مقاله کامل در مورد معاد و آخرت

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 24
فهرست و توضیحات:

معادشناسی

مقام انسان در میان موجودات، پست ترین عوالم، فرق مومن و کافر، آخرت باطن دنیا

حـقـائـق‌ و اعـتـبـاریّـات‌

پست‌ترین‌ عوالم‌، حکومت‌ منطق‌ حسّ است‌

دین‌ تنظیم‌ کنندة‌ روابط‌ میان‌ امور حقیقی‌ و اعتباری‌ است‌

فرق‌ مؤمن‌ و کافر در پیروی‌ از عقل‌ و حسّ تقسیم‌ مراحل‌ اعتباری‌ در طول‌ حیات‌ انسان‌ از نظر قرآن‌ مجید  داستان‌ پیرمرد حریص‌ و هارون‌ الرّشید در آرزوی‌ دراز تمثیل‌ زندگی‌ دنیا به‌ نباتات‌ سرسبز و خشکیدن‌ آنها 

کتاب معادشناسی/ جلد اول/ قسمت اول: مقام انسان در میان موجودات، پست ترین عوالم، فرق مومن و کافر، آخرت باطن دنیا است، آسانی

بسـم‌ الله‌ الـرّحمن‌ الـرّحیم‌

سپاس‌ و حمد بی‌اندازه‌ و قیاس‌ از ویژگیهای‌ حضرت‌ ربّ ودود ذوالجلال‌ و الاءکرام‌، خدای‌ منّان‌ است‌ که‌ بشر را بعد از آفرینش‌ و هدایت‌ تکوینیّه‌ به‌ خلعت‌ حرکت‌ بسوی‌ کمال‌ به‌ هدایت‌ تشریعیّه‌ راهنمائی‌ و مخلَّع‌ فرمود؛ اللَهُ وَلِیُّ الَّذِینَ ءَامَنُوا یُخْرِجُهُم‌ مِّنَ الظُّلُمَـ'تِ إِلَی‌ النُّورِ. [1]

 و پاکترین‌ درود و تحیّت‌ و اکرام‌ بر پیامبران‌ و برگزیدگان‌ راه‌ خدا و طریق‌ هدایت‌ بسوی‌ معارف‌ حقّة‌ او باد، که‌ با ارشاد خود بشر را از ظلمتکدة‌ جهل‌ به‌ وادی‌ ایمن‌ انوار علم‌ و دانش‌ الهیّه‌ رهبری‌ نمودند، و از جمود و رکود به‌ مقام‌ سعة‌ اطلاق‌ و گشایش‌ حقائق‌ و واقعیّات‌ به‌ پرواز درآوردند.

 خاصّه‌ خاتم‌ پیمبران‌ حضرت‌ سیّدالمرسلین‌ محمّد بن‌ عبدالله‌ صلّی‌ الله‌ علیه‌ وآله‌ وسلّم‌ و جانشینان‌ او حضرت‌ سیّد الوصیّین‌، أمیرالمؤمنین‌ علیّ بن‌ أبی‌طالب‌ و یازده‌ فرزند امجد او که‌ یکی‌ پس‌ از دیگری‌ عالم‌ را به‌ نور وجود خود منوّر، و با تحمّل‌ أعباء خلافت‌ و امانت‌ الهی‌ کاروان‌ بشریّت‌ را به‌ میقات‌ خدا و لقاء او رهنمون‌ شدند، و صدای‌ پر طنین‌ جرس‌ قافله‌ را به‌ گوش‌ جهانیان‌ رساندند.

 در دلهای‌ مردم‌ از نفحات‌ قدسیّه‌، نور و سرور و حبور وارد کرده‌، و آن‌ دلها را به‌ مقام‌ عزّ خدا پیوستند. و راه‌ عبور از عقبات‌ مخوفه‌ و کریوه‌های‌ مهولة‌ نفس‌ را به‌ راستی‌ و درستی‌ نشان‌ داده‌، به‌ مراحل‌ و منازل‌ واقعة‌ در طیّ طریق‌ آشنا نمودند. و انسان‌ را به‌ آخرین‌ منزل‌ خود که‌ مقام‌ مقرَّبین‌ و صدّیقین‌ و مخلَصین‌ است‌ به‌ حرم‌ امن‌ و امان‌ حضرت‌ پروردگار جمیل‌ و جلیل‌ رهبری‌ کردند؛ فَلِلّهِ دَرُّهُم‌ و علَیه‌ أجرُهم‌ و سلامُه‌ علَیهم‌ أجمَعین‌. از آنجائی‌ که‌ توفیق‌ الهی‌ شامل‌ حال‌ این‌ بندة‌ ناچیز شد، تا در روزهای‌ ماه‌ مبارک‌ رمضان‌ از سنة‌ 1396 و در شب‌های‌ این‌ ماه‌ از سنة‌ 1399 هجریّة‌ قمریّه‌ با بسیاری‌ از برادران‌ ایمانی‌ و اخلاّء روحانی‌ بحث‌ معاد که‌ از جمله‌ شریف‌ترین‌ و زیباترین‌ بحث‌های‌ اعتقادی‌ است‌ مرتّباً و مسلسلاً بازگو شود؛ خداوند رحمن‌ و رحیم‌ را سپاسگزارم‌ که‌ با تأییدات‌ بی‌نهایت‌ و تسدیدات‌ بی‌دریغ‌ خود باز بذل‌ مرحمت‌ و عنایت‌ نمود تا مذاکرات‌ را به‌ رشتة‌ تحریر آورده‌ و به‌ صورت‌ مجالسی‌ تدوین‌ شود، و بالنّتیجه‌ برای‌ خود حقیر و برادران‌ ایمانی‌ عزیز و ارجمند موجب‌ یادآوری‌ گردد.

 این‌ مجالس‌ که‌ در حدود شصت‌ و اندی‌ خواهد بود، کیفیّت‌ سیر و حرکت‌ انسان‌ را در دنیا و عالم‌ غرور و اعتبار، و نحوة‌ تبدّل‌ نشأة‌ غرور را به‌ عالم‌ حقائق‌ و واقعیّات‌، و ارتحال‌ او را بسوی‌ خدا و غایة‌ الغایات‌ نشان‌ می‌دهد؛ و در ابحاثی‌ مرتّباً از عالم‌ صورت‌ و برزخ‌ و نحوة‌ ارتباط‌ ارواح‌ در آنجا با این‌ عالم‌، و کیفیّت‌ خلقت‌ فرشتگان‌ و وظائف‌ آنها، و نفخ‌ صور و مردن‌ تمام‌ موجودات‌ و سپس‌ زنده‌ شدن‌ همة‌ آنها و قیام‌ انسان‌ در پیشگاه‌ حضرت‌ احدیّت‌، و عالم‌ حشر و نشر و حساب‌ و کتاب‌ و جزاء و عرض‌ و سؤال‌ و میزان‌ و صراط‌ و شفاعت‌ و أعراف‌ و بهشت‌ و دوزخ‌ بحث‌ می‌نماید. از آیات‌ قرآن‌ و اخبار معصومین‌ و ادلّة‌ عقلیّه‌ و فلسفیّه‌ و مطالب‌ ذوقیّه‌ و عرفانیّه‌ به‌ نحو أوفی‌ و اوفر آمده‌، و از ذکر اخلاقیّات‌ و مواعظ‌ نیز در حدود امکان‌ کوتاهی‌ نشده‌ است‌.

 این‌ مباحث‌ در حدود ده‌ مجلّد خواهد شد که‌ قسمت‌ «معادشناسی‌» از دورة‌ علوم‌ و معارف‌ اسلام‌ را تشکیل‌ می‌دهد.

 این‌ دوره‌ در سلسلة‌ عقائد شامل‌ سه‌ دورة‌ «الله‌ شناسی‌» و «امام‌شناسی‌» و «معاد شناسی‌» است‌؛ و در قسمت‌ احکام‌ و مسائل‌ شامل‌ بحث‌هائی‌ در پیرامون‌ قرآن‌ کریم‌ و مسجد و دعا و نماز و روزه‌ و اخلاق‌ و برخی‌ از مسائل‌ دیگر است‌ که‌ به‌ حول‌ و قوّة‌ الهی‌ امید است‌ به‌ تدریج‌ مورد استفادة‌ عموم‌ قرار گیرد.

 وَ مَا تَوْفِیقِی‌´ إِلاَّ بِاللَهِ عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَ إِلَیْهِ أُنِیبُ.[2]

 رَبَّنَا عَلَیْکَ تَوَکَّلْنَا وَ إِلَیْکَ أَنَبْنَا وَ إِلَیْکَ الْمَصِیرُ. [3]

 و هُوَ المُستَعانُ و علَیهِ التُّکْلانُ

 سیّد محمّد حسین‌ حسینی‌ طهرانی‌

مجلس أوّل 

حـقـائـق‌ و اعـتـبـاریّـات‌

 أعوذُ بِاللَهِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیم‌

 بِـسْـمِ اللَهِ الـرَّحْمَـنِ الـرَّحـیم‌

 الْحَمْدُ للَّهِ رَبِّ الْعالَمینَ و الصَّلَوةُ و السَّلامُ عَلَی‌ سَیِّدِنا مُحَمَّدٍ و ءَالِهِ الطّاهِرینَ

 و لَعْنَةُ اللَهِ عَلَی‌ أعْدا´ئِهِمْ أجْمَعینَ مِنَ الاْ´نَ إلَی‌ قیامِ یَوْمِ الدّینِ

 و لا حَوْلَ و لا قُوَّةَ إلاّ بِاللَهِ الْعَلیِّ الْعَظیم[4]‌

 قال‌ اللهُ الحکیمُ فی‌ کتابِه‌ الکریم‌:

 بِسْمِ اللَهِ الرَّحْمَـ'نِ الرَّحِیمِ * وَ التِّینِ وَ الزَّیْتُونِ * وَ طُورِ سِینِینَ * وَ هَـ'ذَا الْبَلَدِ الاْمِینِ * لَقَدْ خَلَقْنَا الاْءنسَـ'نَ فِی‌´ أَحْسَنِ تَقْوِیمٍ * ثُمَّ رَدَدْنَـ'هُ أَسْفَلَ سَـ'فِلِینَ * إِلاَّ الَّذِینَ ءَامَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّـ'لِحَـ'تِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ * فَمَا یُکَذِّبُکَ بَعْدُ بِالدِّینِ * أَلَیْسَ اللَهُ بِأَحْکَمِ الْحَـ'کِمِینَ. خداوند در این‌ سوره‌ که‌ نود و پنجمین‌ سوره‌ از قرآن‌ کریم‌ است‌ سوگند یاد می‌کند به‌ انجیر و زیتون‌ که‌ مراد[5] همان‌ دو میوة‌ معروف‌ است‌، یا به‌ دو درخت‌ آنها، یا به‌ کوه‌ تین‌ که‌ شهر دمشق‌ در دامنة‌ آن‌ واقع‌ شده‌ و کوه‌ زیتون‌ که‌ شهر بیت‌ المَقْدِس‌ در دامنة‌ آن‌ است‌ و محلّ پیدایش‌ انبیاء و مرسلین‌ می‌باشد؛ و سوگند یاد می‌کند به‌ طور سینا که‌ محلّ مناجات‌ حضرت‌ موسی‌ کلیم‌ الله‌ علَی‌ نبیِّنا وآله‌ و علیه‌السّلام‌ بوده‌ است‌، و به‌ شهر مکّة‌ مکرّمه‌ که‌ شهر امن‌ و امان‌ بوده‌ م‌ و خداوند آنرا مأمن‌ قرار داده‌ است‌ که‌:

انسان‌ را در بهترین‌ [6] قوام‌ وجودی‌ و ماهُوِی‌ و عالیترین‌ طینت‌ و سرشت‌ و نیکوترین‌ بنیاد و سازمان‌ آفریدیم‌، و سپس‌ او را به‌ پائین‌ترین‌ درجه‌ و منزله‌ فرود آوردیم‌؛ مگر آن‌ کسانیکه‌ ایمان‌ به‌ خدا آورده‌ و به‌ کردار شایسته‌ مشغول‌ شوند، که‌ برای‌ آنها البتّه‌ مزد و ثواب‌ مستمرّ و همیشگی‌ خواهد بود.

 پس‌ بنابراین‌ روز جزا حقّ است‌ و قابل‌ تکذیب‌ نیست‌، زیرا که‌ بر اساس‌ اختلاف‌ حالات‌ و درجات‌ مردم‌، خداوند حاکم‌ به‌ حقّ که‌ حکمش‌ استوار و قائم‌ به‌ اصول‌ متینه‌ است‌ بین‌ آنها در روز بازپسین‌ حکم‌ خواهد فرمود.

 به‌ خواست‌ خداوند متعال‌ چنانچه‌ توفیقات‌ حضرتش‌ شامل‌ شود، در نظر آمد که‌ یک‌ دوره‌ بحث‌ معاد که‌ متّخذ از آیات‌ شریفة‌ قرآن‌ و أخبار ائمّة‌ أهل‌ البیت‌ علیهم‌ السّلام‌ باشد بیان‌ شود، و از خصوصیّاتی‌ که‌ انسان‌ در حال‌ سکرات‌ مرگ‌ پیدا می‌کند و کیفیّت‌ عالم‌ برزخ‌ و انتقال‌ از آن‌ به‌ قیامت‌ کبری‌ و اجتماع‌ خلائق‌ در حشر و نشر و سؤال‌ و میزان‌ و عرض‌ و صراط‌ و شفاعت‌ و أعراف‌ و کوثر و بهشت‌ و دوزخ‌، بقدر وسع‌ و گنجایش‌ به‌ ترتیب‌ مفصّلاً ذکر شود.

 در سورة‌ مبارکة‌ والتّین‌ که‌ در مطلع‌ گفتار قرائت‌ شد، خداوند موقعیّت‌ انسان‌ را از عالم‌ بالا به‌ عالم‌ طبع‌ و مادّه‌ و حیات‌ دنیا و منطق‌ احساس‌ بیان‌ می‌فرماید که‌: ما او را در بهترین‌ سرشت‌ و قوام‌ آفریدیم‌ و سپس‌ او را به‌ پائین‌ترین‌ مرتبه‌ از حدود و قیود و گرفتاری‌ در ظلمات‌ عالم‌ حسّ و دور بودن‌ از عالم‌ اُنس‌ و جمعیّت‌ و معرفت‌ نزول‌ دادیم‌، تا خود به‌ پای‌ خود برگردد و با اختیار و اراده‌ به‌ اعلا درجات‌ برسد، و بر ذروة‌ عالی‌ از مدارج‌ و معارج‌ مقام‌ انسانیّت‌ نائل‌ آید؛ در این‌ صورت‌ در نزد خدای‌ خود مقیم‌ بوده‌ و به‌ اجر و پاداش‌ غیر مقطوع‌ خواهد رسید.

پایانامه در مورد باورهای فطری ازدیدگاه فلاسفه ومتکلمین اسلامی

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه:115

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                        صفحه

فصل اول : کلیات

بیان مسئله..........................................................................................................................................1انگیزه انتخاب موضوع ......................................................................................................................4قلمروتحقیق..................................................................................................................................... 5روش تحقیق.....................................................................................................................................6پیشینه تحقیق.................................................................................................................................... 7

فصل دوم: فطرت

بخش اول : معانی فطرت ...............................................................................................................................8

2-1-1- فطرت درلغت..................................................................................................................................8

2-1-2- فطرت ،طبیعت ، غریزه ..................................................................................................................10

2-1-2-1- طبیعت.......................................................................................................................................10

2-1-2-2- غریزه.........................................................................................................................................10

2-1-2-3- فطرت........................................................................................................................................10

2-1-3- تفاوتها............................................................................................................................................12

2-1-4- فطرت دراصطلاح فلسفه ومنطق......................................................................................................13

2-1-5- نتیجه گیری....................................................................................................................................14

2-1-6- مفهوم فطرت درقرآن......................................................................................................................15

2-1-7- مفهوم فطرت در روایات.................................................................................................................16

2-1-8- مفهوم فطرت درفلسفه اسلامی........................................................................................................17

بخش دوم:ملاک ،تعریف وتقسیم امور فطری..........................................................................18

2-2-1- تشخیص امورفطری ازامور غیرفطری...............................................................................................18

2-2-2- تعریف وویژگیهای امور فطری.......................................................................................................19

2-2-2-1- تعریف امورفطری......................................................................................................................19

2-2-2-2- ویژگیهای امور فطری................................................................................................................19

2-2-3- اثبات فطریات درانسان..................................................................................................................20

2-2-4- تقسیم امور فطری..........................................................................................................................21

2-2-4-1- بینش های فطری.......................................................................................................................21

2-2-4-2-گرایشهای فطری........................................................................................................................21

بخش سوم:عوامل وموانع شکوفایی فطرت ..............................................................................................23

2-3-1- عوامل شکوفایی فطرت..................................................................................................................23

2-3-1-1-آموزه های الهی بوسیله انبیاء...................................................................................................... 23

2-3-1-2- تزکیه نفس وریاضت وتقوا.........................................................................................................23

2-3-2- موانع شکوفایی فطرت.....................................................................................................................24

2-3-2-1- غفلت.........................................................................................................................................24

2-3-2-2- وسوسه های شیطانی...................................................................................................................24

2-3-2-3- عقل متعارف..............................................................................................................................25

2-3-2-4- دنیاگرایی...................................................................................................................................25

2-3-2-5- خطا درتطبیق..............................................................................................................................25

بخش چهارم :تاریخچه ..............................................................................................................................26

2-4-1- فطرت وادیان .................................................................................................................................26

2-4-2- فطرت درمیان فلاسفه قبل وبعد یونان باستان.....................................................................................28

2-4-2-1- فطرت درکلام سقراط وافلاطون.................................................................................................28

2-4-2-2- نظریه افلاطون............................................................................................................................28

2-4-2-3- تفاوت فطرت ونظریه استذکاری افلاطون...................................................................................29

2-4-2-4- افلاطون ومعرفت فطری..............................................................................................................29

2-4-3- مفهوم ،نظریه وبرهان فطرت ازنظرفلاسفه ومتکلمین اسلامی.............................................................30

2-4-3-1- مفهوم واصطلاح فطرت ازنظرابن سینا..........................................................................................30

2-4-3-2- مفهوم فطرت مذهبی از نظرصدرالمتألهین....................................................................................31

2-4-3-3- مفهوم فطرت درنظر فیلسوف اسلامی ملاهادی سبزواری.............................................................31

2-4-3-4- مفهوم فطرت ازنظرعلّامه طباطبایی...............................................................................................32

2-4-3-5- مفهوم وبرهان فطرت ازنظر حکیم شاه آبادی...............................................................................33

2-4-3-6- فطرت مذهبی وبرهان فطرت از نظر امام خمینی ..........................................................................35

2-4-3-7- مفهوم، نظریه و برهان فطرت از نظر شهید مطهری........................................................................37

2-4-3-8- مفهوم و برهان فطرت دربیان فیلسوف معاصر جوادی آملی..........................................................42

2-4-3-9- برهان فطرت در نظراستاد مصباح یزدی.......................................................................................44

2-4-3-10- مفهوم فطرت مذهبی درنظر حکیم فیض کاشانی.......................................................................44

فصل سوم :معنی ومفهوم باورومصادیق باورهای فطری

بخش اول :معنی ومفهوم باور،راههای رسیدن به آن وتوجیه باور............................................................46                          

3-1-1- باور درلغت....................................................................................................................................46

3-1-2- مفهوم باور......................................................................................................................................46

3-1-3- راههای رسیدن به باور.....................................................................................................................48

3-1-4- توجیه باور......................................................................................................................................49

بخش دوم :باورهای دینی ونظریه فطرت دردیدگاه اسلام...............................................................................50

3-2-1- معرفت شناسی دینی........................................................................................................................50

3-2-2- تبیین باورهای دینی.........................................................................................................................51

3-2-3- پایه بودن باورهای دینی ومنشاء آنها................................................................................................52

3-2-4- نظریه فطرت در دیدگاه اسلام.........................................................................................................53

3-2-5-  باورهای فطری ازنظر منطق دانان مسلمان.......................................................................................54

3-2-6- نتیجه گیری.............................................................................................................................. .....55 

بخش سوم:مصادیق باورهای فطری...............................................................................................................56

3-3-1- تشخیص احکام وباورهای فطری.....................................................................................................56

3-3-2- اشاره اجمالی به احکام فطریات......................................................................................................56

3-3-3- فطری بودن اصل وجود مبدا متعال..................................................................................................56

3-3-4- فطری بودن اصل وجود معادورستاخیز............................................................................................57

3-3-5- فطری بودن اصل نبوّت ورُسل........................................................................................................58

فصل چهارم :باورهای فطری«خداشناسی وتوحید،معاد ونبوت»

بخش اول:بررسی معنا ومفهوم، نظرات وادلّه فلاسفه وحکمای اسلامی در اثبات خداشناسی فطری..................59

4-1-1- اهمیت وانگیزه خداشناسی فطری....................................................................................................59

4-1-2- فطرت خداشناسی ومعانی واصطلاحات آن.....................................................................................60

4-1-2-1- فطرت وخداجویی......................................................................................................................60

4-1-2-2- فطرت وخداشناسی.....................................................................................................................61

4-1-2-3- فطرت وخداپرستی.................................................................................................................... 61

4-1-3- تاریخچه بحث «فطرت خداشناسی».................................................................................................62

4-1-4- سخنان دانشمندان ،فلاسفه ومتکلمان غربی درباره گرایش به خدا.....................................................64

4-1-5- گرایش فطری به خدا از نظر دانشمندان وفلاسفه اسلامی..................................................................65

4-1-6-گرایش فطری به خدا درکلام وحی .................................................................................................65

4-1-6-1-آیاتی که بصورت صریح درمورد فطرت خداگرایی می باشند......................................................65

4-1-6-2-آیاتی که بصورت غیرمستقیم دلالت برفطرت خداگرایی دارند.....................................................66

4-1-7- دیدگاههای مختلف درباره مفهوم خداشناسی فطری........................................................................67

4-1-7-1 -دیدگاه متکلمان وفلاسفه مسلمان............................................................................................... 67

4-1-7-2- دیدگاه عرفا درباره مفهوم خداشناسی فطری...............................................................................68

4-1-7-3- نتیجه بحث.................................................................................................................................68

4-1-8- توحید فطری..................................................................................................................................69

4-1-8-1- خداشناسی وتوحید.....................................................................................................................69

4-1-8-2- نقش فطرت درتوحید وخداشناسی..............................................................................................71

4-1-8-3- معرفت فطری«تعریف خدا».........................................................................................................71

4-1-9- امکان شناخت خدا وخداشناسی فطری............................................................................................72

4-1-9-1- نظر حکمای اسلامی...................................................................................................................73

4-1-9-2- دیدگاه قرآن راجع به شناخت خدا..............................................................................................73

4-1-10- دلایل خداشناسی از نظر تعداد.......................................................................................................74

4-1-10-1- دسته بندی دلایل اثبات وجود خدا............................................................................................74

4-1-11- بررسی ادله اثبات خدااز طریق امور فطری.....................................................................................76

4-1-11-1-اثبات خدا از راه شوق وعشق فطری به وجود مطلق....................................................................76

4-1-11-2-اثبات خدا از طریق امید فطری به او درحوادث خطرناک............................................................77

4-1-11-3-اثبات فطری بودن شناخت خدا از راه عمومیت اعتقاد به خدا درهمه ملتها «اجماع عام»................78

4-1-11-4- اثبات خدا از طریق مکاشافات وتجربه های دینی.......................................................................79

4-1-11-5- نتیجه گیری بحث.....................................................................................................................80

بخش دوم :باورفطری معاد............................................................................................................................80

4-2-1-  معناومفهوم وآثاراعتقاد به معاد درحیات انسان................................................................................80

4-2-1-1-  معنای لغوی و اصطلاحی معاد....................................................................................................80

4-2-1-2- واژه معاد درقرآن وروایات.........................................................................................................81

4-2-1-3- معنای عام وخاص معاد...............................................................................................................81

4-2-1-4- ارتباط معاد شناسی وانسان شناسی...............................................................................................82

4-2-1-5- نقش معادباوری درحیات انسان ..................................................................................................82

4-2-1-6- هدف از معاد شناسی..................................................................................................................82

4-2-1-7-آثار اعتقاد به معاد........................................................................................................................82

4-2-2- جایگاه فطری معاد..........................................................................................................................83

4-2-2-1- جایگاه معاد................................................................................................................................83

4-2-2-2- ریشه های معاد دراعماق فطرت...................................................................................................83

4-2-2-3- معاد درتجلیگاه فطرت................................................................................................................85

4-2-3- بررسی براهین وادلّه اثبات باور فطری معاد.......................................................................................87

4-2-3-1- دلایل امکان باور فطری معاد.......................................................................................................87

4-2-3-2- دلائل وقوع باور فطری معاد........................................................................................................87

4-2-3-3- بیان اقوالی ازفلاسفه ومتکلمین اسلامی دراثبات باور فطری معاد...................................................91

4-2-3-4-  نتیجه گیری...............................................................................................................................92

بخش سوم : باور فطری نبوّت.....................................................................................................................93

4-3-1- معانی نبوّت.....................................................................................................................................93

4-3-1-1- معنای لغوی نبوّت.......................................................................................................................93

4-3-1-2- حقیقت نبوّت.............................................................................................................................94

4-3-1-3- نبوّت از نظر قرآن وروایات.........................................................................................................95

4-3-1-4- انواع نبوّت از نظر فلاسفه وحکما اسلامی....................................................................................96

4-3-2- نبوّت وفطرت.................................................................................................................................97

4-3-2-1- نبوّت مکمّل فطرت....................................................................................................................97

4-3-2-2- هماهنگی فطرت وشریعت..........................................................................................................98

4-3-2-3- فطرت رمز جامعیت وجاودانگی شریعت.....................................................................................99

4-3-3- فلسفه بعثت نبوّت..........................................................................................................................100

4-3-3-1- نمایاندن راه رستگاری.............................................................................................................0 10

4-3-3-2- غفلت زدایی وبیدارگری..........................................................................................................100

4-3-3-3- پشتیبانی از فضائل اخلاقی.........................................................................................................102

4-3-3-4- برقراری عدالت اجتماعی..........................................................................................................102

4-3-4- لزوم نبوّت ازنظررهبری فطری.......................................................................................................102

4-3-4-1- نیاز امور فطری به رهبری..........................................................................................................103

4-3-4-2- لزوم نبوّت ازنظروضع قوانین.....................................................................................................104

4-3-4-3- لزوم نبوّت فطری از نظر تعلیم وتربیّت.......................................................................................104

4-3-5- نظرات فلاسفه ومتکلمین اسلامی در اثبات باورفطری نبوت...........................................................105

4-3-5-1- ابوعلی سینا...............................................................................................................................105

4-3-5-2- سهروردی................................................................................................................................106

4-3-5-3- ملاصدرا..................................................................................................................................106

4-3-5-4- دیدگاه متکلمان اسلامی...........................................................................................................106

4-3-6- نتیجه بحث...................................................................................................................................107

فهرست آیات.............................................................................................................................................109

منابع ومآخذ...............................................................................................................................................110

چکیده انگلیسی..........................................................................................................................................115

         سپاس فراوان آفریدگاری را سزاست که جهان هستی را همسان و هماهنگ با احتیاجات ونیازهای بشر سامان داده وبا تدبیر حکیمانه خود آنرا پرورده است.

       تحیّات ودرود بیکران بروالاترین معلّم ومربّی انسان یعنی پیامبر اکرم «ص»که بامدد وحی الهی وکتاب آسمانی، بشریت را به صراط مستقیم ورهنمودهای درخشان فرهنگ وتمدن آشنا ساخته است، وهمچنین برامامان وپیشوایان راه حق که همواره اهتمام و عنایات خودر ا به جامعه بشری ارزانی داشته اند.

      انسان از سپیده دم تاریخ ،پیش ازآنکه بداندچگونه برای خود خانه بسازد ویا خوراک وپوشاک فراهم آورد، دارای یک سری اعتقادات وباروهای فطری بوده است که مهمترین آنها نیاز بشر به دین در هر عصروزمانی است. یکی از نکاتی که قرآن در این مورد بدان اشاره کرده است آیه : «فَاَقِم وَجهَکَ للّدین حنیفاً فطره الله التّی فطرالناسَ علیها لاتبدیلَ لِخلقِ الله ذلکَ الدّین القیّمُ ولکن اکثرَ الناس لایعلمون» [1]است .که خداونددراین آیه یادآوری می کند: دین ،هماهنگ با فطرت و طبیعت انسانی است وبنابراین همیشه بصورت یک احتیاج قطعی وضروری بشر ،خودنمایی می کند. انسان از روزی که بوجودآمده همواره خدا راپرستش کرده وبه او عشق می ورزیده است. تاریخ زندگی بشر این نکته را به اثبات رسانده است که بشر ابتدایی هم خدا پرست بوده وهمچنین به روز قیامت ونبوّت اعتقاد داشته است واکثر اندیشمندان وجامعه شناسان به این عقیده اصرار می ورزند.

        از آنجا که عقاید واصول کلی احکام الهی براساس ساختار آفرینش انسان تنظیم شده است ،به رغم تمام تلاشهایی که درطول تاریخ برای نابودی آنها صورت گرفته ، این احکام و عقاید پا بر جا مانده ،وگرچه چند صباحی کم رنگ یا افیون جلوه کرده است ،بالاخره با برطرف شدن موانع، جایگاه فطری خود را باز یافته است؛ کشورهای کمونیستی شوروی سابق بهترین شاهد براین مدّعا هستند. [2]

        موضوع اصلی تحقیق باورهای فطری ازدیدگاه فلاسفه ومتکلمین اسلامی می باشد. دراین تحقیق می- کوشیم ابتدا بحث فطرت را به طور کامل بیان کنیم وسپس به معنی ومفهوم باورها در اصطلاح بپردازیم که آیا باورهای فطری درانسان موجود است یاخیر؟ اگرموجود است نظر فلاسفه ومتکلمین اسلامی را دراین زمینه بیان کنیم.

[1] - سوره روم ،آیه 30.

[2] - علی اکبر،رشاد،دانشنامه امام«ع» ،ج2،ص384.