سپاس و آفرین ، ایزد جهان آفرین راست . آن که اختران رخشان به پرتو روشنی و پاکی او تابنده اند و چرخ گردان به خواست و فرمان او پاینده . آفریننده ای که پرستیدن اوست سزاوار ، دهنده ای که خواستن جز او نیست خوش گوار ، هست کننده از نیستی ، نیست کننده پس از هستی ارجمند گرداننده بندگان از خواری ، در پای افکننده گردن کشان از سروری . پادشاهی ، او راست زیبنده . خدایی او راست در خورنده ، بلندی و برتری از درگاه او جوی و بس . هر آنکه از روی نادانی نه او را گزید ، گزند او ناچار بد و رسید . هستی هر چه نام هستی دارد از اوست ، ذکر او مرهم دل مجروح است و مهر او بلانشینان را کشتی نوح . ای کریمی که بخشنده عطایی وای حکیمی که پوشنده خطایی وای صمدی که از ادراک خلق جدایی وای احدی که در ذات و صفات بی همتایی ، وای قادری که خدایی را سزایی . جان ما را صفای خود و دل ما را هوای خود ده . چشم ما را ضیای خود ده و مارا آن ده که آن به ، و مگذار ما را به که و مه . الهی در دل های ما جز تخم محبّت خودمکار و برتن و جان های ما جز الطاف و رحمت خود منگار و بر کشته های ما جز باران رحمت خود مبار .
تعریف مشاوره : از مشاوره تعاریف گوناگونی به عمل آمده است ولی تعریفی که در زیر آمده است جامع تر می باشد :
مشاوره عبارت است از یک رابطه رودررو . به این طریق مشاور با تمام شناختی که از خصوصیات اخلاقی و عاطفی و شخصّیتی مراجع دارد به کمک او می شتابد تا او خود را بهتر بشناسد ، به استعدادهای نهفته خود پی ببرد ، راه استفاده از توانایی ها و امکانات را بهتر دریابد و مسئولّیت اعمال و رفتار خود را به عهده بگیرد تا فردی سازنده باشد و بتواند با مشکلات بهتر مبارزه کند در واقع می توان گفت که مشاوره نوعی یادگیری است که مشاور به کمک خود مراجع آموزشهای لازم را جهت خود شناسی به او میدهد تا او بتواند در ضمن حفظ شخصّیت خود با محیط و اطرافیانش نیز سازش پیدا کند .
خصوصیّات مشاور : به نظر من مشاور علاوه بر تخصّص در کارش باید تاحدّ زیادی با روحیّات دانش آموزان آشنا باشد تا بتواند در کارش موفقّیت لازم را کسب کند .
خصوصیات یک مشاور را به این صورت می توان خلاصه کرد که :
یک مشاور ایده آل باید دارای اعتماد به نفس ، آشنایی با اصول رواشناسی ، آشنایی با آزمونهای روانی ، آشنایی با نیازهای دانش آموزان و دقت و حوصله باشد تا بتواند به خوبی مشکلات دانش آموزان را حل نماید و با شنیدن یا دیدن کوچکترین حرف یا رفتار از دانش آموزی مشکلات او در منزل یا عواطف و روحیات او که از دورن وی بر می خیزد بشناسد و برای شناخت بهتر آنها از آزمونهای روانی . بهره بگیرد و در صورت لزوم با دقت و حوصله نیازهای معنوی دانش آموزان را بر طرف سازد .
مراحل مشاوره و راهنمایی : اگر مشاور می خواهد به خوبی روی دانش آموزان شناخت پیدا کند می تواند طی مراحل ذیل به شناختی بهتر و وسیع تردست یابد :
1- کسب اطلاعات سطحی در مورد دانش آموزان در درجه اوّل –2- مصاحبه رودررو باخود دانش آموز –3- مطالعه بر روی پرونده دانش آموز – 4- اتو بیو گرافی -5- مرحله شناخت کامل و درمان .
الف ) مرحله کسب اطلاعات سطحی : در این مرحله مشاور به کسب اطلاعات سطحی در مورد دانش آموز می پردازد .
ب) مصاحبه رودررو با خود دانش آموز : به نظر من مصاحبه بهترین راه برای شناخت ، مشاور راهنمایی دانش آموز است . زیرا در طرق دیگر مثل پرسش کتبی یا غیره .. دانش آموز نمی تواند به خوبی حرفهایش را بیان کند ولی در مصاحبه رودر رو شخص می تواند با زبان دل صحبت کند و منظورش را بهتر و رساتر به مخاطب خود یعنی مشاور بر ساند که این کار نتیجه مطلوب تری به خاطر حسّ همدردی و همدلی بین گوینده و شنونده در پی دارد .
ج) مطالعه بر روی پرونده دانش آموز : یکی دیگر از راههای کسب اطلاعات مراجعه به پرونده دانش آموز می باشد . این پرونده ها معمولا ً در آموزشگاه نگهداری می شود و شامل اطلاعاتی در مورد مسائل خانوادگی ، تحصیلی ، وضع سلامتی جسمانی و روانی دانش آموز است این پرونده به صورت محرمانه نگهداری می شود و د ردسترس همه کس قرار نمی گیرد ، زیرا در غیر این صورت دانش آموزان اعتماد خود را نسبت به آموزشگاه و مرکز مشاوره از دست می دهند و کار مشاوره بی اثر خواهد شد در تشکیل این گونه پرونده ها باید دقت داشت که پرونده شامل تمام اطلاعات لازم باشد.
د) اتو بیوگرافی : در بعضی از آموزشگاهها از دانش آموزان خواسته
می شود که شرح حال خود را بنویسند . این نوشته ها خود مرجعی است برای کسب اطلاعات .
ه) شناخت کامل و درمان : د ر این مرحله مشاور با توجه به روشهایی که قبلاً ذکر شد شناختی تقریباً کامل روی فرد بدست آورد . دراین مرحله است که کار تخصّص مشاور آغاز می شود و باید با راهنمایی های خود به شخص ، کمک کند تا بتواند مشکلش را حل نماید . مشاور نباید برا ی شخص تصمیم گیری کند و در اصطلاح او را ملزم به رعایت رفتار یا اعمال خاصی کند زیرا این کار نه تنها مشکل او را رفع نمی کند بلکه نوعی دو گانگی ارزشی در شخص به وجود می آورد و شخص سر دو راهی آرمانهای خود و نظرات تحمیلی مشاور قرار می گیرد و بر مشکل وی افزوده می شود . چه بسا جوانان و نو جوانانی که با مشاوره یا راهنمایی های نا آگاهانه پدر و مادر کم تجربه به راه بد کشیده شده اند و به خاطر همان سرد گمی و اینکه به فکر و عقیده خودشان عمل کنند یا اجباراتی که خانواده برای آنها تعیین کرده از خانه فراری شده اند و از روی خامی و کم تجربگی به فساد کشیده شده اند . پس شناخت و درمان باید به صورت پیشنهادی و حساب شده باشد تا هیچ گونه لطمه ای به فرد وارد نشود و بتواند راه درست زندگی اش را خود پیدا
کند .
اصول مشاوره و راهنمایی
اصولی که در جلسات مشاوره باید در مورد کودکان و نوجوانان رعایت شود :
1- یکی از نکات مهمی که باید در جلسات مشاوره مد ّ نظر قرار گیرد سن مراجعه کننده در اصطلاح اقتضای سن او می باشد .
2- مشاور باید کاملا ً به مراجعه کننده تفهیم کند که مشکلش بسیار مورد اهمیّت است و نیز مشاور باید با کمال علاقه مندی درصدد کمک به او خود را جلوه دهد والبته عمل نیز کند .
3- مراجعه کننده باید بداند که مشاور به تنهایی نمی تواند مشکلش را حل کند بلکه مهمترین عامل رفع مشکل ، خود اوست که باید اوّل به خود و بعد به مشاور کمک کند تا مشکلش رفع شود .
4- مشاور باید به مراجعه کننده اجازه دهد تا مشکلش را آزاد انه بیان کند . مشاور باید برای وی یک شنونده خوب باشد و هیچ گاه درصدد ارزشیابی یا ملامت و سرزنش او نباشد زیرا همانطوری که قبلاً گفته شد این کار یکی از عواملی است که مراجعه کننده را به سوی مشکلش سوق می دهد .
5- مراجع کننده باید احساس کند که با وجود تمام نگرشهای غلط ، ارزشها و خطاهایی که دارد باز هم مورد قبول مشاور است . این امر به خاطر آن است که مشاور اعتماد او را بدست بیاورد و وادارش کند تا به بیان عواملی که موجب ناراحتیش شده است بپردازد .
یکی از مهمترین ویژگی های مشاوره این است که مراجع احساس می کند کسی هست که مسائل را از دیدگاه او نگاه می کند و با علاقه به او گوش می دهد .
6- بسیاری از مطالب را یک مراجع با زگو نمی کند و مشاور باید با مشاهده دقیق در رفتار و اعمال مراجع به این اطلاعات دست یابد .
7- مشاور و مراجعه کننده باید بسیار با یکدیگر راحت باشند به اینصورت که آنها باید زبان یکدیگر را بفهمند .
انواع مشاوره : مشاوره را می توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد که عبارت است از :
1- مشاوره انفرادی :
2- مشاوره گروهی :
1- مشاوره انفرادی : در مشاوره انفرادی فقط مراجع و مشاور حضور دارند و یک رابطه رودررو و عمیق میان آنها ایجاد می شود در مواردی که ناراحتی های عمیق عاطفی و یا مسائل خیلی خصوصی و شخصی مطرح است ، بهترین طریق مشاوره همان مشاوره انفرادی رودرروست ولی در مواردی دیگر مشاوره گروهی نیز می تواند خیلی مؤثّر واقع شود . اخیراً رواشناسان به مشاوره گروهی توجّه زیادی مبذول می دارند زیرا هم در وقت و هم در هزینه صرفه جویی می شود .
2- مشاوره گروهی : در مشاوره گروهی برخلاف مشاوره انفرادی گروهی از مراجعان به دور هم می نشیند و با مشاوره به گفتگو
می پردازند . در یک چنین جلسه ای نه تنها مشاور بلکه تمام افراد گروه نقش درمانی ایفا می کنند .
در بسیاری از موارد ، مشاوره گروهی مفید تر واقع می شود : زیرا شرکت افراد گروه ، فرد را متوجّه می کند که دیگران نیز مانند او از مسائلی رنج می برند و مشکلاتی دارند.
به خصوص برای افرادی که در ایجاد روابط اجتماعی ناتوان هستند ، شرکت در گروههای کوچک مشاوره خیلی مؤُثّر است . در یک چنین گروهی احساس همدلی و همدردی بیشتری بین افراد ایجاد می شود و افراد بیشتر احساس امنیّت می کنند و بهتر به گفتگو می پردازند .
از نظر مشاوره نیز مشاهده رفتار اجتماعی و عکس العمل ها و واکنشهای دانش آموزان نسبت به یکدیگر مفید است ، زیرا با این مشاهدات او می تواند تصویر روشن تری از آنها بدست آورد ، درگروه است که افراد منزوی ، قدرت طلب ، زود رنج و غیره … مشخص می شوند .
اولّین کسی که مشاوره گروهی را در مورد کودکان به کار برد آلفرد آدلر بود . او در جلساتی که با معلّمان و اولیای کودکان تشکیل می داد به مشاوره کودکان و سایر افراد گروه می پرداخت . در انتخاب تعداد افراد گروه باید آنها را آن چنان انتخاب نمود که بتوانند یکدیگر را بشناسند و با یکدیگر فرصت صحبت کر دن داشته باشند . البته در این مورد نمی توان یک تعداد ثابتی را پیشنهاد کرد زیرا انتخاب تعداد به فرهنگ ، زندگی اجتماعی ، رشد هوش و نوع مشکلات گروه بستگی دارد . مییروبیکر در این مورد تحقیقاتی کرده اند و گروههای پنچ تا شش نفره را پیشنهاد می کنند . همچنین در انتخاب افراد گروه باید افرادی را که کم و بیش و جوه اشتراکی دارند و از معلومات و افکار و عقاید نسبتاً متشابهی برخورد دارند مورد نظر قرار داد . خوشبختانه در محیط آموزشگاه این مشکل کمتر ایجاد می شود ، زیرا دانش آموزان از نظر سن ، معلومات و تجارب با یکدیگر شباهت دارند واغلب مشکلاتشان نیز شبیه به هم است .
برا ی کودکان در سنین پایین تشکیل گروههای مختلط اشکالی ندارد ، ولی در دوره دبیرستان علاوه بر گروههای مختلط حتماً باید گروههای غیر مختلط نیز تشکیل شود . زیرا بعضی مشکلات و مسائل ویژه دختران ویا پسران است و طرح آنها در یک گروه مختلط مشکل می شود .
گاهی اوقات لازم است که علاوه بر دانش آموزان و مشاور ، اولیای دانش آموزان نیز در جلسه مشاوره شرکت داشته باشند ویا دانش آموزی که مشکل خانوادگی دارد باید رودرروی افراد خانواده اش با مشاور جلسه تشکیل دهند ودر حضور مشاور و افراد خانواده مشکل مطرح گردد تا بسیاری از نکات مبهم روشن شود .
همچنین نقش بازی ، یکی از راههایی است که در مشاوره و روان درمانی به فهم و درک مشکل و موجبات آن کمک بسیار می کند و شاید در آموزشگاه لازم باشد که مشاور گاهی اوقات این شیوه رابه کار ببرد .
در مورد کاربرد مشاوره گروهی و انفرادی نمی توان به طور قطع اظهار نظر کرد با مشاور است که با در نظر گرفتن امکانات ، نوع مشکل ، وقت و عوامل دیگر تصمیم به مشاوره گروهی و یا انفرادی بگیرد . مشاوره چه به صورت انفرادی و چه به صورت گروهی اغلب در زمینه های زیر صورت می پذیرد :
مشاوره تحصیلی : در این نوع مشاوره مراجع را در جهت انتخاب آموزشگاه ، دوره ها و مواد درسی ، مقررات آموزشگاه ، انتخاب رشته تحصیلی و غیره راهنمایی می نماید .
مشاوره تحصیلی با مشاوره حرفه ای ارتباط نزدیک دارد زیرا انتخاب رشته تحصیلی ،با کار آینده دانش اموز در ارتباط است .
مشاوره حرفه ای : در مشاوره حرفه ای مشاوره مراجع را در جهت انتخاب شغل و حرفه متناسب با هوش ،استعداد و یا دگیری های گذشته اش راهنمایی می نماید.
بنابراین مشاور باید در مورد مشاغل مختلف و همچنین فنون مصاحبه و آزمونهای استعداد وعلاقه اطلاعات کافی داشته باشد .
مشاوره عاطفی و سازشی : در این زمینه مشاور دقیقاً بامشکلات عاطفی مراجع سرو کار دارد و می کوشد تا باریشه یابی مشکلات عاطفی ، او را د رجهت سازش با خود ، سازش با محیط و اطرافیان ، قبول خود و حل مشکلات شخصی و عاطفی کمک نماید .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 19 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید