز تکامل حسابداری حرفه ای است.

● انواع حسابداری
مهمترین شاخه های حسابداری عبارتند از حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مدیریت.

▪ حسابداری صنعتی
این حسابداری که بتدریج و پس از انقلاب صنعتی روی داد در جهت نیاز به دانستن بهای تمام شده محصولات تولیدی بود. در این نوع از حسابداری هدف اصلی سیستم دانستن بهای تمام شده یک واحد از نظر تمامی عوامل هزینه می‌باشد. همزمان و همراه با تکامل ابزارها و شیوه های تولید، در سده های بعد، روشها و شیوه‌های هزینه‌یابی پیشرفته‌ای ابداع و بکار گرفته شد که هزینه عملیات را بدرستی شناسایی نماید.
حسابداری صنعتی امروزه ثمره این فرایند شتاب آمیز تکاملی است که اصولا" همان هدف اندازه گیری و گزارش بهای تمام شده محصولات، خدمات و فعالیت‌ها را دنبال می‌کند.

▪ حسابداری مالی
این نوع از حسابداری را می توان حسابداری گزارش نیز نامید. زیرا هدف اصلی در این نوع از حسابداری، تهیه صورتهای مالی اساسی می‌باشد که مورد نیاز استفاده کنندگان از این صورتهای مالی است. شاید بتوان گفت که دلیل اصلی پیدایش این نوع حسابداری، اصل تفکیک شخصیت می‌باشد. این اصل امکان مشارکت صاحبان سرمایه ای را که به تجارت نمی پرداختند ممکن ساخت و به این شکل باعث رشد و توسعه بنگاه های تجاری شد. این نوع از مشارکت باعث پیدایش سهام و بازار بورس شد. البته دلیل اصلی ایجاد بازار بورس را می توان، افزایش شمار شرکتهای سهامی دانست.
یکی دیگر از موضوعات اصلی که در این دوران تأثیر اساسی بر رشته حسابداری گذاشت برقراری مالیات بر درآمد بود. این نوع از مالیات که در اغلب کشور های صنعتی اروپا وسیله ای برای تأمین عدالت اقتصادی است از اوایل قرن نوزدهم ایجاد و به تدریج جزئی از نظام مالیاتی کشورها شد. تعیین مالیات بر درآمد مستلزم شناخت دقیق سود خالص بود و لازمه این شناخت نگهداری حسابها و دفاتر منظم و تهیه صورتهای مالی که میزان سود را به درستی نشان دهد. به این ترتیب دولتها به صورت یکی از اصلی ترین استفاده کنندگان از صورتهای مالی مؤسسات درآمدند
دیگر استفاده کنندگان از این صورت‌های مالی عبارتند از بانکها، اعتبار دهندگان، بستانکاران بلند مدت و کوتاه مدت، فروشندگان، مشتریان، کارکنان، سرمایه‌گذاران بالقوه، کارگزاران بازار سرمایه، جامعه و مدیریت مؤسسه.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  139  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله سدهای خاکی

 از زمانهای بسیار دور بنای سدهای خاکی به منظور کنترل و ذخیره آب معمول بوده است. اما به علت امکانات محدوده و عدم شناخت قوانین مکانیک خاک و هیدرولیک، ارتفاع سدها و بندهای خاکی از یک مقدار محدودی بیشتر نمی شده است، هرچند از نظر وسعت و طول سد چنین محدودیتی وجود نداشته است. امروزه با پیشرفت علم مکانیک خاک و توسعه امکانات تکنولوژی و مطالعات دقیق تر توانسته اند سدهای خاکی را با ارتفاعات قابل ملاحظه احداث نمایند، بطوریکه در زمان حاضر از مرتفع ترین سدهای دنیا سدهای خاکی و پاره سنگی هستند. به علاوه زمین هائی را که سابقاً برای این منظور غیر مناسب تشخیص می دادند هم اکنون می توانند آنها را برای زیربنای احداث سد خاکی آماده سازند.
علی رغم این پیشرفت ها هنوز مشکل است که بتوان راه حل های ریاضی محکمی برای مسایل طراحی سدهای خاکی پیشنهاد نمود، و در نتیجه بسیاری از اجزاء سدها هنوز بر مبنای تجزیه و ذوق و ذکاوت مهندسین طرح و اجراءٍ می گردند، به عبارت دیگر طرح تیپ دقیق و کامل وجود ندارد.
به منظور تأمین یک طرح دقیق و منطقی در سدهای خاکی لازمست که وضعیت شالوده سد و مواد مشکله آن کاملاً مورد بررسی و مطالعه اولیه قرار گرفته و اجرای سد با روش های کنترل شده و دقیقاً مطابق برنامه پیشنهادی طراح انجام پذیرد.
به عنوان یک اصل، این دو نکته مسلم است که:
1- سد به عنوان یک مخزن باید غیرقابل نفوذ باشد.
2- در تمام وضعیت های ممکن (وضعیت بلافاصله پس از ساخت، ضمن ساخت، وضعیت های مخزن پر، طغیان، تخلیه سریع، بارندگی و حتی در مواقع سیلهای استثنائی چند هزار ساله) سد باید مقاوم باشد.
روش ایجاد سدهای خاکی امروزه عمدتاً "با روش تراکم مکانیکی است، هرچند روشهای دیگری مانند روش های هیدرولیکی و نیمه هیدرولیکی هم وجود دارد که از این روشها کمتر استفاده می گردد، مگر در مورد سدهای باطله که ضرورتاًِ" هیدرولیکی است.
بخش اصلی سد خاکی که توده خاکی کوبیده شده است (در حقیقت سازه سد) به نام بدنه سد نامیده می شود، و زمینی که سد بر روی آن قرار گرفته تا آن حد که تحت تأثیر فشار حاصل از سد و نفوذ پذیری آب سد می باشد به نام شالوده (فونداسیون) است. به جز این دو بخش اصلی، اجزاء دیگری از قبیل آب بندها، زهکش ها، پوشش ها و غیره وجود دارد که اهمیت آنها به لحاظ حفاظت و ایمنی و عملکرد سد برای آن نقش حیاتی دارند.
انواع سدهای خاکی
از دیدگاه تکنیک و روش ساخت، سدهای خاکی به دوگروه هستند که تقریباً تمامی آنها در گروه غلتکی (کوبیدنی) قرار دارند و تعدادی در گروه هیدرولیکی و نیمه هیدرولیکی طبقه بندی می شوند. منظور از سدهای غلتکی اینست که ساخت سد با روش کوبیدن خاک که بوسیله غلتک است صورت می گیرد، که معمولاً در لایه های 15 تا 22 سانتیمتری در هر نوبت تراکم کوبیده می شوند. منظور از روش هیدرولیکی اینست که بنا شدن سد (جابجائی مواد و قرارگرفتن آنها در محل) با کمک آب انجام می گیرد و در ضمن جدا شدن آب از خاک، نوعی طبقه بندی طبیعی در دانه بندی خاک صورت می گیرد که برای سد مناسب می باشد، یعنی دانه های درشت تر در کناره ها و دانه های ریزتر در وسط سد قرار می گیرند.
از دیدگاه همگنی بدنه سد، نیز می توان تیپ های مختلفی را از هم تشخیص داد که عبارتند از:
تیپ همگن (Homogeneous )، تیپ مطبق (Cored یا Zoned ) یا مغزه دار، و تیپ دیافراگمی
انتخاب نوع سد خاکی و ابعاد هندسی
انتخاب نوع سد، یعنی اینکه خاکی، پاره سنگی، بتن ثقلی، قوسی، پایه ای و غیره باشد.
اما هنگامی که زمینی همراه با شرایط دیگر برای بنای سدخاکی مناسب تشخیص داده شد انتخاب یکی از انواع سدخاکی مطرح می شود.
نوع سد خاکی در بد و امر تابع مصالحی است که در آن ناحیه یا در نزدیکیهای آن موجود است. نوع شالوده سدخاکی، هرچند باشد عمدتاً غیر قابل تغییر است، مگر لایه های سطحی آن که ممکنست برداشته شده و به جای آن در صورت لزوم خاک مناسب کوبیده شود. بنابراین وضعیت زمین محل یا شالوده تا حدزیادی در طرح سدخاکی (و اصولاً در انتخاب نوع سد اعم از خاکی و غیره) موثر است. به عنوان یک عامل فراگیر بر تمام جنبه ها، مسأله اقتصادی بودن طرح نیز سرانجام مطرح می گردد.
بطور کلی، چنانچه مواد نفوذ پذیر و نفوذ ناپذیر به فراوانی در دسترس باشند، ترجیحاً از سدهای مغزه دار (غیر همگن) استفاده می گردد هرچند نسبت حجمی مواد نفوذناپذیر به نفوذ پذیر (پس از تعیین مقدار لازم به منظور استحکام و آب بندی) نیز تابع هزینه های حمل و نقل آنها و نیز هزینه تهیه دانه بندی مورد نظر است.
اگر سدی به صورت همگن ساخته شود ضرورتاً "مواد تشکیل دهنده آن نفوذناپذیر و یا کم نفوذپذیر می باشد و با وجود این ضرورتاً باید به نوعی زهکش (مثلاً زهکش افقی در پائین دست) مجهز باشد تا دامنه پایین دست همواره از اشباع شدن در اثر زه مصون بماند. از طریقی اگر سد عمتاً از مواد دانه درشت باشد ضرورتاً " باید مغزه ای نفوذ ناپذیر در بخش میانی یا در محلی از دامنه بالا دست وجود داشته باشد تا آنرا کاملاً آب بندی کند.
چنانچه سد روی رسوبات نفوذ پذیر ساخته شود، میزان حد بالائی اتلاف آب از ا، باید در بدو امر تخمین زده شود. مقدار تخمینی این حد را باید با استفاده از رسم شبکه جریان و یا بر اساس نتایج تلمبه کردن آب در محل و نیز از تستهای آزمایشگاهی بدست آورد و چنانچه مقدار اتلاف آب به صورت زه بیش از مقداری باشد که برای پروژه سدسازی مورد نظر زیان بار باشد، لازمست از بعضی از انواع آب بندها استفاده شود.
انتخاب هر کدام از بخش های سد چه از نظر نوع و چه از نظر اندازه، بطور مستقل صورت نمی گیرد بلکه تابعی از مجموعه شرایط موجود است. مثلاً انتخاب شیب دامنه ها، تابع نوع شالوده، مصالح، روش ساخت، و نوع سد است، بطوریکه هرچند شالوده سست تر باشد در شرایط یکسان دیگر، شیب دامنه ها باید کمتر باشد و دامنه ها گسرده تر شده باشند. برای یک شالوده معین،دامنه های سدهمگن کم شیب تر از دامنه های سد همگن کم شیب تر از دامنه های یک سد غیر همگن است، و یا دامنه های یک سد هیدرولیکی باز هم کم شیب تر از دامنه های سد غلتکی است، زیرا در روش هیدرولیکی مصالح کوبیده نمی شوند تا مقاوم گردند. دامنه هائی که پوشش های محکم بتنی و آسفالتی و سنگی برآنها قرار می گیرند می توانند بطور نسبی پرشیب تر ساخته شوند.
شیب دامنه ها
شیب دامنه ها را معمولاً از یک بریک و نیم تا یک برسه می گیرند، هر چند تا شیبهای یک برشش و کمتر هم گاهگاهی منظور می شود. همچنین طرح دامنه با شیب های متفاوت کاملاً معمول است. بطوریکه شیب قسمتهای بالائی دامنه را بیشتر و در بخش های پائینی کمتر انتخاب شود، یا اینکه در چند مرحله به تدریج شیب تغییرکند، و نیز انتخاب شیب بیشتر در قسمت پائین دامنه و شیب کمتر در قسمت های بالائی دامنه در مواردی صورت گرفته است.
در مورد اینکه شیب استاندارد پایدار در دامنه ها چه مقدار باشد، نظریات مختلفی در تاریخ سد سازی مطرح شده است. بطوریکه در دهه های اول قرن حاضر هر چند پیشنهادها بر اساس تجربه های قبلی بوده است ولی سدهائی با شیب یک بر یک و نیم هم ساخته شده است و بعضی معتقد شدند که دامنه بالا دست کم شیب تر از دامنه پائین دست باشد و برخی بر خلاف این نظر رأی دادند، و امروزه نظر متخصصین اینست که هر دو مورد ممکن است و صرفاً تابع شرایط می باشد. در 1933، پراکتور حداقل شیب را یک بر دو تعیین نمود.
عرض تاج
تاج یا قله سد خاکی نباید عرض کمتر از 4 متر داشته باشد و این مقدار حداقل لازم به منظور استحکام، و کنترل، تعمیرات، بررسی ها و عبور و مرور می باشد. بطور کلی انتخاب عرض تاج سد بستگی به ملاحظاتی متعدد دارد که از جمله عبارتند از: طبیعت مواد تشکیل دهنده سد، فاصله خط زه آزاد تا قله سد، ارتفاع نهائی و اهمیت تاج سد از نظر رفت و آمد، و اینکه جاده ای و راهی بر آن واقع شده و نیز چه وسایطی و با چه ترافیکی باید بر آن عبور کنند.
سر ریز در سدهای خاکی
سرریز سد عبارتست از مسیری پیش بینی شده برای عبور مقدار آبی که ما از ادبر حداکثر ضرفیت مخزن در نظر گرفته می شود، بطویکه بتواند همواره از بالاآمدن سطح آب مخزن به بالای تراز پیش بینی شده حداکثر جلوگیری کند. افزایش آب مخزن ممکنسن به علت نوسانهای بارندگی و سیلابها، یا کم شدن تخلیه آب، و غیره باشد و از اینرو ظرفیت سرریز باید با توجه به همه عوامل دقیقاً محاسبه شود.
بطور خلاصه، در مورد سدهای خاکی ممکنست سرریز را بدون ارتباط با بدنه سد، بصورت تونل یا کانالی در تکیه گاههای طبیعی سد تعبیه نمود و یا اینکه در بدنه سد جائی برای آن در نظر گرفت. بندرت در سدهای خاکی ممکنست از تاج سد به عنوان سرریز استفاده شود که در اینصورت استحکامات کافی برای پوشش سد و تاج آن لازم است. در مواردی نیز می توان برای یک سد دو سرریز در نظر گرفت که یکی برای وضعیت های معمولی و دیگری برای طغیانهای استثنائی منظور شده باشد.
ارتفاع آزاد
ارتفاع آزاد، طبق تعریفن فاصله قائم بین بالاترین تراز سطح آب مخزن (در موقع حداکثر طغیان) و تاج سد می باشد. حداقل این ارتفاع آزاد باید آنقدر باشد که تاج سد از اثر امواج مصون باشد.
بخشی از ارتفاع آزاد را به علت نشست احتمالی سد و بخش عمده ارتفادع آزاد را به علت ارتفاع موج آب در نظر می گیرند. مقداری که به علت نشست منظور می شود، 2 درصد ارتفاع سد است که در مناطق زلزله خیز یک درصد هم به علت نشست حاصل از زلزله به آن می افزایند.
مقدار لازم ارتفاع آزاد که به منظور مصونیت از تأثیر موج در نظر گرفته می شود مبتنی بر حداکثر سرعت با دهای آن منطقه (و حتی مدت عملکرد آنها) و حداکثر طول دریاچه می باشد. تعدادی روابط تجربی در این مورد برای محاسبه ارتفاع موج پیشنهاد شده است.
منظور از طول دریاجه در محاسبه ارتفاع موج، آن بعدی از سطح دریاچه است که در جلوی سد قرار می گیرد، بنابراین اگر ابعاد سد در امتدادهای دیگر کمتر یا زیادتر از طول دریاچه در جلوی سد باشد معمولاً برای تعیین ارتفاع موج در نظر گرفته نمی شود. برای دریاچه های با طول کمتر از 5/0 کیلومترن حداقل 60 سانتیمتر ارتفاع آزاد به علت موج منظور می گردد. ارتفاع موج در دریاچه های معمولی بین 1 تا 2 متر می رسد و حداکثر تا 5/2 متر گزارش شده است.
کلیاتی که در طراحی سدخاکی باید در نظر گرفته شود
بر اساس تجربیاتی که در ممورد شکستن و تخریب سدهای خاکی بدست آمده، می توان نکات ذیل را به منظور تأمین ایمنی هر چه بیشتر و افزایش اطمینان در طراحی یک سدخاکی در نظر گرفت:
1- به منظور جلوگیری از خرابیهای حاصل از جریان آب از روی سد، لازمست:
الف: ظرفیت سرریز تا آن حد باشد که جریان حداکثر را بتواند عبور دهد.
ب: طرح چنان باشد که از سرریز شدن آب حاصل از امواج در شرایطی که سطح آب مخزن در بالاترین وضعیت است، جلوگیری گردد.
ج: ارتفاع اصلی تا آن اندازه باشد که حداقل ارتفاع آزاد را بعد از نشست کامل سد باقی بگذارد.
د: اقداماتی صورت گیرد که از فرسایش خاکریز سد به علت تأثیر امواج و نیز به علت اثر آبهای سطحی جلوگیری گردد.
ه: تاج سد بقدر کافی عریض باشد تا اثر امواج و اثر زلزله های احتمالی بر آن تأثیر مخرب نداشته باشد.
2- به منظور جلوگیری از خرابیهای حاصل از زه، مقدار جریان آب در بدنه سد و شالوده آن نباید تا آن حد باشد که تأمین هدف از ایاد آن سد را خدشه دار سازد، و نیز فشار زه در هر نقطه در حدی باشد که موجب تخریب نگردد. بنابراین:
الف: مقدار کمی جریان زه در درون بدنه و شالوده باید به میزان پیش بین یشده محدود گردد.
ب: خطوط جریان زه (یا به عبارت دیگر، خط زه آزاد) در جبهه پائین دست حتی الامکان از سطح خارجی دامنه پائین دست دور نگهداشته شود تا موجب خرابی پوسته ای شدن نگردد.
ج: فشار زه در هر نقطه و نیز شرایط دانه بندی و یکنواختی خاک و نوع تراکم، بویژه در حد فاصل لایه ها و در حد فاصل تغییر دانه بندی مواد، چنان باشد که امکان ایجاد پدیده یا یپینگ وجود نداشته باشد.
د: امکان ایجاد نشست آب (به جز از مسیرهای معمولی و پیش بینی شده) در هر جائی باید به صفر برسد و الامکان بروز یا یپینگ را افزایش می دهد.
3- به منظور جلوگیری از خرابهیا ساختمانی لازمست:
الف: دامنه ها هرکدام در برابرکلیه نیروهای ممکن (از جمله زلزله) در تمام وضعیت ها پایدار باشند.
ب: تنش های برشی ایجاد شدهه در شالوده نباید از مقدار مجاز مقاومت برشی آن تجاوز نمایند.
تراکم خاک در سدهای خاکی
تراکم خاک در سدهای خاکی به روش های معمول تراکم صورت می گیرد. لایه های به ضخامت 15 تا 25 سانتیمتری در هر مرحله کوبیده می شوند. مشخصات مربوط به تراکم خاکها، تأثیر انرژی داده شده (نوع غلتک، ضخامت لایه، تعداد رفت و برگشت)، تأثیر سرعت حرکت غلتک، تأثیر نوع خاک، و تأثیر درصد آب در تراکم و غیره از مسائلی است که نیاز به بررسی دقیق و مفصل دارند.
بطور خلاصه یادآوری می گردد که برای یک نوع خاک مشخص، هر چه انرژی تراکم بیشتر باشد (مثلاً غلتک سنگین تر بکار برده شود) تراکم بیشتری صورت می گیرد، یعنی دانسیته خشک ما کزیمم حاصل بزرگتر و درصد رطوبت بهینه (متناظر با دانسیته خشک ما کزیمم) کمتر است. با یک روش تراکم (یعنی با یک مقدار ثابت انرژی) هر چه خاک مورد تراکم با دانه بندی گسترده تر و با پلاستیسیته کمتر باشد، تراکم پذیری آن بهتر است، بطوریکه با درصد رطوبت کمتری، دانسیته خشک ما کزیمم بیشتری می دهد ، و در حقیقت شن و ماسه مخلوط با مقداری سیلت ورس بهترین تراکم ، و سیلت ها و رس های پلاستیک و نیز مثلا ماسه با دانه بندی یکنواخت کمترین تراکم را نشان می دهد . تراکم خاک با رطوبت بیشتر از رطوبت بهینه را در سمت تر ، و با رطوبت کمتر از رطوبت بهینه را تراکم در سمت خشک می نامند .
سمت تر و سمت خشک غیر از تفاوتی که در مصرف آب دارند و همین ممکن است پارامتری قابل توجه به لحاظ مصرف آب باشد , تفاوت دیگری نیز دارند که عبارت است از اینکه در سمت خشک تاثیر انرژی داده شده نسبت به سمت تر بسیار زیاد است , به طوری که با مصرف یک مقدار معین انرژی در سمت خشک میتوان دانسیته را به مقدار معینی افزایش داد،در صورتی که با صرف همین مقدار انرژی در سمت تر ، افزایش دانسیته بسیار کمتر است .
همچنین باید توجه داشت که تراکم خاک در سمت تر موجب میشود که بافت خاک ریز دانه بطور نسبی بصورت موازی قرار گیرد ، در حالیکه در سمت خشک بطور نسبی بافت خاک پس از تراکم حالت در هم پیدا میکند و مقاومت نسبی بافت در هم بیشتر و نفوذ پذیری آن نیز بیشتر است ، بطوریکه نفوذ پذیری بافت موازی بطور نسبی صد تا هزار مرتبه کمتر از بافت غیر موازی است . به این علت توصیه می شود که مغزه سد که از جنس رسی است با رطوبت بهینه کوبیده شود ، هر چند در شرایط یکسان مقاومت بر شی آن کمتر از هنگامی است که در رطوبت کمتر از بهینه کوبیده شود ، با وجود این در مورد مغزه ، مساله نفوذ ناپذیری نقش اصلی را دارد . معمولا غلتک های صاف تقریباً بافت درهم ایجاد می کنند و غلتکهای ویبره و پاچه بزی موجب بافت موازی می شوند.
تأثیر تعداد رفت و برگشت غلتک در افزایش مقدار تراکم خاک، بر حسب نوع خاک و درصد رطوبت آن و نوع غلتک متفاوتست و از اینرو نمودار راندمان تراکمی غلتک در برابر تعداد رفت و برگشت آن در همه شرایط یکسان نیست، ولی بهر حال این نمودار به یک حدی می رسد که از آن حد به بعد ادامه دادن به رفت و برگشت غلتک، تأثیر قابل ملاحظه ای در افزایش دانیسته خاک ندارد و یا به هیچ وجه تأثیری ندارد. معمولاً بین 6 تا 12 مرتبه رفت و برگشت غلتک، راندمان آن به حدی می رسد که می توان از تأثیر دفعات بعدی آن صرفنظر نمود.
ممکنست بر حسب تشخیص طراح، میزان تراکم خاک سد در نقاط مختلف، یا در ترازهای مختلف یک سد متفاوت انتخاب شود و این به منظور تنظیم بخشی از نشست های نامساوی سد است، اما انتخاب تراکم متفاوت در یک تراز معین با احتیاط کامل باید صورت گیرد. آنچه باید مورد توجه کافی قرار گیرد اینست که لایه های پی در پی تراکم در یکدیگر قفل شده و حدفاصل آنها به صورت صفحه ای برای تمرکز زه و ایجاد افق های ضعیف تبدیل نگردد و نیز محیط های بلافاصله در حاشیه مجاری، کانالها و تونلهای خروج آب و موارد مشابه که بوسیله غلتکهای سنگین کاملاً کوبیده نمی شوند، با هر روش ممکن به حد تراکم سایر نقاط آن افق برسد. معمولاً رعایت این نکته یعنی کوبیدن حاشیه های محدود که با غلتکهای بزرگ مقدور نیست در مورد خاکهای اصطکاکی ساده تر صورت می گیرد، چه می توان با غلتکهای کوچک و در لایه های ضخیم تر و یا با غلتکهای دستی و نیز ارتعاشی آنها را به حد تراکم مطلوب رسانید، در صورتیکه برای خاکهای چسبنده انرژی زیادتر و یا کوبه های سنگین لازمست و باید لایه ها را بطور معمول نازک انتخاب نمود.
روش های آزمایشگاهی تعیین تراکم خاک، بطور معمول روش های تراکم سبک (استاندارد D-698-58T و ASTM) و تراکم سنگین یا آشوی اصلاح شده (D-1557-58T و ASTM) می باشند، هر چند یکی دو روش دیگر مثل روش USBR نیز استاندارد شده است که در تعداد معدودی از خصوصیات با تستهای استاندارد معمول متفاوتند.
روش های معمول در عمل برای کوبیدن خاک، بوسیله غلتکهای چرخ لاستیکی (مثلاً 50 تنی)، غلتکهای چرخ فلزی، غلتکهای پاچه بزی، ارتعاشی و غیره است. نتیجه تراکم خاک با غلتکهای معمولی تراکمی بالاتر از نتیجه تراکم استاندارد سبک وپائین تر از نتیجه تراکم سنگین می باشد. مزیت غلتکهای پاچه بزی در اینست که در ضمن هر حرکتی، علاوه بر اینکه سطح خاک بوسیه جدا را ستوانه چرخ آن کوبیده می شود، لایه زیر آن بوسیله انتهای زایده های آن کوبیده می گردد. فشاری که بوسیله یک زایده چنین غلتکهائی به خاک وارد می آید حدود Psi می باشد مشروطه بر آنکه 5 درصد از کل 240 زایده چرخ آن در تماس با خاک باشد.
چنانچه ضخامت لایه ها بعد از تراکم، 15 سانتیمتر برای غلتکهای پاچه بزی و 23 سانتیمتر برای غلتکهای چرخ لاستیکی 50 تنی باشد، قابل قبول و مناسب است، هر چند ضخامت های چند برابر این حد ممکنست بطور غیر استاندارد در مواردی وجود داشته باشند، یا بعضی از سدهای ساخته شده با لایه های ضخیم تر کوبیده شده باشند. بهرحال تراکم بر اساس ضخامت های ذکر شده برای غلتکهای پاچه بزی بوسیله 6 تا 12 رفت و برگشت از تشریح چگونگی اجراء آزمایشها و بهره گیری از نتایج آنها در اینجا صرفنظر شده است.
خرابی های سدهای خاکی و علت آنها
آماری که تا سال 1965 جمع آوری شده است نشان می دهد که تا آن تاریخ بیش از 200 سدخاکی با شکست روبرو شده است که بعضی از آنها تلفات جانی نیز همراه داشته اند. بعضی از این سدها حتی قبل از شروع بکار و بهره وری شکسته شده، و برخی پس از پرشدن مخزن یا در زمانهای بعد از آن تخریب شده اند. البته از تاریخ آن گزارش به بعد نیز موارد متعددی از خرابی ها وجود داشته است، ولی بهرحال تعداد سدهای خراب شده و بزرگی آنها در اینجاد مورد توجه نیست بلکه دسته بندی علت تخریب ها و نتیجه گیری کلی از آنها به منظور کاهش دادن خطرات شکسته شدن سد در طراحی های آینده از اهمیت خاصی برخوردار است.
پژوهشگرانی که در این زمینه مطالعه کرده اند، آمار خرابیها را به شکل های مختلفی طبقه بندی نموده اند تا اهمیت دقیق در پاره ای از مسائل سد را به خوبی نشان دهند. جدول زیر درصد علت های مختلف تخریب را به طور نسبی نشان می دهد.
انهدام حاصل از سرریز آب روی سد 30%
در اثر زه غیر مجاز و شسته شدن خاک 25%
گسیخته شدن دامنه ها 15%
شسته شدن کناره تونلها

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 37   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله ابن سینا

ابوعلی حسین بن عبدالله بن سینا که درمغرب زمین به ابن سینا ،معروف است .ازفیلسوفان بزرگی بشمارمی آیدکه جامع تمام علوم عصرخویش بود.شهرت ابن سینا به قدری است که بیشترممالک شرقی قصددارندبرای افتخاربه گذشته علمی کشورخویش اورابه خودمنتسب نمایند.
افغانستان .ترکیه .تاجیکستان وعربها همگی ادعا دارندکه ابن سینا متعلق به آنها است .وهریک ازاین مدعیان نیزدلیلی برانتساب خوددارندومدارکی دال برایرانی نبودن اوحال به شرح زندگی بوعلی سینا می پردازیم تا ببینیم واقعاً وی اهل کدام کشوراست .ابوعلی فرزند عبدالله درده افشنه درنزدیکی شهربخارا(درازبکستان امروزی )ازمادری اهل افشنه وپدری ازمهاجران بلخ (افغانستان امروزی )ساکن شهربخاراواقع درافغانستان امروزی به سال 370ق /980م پابه هستی نهاد.ابن سینا ازپنج سالگی تحصیل راآغازکردوقرآن نحووادبیات راآموخت ودر12سالگی شروع به یادگیری فقه کردوازهمان آغازتحصیل هوش سرشارواستعدادبی نظیراونمایان بوداز12سالگی درتحصیل طلب وفلسفه کوشیدودر16سالگی طبیبی حاذق گشت وآنچنان شدکه وی رابرای معالجه شاهزاده نوح بن منصورسامانی دعوت کردند.ازهمان 15سالگی یاکمی اندکتربه علوم طبیعی ومابعدالطبیعه (هستن وخداشناسی علاقه داشت وساعتها درمضوعات مختلفی چون خدا.زمان .هستی فکرمی کردوسوالاتی برایش مطرح می شد.
ذهن اندیشمند وی ازابتدادرحل مسایل ریاضی ومنطق توانایی قابلی داشت که این توانمندی مخصوص نوابغ بودوی به گونه ای که درتفهیم مطالب ریاضی حاذق بودکه پس ازاندک مدتی براستادچیره گشت وخودبه تنهایی درحل مسایل کوشیددراین باره خودمی گویدهمین که قواعدکمی منطق رافراگرفتم .ملتفت شدم که ناتلی استادبوعلی

ازدقایق آن علم مطلع نیست .بنابراین خودبه خواندن کتب معتبروشروحی که برآنها نوشته اندمشغول شدم تا آن رابه خوبی آموختم وسپس به هندسه پرداختم وکتاب اُقلیدس راشروع کردم وبعدازآنکه پنج شش قضیه آن راپیش ناتلی خواندم باقی کتاب راخودبخودحل کردم بعدازآن داخل علم هیات شدم وکتاب المُجسملی تالیف بطمیوس راتامقدمات آن پیش ناتلی خواندم .همین که به قسمت ریاضی واشکال هندسی مربوط به علم فلک رسیدم ناتلی گفت آن راپیش خودبخوان ومطالب راحل کن وبه من نشان بده تاراه صحیح رابرایت بیان کنم .اصل مطلب این بودکه ازآن کتاب سردرنمی آوردم وهمین که من مسایل راحل می کردم وبرایش بیان می نمودم تازه می فهمیدکارکجاست .
بوعلی در16سالگی شروع به تالیف کتاب مشهورخوددرطب به نام (قانون )نموده ودرهمان سن درتحصیل فلسفه وبخصوص مابعدالطبیعه نیزکوشیدوآنگونه که خودنقل می کندکتاب (مابعدالطبیعه )ارسطوراچهل بارخوانده ومتوجه نمی شودتا اینکه دربازارکتابفروشان ازکتاب فروش دوره گردی کتابی ازابونصرفارابی می خردوقادربه فهم کتاب ارسطومی گردد.بوعلی بعدازآنکه توانست با معالجه شاهزاده سامانی دردرباردولتی راه یابد.ازپادشاه خواست که به اواجازه استفاده ازکتاب خانه سلطنتی رابدهد.تا زمانی که دودمان ادب پرورواصیل ایران دوست سامانی برتخت حکومت تکیه زده بودندبوعلی درخراسان به سربرداما بوعلی همواره ازسلطان محمودغزنوی ترک می ترسیدوازدست ماموران وی فراری بودوتا پایان عمربه حالت مخفی وپنهانی ازدست ماموران سلطان محمودزندگی می کرد.وی درسال 405قصدداشت که به نزدقابوس بن وشمگیردرطبرستان برسد.اما همین که به طبرستان رسیدمطلع شدکه این پادشاه ادب پرورزندانی گشته است وبه ناچاربه قزوین وازآنجا به همدان رفت مردم همدان اورابه عنوان طبیبی حاذق

وماهرشناختند.بوعلی پس ازمعالجه شمس الدوله زمامداروحاکم همدان درسال 412ق به سمت عزارت منصوب شدوعلت نارضایتی لشکریان ازدولت علیه بوعلی کودتایی صورت گرفت وخانه وی به غارت رفت وبوعلی فراری شد.
پس ازمرگ شمس الدوله بوعلی مدتی درقلعه فردجان زندانی شدوپس ازآن آزادگشت .بوعلی رهسپاراصفهان شد ومدت 14سال با آرامشی نسبی دردربارعلاء الدوله دیلمی دراصفهان زیست ودرلشکرکشی علاءالدوله به همدان درسال 428ق مصادف با 1037میلادی درآن شهروفات یافت .ازشاگردان معروف بوعلی ابوعبیدجوزجانی است که بیشترتالیفات بوعلی راجمع آوری کردوزندگی نامه اورانوشت ودرضمن خودش نیزازاستادان بنام عصرخودبود.دوم ابوالحسن بهمنیارابن مرزبان است که اززردشتیان آذربایجان بودوازفلاسفه بزرگ به شما رمی رودبوعلی کتابهای المباحثات .التحصیل درمنطق طبیعیات والهیات .ومراتب الوجودودرپاسخ سوالهای ازاونوشت .سوم ابن زیله است که برکتاب می بن یقظان (زنده بیداریاپسرطبیعت )نوشته بوعلی سینا شرح نوشته است .چهارم معصومی ازشاگردان محبوب بوعلی است وابن سینا رساله العشق رابه درخواست اونوشت ازکتابهای مهم دیگربوعلی سینا که درحکم یک دایرة المعارف فلسفی است .کتاب شفامی باشدازآثاردیگربوعلی نجات .اشارات .وتنبیهات .قراضه طبیعیات .مبداء ومعادحدودرامی توان برشمرد.ابن سینا حکیمی بودکه برساختارفکری وفلسفی جهان اسلام بعدازمرگ خودتا سالها درازی تاثیرعمیق گذاشت وتاقرن هفدهم حتی دردانشگاههای اروپایی کتابهایش تدریس می گشت وپیش ازهرملت دیگری تمدن نوین غرب به ابن سینا مدیون است .

خیام
درسراسرادبیات کهن پارسی کمترکسی رامی توان یافت که به اندازه ی خیام دارای شهرت باشدوتابه این اندازه اندیشه ها وتفکرات اودرهاله ای ازغبارومه افسانه وابهام دربرگرفته شده باشد.از1200رباعی که به وی نسبت داده اندشایدبیش از70رباعی اصلیت نداشته باشدوپیرامون هریک ازرباعیان وی نیزافسانه های فراوان وجوددارد.خیام هم ستاره شناس وریاضیدان بوده وهم شاعرولی بیش از90درصدشهرت خیام به سبب رباعیات پرنفوذاوست البته نمی توانیم منکراین نکته شویم که مطالعات نجومی واندیشه علمی خیام درساختارفکرکه برریاضیات ونجوم وتمام علوم اصل خویش تبحرداشته ودرعین حال دارای فلسفه ویژه ای نیزبوده که شایدبه ظاهربسیارسطحی وکم عمق باشدولی درعین حال بسیارعمیق واساسی است .ابوالفتح عمربن ابراهیم ،خیام ستاره شناس وریاضی دان وشاعربزرگ قرن چهارم درسال 439ه ،ق درنیشابورچشم برجهان گشودکه ازچگو نگی تحصیلات اولیه اوواستادانش اطلاعات دقیقی دردست نداریم روایات وافسانه های تاریخی می گویندکه بردرس امام موفق فقیه اصل خویش می نشسته آثاربن سینا مطالعه می نموده وخودراشاگردوی می دانسته است .خیام درریاضیات استاشد(امام محمدغزالی درس ریاضی رانزدوی آموخت )اوبا فلسفه به خوبی آشنایی داشت وبه خصوص برفلسفه ی شکاکی احاطه داشت آوازه ی علمی اوبه دربارسلاطین سلجوقی رسیدبدین طریق موردتوجه دربارسلجوقیان قرارگرفت درسال 467ه ،ق خیام به همراهی ابوالمظفر اسنفراری ومیمون بن نجیب ازسوی ملک شاه سلجوقی ماموراصلاح تقویم گردیدودرسال 471ه،ق تقویم جلالی (یا تاریخ جلالی )به دست خیام تهیه شد.زمانی که خیام به نشراندیشه های فلسفه خودپرداخت با مخالفت متعصبان وسنت گرایان روبه روشدومجبورگردیدجهت اثبات پاکی عقایدخودبه سفرحج برودپس ازبازگشت به نیشابوردرسال 508ه ،ق ازطرف سلطان محمدسومین جانشین ملک شاه برای پیش بینی وانجام کارهای هواشناسی انتخاب گردید.سلطان قدراین حکیم رامی دانست ودرپاس مقام وی می کوشیدخیام سرانجام با روحیه ای بدبین ونا امیددرسال 515یا 517دارزمانی راوداء گفت خیام وکارهای علمی کتاب « فی البراهین علی المسائل الجبروالمقابله » معروفترین اثرعلمی خیام درزمینه ی جبراست .
خیام موفق به معادلات درجه ی سوم شدوروشنی نوبرای آنها ابداع کردروش وی مورداستفاده ریاضیدانان امروزه مغرب زمین قرارگرفته است .خیام درموضوعات مثلث حسابی ،مقادیراصم حکم عکس هندسه نا اقلیدس وهندسه اقلیدس اصل تواضیع اقلیدس وگذاره های تحقیقات عمیق وابداعات نوین به انجام رسانید.وی درزمینه ی فیزیک نیزتحقیقاتی نموداوکتابی درباره ی تأمین عیارطلا ونقره وشمش تألیف کردروایات حاکی براین اصل است که خیام ازعلم هواشناسی نیزبه خوبی مطلع بوده وپیش بینی های وی با قوانین امروزه هواشناسی قابل توجیه است .
ابوریحان بیرونی
ابوریحان محمدبن احمدبیرونی خوارزمی ازنوابغ وعلما ودانشمندان ایرانی اهل خوارزم اودرروزسوم ذی الحجه سال 362به دنیا آمدابوریحان درجوانی خودکه همزمان با حکومت خوارزمشاهیان قدیم بودبه درباراین سلسله ایرانی نژاداصیل خوارزم پیوست این خاندان خوداهل علم وادب وحامی دانشمندان وعالمان بشمارمی رفتند.درنوجوانی ابوریحان نزدیکی ازامیرزادگان دانشمندخاندان آل عراق به نام ابومنصوربن علی بن عراق معروف به ابونصرعراق مثلثات کروی وفنون ریاضی راآموخت ابوریحان با حمایت مالی ومعنوی ازجانب این شخص نزداستادان مختلف به فراگیری علوم مختلفی چون طب وفلسفه نیزپرداخت .ابوریحان درمغرب ایران پس ازانقراض خارزمشاهیان (=آل

عراق )درسال 385ابوریحان در387به سوی غرب ایران حرکت کردوبه سوی شهرری رفت ودرآنجا با منجمان وریاضیدانان بزرگی همانندابومحمدحامدبن خضرخجندی وابوالحسن کیاکوشیاربن لبان گیلانی به مباحثه نشست که حاصل مباحثات وتحقیقات رادرکعاب (مقالیدعلم الهیئه )جمع آوری نموده ابوریحان سپس به جرجان رفت ودرآنجا به خدمت امیرشمس المعالی قابوس بن وشمگیردرآمدوموردحمایت این پادشاه قرارگرفت .قابوس به قدری به ابوریحان علاقه داشت که می خواست تمام زمام اموردولت آل زیاری رابه اوسپارد.ابوریحان برای تشکروقدردانی ازقابوس کتاب (آثارالباقیه )رابه نام اوتالیف کرد.ابوریحان درهنگام اقامت درجرجان به اکتشافات نجومی واعمال رصدی ستارگان پرداخت وطول وعرض جغرافیایی جرجان رانیزحساب کردابوریحان درحدوداوایل سال 394ازجرجان به سوی خوارزم رفت .ابوریحان مدتی همراه با بوعلی سینا دردربارعلی بن مأمون خوارزمشاه درخوارزم بدوبا سایرعلمهایی که درخوارزم بودندبه مباحثه می نشست درحدودسال 400ه.ق علی بن مأمون مردوبرادرش ابوالعباس مأمون جانشین اوشد.ابوریحان مدت هفت سال ملازم دربارابوالعباس مامون بود.لازمه به ذکراست که این شاخه ازسلسله خوارزمشاهیان رابه نام مامونیان یا خورازمشاهان مأمونی می نامندوموسس این سلسله مأمون بن محمداست .این سلسله نیزدست کمی ازآل عراق درحمایت ازعلم ودانش نداشت ووزیردانشمندودانش دوستی به نام (ابوالحسن احمدبن محمدشهینی )باعث رونق بازارادب ودانش گشته بودوی وزیرعلی بن مامون ابوالعباس مامون بودوتا سال 404ه ق وزارت کردابوریحان نیزتا سال 408که دردربارمامونیان خوارزمشاهیان بودبا عزت وجلال زندگی می کرد.ابوریحان درحدود14سال درخدمت این سلسله زیست وهمواره مورداحترام بود.وی دراین محیط آماده برای

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  12  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید