دانلودمقاله مجموعه آثار ادبی یک سرزمین یا یک زبان



یا یک دوره از تاریخ است که به وسیله شاعران و نویسندگان یک قوم یا ملت پدید آمده باشد . اثر ادبی سخنی است که اندیشه و احساس و تجربه گوینده یا نویسنده را آمیخته با تخیل هنرمندانه بیان کند . وسیله آفرینش اثر ادبی کلمه ها و جمله ها ؛ یعنی زبان است . پدیدآورنده اثر ادبی ، شعر یا نثرش را با خیال و عاطفه و اندیشه و تجربه خود می آمیزد تا آن را به صورت اثری در آورد که دارای ارزش هنری باشد . چنین اثری عاطفه و تخیل و اندیشه شاعر یا نویسنده را به شنونده یا خواننده انتقال می دهد ، احساسات و عواطف او را بر می انگیزد ، او را شاد ، اندوهگین ، یا شگفت زده می کند و تجربه هایی را به او می آموزد . شاعر یا نویسنده هنگامی می تواند اثری ادبی بیافریند که خودش شادی ها ، رنج ها ، آروزها ، ناکامی ها ، و فراز و نشیب های زندگی را آزموده باشد . به همین سبب اثر ادبی در ظاهر بیانگر عاطفه و اندیشه و تجربه یک نویسنده یا شاعر است ، اما از عاطفه و اندیشه و تجربه بسیاری از انسان ها سخن می گوید که توانایی آفرینش و بیان را نداشته اند .
آثار ادبی ممکن است به صورت شعر ، نثر یا آمیخته ای از آن ها باشند .
شعر
کلامی است موزون و خیال انگیز که احساس و عاطفه شنونده یا خواننده را بر می انگیزد . حقیقت زندگی را در قالب خیال بیان می کند ، و آدمی را به تخیل وا می دارد . به همین سبب ، بسیاری از ادبیان خیال را پایه اصلی شعر دانسته اند . مثلا فردوسی ، سراینده شاهنامه ، برای آن که سوگ کشته شدن سیاوش به دست افراسیاب را بیان کند و اندوه از دست رفتن او را در شنونده یا خواننده برانگیزد ، شعری چنین خیال انگیز سروده است .
که زیبد کزین غم بنالد پلنگ ز دریا خروشان برآید نهنگ
و گر مرغ با ماهیان اندر آب بخوانند نفرین بر افراسـیاب
فردوسی ، به یاری خیال ، جانوران خشکی و درای را همانند انسان ، دارای عاطفه تصور می کند و همه را در غم کشته شدن سیاوش نالان و خشمگین می بیند .
شاعر برای سرودن شعر از وزن و قافیه استفاده می کند . به کمک آن ها قالب یا شکل ظاهری شعر را می سازد و آنچه به یاری آن ها بیان می کند ، محتوا یا مایه اصلی شعر است . بسیاری از آثاری را که وزن و قافیه دارند ولی تخیل و عاطفه شنونده یا خواننده را بر نمی انگیزد ، شعر نمی خوانند ، این گونه آثار را نظم یا سخن منظوم نامیده اند .
نثر ادبی
نوشته ای است که در قالب شعر یا سخن منظوم بیان نشده باشد . نثر ادبی نیز چون شعر ، ویژگی هایی دارد . روانی ، نظو و به هم پیوستگی قسمت های مختلف نوشته ، توضیح اندیشه ها در حدی که برای انتقال آن ها به خواننده کافی باشد ، توجه نویسنده به انتخاب واژه ها و به بار تحیلی و توصیفی نوشته را می توان از جمله ویژگی های نثر ادبی شمرد . نثر ادبی ممکن است ساده و بی پیرایه یا آهنگین باشد ؛ مثلا تاریخ بلعمی ترجمه و تالیف محمد بلعمی ، وزیر منصوربن نوح سامانی ، نثری است آهنگین که آمیخته با نظم است .
نثر ادبی را در گذشته بیشتر در نوشته های تاریخی ، دینی ، فلسفی ، عرفانی و در نوشتن زندگینامه ، پند و اندرز و مانند آن ها به کار می بردند . امروزه نثر ادبی را بیشتر در نوشتن داستان ، نمایشنامه و فیلمنامه به کار می برند .
قالب ها یا گو نه های ادبی
هر شعر یا نوشته محتوا و قالبی دارد . محتوا ، اندیشه یا پیامی است که شاعر یا نویسنده می کوشد تا آن را به شنونده یا خواننده منتقل کند ، و قالب ، شکل و زبان و بیانی است که برای انتقال لین اندیشه یا پیام به کار می برد . شاعران و نویسندگان برای بیان موضوع های گوناگون از قالب های گوناگون استفاده می کنند . مهم ترین گونه های ادبی ، گذشته از شعر که پیش از این شرح دادیم ، عبارتند از داستان و نمایشنامه . زندگینامه ها ، نثر های تاریخی و جغرافیایی کهن نیز که در این قالب ها نمی گنجد ، ارزش ادبی دارند .
داستان
سخن یا نوشته ای است که در آن گوینده یا نویسنده ، فکر و هدف خود را در قالب رویدادهای واقعی یا خیالی که برای شخصیت های گوناگون پیش می آید ، بیان می کند و کنجکاوی شنونده یا خواننده را بر می انگیزد تا از دنباله رویدادها و نتیجه آن ها آگاه شود . داستان از روزگاران کهن تا به امروز مهم ترین گونه ادبی در ادبیات شفاهی و سپس در ادبیات کتبی مردم جهان بوده است . داستان ها را
می توان به داستان های قدیم و داستان های جدید تقسیم کرد .
داستان های قدیم را قصه نیز می نامند . قصه ها هم به نظم و هم به نثر و گاهی آمیزه ای از این دو هستند . قصه ها را به قصه های بلند و قصه های کوتاه و به قصه های تخیلی و قصه های واقعی نیز می توان تقسیم کرد . در بعضی از قصه ها تخیل و واقعیت با هم آمیخته اند . مثلا ، سمک عیار قصه ای است بلند به نثر ، و خسرو شیرین نظامی قصه ای است بلند به نظم . قصه کو تاه را حکایت می نامند . حکایت ها ممکن است به نثر یا به نظم باشند . قصه ها را به افسانه و غیر افسانه نیز تقسیم کرده اند .
افسانه قصه ای است که بیشتر از تخیل مایه گرفته تا از واقعیت . در افسانه از ماجراهایی سخن گفته می شود که قهرمان های آن یا واقعی نیستند یا کارهای غیر واقعی انجام می دهند . قهرمان های افسانه انسان ها ، جانوران ، اشیا ، پدیده های طبیعی یا موجودات تخیلی هستند . رابطه زمان و مکان و قهرمان ها در افسانه ، منطقی و طبیعی به نظر نمی رسد و بیان بیشتر افسانه ها نزدیک به زبان گفتاری است و از سخن پردازی ها و حاشیه رویها و توصیف های طولانی و زاید پرهیز دارد . هزاران سال است که آدمی به یاری ذهن افسانه پرداز خود ، به کنجکاوی هایش درباره آفرینش و پدیده های طبیعی و ناشناخته های دیگر و حتی آرزوهایش پاسخ داده است . بسیاری از افسانه های کهن ، نویسنده معین ندارند . این افسانه ها سینه به سینه نقل شده اند و از نسلی به نسل دیگر رسیده اند و با گذشت زمان دگر گونی هایی در آن ها پدید آمده است . بعضی از نویسندگان به جمع آوری و گاهی به باز نویسی این گونه افسانه ها پرداخته اند . مانند افسانه های شارل پرو ، نویسنده فرانسوی ، افسانه های برادران گریم ، نویسندگان آلمانی ، و افسانه های کهن گردآوری صحبی مهتدی .
قصه های غیر افسانه ای ، قصه هایی هستند که از رویدادهای تاریخی و واقعی مایه گرفته اند ، مانند حماسه ها ، داستان های قهرمانی ، سرگذشت های پیامبران ، و قصه های مذهبی . شاهنامه فردوسی ، ایلیاد و ادیسه اثر هومر ، نویسنده یونان باستان ، قصص الانبیای نیشابوری ، قصه های غیر افسانه ای به شمار می روند .
حکایت های طنز آمیز کوتاهی را که شخصیت های آن ها جانوران هستند و هدف نویسنده در آن بیان یک نکته اخلاقی است ، فابل می نامند ، مانند فابل های ازوپ ، افسانه پرداز یونان باستان ، فابل های لافونتن ، نویسنده فرانسوی ، و فابل های کریلف نویسنده روسی .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  15  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله ساختمان چشم انسان

کلیات
برای انتخاب روش مناسب اصلاح دید اعم از عینک، کنتاکت لنز و یا روش های جراحی، بهتر است ابتدا با ساختمان و عملکرد چشم آشنا شوید. عمل اصلی چشم متمرکز کردن نور بر روی پرده شبکیه است. هنگامیکه چشم توانایی انجام این کار را نداشته باشد، نیاز به عینک یا کنتاکت لنز (لنز تماسی) پیدا خواهید کرد
. نور از طریق قرنیه که همان قسمت شفاف جلویی چشم است وارد چشم شده و پس از عبور از عدسی چشم که با دقت بیشتری نور را بر روی شبکیه متمرکز می‏کند، به پرده شبکیه می‏رسد.
پرده شبکیه که در پشت چشم واقع شده است، همانند فیلم عکاسی دوربین عمل نموده و نور را به امواج الکتریکی تبدیل می‏کند
. این امواج توسط عصب چشم به مغز هدایت می‏شود. بنابراین برای واضح دیدن، پیش از همه چیز لازم است نور بر روی شبکیه متمرکز شود. توضیح مختصری درباره قسمت‏های مختلف چشم، به درک بهتر روش‏های مختلف اصلاح دید کمک خواهد کرد.
قرنیه
قرنیه در واقع مقطعی از یک کره یا یک جسم بیضوی است که از ورای آن قسمت رنگی چشم (عنبیه) دیده می‏شود. اعمال جراحی لیزر (PRK) و لیزیک (LASIK) برای اصلاح شماره عینک، بر روی این قسمت از چشم انجام می‏گیرد.
عنبیه و مردمک
عنبه قسمت رنگی چشم است که به رنگهای مختلف مانند آبی، سبز، قهوه‏ای، عسلی و ... می‏باشد. عمل اصلی عنبیه کنترل اندازه مردمک بوده و همانند دیافراگم در دوربین عکاسی، کنترل میزان نور ورودی به داخل چشم است، بطوریکه روزها که نور محیط بیشتر است، مردمک کوچکتر و بالعکس شبها بزرگتر می‏شود.

عدسی چشم

ساختمان شفافی است که در پشت مردمک واقع شده است. عمل اصلی عدسی متمرکز نمودن دقیق نور بر روی شبکیه بویژه در هنگام مطالعه است که با تغییر شکل عدسی صورت می‏گیرد. از سن 45-40 سالگی به بعد, تغییر شکل عدسی کمتر صورت گرفته و میزان تطابق برای مطالعه کردن و کارهای نزدیک کمتر می‏گردد

عصب چشم

عصب چشم تصاویر دریافتی را بصورت امواج الکتریکی از شبکیه به مغز انتقال می‏دهد

زجاجیه

ماده ژله مانند شفافی است که محوطه داخل چشم را پر می‏کند و به چشم شکل کروی می‏دهد.
با افزایش سن تغییراتی در این ژل به وقوع می‏پیوندد که بصورت اشکال متحرکی شبیه مو, نقاط سیاه رنگ یا بال مگس (که اصطلاحا مگس ‏پران نامیده می‏شود) در میدان بینایی بنظر می‏آید و بویژه هنگام نگاه به یک زمینه یک دست و روشن بیشتر جلب توجه می‏کند.
صلبیه قسمت سفیدی چشم است که باعث استحکام و محافظت چشم میگردد.
فهرست مطالب

دود سیگار به عصب چشم صدمه مى زند
رئیس انجمن چشم پزشکی ایران گفت: دود سیگار سبب عوارض متعدد چشمی از جمله التهاب و صدمه به عصب چشم و در نهایت نابینایی می شود. دکتر هرمز شمس که…

نابینایان بینایى خود را باز مى یابند
بنا بر اظهارات محققان نابینایی افرادی که شبکیه چشم آنها آسیب دیده با استفاده از جریانات مغناطیسی قابل درمان است دانشمندان موفق به تولید جریانات مغناطیسی ای شده اند که می تواند…

خط کج و درشت نشاندهنده ضعف چشم
مصرف ویتامین آ به میزان کافی در پیشگیری از عارضه های چشمی موثر است دکتر عبداللهی متخصص بیماری های چشم و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار ایسنا بیان کرد:…

طرح ملى پیشگیرى از کاهش دید و نابینایى اجرا مى شود
وزیر بهداشت و درمان اعلام کرد: طرح ملی پیشگیری و بررسی علل اصلی کاهش دید و نابینایی در ایران ، به وسیله این وزارتخانه و حمایت سازمان های بین المللی اجرا می شود. به گزارش…

چشم مصنوعى امید تازه نابینایان
پژوهشگران ژاپنی می گویند که موفق به تولید اولین کره چشم مصنوعی جهان از طریق رشد سلولی شده اند به گفته آنها، فرآیند تولید کره چشم ممکن است به شیوه های جدیدی به درمان…

یافته هاى جدید درباره چگونگى تصویرسازى در مغز
یکی از پرسشهای اساسی در باره فرایند بینایی این است که آیا مناطق منفرد مغزی درگیر در این فرآوری ، تنها مسوول تشخیص یک شی ء هستند یا اشیای بسیاری را شناسایی می کنند. تاکنون شواهد اندکی…

نگذارید خورشید چشم هایتان را ببیند
چشم حساسترین عضو بدن است و در عین حساسیت زیاد در معرض تهدیدات محیطی فراوانی است متاسفانه بدون آن که متوجه باشیم وقتی دچار بیماری چشم می شویم که هزینه زیادی برای…

عینک آفتابى سبز یا قهوه اى به چشم نزنید
عینک های رنگی متمایل به سبز و قهوه ای به علت مختل کردن طیف رنگ ، مضر هستند. به گزارش ایسنا دکتر علی امینی ، متخصص چشم افزود: استفاده از عینکهای خاکستری دودی که…

استفاده از لنزهاى رنگى بى خطر است
استفاده از لنزهای رنگی برای پوشش لکه چشم وافراد مبتلا به کوررنگی بی خطر است دکتر امین الله نیک اقبالی جراح و متخصص بیماری های چشم در گفتگو باایسناافزود:…

درمان جدید براى بیمارى لکه سیاه
ممکن است در میان دوستان و نزدیکان خود فردی را سراغ داشته باشید که به بیماری چشمی «لکه سیاه» دچار است و نمی تواند از چشم خود بخوبی استفاده کند. در این صورت هر چه سریعتر…

دود سیگار به عصب چشم صدمه مى زند
رئیس انجمن چشم پزشکی ایران گفت: دود سیگار سبب عوارض متعدد چشمی از جمله التهاب و صدمه به عصب چشم و در نهایت نابینایی می شود. دکتر هرمز شمس که در حاشیه برپایی سیزدهمین کنگره سراسری چشم پزشکی سخن می گفت، با اعلام این مطلب افزود: دود سیگار همچنین سبب ابتلا به آب مروارید شده و بیماری های عروقی چشم و نقطه مکولا (نقطه زرد) را در افراد تشدید می کند
.وی خاطرنشان ساخت: افزایش سن، تغذیه نامناسب، بیماری قند، تماس با نورخورشید، استفاده از داروهای کورتون دار و ضربه از جمله علل ابتلا به آب مروارید است.
دکتر شمس با اشاره به اینکه آب مروارید ناشی از افزایش سن، شایع ترین نوع آب مروارید است، اضافه کرد: احتمال ابتلای افراد به کاتاراکت در سنین 65 تا 74 سالگی 50 درصد و در اشخاص بالای 75 سال 70 درصد است
.وی یادآور شد: تار شدن یا محو شدن بینایی، حساس شدن به روشنایی، کم رنگ شدن یا محو شدن رنگ ها، دید کم در شب، دوبینی یا چندبینی، افزایش دید نزدیک و تغییر مداوم شماره عینک یا لنز تماسی، از علایم بروز آب مروارید است.
گفتنی است، سیزدهیمن کنگره سراسری چشم پزشکی ایران که با هدف ارائه آخرین دستاوردها در این رشته از روز دوشنبه دهم آذر ماه در مرکز همایش های رازی تهران گشایش یافت تا روز پنج شنبه 13 آذر ماه به کار خود ادامه می دهد.در این کنگره همه روزه یک یا دو سمپوزیوم در زمینه کاتاراکت (آب مروارید). «کلوکوم» (آب سیاه)، جراحی رفراکتیو (جراحی عیوب انکساری)، جراحی شبکیه و نوروافتالمولوژی (بیماری های چشمی که مربوط به سیستم اعصاب مرکزی است) ارائه خواهد شد.
نابینایان بینایى خود را باز مى یابند
بنا بر اظهارات محققان نابینایی افرادی که شبکیه چشم آنها آسیب دیده با استفاده از جریانات مغناطیسی قابل درمان است دانشمندان موفق به تولید جریانات مغناطیسی ای شده اند که می تواند التیام بخش شبکیه های پاره شده و یا جدا شده چشم باشد شبکیه ، لایه نازک و حساس در برابر نور است که بخشی از بافت پشتی چشم را تشکیل می دهد.
که اگر این بخش به دلیل صدمه یا بیماری پاره و یا جدا شود، بینایی فرد دچار اختلال می شود و در صورت درمان نکردن ، ممکن است منجر به کوری شود. در بریتانیا هر سال 10 هزار نفر از پارگی شبکیه رنج می برند که به طور متداول برای درمان از مایع سیلیکات برای بازگرداندن شبکیه به محل اصلی خود استفاده می شود؛ لیکن محققان بر این عقیده اند که جریانات مغناطیسی برای حل این مشکل، آسانتر عمل میکنند
.آنها همچنین افزودند که این شیوه موثرتر خواهد بود؛ چرا که با این عمل ، جریان فوق به منطقه هایی از چشم راه می یابد که دسترسی مستقیم به آن ، با آهنربای خارجی بسیار مشکل است.تاکنون تمام آزمایش ها تحت شرایط آزمایشگاهی صورت گرفته است ، اما یک گروه پزشکی از موسسه ویرجینیاتچ واقع در ایالت ویرجینیا، امیدوارند که بتوانند در طول یک سال تحقیقات خود را بر روی حیوانات انجام دهند تا از نتایج آن در انسانها استفاده شود.
در این شیوه ، ذرات ریز کبالت یا اکسیددوفر با یک مایع سیلیکاتی آمیخته شده و تبدیل به یک ماده مغناطیسی خارجی می شود از آنجا که کبالت ممکن است به یک ماده سمی تبدیل شود، این گروه تحقیقاتی به جای استفاده از مواد آهنی ، ماده اکسیددوفر استفاده می کنند همچنین باید یقین حاصل کرد که این مواد سیال با گذشت زمان خاصیت مغناطیسی خود را از دست نمی دهند و بنا بر این به طور دایمی قابل استفاده خواهند بود.
مواد مغناطیسی به عنوان عایق صوتی برای ضبطهایی با کیفیت صدای بسیار خوب و نیز برای کار گذاشتن موتورها به کار گرفته می شوند جودی ریفل ، دانشمند شیمی در ویرجینیاتچ از علم نانوتکنولوژی استفاده کرد. در این فرآیند، ذرات ریز از صدم نانومتر، برابر یکصدم قطر هر رشته موی انسان از مواد مغناطیسی تهیه و در چشم استفاده می شود. او اظهار کرد: استفاده از مواد مغناطیسی در موارد دیگر پزشکی از قبیل استفاده از داروهای شیمی درمانی ، درمان تومورهای غیرقابل دسترسی تومورهای داخلی ، مغز، شش و پروستات نیز امکانپذیر است.پل سالیوان ، جراح مشاور در بیمارستان چشم پزشکی مورفیلد هشدار داد که اگر این مواد با بافتها سازگاری داشته باشند،
بیشترین مقدار سیلیکات آنها طی پدیده امولسیون تحلیل می روند که این امر اثرات مفید کار را کاهش می دهد وی افزود: هم اکنون مطالعات کوتاه مدتی بر روی تاثیر سیلیکات بر چشم صورت گرفته است در حالی که عوارض آن ممکن است در سالهای آتی بروز کند دکتر سالیوان اظهار کرد که حرکت چشم ممکن است سبب ترکیدن حبابهای مایع و تبدیل به حبابهای کوچکتر شود.
خط کج و درشت نشاندهنده ضعف چشم
مصرف ویتامین آ به میزان کافی در پیشگیری از عارضه های چشمی موثر است دکتر عبداللهی متخصص بیماری های چشم و عضو هیات علمی دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار ایسنا بیان کرد: دانش آموزانی که دچار ضعف عیوب انکساری آمبلیوپی یا تنبلی چشم اختلالات عصب بینایی و یا علل مادرزادی هستند
، در صورت بی توجهی والدین بتدریج چشم آنها ضعیف تر می شود و افت تحصیلی دانش آموز را به دنبال دارد وی افزود: گاهی نوشتن کلمات به صورت کج و بیش از حد درشت یکی از علتهای اساسی در تضعیف چشم کودکان است ، که باید هر چه سریعتر برای درمان آن به چشم پزشک مراجعه کنند.
وی با اشاره به تاثیر کار مداوم با رایانه تاکید کرد: بهتر است ، افراد در فواصل مختلف استراحت و با نگاه به فاصله های دور، چشم را از حالت انقباض خارج کنند و برای کار مجدد آماده شوند علی رغم باور غلط مردم مبنی بر مصرف بی رویه آب هویج و تاثیر خوب آن در چشم ، خوردن بیش از حد آن ، نیز عوارضی به دنبال دارد.
طرح ملى پیشگیرى از کاهش دید و نابینایى اجرا مى شود
وزیر بهداشت و درمان اعلام کرد: طرح ملی پیشگیری و بررسی علل اصلی کاهش دید و نابینایی در ایران ، به وسیله این وزارتخانه و حمایت سازمان های بین المللی اجرا می شود. به گزارش ایسنا، دکتر پزشکیان افزود: در حال حاضر سالانه یک برنامه غربالگری کشوری برای کودکان 3تا 6ساله و یک پیگیری کامل پزشکی در زمینه چشم و گوش صورت می گیرد.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   13 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله مونوگرافی شهرستان بوکان با تکیه بر آداب و رسوم ازدواج

چکیده
بررسی و شناخت یک فرهنگ در گرو شناخت همه عناصر آن می باشد. در هر حوزه فرهنگی ما شاهد عناصر به هم پیوسته ای در آن حوزه می باشیم. بازی و تفریحات نیز از اجزای و عناصر فرهنگ یک جامعه محسوب می شوند که با توجه به شرایط اکولوژیک و فرهنگی دارای ماهیتی جداگانه و متمایز می باشد.
مردم شناسی متناسب با رویکرد علمی خود به مطالعه بازی ها وانواع کارکردهای آن می پردازد مردم شناسی آنرا در قالب «فولکلور» و به عنوان اجزاء هویت بخشی و کارکرد فرهنگ مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد.
اهداف: شناخت بازیهای سنتی و معرفی بازیهای سنتی به عنوان جزئی از فرهنگ که دارای کارکردی خاص می باشند. و پی بردن به داشته‌های فرهنگی غنی کشور مان از گذشته تا به حال است.

فصل اول : کلیات پژوهش

مقدمه
1-1- بیان مسأله
1-2- ضرورت موضوع
1-3- سؤالات تحقیق
1-4- هدف تحقیق
1-5- پیشینه تحقیق
1-6- روش تحقیق
1-7- محدودیت های تحقیق
1-8- تعریف مفاهیم
1-9- زمان و جامعه تحقیق
1-10- مکان تحقیق

مقدمه :
انسان از آغاز حیات اجتماعی خود به بازی گرایش داشته و در هر دوره و زمان و در هر جامعه و فرهنگ و در هر گروه سنی و جنسی که بوده به گونه ای خود را با بازی سرگرم می کرده و از آن لذت می برده است . به عبارت دیگر بازی در همه عرصه های زندگی ناسوتی و لاهوتی انسان ، حتی در رقص و نمایش آیینی – مذهبی به شکل های گوناگون حضور و تجلی داشته است .
بازی مانند موسیقی ، رقص ، نقاشی و شعر صورتی فرهنگی دارد و همچون یک
رفتار اجتماعی ، شکل و محتوای فرهنگی آن ، با شکل و محتوای فرهنگی جامعه ای که در آن پدید آمده و به کار می رود ، تطبیق می کند . دوران خردسالی انسان عموماً با بازی های انفرادی می گذرد ، رفته رفته کودک رشد می کند و بزرگ می شود و به جمع بزرگ سالان می پیوندد ، به بازی های جمعی روی می آورد . با این گونه هر فرد در دوره ی زندگی انواع بازی های حسّی ، حرکتی ، تخیلی ، تقلیدی ، کلامی ، هوشی ، رقابتی ، برد و باختی ، مهارتی ، هنری ، تن ورزی و نیروزایی را تجربه می کند و به صورت سرگرمی ، بازی و ورزش به کار می بندد.
نظام های اجتماعی و فرهنگی جامعه بستگی دارد به شیوه و ابزار بازی ها و آفرینش نقش های متفاوت بازیکنان در بازی ها و عناصر سازنده ی زمینه و متن بازی ها ، کم و بیش بازتابنده ی ویژگی های زیست – محیطی و جامعه و فرهنگی است که از آنها برآمده اند . برخی بازیها ابتدایی و ساده و پرداختن به آنها نیاز به مهارت و فوت و فن ندارند ، در صورتی که برخی دیگر پیچیده اند و اجزای آنها به مهارت و قابلیت بازیکنان و به کارگیری اصول و قواعدی ویژه نیاز دارد .
پایگاه اجتماعی و طبقاتی و شرایط اقتصادی و فرهنگی مردم جامعه نیز کم و بیش در نوع بازی های رایج میان آنان و گزینش بازیچه ها و همبازی ها و یا محل و مکان بازی تأثیر گذار و تعیین کننده است . از این روست که شماری از بازی ها در برخی جامعه ها و گروه های اجتماعی خصوصیت طبقاتی می یابد و در انحصار طبقه و قشری خاص در می آیند ، مانند بازی چوگان ، گنجفه که در هر یک به قشری مرفه از جامعه قدیم ایران اختصاص داشت و در میان عامه مردم ، به ویژه قشرهای پایین اجتماعی و اقتصادی ، معمول نبود .
با گذشت زمان و آمد و رفت نسل ها و دگرگونی در نظام های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی جامعه ها ، نام وشیوه ی بازی ها تطور می یابند و تغییر می کنند و یا بطور کلی از میان می روند و فراموش می شوند و بازی های دیگری جای آنها را می گیرند . بنابرین بازی نیز مانند عناصر دیگر فرهنگی به اقتضای وضع جامعه و فرهنگ رایج در جامعه تغییر صورت و ماهیت می دهد و با تطبیق خود با وضع و حالت اجتماعی و فرهنگی جامعه ، حیات دوباره می یابد . از این رو بقا و دوام هر بازی بستگی به نیروی تغییر یابی و پویایی و سازگاری آن بازی با محیط اجتماعی و فرهنگی خود دارد .
شناخت و درک خاستگاه جغرافیایی و فرهنگی بازی ها و تعیین هویت و روند تحول و تطور تاریخی آنها در هر جامعه ، از سویی به شناخت کلی شکل زندگی اجتماعی مردم و رفتارهای عینی و ذهنی گروه ها و قشرهای اجتماعی جامعه نیاز دارد ؛ از سویی دیگر ، چون شمار بزرگی از بازی ها بیانگر نوع رفتار های فرهنگی و روان - جمعی مردم جامعه برتابنده ی تجربه های دینی – آیینی و بعضاً تقلید و تکرار رفتارها و تجربه های نسل هستند ، بنابراین بررسی زمینه ی بازی ها و تجربه و تحلیل عناصر و اجزای سازنده ی الگوهای رفتاری در بازی ها می تواند پژوهشگران را تا اندازه ای در شناخت نوع و شکل جامعه و روابط اجتماعی و فرهنگی مردم و اوضاع اقلیمی جامعه ای که بازی ها در آن زاده و رشد کرده و بالیده اند ، کمک کند.

1-1- بیان مسأله
مردم شناسان کارکردگرا فرهنگ را به عنوان یک سیستم همبسته مطالعه می کنند . در این سیستم همبسته همه عناصر و اجزا در پیوستگی کامل با هم قرار دارند و هر کدام به نوعی نیازهای سیستم را بر آورده می کنند . مثلاً وقتی که به مطالعه یک جشن یا یک نوع بازی می پردازیم ، زمانی این مطالعه کامل است که ارتباط آنرا با خانواده ، سیاست ، دین ...مشخص شده باشد . « بازی و تفریحات » بخشی از نظام فرهنگی هر جامعه محسوب می شوند که باعث متمایز شدن آن از سایر گروهها و جوامع دیگر می باشند . با نگاهی به اقوام و گروههای مختلف به این نکته پی خواهیم برد که « بازی و تفریحات » در تمامی جامعه دارای شاخصه های متمایز خود می باشند .
« مردم شناسان معتقدند یکی از ویژگیهای فرهنگ « فرهنگ عام ولی خاص است » ، که این امر بیانگر آن است که با وجود تشابه در کلیات و خطوط اصلی ، تفاوت های چشمگیری در اعمال ، رسوم و جلوه های فرهنگی دارند » . ( روح الامینی ، 1382 ، 19 )
« بازی ها و تفریحات » علاوه بر اینکه نمایی ویژه از هویت فرهنگی یک جامعه را نشان می دهند دارای کارکردهای ویژه خود می باشند . هویت اجتماعی کودک در بازیهای پیش دبستانی شکل می گیرد ، ضمن اینکه بخشی از اوقات زمانی کودک بدون برنامه ریزی سازمان یافته در گروه های همسال با انجام بازی ها و تجدید قوای جسمانی سپری می شود . در دوره های بعد فرد به بازی های جمعی و سازمان یافته روی آورده و بدین ترتیب با ظرافت های جمعی آشنا می شود . در دوره بعد از نوجوانی « بازی و تفریحات » بیشتری دارای کارکرد « گذران اوقات فراغت » می باشند . در هر حال ، فرد در جریان انجام بازی از طریق تجربه اعمال متفاوت شخصیت متمایز پیدا می کند .
در این پژوهش میدانی ، محقق بر آن است که به توصیف کامل « بازی و تفریحات » محلی « شهرستان گرمسار » متناسب با دوره های سنی متفاوت بپردازد .

1-2- ضرورت و اهمیت موضوع
بررسی و شناخت یک فرهنگ در گرو شناخت همه عناصر آن می باشد . در هر فرهنگی ما شاهد عناصر به هم پیوسته و ویژه آن حوزه می باشیم . بازی و تفریحات نیز از اجزاء و عناصر فرهنگ یک جامعه محسوب می شوند که با توجه به شرایط اکولوژیک و فرهنگی دارای ماهیتی متمایز و جداگانه می باشند . « بازی و تفریحات » دارای کارکردهای متعددی می باشند . رویکرد کارکرد گرا بیانگر آن است که « هر عمل اجتماعی و هر نهاد را با توجه به روابطی که با تمامی کالبد اجتماعی دارد در نظر بگیریم » ( روح الامینی ، 1382 ، 121 ) . کارکرد « بازی و تفریحات » با توجه به دوره های سنی تا حدودی متفاوت می باشد . شایسته یاد آوری است که انواع بازیها متناسب با دوره های سنی است ، به تدریج که به دوره های بالاتر می رسیم بازیها پیچیده تر و به عبارتی دیگر دارای شاخصه « فکری - ذهنی» می باشند . مردم شناسی ، جامعه شناسی و روان شناسی متناسب با رویکرد علمی خود به مطالعه « بازی ها » و انواع کارکردها می پردازند .
مردم شناسی بازیها را در قالب « فولکور » و به عنوان اجزاء هویت بخشی و کارکرد فرهنگ، و جامعه شناسی بازیها را در قالب تئوریهای اجتماعی شدن مورد بررسی و مطالعه قرار می دهند . روان شناسان نیز بازیها را بعنوان عاملی اساسی در تکوین شخصیت تلقی می‌کنند . بازیهای سنتی نیز به عنوان بخشی از فرهنگ از نسلی به نسل دیگر منتقل می شوند و در جریان این انتقال بسیاری از آنها کارکرد خود را از دست داده اند و با بررسی آنها می توان عوامل موثر و تاثیر پذیر بر بازیها را شناسایی کرد و در این زمینه برنامه ریزی کرد و از آن استفاده نمود.

1-3- س‍ؤالات تحقیق :
در هر تحقیق علمی محقق به تعدادی از سئوالات در ذهن خود روبرو می شود و دراین تحقیق همانند سایر تحقیقات، کوشش شده که سئوالات مطرح شده پاسخ داده شود: که در زیر این سؤالات آورده شده است.
1- بازیهای سنتی چه تاثیری بر فرهنگ پذیری و جامعه پذیری کودکان دارد؟
2- آیا بازیهای سنتی با توجه به شرایط اکولوژیکی و فرهنگی ماهیتی متمایز دارند؟
3- آیا بازیهای سنتی به عوامل جنسی و سنی مرتبط است؟
4- هر بازی در میان چه گروه های سنی برگزار می شود؟

1-4- هدف تحقیق :
بازیهای محلی از زمانهای قدیم سخت مورد توجه مردم بوده و بخش مهمی از اوقات فراغت آنان را پر می کرده ، اینگونه بازیها ریشه در فرهنگ اصیل و ملّی و میهنی ما دارد که امروز با ورود بازیهای مدرن و رشته های اعجاب آور گرد فراموشی روی آنها پاشیده شده است .
هدف اصلی تحقیق حاضر ، شناخت و بررسی بازیهای سنتی مردم شهرستان گرمسار می باشد که اهداف خاص تحقیق شامل موارد زیر می باشد .
1- شناخت و بررسی بازیهای سنتی شهرستان گرمسار
2- معرفی بازهای سنتی در شهرستان گرمسار به عنوان جزئی از فرهنگ خاص
3- پی بردن به کارکرد های بازیها
4- شناخت انواع بازیها با توجه به دوره های سنّی مختلف

1-5- پیشینه تحقیق:
در خصوص موضوع حاضر در شهرستان گرمسار تحقیق خاصی صورت نگرفته است ولی در کتاب سرزمین خورشید درخشان نوشته نوشین آذر اسدی در فصل نهم آن در جلد دوم کتاب در قسمت سرگرمیها به معرفی تعدادی بازیهای سنتی از قبیل توپ بازی،کشتی گری و اسب دوانی و ... پرداخته است.
لادن کیان در کتاب « رموز سلامت کودکان»به اهمیت و انواع بازیها اشاره نموده ، که در موضوع مورد نظر محقق بی تأثیر نبوده است و در کتاب « ورزشهای بومی ، سنتی ، محلی » نوشته غلامحسین حسن پور بازیهایی از استانهای مختلف ایران بیان شده است که تعدادی از این بازیها همانند « هفت سنگ بازی ، الک دولک ، گرگم گله می گیرم » شباهت فراوانی به بازیهای منطقه مورد تحقیق ( گرمسار ) داشته و پژوهشگر نیز در تحقیق خود از آنها بهره جسته است .
سیده مریم حسینی در کتاب « کودک ، بازی و اسباب بازی » به انواع بازیها و نظریه های مختلف درباره ی بازیها پرداخته ، که از نظریات جمع آوری شده در پژوهش حاضر استفاده شده است و در کتابهای دیگری همانند « کتاب معتقدات و آداب ایرانی » نوشته هانری ماسه و کتاب « مجموعه بازیهای کودکان و نوجوانان » نوشته ی هادی پزشپور که در هرکدام مطالبی درباره ی بازی و انواع بازی ایرانی ذکر شده ، که در اندیشه ی پژوهشگر تأثیر بسزایی داشته است .
علی بلوک باشی در کتاب « بازیهای کهن در ایران » تعدادی از بازیهای کهن را نوشته و درباره گویشهای بازیهای ایرانی نیز اشاراتی داشته است . خانم ثریا قزل ایاغ با همکاری شهلا افتخاری به سفارش دفتر پژوهش های فرهنگ با همکاری کمیسیون ملی یونسکو در ایران کتابی تحت عنوان بازیهای محلی درایران تهیه و چاپ کرده اند که در این پژوهش 1745 بازی با شرح و 661 بازی بدون شرح گرد آوری شده است.
و دراین زمینه می توان به تعدادی از پایان نامه ها از جمله: پایان نامه های نادر گنجی که به تحلیل مردم شناختی انواع بازیهای گلستان و بررسی مردم شناختی بازیهای سنتی ایلام توسط حبیب‌ا... رضا پسند که به عنوان پایان نامه کارشناسی ارشد مردم شناسی دانشگاه ازاد اسلامی واحد تهران مرکز ارائه داده است اشاره نمود.

1-6- روش تحقیق:
روش تحقیق پژوهش حاضر «مردم شناسی ژرفانگر» است . « هدف روش شناسی ژرفانگر مطالعه عمیق و بتفصیل جامعه ای خاص با وسعت محدود است بعبارتی مشاهده ی جوامع برای شناخت واقعه های اجتماعی است » ( عسگری خانقاه ، 1373، 81 )
برای گرد آوری اطلاعات از تکنیک هایی نظیر مصاحبه ، مشاهده میدانی و عکسبرداری مطالعات کتابخانه ای استفاده شده است.
1-6-1- روش مصاحبه :
برای آگاهی از چگونگی انجام بازی ها و آداب و رسوم مربوط به بازی ها در منطقه با بزرگان و پیرمردان و حتی زنان کهن سال مصاحبه شده است که اسامی آنها در این تحقیق خواهد آمد .

1-6-2- روش مشاهده ی میدانی یا مشارکتی :
« نخستین گرایش انسان شناس به نوعی تحقیق مؤثر و مهیج ختم می شود که از « مشارکت » او در جامعه تا زندگی با جمعیت مورد مطالعه ادامه دارد ، در اینجا « مشاهده ی شرکت کننده » در جهات مختلف توصیه شده است ، که در مورد مشاهده به عینیت توجه شده و ذهنیت صرف نظر می شود ، در واقع چه در « مشاهده » و چه در « بیان » باید به عینیت پرداخت » . ( عسکری خانقاه 1373 ، 85 ،128 )
با توجه به تعریف مذکور محقق برای بررسی و مشاهده ی نحوه ی انجام بازی ها و آداب و رسوم مربوط به بازی های جامعه مورد نظر از روش مشاهده ی میدانی استفاده نموده است

1-6-3- روش عکسبرداری :
« یکی از روشهای مشاهده ی عینی روش عکسبرداری است ، از تمام اشیاء در همان محلی که جای دارند عکسبرداری شود ، به شرطی که همه ی این عکس ها دقیق و مشخص باشد ، یعنی ساعت و مکان و فاصله عکس ها یاد داشت شود » . ( همان ، 98 )
در این تحقیق نیز برای نشان دادن چگونگی انجام تعدای از بازی ها از عکس استفاده شده است.

1-6-4- روش کتابخانه ای :
بازی ها از انگاره های روش مند فرهنگ هستند که در فرهنگ های سرتاسر دنیا به صورت ویژه ، باستانی و گسترده وجود دارند و زمان درازی است که بازی ها و بازیکنان توجه انسان شناسان و روان شناسان با به خود جلب کرده اند که بتوانند مطالبی را درباره ی این موضوع به رشته ی تحریر در آورند و پژوهشگر نیز در این تحقیق برای جمع آوری اطلاعات و همچنین نشانه ها و نمادهای نهفته در بازی و تشریح و تحلیل بازیها از روش کتابخانه ای بهره گرفته است .

1-7- محدودیت های تحقیق:
بازیهای محلی و سنتی یکی از ستونهای استوار فرهنگ مردم بشمار می آید و همچنان که از نام آنها پیداست برخاسته از اراده و خرد جمعی نیاکان و گذشتگان می باشد ، که هویتی از ویژگی های قومی و فرهنگی آنان را بیان می کند و تمام این بازیها روزگار خاص خود را داشته و در آن زمان انجام می شده که امروزه به دلایلی از جمله تغییر شکل زندگی مردم و زندگی سنتی به شهری است که در این میان مهاجرت از روستا به شهر دلیلی برای کمرنگ شدن بازی ها سنتی و حتی منسوخ شدن آنها گردیده است و همانطور که قبلاً اشاره شد ، از روش مصاحبه نیز استفاده شده ، ولی سالمندان و حتی جوانان منطقه از بازیهای سنتی و چگونگی انجام آن اطلاعات کاملی نداشتند و از طرفی با ورود تکنولوژی و بازی های جدید دیگر کمتر کسی پیدا می شود که بازی های محلی را انجام دهد .

1-8- مفاهیم :
بازی : به هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدف دار که به صورت فردی و یا گروهی انجام گیرد و باعث ایجاد لذت وبر طرف شدن نیازهای کودک شود، بازی می گویند.( حسینی ، 1378 ، 9)
بازی های سنتی: بازی هایی که از گذشتگان به یادگار مانده است و نسل به نسل منتقل و در بین افراد یک طایفه و یا منطقه هنوز هم وجود داشته و اجرا می شود.
سنت: معنای لغوی آن را روش، طریقه، سیرت و ... است. اما در میان فرهنگ عامه مردم به اندیشه ها و اعمال و رفتاری گفته میشود که همانند نیاکان خود عمل می کنند.
فرهنگ : « مجموعه ای از آگاهی ها و رفتارهای فنّی ، اقتصادی ، آیینی ، مذهبی ، اجتماعی و ... که یک جامعه انسانی معینی را مشخص می کند » .( پانوف ، پرن ، 1386 ، 87 )
تایلر ( ( Tylor فرهنگ را چنین تعریف کرده است : « فرهنگ مجموعه آمیخته و پیچیده و نظام یافته ای است که از دانستنیها و شناسایی ها ، هنرها و باورها ، آیین ها ، حقوق و آداب رسوم و منشأء خوبی ها و بسیاری چیزها به انسان از جامعه خویش کسب کرده است ».( فربد ،1376 ، 264 )
فرهنگ آموزی: « فرایند شرطی خود آگاه یا ناخود آگاهی است که بدان وسیله یک فرد در جریان زندگی ، سنت های گروه خود را همانند می سازد و مطابق آنها عمل می کند » .(پانوف ، پرن ،1386 ، 108 )

1-9- زمان و جامعه تحقیق:
اولین قدم برای انجام تحقیق در آبان ماه 1387 برداشته شد. در آن تاریخ ،‌ نگارنده در درس سمینار مردم شناسی، بررسی مردم شناختی بازیهای سنتی یکی از روستاهای گرمسار را انتخاب نمود. نگارنده به دلیل علاقه زیاد و بومی بودن منطقه این موضوع را انتخاب نموده است و جامعه موردمطالعه، شهرستان گرمسار(تصویر1-2)،یکی از شهرهای استان سمنان (تصویر1-1)می باشد.

( تصویر1-1 ) نقشه استان سمنان

تصویر ( 1-2 ) نقشه گرمسار

1-10- مکان تحقیق : جغرافیای تاریخی گرمسار
« نام خوار (Xovar) یک اسمی است قدیمی و مربوط به دوره قبل از اسلام و ایران باستان، در کتب قدیمی و تاریخی این نام با جزئی اختلاف با همین هیئت ذکر شده است. در اوستا از خوار و صفحات البرز بنام ورن یاد شده . در کتیبه های آشوری این ناحیه را خوارا و در جای دیگر آری خوانده اند و منطقه آری بخش بزرگی بوده که دماوند و سواد کوه فعلی نیز جزء آن محسوب می شده و سواد کوه بنام پتخشوار یا پتوش اری بیان گردیده است. در زمان اشکانیان گرمسار یکی از ایالات تابع آنها و خوآرن نام داشت و امروزه سمنانیها هنوز هم آن را خواره می گویند. سلوکیها در این ناحیه شهری باسم خاراکس بنا نهادند و از این منطقه بنام خاریس یاد کرده اند. بطلمیوس از خوار بنام خوار اسم برده و مورخ دیگر ایزیدورخاراکسی آن را خوارنه ثبت نموده است » .
( اسدی 1387 ، 107 )
« در عربی خوار Xovar بضم اول به معنی بانگ گاو و گوسفند و آهو و آواز تیرها آمده است. در سانسکریت این کلمه به معنی خشن و ناگوار است و اما در زبان ولایتی مازندرانی خوار به معنی نیکو خوب است و گویا این معنی هم مثل آسان مجاز از معنی ذلیل و حقیر باشد و ممکن است بگوئیم معنی آسان و راحت اصل است و باقی مجازی چه در پهلوی خواریه و در اوستا خاثره به معنی آسان و راحت است » . ( همان ، 109 )
« بنابراین بهترین مفهوم این نام آنست که از خورشید و ماه مستفاد می گردد وجود گرمسار در یک ناحیه خشک صحرائی موجب درخشندگی خاص آفتاب این منطقه بوده و خشکی هوا سبب شده که روزهای ابری و بارانی نیز در این منطقه کم باشد. همچنین هوای رقیق بدون رطوبت در شب درخشندگی نور ماده و وجود ستارگان را بی اندازه نمایان تر و زیباتر جلوه گر می سازد، حالیه نیز منظره ای بس دیدینی و فراموش نشدنی بوجود می آورد. و با توجه به اینکه در اوستا نیز کلمه خوار به معنی درخشیدن آمده و از نامهای خورشید کلمه خوار است، چنین نتیجه گرفته می شود: ناحیه خوار را می توان سرزمین خورشید تابان نام نهاد و اسم فعلی گرمسار نیز تا اندازه ای بااین معنی ومفهوم مطابقت دارد» (تصویر1-3 ). (اسدی ، 1387 ، 109 )
1-10-1- حدود و موقعیت ویژگیهای طبیعی
« شهرستان گرمسار در فاصله 110 کیلومتری جنوب خاوری تهران ، با مساحتی حدود 7970 کیلومتر مربع واقع است و در قدیم یکی از قصبات مهم و آباد شهر ری بود و «خوارری» نامیده می شده که مشتمل بر چهار بلوک: قشلاق بزرگ، ریکان، باتری و وارادان بود » . ( همان،13 )
« گرمسار از طرف شمال به فیروزکوه و دماوند و از خاور به شهرستان سمنان و از مغرب (باختر) به ورامین و قم و از جنوب به شهرستانهای اردستان و کاشان محدود است. از نظر موقعیت جغرافیایی گرمسار بین مدار 34 درجه و 28 دقیقه و 35 درجه و 30 دقیقه عرض شمالی و بین 51 درجه و 52 دقیقه تا 52 درجه و 55 دقیقه طول شرقی از نصف النهار گرینویچ قرار دارد و ارتفاع متوسط آن از سطح دریا 856 متر است که در دامنه یک رشته کوه با جهت شرقی غربی واقع شده و مرکز این شهرستان با رشته کوه مزبور بیش از 8 کیلومتر فاصله ندارد. دشت گرمسار را از سه طرف کوه احاطه نموده و فقط سمت جنوبی آن بواسطه وجود کویر باز است، اما کویر مزبور نیز بیش از 48 کیلومتر مسافت ندارد و پس از گذشتن از آن به کوهی بنام سیاه کوه برخورد می نمائیم » . ( اسدی ، 1378 ، 13 )
« مرتفع ترین نقطه گرمسار قله ایست به ارتفاع 3055 متر واقع در کوه باغستان در شمال خاوری این شهرستان. و پست ترین نقطه آن نیز به ارتفاع 800 متر در مجاورت دریاچه نمک در جنوب باختری شهرستان گرمسار است ». ( همان ، 13 )
« طول دشت گرمسار از خاور به باختر 48 کیلومتر است، که از سر دره خوار با ارتفاع 885 متر آغاز و به ده نمک در خاور ختم می شود و عرض متوسط آن از شمال بجنوب معادل 27 کیلومتر می باشد. این ناحیه بشکل دلتایی بصورت جلگه آبرفتی پایکوه که از ته نشست مواد رسی و ماسه ای سیلابهای رودخانه حبله رود در روی زمینهای شوره زار بوجود آمده است و اکنون نیز عمق خاکهای رسوبی این منطقه در حال افزایش است». ( اسدی ، 1378 ، 14 )

عکاس : سید حسن خدامی 20/7/88 ورودی شهر گرمسار تصویر( 1- 3)

1-10-2- ویژگی‌های جمعیتی شهرستان گرمسار
« براساس اطلاعات استخراج شده از نتایج سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال 1375 ، گرمسار دارای 67847 نفر جمعیت بوده و به تعداد 16141 خانوار که از این رقم 9898 خانوار شهرنشین و 6243 خانوار روستایی را شامل می گردد که عمدتاً افزایش در مناطق شهری بوده است سرعت گرفتن روند تشکیل خانوارها در کانونهای شهری الگوی زیستی جمعیت بیشتر به سمت شهرنشینی گرایش یافته و در نهایت جمعیت 3/50 درصد شهرنشین این شهرستان به سال 1365 به رقم 4/62 درصد رسده است که این روند در اثر حرکت جمعیت از مناطق روستایی به مناطق شهری در طی ده سال از 1365 تا 1375 شدت یافته و به نحوی که میزان روستانشینی از 7/49 درصد به سال 1365 به 6/37 درصد در سال 1375 تنزل نموده. کاهش میزان روستانشینی مبین مهاجر فرستی شدید نواحی روستائی بوده، بدین ترتیب برابر آمار سال 1375 جمعیت ساکن در نقاط شهری این منطقه بالغ بر 42493 نفر (مرد 21776 نفر – زن 20717 نفر) و ساکنین نقاط روستایی نیز 25354 نفر (مرد 12970 نفر – زن 12384 نفر) می باشد » . ( همان ، 520 )

1-10-3- وضع سواد و وضعیت اشتغال
« میزان با سوادی در جمعیت 6 ساله و بالاتر شهرستان گرمسار از حدود 70 درصد به سال 1365 به 2/80 درصد رد سال 1375 رسیده است و این میزان در مناطق شهری 31911 نفر و در مناطق روستایی 16080 نفر می باشد که در مقایسه آمار سال 1365 میزان با سوادی، آهنگ سریع با سواد شدن مردم شهرستان را به خوبی نشان می دهد » . ( همان ، 521 )
« جمعیت شاغل شهرستان با نرخ رشد سالانه معادل 8/2 درصد (در سطح استان) نزدیک به 18385 نفر در سال 1375 افزایش یافته که از این تعداد 11218 نفر شاغلین در مناطق شهری و 7167 نفر شاغلین مناطق روستائی را شامل می شود و این افزایش در حالی است که حجم جمعیت در همین مدت از رشد سالانه 4/1 درصد برخوردار بوده و بدین ترتیب رشد شاغلین بر رشد جمعیت فزونی چشمگیری یافته است و ان امر سبب گردیده که تکفل شغلی از 2/4 نفر (در سطح استان9 در سال 1365 به 6/3 نفر در سال 1375 کاهش یابد » . ( اسدی ، 1378 ، 521 )

گروه سنی مرد و زن ساکن در نقاط شهری ساکن در نقاط روستایی غیر ساکن
جمع مرد زن مرد زن مرد زن مرد زن
4 – 0 سال
5 – 9
14-10
19-15
24-20
29-25 ساله
34-30 ساله
39-35 ساله
44-40 ساله
49-45 ساله
54-50 ساله
59-55 ساله
64-60 ساله
69-65 ساله
74-70 ساله
79-75 ساله
84-80 ساله
89-85 ساله
94-90 ساله
95 ساله و بیشتر
نا مشخص 5853
8169
9107
6977
5608
6057
5136
4751
3649
2190
2041
1830
2284
1660
1174
762
338
151
61
46
3 3027
4106
4710
3500
2827
3138
2632
2592
1956
1054
999
812
1121
881
640
432
188
74
30
26
1 2826
4063
4397
3477
2781
2919
2504
2159
1693
1136
1042
1018
1163
779
534
330
150
77
31
20
2 1928
2726
3134
2166
1565
1794
1758
1880
1419
747
656
466
536
416
284
178
78
25
9
10
1 1757
2686
2960
2156
1707
1873
1715
1560
1137
705
520
516
548
379
230
134
75
35
14
10
0 1099
1380
1576
1334
1262
1344
874
712
537
307
343
346
585
465
356
254
110
49
21
16
0 1069
1377
1437
1321
1074
1046
789
599
556
431
522
502
615
400
304
196
75
42
17
10
2 0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0 0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
0
جمع گرمسار 67847 34746 33101 21776 20717 12970 12384 0 0
مأخذ : مرکز آمار ایران – گزارش 31012-تاریخ 9/6/76 – ص 1

1-10-4- تقسیمات داخلی
شهرستان گرمسار از نظر تقسیمات داخلی دارای سه بخش است . بنامهای : بخش مرکزی به مرکزیت شهر گرمسار، مرکز این شهرستان و بخش آرادان به مرکزیت شهر آرادان بخش ایوانکی به مرکزیت شهر ایوانکی است.
« هر یک از بخش ها سه گانه فوق از یک یا چند دهستان شده اند که هر دهستان مجموعه ای از دهات و روستاهای واقع در محدوده این شهرستان را شامل می شوند که بترتیب عبارتند از:
1- بخش مرکزی: محدوده دهستان لجران (قشلاق سابق) و حومه (کردوان یاریکان سابق) و روستاهای تابعه آن را در بر می گیرد.
2- بخش آرادان: از مجموعه مراکز جمعیتی دو دهستان کهن آباد (آرادان سابق) و یاتری و روستاهای آن تشکیل شده است.
3- بخش ایوانکی که در محدوده روستاهای تابعه این بلوک قرار دارد » . ( همان ، 448 )

1-10-5- نژاد مردم گرمسار
« مسئله وحدت نژاد امروزه برای یک شهرستان یا یک کشور مفهوم حقیقی ندارد و ( و عوامل متعددی از جمله ) عوامل طبیعی و انسانی در تغییر و اختلاط نژاد موثرند. دراثر آمیزش یا مهاجرت و لشکرکشی ها، امکان و حدت نژاد خالص و یکنواخت در اغلب نقاط جهان از بین می رود. با این وصف باز مردمانی در نقاط دور افتاده وگوشه و کنار ایران یافت می شوند که بواسطه موانع طبیعی کمتر در تحت نفوذ نژادهای دیگر قرار گرفته و خصایص نژادی ایران قدیم را تا اندازه ای حفظ نموده اند » . ( اسدی ، 1378 ، 531 )
« دشت گرمسار بعلت قرار گرفتن در حاشیه کویر و گذشتن جاده های مهم قدیمی از این منطقه در گذشته محل عبور اقوام مختلف بوده و در مسیر لشکرکشی ها قرار داشت. گاه اتفاق می افتاد این طوایف بنا به عللی در منطقه مزبور سکونت اختیار می نمودند ولی وجود آب و هوای خشک و بیابانی و تابستانهای گرم و ناراحت کننده سبب گردید که اغلب ساکنین گرمسار را طوایف تبعیدی تشکیل دهند و دولت های وقت ایلاتی را که با چپاول و اخلالگری نظم و امنیت را بر هم میزند، به این منطقه تبعید نمایند. در خلال این مدت عده‌ای از ساکنین اطراف نیز به علت سختی معیشت و ازدیاد جمعیت از موطن اصلی خود مهاجرت اختیار نموده و هنگام عبور در جلگه خوار مقیم گردیده‌اند » . ( همان ، 531 )
« جمعیت کنونی گرمسار در اثر آمیزش و اختلاط این گروه با تبعیدها بوجود آمده است. اگر چه این اقوام اغلب ایرانی و از ساکنین سایر نقاط ایران بوده و ریشه نژادی آریائی دارند با توجه به اختلافی که در طرز زندگی و آداب و رسوم و اخلاق و حتی قیافه ظاهری آنان وجود داشت. خصایص قومی هر یک به نوبه خود در کلیه شئون اجتماعی و شکل و ساختمان بدنی اهالی گرمسار فعلی تاثیر بسزایی داشته است » . ( همان ، 532 )

1-10-6- زبان و لهجه های محلی گرمساری
اهالی گرمسار همانند ساکنین دیگر نقاط ایران به زبان فارسی سخن می گویند و در مکالمه و کتابت و انجام امور روزمره از زبان فارسی، لهجه رسمی سیاسی وادبی همه ایران استفاده میکنند. عامه مردم این منطقه با این زبان آشنایی کامل دارند.
« اکثریت قریب به اتفاق مردم گرمسار، اغلب مهاجرین و افراد تبعیدی زمان گذشته هستند که بنا به عللی سیاسی و یا برای در هم شکستن قدرت و نفوذ ایلات به وسیله حکام وقت به این شهرستان کوچانده شده اند. مهاجرین و تبعیدیها علاوه بر آشنایی با زبان فارسی،‌به لهجه محلی موطن اصلی خود نیز سخن میگویند. امروزه در اثر آمیزش با یکدیگر، این طوایف رفته رفته زبان و گویش قومی خویش را فراموش کرده اند و دیری نخواهد گذشت که تکلم به لهجه های محلی به کلی منسوخ خواهد شد » . ( اسدی ، 1378 ، 541 )

1-10-7- مذهب مردم گرمسار
« اهالی گرمسار، مانند دیگر نقاط هنگام فتح ایران به دست سپاهیان اسلام پیرو آئینهای زردشتی، یهودی و دیگر آئینهائی که در زمان ساسانیان رواج داشت بودند. در سال بیست و دوم هجرت، زمان خلافت عمر مسلمین بر ری و خوار و دامغان و قومس تسلط یافتند در حمله مسلمین به ری ، سیاه و خش حاکم ایرانی ری کشته شد و سپاهیان وی فرار کردند و به طرف قومس و دامغان رفتند و نعیم بن مقرن به قتل و غارت مردم ری دست در آورد و قرار شد که مردم ری به مسلمین جزیه دهند » . ( همان ، 544 )
ولی امروزه اکثر قریب به اتفاق مردم شهرستان گرمسار پیرو دین اسلام و مذهب شیعه اثنی عشری و غیر از مذهب شیعه اثنی عشری ، دسته ای از افراد تیره قزلو ساکنین قریه فند و شه سفید گرمسار پیرو طریقه تصوفند.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   107 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله بهینه سازی پیوسته الگوریتم سیمپلکس

بهینه سازی پیوسته الگوریتم سیمپلکس برای مسائل برنامه ریزی کسری تکه ای – خطی

تعمیم های روش شناخته شده سیمپلکس برای برنامه ریزی خطی در دسترس می باشد . که این روش برای حل مسائل مربوط به برنامه ریزی تکه ای خطی و برنامه ریزی کسری خطی به کار می رود. در این مقاله از روش سیمپلکس برای برنامه های خطی ، برنامه های تکه ای – خطی و برنامه های کسری خطی استفاده می کنیم . نتایج محاسباتی ارائه شده بیشتر بر اساس دیدگاه هایی است که عملکرد الگاریتم در مسائل آزمون تصادفی به دست می آید.
واژه های کلیدی : برنامه ریزی کسری ، روش سیمپلکس ، توابع خطی تکه ای
1- مقدمه
برنامه کسری خطی – تکه ای (plfp) می تواند تعریف شود به صورت
= برای به حداقل رساندن
Ax=b مشروط به اینکه

در اینجا (xj) fi یک تابع محدب خطی – تکه ای پیوسته و ( ) یک تابع معقر خطی تکه ای پیوسته است بطوریکه برای هر راه حل موجه ( ) X= می باشد .
A یک ماتریس m×n از مرتبه سطری کامل ، b یک بردار m بطوریکه bi≥ و =U یک بردار- X می باشد . مسائل شناخته شده برنامه ریزی خطی و مسائل برنامه ریزی خطی – تکه ای (PFP) و مسائل برنامه ریزی کسری خطی (LFP) همگی موارد ویژه ای از PLFP می باشند . فوریور تعمیم توسعه یافته مدل سیمپلکس را در برنامه ریزی خطی برای حل PLP و اسوارپ و ماتریس سیمپلکس مطرح شده را برای گسترش در حل LFP ارائه می دهند . در این مقاله ما به بحث و بررسی روش سیمپلکس برای حل PLFP و تعمیم و استفاده از روش سیمپلکس برای LP ، PLP ، LFP می پردازیم زمانیکه ، x و....و است plfp به plp تقلیل یافته و در این مورد الگاریتم ما به شکل الگاریتم فوریور کاهش می یابد . اگر x ... وj=1 و و به شکل خطی باشد (مثلا ً تکه ای – خطی با دقیقا ً یک تکه خطی ) سپس plfp به lfp و الگاریتم ما به الگاریتم اسوارپ و ماتریس کاهش یافته و تعدیل شده به صورت متغییرهایی گسترش می یابند . زمانی که خطی برای و وx و.... وj=1 باشد برای x و ...و j=1 ، plfp به lp با متغییرهای گوشه دار کاهش یافته و الگاریتم ما به روش سیپلکس معیار با متغییرهای گوشه دار تقلیل می یابد . این الگاریتم ما چارچوب واحدی برای حل مسائل بهینگی عمده فراهم نموده که در این مقاله به خوبی مورد مطالعه قرار گرفته است . مشهور است که plp می تواند به صورت lp با مقدمه ارائه شود . متغییرهای جدید در اینجا یک عدد با نقطه انفصال خطی باشد اگر می باشد . با استفاده از این انتقال ، plfp می تواند به عنوان یک lfp با متغییرهای X+ تنظیم گردد در اینجا یک عدد از نقطه انفصال خطی باشد اگر می باشد .
اما هر lfp می تواند به عنوان یک lp با یک محدودیت اضافی و یک متغییر مازاد تنظیم گردد . در مورد lfp با متغییرهای گوشه دار ، این تغییرات انتقالی در ثابت های گوشه دار در متغییر بالاتر و گوشه های پایین تر به وجود می آیند . عملکرد واضح این متغییر بالاتر و گوشه های پایین تر محدودیت های اضافی x2 را ایجاد می نماید . بنابراین اگر چه یک plfp می تواند به عنوان lp تنظیم شود اما این روش برای عملا ً مناسب نیست چون سایز ناشی از lp می تواند به طور قابل ملاحظه ای بزرگ باشد بخصوص زمانی که ما دارای گوشه هایی در بالا یا پایین در متغییرها می باشیم . مشابه الگاریتم فوریور برای plp ، الگاریتم ما از یک روش مستقیم استفاده می کند که عملکرد آن بر اساس AX=b می باشد . بنابراین مزیت عمده الگاریتم ما ساختار ویژه آن است . در صورتی که A بتواند برای بدست آوردن ضریب انتفاع مورد بهره برداری قرار گیرد . اگر چه الگاریتم ما می تواند به عنوان یک روش درصد شیب ویژه مورد ارزیابی قرار گیرد اما اعداد متناهی غیر قابل تشخیص در تابع هدف به طور موثری توسط طراحی متغییرهای غیر پایه منطبق با نقاط تنظیم می گردند .
در این مقاله به صورت زیر سازمان دهی شده است . در بخش 2 ما به معرفی نمادسازی های مختلف و تعاریف و نتایج پایه می پردازیم ما همچنین به بحث و بررسی تبدیل صورت از PLFP به LFP و LFP به LP خواهیم پرداخت . بخش 3 با الگاریتم ها برای PLFP سروکار دارد . توضیح و تشریح الگاریتم در بخش 4 ارائه می شود . بخش 5 الگاریتم سیمپلکس را برای PLFP با استفاده از نمونه های عددی نشان می دهد . نتایج تجارب محاسباتی مقدماتی در بخش 6 گزارش شده و در نهایت نتایج ملاحظات در بخش 7 ارائه می شود .
2- نشانه گذاری ها ، تعاریف و نتایج پایه
واژه ها و اصطلاحات و همین طور نمادگذاری ها در این بخش معرفی شده و در سراسر این مقاله مورد استفاده قرار می گیرد . اجازه دهید یک نقطه انفصال و نقطه انفصال باشد. اجازه دهید یک آرایش صعودی از عناصر مجزا در هر دوی و خطی باشد . بنابراین و می تواند به این صورت ارائه شود:

و

برای برخی از اعداد حقیقی
چون محدب است و مقعر است ، ما داریم :


تسلسل این توابع به این شکل نشان داده شده است :


از آنجایی که محدب و مقعر است ، انتقال استاندارد برنامه های خطی – تکه ای در برنامه های خطی مورد استفاده قرار می کیرد که به این شکل نشان داده شده است :


Plfp می تواند به عنوان برنامه کسری خطی فرمول بندی شود :
حداقل شده
مشروط براینکه

در اینجا


با استفاده انتقال شناخته شده کارنس و کوپر

این برنامه کسری می تواند به برنامه خطی تقلیل یابد :
تقلیل یافته
مشروط به



توجه کنید که تغییر شکل plfp به lfp یا lp به طور قابل ملاحظه ای مسأله سایز را افزایش می دهد اجازه دهید
مسأله زیر را مورد بررسی قرار دهید

AX=b , مشروط به اینکه

اجازه دهید ارزش بهینگی تابع هدف باشد قبلا ً :

در اینجا S مجموعه راه حل های ممکن است
قضیه زیر در نوشته های برنامه ریزی کسری شناخته شده است که به مورد plfp اختصاص یافته است .
قضیه 1- اجازه دهید یک راه حل بهینه برای plfp و باشد . سپس



بعلاوه یک راه حل بهینه با راه حلی بهینه برای plfp می باشد
قضیه 1 برای ایجاد شرایط بهینگی در روش سیمپلکس ما مورد استفاده قرار می گیرد .
3- الگاریتم سیمپلکس برای plfp
برای بحث و بررسی الگاریتم سیمپلکس برای plfp ما ابتدا نیازمند معرفی مفهوم جواب ممکن بنیادی (Bfs) برای plfp می باشیم . تعاریف ما دقیقا ً از تعریف bfs که توسط فوریور برای plpارائه شده است ، تبعیت می کند . اجازه دهید B یک ماتریس عادی m×m که شامل ستون های m از A می باشد . سپس B یک ماتریس پایه نامیده می شود . اجازه دهید شاخص i امین ستون B در ماتریس A و مجموعه شاخص ستون های B باشد . اجازه دهید به بردار M اختصاص داشته باشد که تطابق مختصات i برای متغییر است اجازه دهید
N={1,2, … , X}\B باشد . متغییرهای متغییرهای پایه نامیده می شود (تطابق با ماتریس پایه B) و N متغییرهای غیر پایه نامیده شده است . متغییرغیر پایه تطابق ارزش ها به نقطه انفصال یا می برد مثلا ً N برای برای متغییر غیر پایه ، اجازه دهید به شاخص اختصاص یابد . اجازه دهید باشد . ما سه وجه یک ساختار پایه می نامیم . ساختار پایه داده شده منطبق با Bfs اختصاصا ً تعریف شده به صورت :


در اینجا A,j ،j امین بردار ستون از ماتریس محدود A می باشد . ما این راه حل را به عنوان مطابقت Bfs با ساختار پایه قرار دادیم اجازه دهید باشد . اگر برای هر i باشد . سپس آن یک Bfs غیر تبهگن است .
قیاس منطقی 2 – اینجا یک راه حل بهینه برای plfp وجود دارد که یک Bfs می باشد
اثبات : اجازه دهید یک راه حل بهینه برای plfp باشد . برای هر j=1,… x یک شاخص همچون انتخاب نمایید . اجازه دهید
اجازه دهید و باشد . سپس هر راه حل بهینه برای LFP به شکل زیر است :
تقلیل یافته
Ax=b , مشروط بر اینکه

یک راه حل بهینه برای plfp است
در Bfs داده شده منطبق با ساختار پایه برای PLFP می باشد ، هر متغییر پایه یک نقطه انتقال از یا است . اجازه دهید به شاخص مثل ، m ... و2و1=i اختصاص یابد . بردار از محور افقی iام به صورت است که بردار با شیب – f منطبق با ساختار پایه می باشد . همچنین بردار – m از محور افقی i که به صورت است بردار محور افقی – g منطبق با می باشد . ارزش متغییر غیر پایه مجاز است که از نقطه انفصال اخیر در جهت گوشه سمت چپ یا جهت گوشه سمت راست تغییر یابد . بنابراین ما دو کمیت که به و اختصاص دارد مورد محاسبه قرار می دهیم که تعریف شده به صورت :


در اینجا Z یک مقدار از تابع هدف در راه حل ممکن پایه می باشد و و منطبق با بردارهای محور افقی f و محور افقی هستند . اگر باشد سپس به عنوان 0 تعریف می شود . به صورت مشابه زمانی که است سپس به شکل 0 تعریف می گردد . صراحتا ً برای همه متغییرهای پایه است . ما را به عنوان گوشه سمت چپ در ارزش کاهش یافته و را به عنوان گوشه سمت راست در ارزش کم شده برای متغییر در نظر می گیریم
قضیه 3 – (معیار بهینگی ) یک راه حل ممکن بنیادی غیر تبهگن در صورتی برای plfp بهینه است اگر و تنها اگر باشد
اثبات . اگر x یک راه حل بهینه غیر تبهگن برای plfp باشد . ما باید نشان دهیم که
باشد . اجازه دهید N شاخص مجموعه متغییرهای غیر پایه و برای باشد ، حالا


در اینجا


فرض کنید برای تعدادی از متغییرهای غیر پایه باشد . راه حل جدید را اینگونه مورد بررسی قرار دهید که


در اینجا یک جزء قرار دادی است .
به طور آشکارا یک راه حل عملی است . چون x غیر تبهگنی که می تواند بدین گونه انتخاب گردد


حالا

ما می دانیم که و به وسیله فرضیات می باشد و به این صورت نشان داده می شود :

این امر بهینگی x را نقض می کند . به طور واضح ما می توانیم این مورد را زمانی که است برای برخی متغییر غیر بنیادی اثبات نماییم .
از طرف دیگر فرض کنید یک Bfs غیر تبهگن می باشد که به صورت وxو...وj=1 و می باشد . ما باید را به عنوان یک راه حل بهینه برای plfp نشان دهیم. ثابت کردن آن به وسیله قضیه 1 تنها کافی است را نشان دهد در اینجا

آشکارا بنابراین است . اگر ممکن است اجازه دهید plp را بررسی نمایید :

مشروط بر اینکه

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  26  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله کاربرد میکروارگانیزم ها (زیرسازواره ها) در تولید آنتی بیوتیک ها

کاربرد میکروارگانیزم ها (زیرسازواره ها) در تولید آنتی بیوتیک ها (پادزیست ها) و ارتباط آن با صنعت و فناوری در حوزه ی علم زیست شناسی

مقدمه :
بنام او که نامش درمان دلهای خسته، یادش شفای قلبهای شکسته و معرفتش معراج عارفان است. دنیایی که ما در آن زندگی می کنیم، از میلیون ها سال نوری در عمق فضا گرفته تا هزاران کیلومتر در اعماق زمین از دشت ها و جنگلها و کوهستانها گرفته تا دریاها و اقیانوس های بیکران، همه و همه دارای اسرار ناشناخته و رموز کشف نشده ای هستند.
این اسرار در ذهن بشر چراها و چگونه هایی را پدید می آورد که پاسخ به این سؤالات یک نیاز اساسی برای هر فرد محسوب می شود. بشر از همان ابتدا درصد پاسخ به این نیاز خود به آمده است و گام هایی را در زمینه های مختلف علم برداشته است. از زمان انسان اولیه تا انسان غرق در زندگی ماشینی قرن بیست و یکم این اکتشافات به طرق ثبت شده اند تا همگان از آنها بهره ببرند. ما نیز با بهره گیری از این نتایج و تحقیقات به ثبت رسیده این تحقیق را گردآوری نموده ایم تا گامی هر چند کوچک در راه بی پایان علم در زمینه میکروارگانیسم ها برداشته باشیم. میکروارگانیسم ها، قدیمی ترین موجودات زنده روی زمین هستند ولی چون اندازه آنها بسیار کوچک است از دسته آخرین موجوداتی هستند که شناخته شده اند. این موجودات اهمیت ویژه ای برای انسان دارند. از ملموس ترین اثرات میکروارگانیسم ها بر روی جهان اطراف ما تجزیه است، اگر میکروارگانیسم ها نبودند نفتی هم وجود نداشت و یا اینکه جهان مملو از برگهای تجزیه نشده بود. در واقع بعد از شناخته شدن میکروارگانیسم ها پیشرفت قابل توجهی درامر بهداشت حاصل گردیده است از جمله تولید آنتی بیوتیکها چرا که دانشمندان با مطالعه میکروارگانیسمهای مفید و مضر(80% مفید و 20% پاتوژن یا بیماری زا هستند) و با استفاده از علم میکروبیولوژی که همان علم مطالعه و شناخته میکروارگانیسم هاست طول عمر آدمی را افزایش داده اند و دیگر از اپیدمی های کشنده نظیر آبله، طاعون، سرخک، دیفتری و ... همانند گذشته خبری نیست.
در صنعت نیز آدمی با استفاده از علم بیوتکنولوژی و نقش ارگانیسم ها به عنوان کاتالیست از میکروارگانیسم ها استفاده کرده است. در واقع میکروبیولوژی صنعتی، واژه ای قدیمی است که در مورد استفاده میکروارگانیسم ها در صنعت بیان شده است و امروزه آن را به تکنولوژی میکروبی Microbial Technalogy تغییر داده اند. میکروارگانیسم ها در صنعت کاربردهایی فراوان دارند. در صنایع غذایی، پزشکی و استخراج منابع و معادن و ... که مربوط به همان تکنولوژی میکروبی است که در ادامه بیشتر با آن آشنا خواهیم شد.
روش تحقیق و جمع آوری اطلاعات :
1-بخش عمده این تحقیق با استفاده از روش کتابخانه ای گردآوری شده است. بدین ترتیب که ما با مراجعه کردن به کتابخانه های عمومی در سطح شهر از جمله کتابخانه های امیرکبیر و ملی امام خمینی و .... منابع و مآخذی را که می توانست به ما در انجام این تحقیق کمک کند از طریق نام کتاب، نوع موضوع و یا نام مؤلف کتاب و نیز برگردان های موجود در کتابخانه ها جمع آوری کردیم. پس از مطالعه این کتاب ها و استخراج کلمات دشوار ویافتن معانی آن ها در دایره المعارف های پزشکی، توانستیم بهره برداری لازم از این کتاب ها را انجام دهیم.
2-روش دوم ما در این تحقیق استفاده از سایت های اینترنتی بوده است که در بخ ش منابع و مآخذ آدرس دقیق آن ها ذکر شده است.
3-مصاحبه با دو نفر از کارشناسان ارشد رشته میکروبیولوژی و تهیه گزارش و فیلمبرداری از صحبتها و کارهای عملی این عزیزان در آزمایشگاه نیز باعث گسترده شدن دامنه اطلاعات ما در این زمینه شد.
اهداف پژوهش :
هر فردی با زندگی در اجتماع و رشد و تکامل، سؤالهایی در ذهنش ایجاد می شود. که به دنبال یافتن پاسخ آن سوال ها مسیری را پیش می گیرد تا در انتها به هدف نهایی اش که در واقع پاسخ به آن سوالات است دست پیدا کند. زمانی که معلم ما موضوع این پژوهش را مطرح کرد و در ذهن ما سؤالاتی ایجاد شد که به دنبال یافتن پاسخ برای سوالاتی نظیر اینکه اصلا میکروارگانیسم ها چه هستند؟ منشأ تولید آن ها چیست و آن ها چگونه به وجود آمده اند؟ آیا آنها تقسیم بندی خاصی دارند یا تنها به یک گروه محدود می شوند؟ ویژگی های آنها چیست؟ این موجودات چه نقشی در زندگی ما انسان ها می توانند داشته باشند؟ آیا ما با آنها تماس مستقیم داریم یا اینکه به طور غیر مستقیم از آنها بهره می بریم؟ فواید و ضرر های آنها چیست؟ تأثیر آنها بر صنعت چیست و آنها منجر به تولید کدام مواد صنعتی می شوند؟ آیا ما در علم پزشکی هم می توانیم از آنها کمک بگیریم؟ در تولید فرآورده های دارویی نظیر آنتی بیوتیک چطور؟ آنتی بیوتیک اصلا از چه ماده ای ساخته شده و مکانیسم عمل آن چگونه است؟ میکروارگانیسمها چگونه در تمام زمان ها وجود دارند و شیوه های تکثیر و تولیدمثل آن ها چگونه است؟ با همکاری یکدیگر و همت و تلاش فراوان این پژوهش را انجام دادیم تا بتوانیم به قسمتی از سوالهای درون مغزمان پاسخ دهیم که همین هم شد و حدود 90% از سوالات ما پاسخ داده شد و ما سرافراز از انجام این پژوهش و همکاری خوبی که با هم داشتیم، توانستیم در این امتحان که سوالات آن به صورت فهرست وار در ذهنمان حک شده بود نمره خوبی کسب کنیم.
چکیده :
امروزه با مطالعات فراوانی که دانشمندان در عرصه های مختلف انجام داده اند، می توان بی اغراق ادعا کرد که استفاده از میکروارگانیسم ها انقلاب عظیمی در همه ابعاد زندگی انسان به وجود آورده است. بشر با شناخت میکروارگانیسم ها از گذشته تا کنون هم توانسته فعالیت های نامناسب آنها را بر زندگی انسان کنترل کند. در واقع از آنها بر علیه خودشان استفاده کند وهم از آنها در زمینه های گوناگون بهره ببرد.
در حال حاضر شاهد کاربرد میکروارگانیسم ها در تولید انواع محصولات دارویی از جمله آنتی بیوتیک ها هستیم. و یا از دیگ مواد حاصل از متابولیت آنها برای مصارف پزشکی و افزودنی های غذایی نظیر الکل ها، و یتامین ها، آنزیم ها و ... بهره می بریم.
همچنین در صنعت شاهد نقش موثر این موجودات ریز در زمینه های مختلف هستیم.
ما در این تحقیق سعی نموده ایم ابتدا با شناخت کامل از میکروارگانیسم ها، انواع، تاریخچه و منشأ آنها به کاربرد این موجودات در همه زندگی انسان پی ببریم همانند نقش آنها در سلامت انسان و افزایش طول عمر آدمی و یا پیشرفت صنعت و فناوری که صد البته همه کاربردهای این ریز سازواره ها با شناخت و طبق قوانین علم زیست شناسی میسر می گردد.
میکروارگانیسم ها و تاریخچه آنها
میکروارگانیسم ها موجودات ریز میکروسکپی هستند که با چشم دیده نمی شوند و طول آنها کمتر از 1mm می باشد. این ریزسازواره ها با وجود تشکیلات ساده شان قادر به فعالیت های اساسی فیزیولوژی هستند که موجودات آلی با ساختمان چند سلولی این کارها را انجام می دهند. جهان میکروارگانیسم ها (میکروب ها) را اولین بار تاجری هلندی به نام آنتوان وان لیونهوک مشاهده کرد. او با میکروسکوپ های ساده ای که ساخته بود، دانه های گیاهی، مو، آب، شیر، خون، بزاق، چرک لثه و اطراف دندان را مورد بررسی قرار داد و توانست قسمت های مختلف گیاهان، گلبول های خون و از همه مهمتر باکتری هایی را که امروزه می شناسیم ببیند و شکل آنها را ترسیم کند.
بعد از لیونهوک میکروسکوپ به تدریج تکمیل شد و به صورت امروزی در آمد. دانشمندان مختلف از جمله پاستور کم کم به کارهای میکروسکوپی پرداختند و نتایج خوبی، را به دست آوردند. در واقع بعد از آنکه لیونهوک نشان داد که موجودات میکروسکوپی زیادی در طبیعت وجود دارند، دانشمندان راجع به منشأ این موجودات ریز میکروسکوپی مشتاق به مطالعه شدند. در زمینه مبدأ میکروارگانیسم ها از ابتدا دو نظریه مطرح شد :
1)برخی از دانشمندان عقیده داشتند که این موجودات ریز میکروسکوپی (میکروارگانیسمها) خود به خود و از مواد بیجان بوجود آمده اند. که این نظریه تا سالهای زیادی بدون اثبات پذیرفته شده بود. بعد از چندین سال که یک کشیش ایتالیایی به نام « لازارو اسپالانزانی ثابت کرد :
2)میکروارگانیسم ها نیز مانند جانوران و گیاهان از همنوعان خود به وجود می آیند. که این نظریه تا کنون هم پابرجاست.
« انواع میکروارگانیزم ها»
میکروارگانیسم ها شامل : باکتری ها ، قارچ ها ، ویروسها ، جلبکها ، پروتوزداها ، گلسنگ ها، مخمرها و کپک ها هستند که در نگاه کلی تر می توان به ریکتزیاها، لوور، سسیانو با کتریها، کلامیدها و میکوپلاسماها هم اشاره کرد.
« باکتری ها» :
از نظر تعداد، باکتری ها بزرگترین گروه میکروارگانیسمها در مقایسه با سایر جمعیت آن است. باکتریها برای رشد به منبع کربن و انرژی نیاز دارند. برای انواعی از باکتری هایی که جهت اغلب عملیاتهای بیولوژیکی به کاربرده می شوند یک ترکیب آلی بعنوان منبع کربن و انرژی مورد استفاده قرار می گیرد. بدین صورت که میکروارگانیسم ماده ای آلی را اکسید نموده و مصرف می نماید.
برای سایر باکتری ها مانند کموسنتیک اتوتروفها یا کمولیتوتروفها منبع انرژی از اکسیداسیون یک ترکیب غیر آلی تأمین گشته که این منبع، کربن و کربن دی اکسید می باشد.
باکتری ها به عنوان یک گروه عمومی در ابتدا بر اساس اختلالات فیزیولوژی و مورفولوژی با استفاده از گوناگونی خصوصیات متابولیکی- فیزیکی خود، برای موقعیتشان تقسیم بندی می شوند. در واقع پاسخ گروه های مختلف باکتری به اکسیژن منجر به طبقه بندی آنها در سه دسته می شود :
دسته اول : باکتری های هوازی هستند که جهت رشد و فعالیت به اکسیژن نیازمند دارند.
دسته دوم : باکتری های غیر هوازی اختیاری که قادر به رشد محدود یافته در حضور و یا عدم حضور اکسیژن می باشند.
دسته سوم : باکتری های غیر هوازی حقیقی که فقط در محیط های عاری از اکسیژن رشد می نمایند.
از نظر درجه حرارت، تعداد زیادی از گونه های باکتری توانایی مقاومت در مقابل درجه حرارت پایین را دارند و در طی ماه های سرد زمستان در خاک یخ زده اند که البته درصدی از جمعیت میکروبی نیز در این سرما از بین خواهند رفت.
در مورد مناطقی که 8 تا 9 ماه از سال یخبندان می باشد و درجه حرارت محیط از تجاوز نمی نماید. میکروارگانیسم های سرمادوست به بیش از Kg 106 می رسد. در این شرایط باکتری هایی که تحمل درجه حرارت پایین را دارند. در حالت خوابیده باقی مانده و در فصل بهار در شرایط جدید فعالیت خود را شروع می نمایند. گونه ای دیگر از باکتریها در شرایط گرم وخشک که رشد متوقف می شود، یافت می شوند که از جمله آنها می توان به باسیلهای اسپورزا اشاره کرد.
در صورت وجود داشتن نیتروژن کافی، قبل از افزودن مواد آلی، باکتری ها و قارچها اولین میکروارگانیسمهایی هستند که در هر اکوسیستمی شروع به رشد می نمایند ولی در محیط های اسیدی این گروه میکروبی غالبا کمتر از یک درصد تعداد کل میکروبهای زنده را تشکیل می دهد.
ساختار باکتری ها :
1-هسته باکتری ها : باکتری ها پروکاریوتند و بر خلاف یوکاریوت ها، ماده ای وراثتی آنها درون هسته سازمان نیافته قرار دارد.
اندازه سلولی : بیش تر باکتری ها در حدود 1µ m قطر دارند. سلولهای یوکاریوتی به طور متوسط 10 برابر بزرگتر از باکتریها که پروکاریوتند هستند.
3-چند سلولی بودن : باکتری های تک سلولی اند. گاهی بعضی از باکتریها به هم می چسبند و ساختارهای رشته مانندی را پدید می آورند. اما نمی توان چنین ساختارهایی را پر سلولی نامید و در واقع سیتوپلاسم آنها ارتباط مستقیمی با یکدیگر ندارد.
4-تولیدمثل : باکتری ها از تقسیم دوتایی تولید مثل می کنند. کروموزوم باکتری از DNA حلقوی تشکیل شده است اما کروموزوم های یوکاریوتی حاوی DNA خطی هستند باکتری ها به یکی از سه شکل : با سیلوس ( میله ای شکل )، کوکوس(کروی شکل) و اسپیریلیوم(مارپیچی شکل) دیده می شوند و به دو دسته کلی آرکی باکتری و یوباکتری طبقه بندی می شوند.
بیش تر بویی که از خاک استشمام می شود به دلیل باکتریهای هتروتروف است که به همراه قارچها، این دو دسته تجزیه کننده های اصلی دنیا می باشند. باکتری ها را بر اساس نوع دیواره سلولی آنها به دو گروه تقسیم می کنند :
گرم-مثبت و گرم-منفی، وقتی که با یک عفونت بیمار می شویم، یکی از اولین مواردی که پزشک درباره باکتری مسبب بیماری می خواهد بداند، واکنش گرم آنهاست چرا که باکتری های g- و g+ توسط آنتی بیوتیک های گوناگون نابود می شوند. پس دانستن واکنش گرم باکتری ها مهم است چون حساسیت باکتریها به آنتی بیوتیک ها متفاوت است و این تفاوت باعث تجویز بهترین نوع آنتی بیوتیک علیه بیماری می شود. اختلاف باکتری های گرم مثبت وگرم منفی در این است که باکتری های گرم-مثبت نسبت به باکتریهای گرم-منفی، لایه پپتیدی و گلیکانی ضخیم تری دارند.
« قارچها» : تا زمان های طولانی زیست شناسان قارچها و گیاهان را در یک گروه قرار می دادند چون قارچها متحرک نیستند، دیواره سلولی دارند و بعضی از آنها اندامهایی مانند ریشه می دوانند. اما قارچها ویژگی های منحصر به فرد دیگری دارند که باعث قرار گرفتن آنها در فرمانرویی جداگانه می شود. قارچها کلروفیل ندارند و بنابراین قادر به انجام فرایند فتوسنتز نیستند و از آنجایی که قارچها هتروتروف اند انرژی خود را از راه تجزیه مولکولهای آلی موجود در محیط خود به دست می آورند.
« ویروسها» :
ویروس قطعه ای از نوکلئیک اسید است که درون پوششی از پروتئین قرار دارد. ویروسها از باکتری ها بسیار کوچک ترند و اکثر آنها با میکروسکوپهای الکترونی قابل مشاهده اند. ویروسها برای تولیدمثل وارد سلول فرد میزبان می شوند و ماده ژنتیک خود را به درون سلول فرد وارد می کنند و از این طریق فرد را بیمار می نمایند.
ویروس توسط دانشمندانی که به دنبال عامل بیماری موزائیک گیاه تنباکو بودند در قرن 19 کشف شد و از نظر شکل، ویروسها به دو دسته مارپیچی و چند وجهی تقسیم می شوند.
« جلبکها» :
جلبکها نوعی از گیاهان دریایی یا به عبارتی دیگر میکروارگانیزم های آبزی هستند که عمل فتوسنتز را به خوبی انجام می دهند. این میکروارگانیزم ها در مناطق مرطوب و دریاها زیست می کنند و اکثرا اتروتروف هستند و به دو دسته تک یاخته و پر یاخته تقسیم می شوند. به طور کلی درباره این میکروارگانیسم ها می توان گفت که آن ها گیاهانی با ساختمان ساده و بر خلاف گیاهان آلی فاقد آهن هستند. برخی از جلبک ها تک سلولی و برخی دیگر پر سلولی اند که براساس نوع انگیزه فتوسنتزی و شکل سلول و پیکرشان می شوند. اگر جلبکها را بر اساس رنگیزه ها تقسیم بندی کنیم آن ها در سه گروه جلبک های قرمز، جلبک های سبز و جلبک های قهوه ای قرار می گیرند.
« پرتوزواها » :
میکروارگانیزم های تک یاخته ای هستند که بسیاری از فعالیت های حیوانات پر یاخته ای را از خود نشان می دهند. پرتوزواها در خاک و آب و یافت می شوند، دارای غشاء هسته اند و بر خلاف باکتری ها می توانند از مواد جامد استفاده کنند.
« گلسنگ ها» :
جاندارانی هستند استثنائی که حاصل هم زیستی بین یک قارچ و یک فتوسنتز کننده مثل جلبک سبز می باشند : جزء فتوسنتز کننده کربوهیدراتها را می سازد و جزء قارچی تأمین مواد معدنی و محافظت از فتوسنتز کننده را بر عهده دارد.
گلسنگ ها می توانند در برابر خشکی و انجماد مقاومت کنند. در چنین شرایطی آنها به خواب می روند و در صورت بروز علائم لازم زیستی دوباره به محیط باز می گردند و به رشد خود ادامه می دهند.
« مخمر » :
مخمر ها موجودات یوکاریوتی هستند که دارای یک پلاسمید می باشند و بنابراین به عنوان ناقل در تکنیک های مهندسی ژنتیک شرکت می کنند.
مخمر میکروارگانیسمی است که به سادگی نگهداری می شود و در مقیاس بزرگ آزمایشگاه قابل کشت است. میکروارگانیسم هایی که باعث ترش شدن شراب می شوند از نوع مخمرها هستند و نخستین بار توسط لویی پاستور کشف شدند.
او دریافت که در شراب دو نوع مخمر وجود دارد و در واقع مخمرها جزیی از شرابند که در مشیره میوه رشد می کنند و قند آن را به الکل تبدیل می نمایند که البته نوع خوب مخمر باعث این تبدیل می شود و نوع دیگر آن سبب تبدیل الکل به یک نوع اسید می شود. سلولهای مخمر در گرمای زیاد قادر به ادامه فعالیت نیستند و از بین می روند. با این کشف پاستور صنعت شراب سازی فرانسه نجات پیدا کرد. زیرا خطر ترش شدن شرابهای آنان همیشه تهدیشان می کرد.
« کپک ها» :
میکروارگانیسمهایی هستند که روی مواد غذایی رشد و نمو می نمایند. اگر چه رشد کپکها بر روی مواد غذایی آنها را غیرقابل مصرف می سازد واز عوامل فساد در مواد غذایی هستند ولی کپک های مفیدی نیز وجود دارند که در تهیه بعضی از مواد غذایی مثل بعضی پنیرها و ماکارونی و ... شرکت می نمایند.

فصل دوم

آنتی بیوتیک ها و تاریخچه آن ها :
آنتی بیوتیک به ماده ای گفته می شود که توسط میکروارگانیسم ها تولید می شود و یا به صورت غیر مستقیم از محصولات تولید شده توسط آنها بدست می آید. و وظیفه آنها ممانعت از رشد میکروارگانیسمهای دیگر (پاتوژن) است. البته امروزه اغلب دانشمندان نام آنتی بیوتیک را به مواد ضد میکروبی که از گیاهان آلی گرفته اند هم می دهند.
میکروارگانیسم های تولید کننده آنتی بیوتیک ها شامل : قارچها، باکتریها، کپکها، مخمرها، الک ها و ... اند. این مواد به عنوان متابولیت ثانویه میکروارگانیسم ها به طور معمول در زمان رشد حداکثر میکروب تولید می شوند. و بیشترین غلظت آنتی بیوتیک ها در زمان مرگ میکروارگانیسم به دست می آید ؛ بنابراین تولید آن مستلزم زمان نسبتا طولانی (7-5 روز) است.
یک آنتی بیوتیک باید دارای ویژگی هایی باشد تا بتوان از آن برای درمان بیماریها استفاده کرد :
!)در بدن موجود زنده قدرت ضد میکروبی قوی داشته باشد. 2)در بدن فرد، واکنش های زیان بخش و نامطلوب ایجاد ننماید؛ به عبارت دیگر سمی نبوده و دارای اثرات هیستامین مانند آلرژیک نباشد.
3) باید ( آب)، سرم فیزیولوژیک و مایعات بدن محلول باشد.
4)باید ساختمانی نسبتا پایدار وثابت داشته باشد.
برای شناخت بهتر آنتی بیوتیک ها بهتر است تاریخچه آن ها را مورد بررسی قرار دهیم.
در سال 1889، اولین بار وونیم اصطلاح آنتی بیوز، یعنی تضاد بین یک میکروارگانیسم و فرآورده میکروارگانیسم دیگر را که موجب از بین رفتن میکروارگانیسم اولی می شود بکار برد. مدتهای مدید مشاهده شده بود که از رشد کلنی های موجود در کشتهای آزمایشگاهی در اثر آلودگی با یکی از میکروارگانیسم های خاک یا هوا جلوگیری می شود. کم کم این نظریه به وجود آمد اگر در کشتها از رشد باکتریهای مضر جلوگیری شود ممکن است موادی که این میکروارگانیسمها تولید می کنند برای درمان بیماریها مفید باشند. « لو» و « امریک » در سال 1899 دریافتند که « پایوسیاناز » یعنی ماده ترشح شده از « سودو موناس» آئروژونیوز » برخی از باکتریهای گرم مثبت و گرم منفی را نابود می کند اما این تحقیقات به تولید آنتی بیوتیک منجر نشد، تا سال 1929 که پنی سیلین به عنوان اولین آنتی بیوتیک توسط الکساندر فلمینگ در آزمایشگاه بیمارستان « سنت مری» (لندن) کشف شد.
این دانشمندان ضمن بررسی کشت استافیلوکوک در سطح پتری دیش حاوی آگار مشاهده کرد که قسمتی از محیط کشت شده به وسیله کپکی به نام پنی سیلین نوتاتوم آلوده شده است. و این کپک از رشد استافیلوکوک جلوگیری کرده است. و همچنین دریافت که مایع حاصل از کشت قارچ مذکور، رشد باکتریها را متوقف می سازد. فلمینگ این ماده ضد میکروبی موجود در عصاره استخراج شده از کشت پنی سیلین نوتاتوم را پنی سیلین نامید. که البته، امروزه پنی سیلین از پنی سیلیوم کریزوژنوم تهیه می شود زیرا پنی سیلیوم نوتاتوم به علت بازده کم تقریبا منسوخ شده است.
شاید اگر در محقق انگلیسی به نام های«فلوری » و « شن » در سال 1939 عصاره سیلیوم را استخراج و خالص نمی نمودند و این کار را رد سطح وسیع به منظور آزمایش های درمانی به کار نمی بردند نتایج بدست آمده توسط فلمینگ در بوته فراموشی می افتاد. نتایج به دست آمده از کار این دو محقق بسیار جالب بود و کاملا قابل استفاده یدگر دانشمندان قرار گرفت. در واقع این دو محقق طریقه ی بدست آوردن آنتی بیوتیک ها از کشت ها را ابداع نمودند.
همچنین جنگ جهانی دوم لزوم کشت قارچ و تهیه تجارتی پنی سیلین را تایید نمود و ارزش و اهمیت پنی سیلین را آشکار کرد.
بعد از کشف پنی سیلین «دوبو» در سال 1939 یک آنتی بیوتیک به نام تایروتریسین را در کشتهای متغیر شده یافت. سپس نشان داد که این آنتی بیوتیک دارای دو پلی پپتید است به نام های گرامسیدین و تایروسیدین. که گرامسیدین علیه باکتریهای استرپتوکوک همولینک، پنوموکوک، تتائوس (عامل کزاز) و گانگزن عمل می کند، در حایل که تایروسیدین. بر انواع مختلفی از باکتریهای گرام مثبت موثر است.
امروز این دو ماه را برای استعمال موضعی در انسان و تلقیح در گیاهان به کار می برند.
جستجو برای یافتن آنتی بیوتیک های دیگر، بخصوص علیه باکتریهای گرم منفی (مانند: عامل بیماری سل) ادامه یافت. تا اینکه در سال 1994، واکسمن و همکاران او، استرتپومایسین را از استرپتومایسیس گریزئوس موجود در خاک ایزوله کردند، که این ماده عامل سل موثر است.
انواع آنتی بیوتیک ها:
- آنتی بیوتیک های بتالاکتام (B.laktaim):
این دسته از آنتی بیوتیک ها شامل پنام ها و سنام ها می باشد.
1) پنام ها: دارای ساختمان پنامی بوده و فقط توسط قارچ ها تولید می شوند.
2) سفام ها: توسط قارچ استرپتوسین تولید می شود و نسبت به پنام ها از اهمیت بیشتری برخوردارند. از سفام ها می توان به نوکاردیسین و کلاوم ها اشاره کرد.
- نوکاردیسین: یک آنتی بیوتیک نسبتا ضعیف است که علاوه بر استرپرتومیسین ها، توسط قارچ نوکاردیا تولید می شود و جنبه ی تحقیقاتی نیز دارد. – کلاوم ها: اخیرا وارد بازار دارویی شده اند و اهمیت زیادی دارند. کلاونیک اسید بعنوان مهم ترین آنتی بیوتیک این گروه بوده و از سال 1995 وارد بازار دارویی آمریکا، اسپانیا و پرتغال شده است و بر روی باکتریهای g- و g+ اثر دارد.
کلاونیک اسید غالبا با آمپی سیلین و آموکسی سیلین به کار می رود.
- منوباکتام: تفاوت اساسی این گروه از آنتی بیوتیک ها در حلقه بتالاکتایم است که این گروه فقط یک حلقه بتالاکتامی دارند. و دارای طیف اثر وسیع هستند.
- آمینوگلیوکوزیدها: از نظر درمانی و صنعتی دومین گروهی هستند که در شرایط آزمایشگاهی تولید می شوند و به صورت تزریقی مصرف می شوند. استرپتومایسین اولین آمینوگلیکوزیدی بود که چهار سال پس از پنی سیلین کشف شد، و هنوز هم پس از گذشت حدود 62 سال کاربرد وسیع درمانی دارو، از آنتی بیوتیک های دیگر این گروه می توان کانامایسین، جنتامایسین، آمیکاسین، نئومایسین و ... را نام برد. که در این قسمت به شرح مختصری از انواع این آنتی بیوتیک ها می پردازیم.
- استرپتومایسین: مهم ترین عضو این گروه بوده و هم زمان با کشف آن کاربردهای فراوانی را به دنبال داشت. دارای طیف اثر وسیع بوده و بر روی باکتریهای g+ و g- عمل می کند.
- نئومایسین: این آنتی بیوتیک در سال 1949 از استرپتومایسیس فراد یا بدست آمد و تنها آمینوگلیکوزید خوراکی است و برای ضد عفونی دستگاه گوارشی است.
- لیدیومایسین: بر علیه باکتریهای g+ و g- بسیار موثر است. و حتی بر روی باکتریهای مقاوم نیز موثر است و توسط استرپتومایسیس لیویدوس تولید می گردد.
- کانامایسین: در سال 1957 کشف گردید. و در دهه 90 به طور گسترده مورد استفاده قرار گرفت. این دارو از استرپتومایسیس کانامتیتکوس تولید می شود.
- جنتامایسین: از میکرومونوسپو را پوره پوره آ و میکرومونوسپور اکینوسپورا تولید می شود. و به صورت ترکیبی از سه شکل C1 و C1a و C2 مصرف می شود.
- ماکرولیدها: در سال 1952 از سوه ای به نام استرپتوماسیس ارتیرئوس تولید شد. که در درمان عفونتها مفید است. و از انواع آن تتراسیکلین است که از استرپتوماسیس اورئوفاسینس تولید و بعد از آن 6 زیر شاخه آن وارد بازار دارویی آمریکا شد: 1) متاسیلین 2) مینوسایکین 3) تتراسیکلین 4) دملکوسیکلین 5) اکسی تتاسیلکین 6) داکسی سایلکین.
- آنتی بیوتیک های متفرقه: وانکومایسین در سال 1956 کشف شد و 1449 دالتون وزن دارد. از انواع این دسته از آنتی بیوتیک ها مکیندامایسین (1962 سال از استرپتومایس لینکونیس) و کاپوئومایسین (مصرف عضلانی) و کلرامفنیکل (1947 سال از استرپتو ونزوئلا) را می توان نام برد.
- آنتی بیوتیک های ضد قارچ: این گروه طیف اثر نسبتا وسیعی دارند و بر روی مخمرها و قارچ های گوناگون اثر دارند. آمنوتویسین و نیستاتین دو آنتی بیوتیک ضد قارچ اند.
- مواد ضد میکروبی: این گروه طیف وسیعی از میکروارگانیسم ها هستند که اثر ضد میکروبی نشان می دهند و بر باکتریها حساسیت فراوان دارند. اما اکنون استفاده از بعضی از آنها به علت سمیت منع شده است.
- مواد ضد ویروسی: تعداد معدودی از این گروه در درمان عفونت های ویروسی انسان بکار می روند. محل های هدف احتمالی این داروها جلوگیری از جذب سطحی ذره ویروس از سلول میزبان، جلوگیری از نفوذ داخلی سلول ویروس جذب شده و همچنین ممانعت از سنتز پروتئین یا اسید نوکلئیک می باشد.
چگونگی تولید آنتی بیوتیک ها به وسیله میکروارگانیسم ها:
آنتی بیوتیک ها به طور کل از سه منبع بزرگ بدست می آیند. این منابع عبارت اند از:
1) میکروارگانیسم ها 2) مصنوعی: از طریق روشهای مصنوعی 3) نیمه مصنوعی: به این معنا که قسمتی از مولکول توسط عمل تبخیر از یک میکروارگانیسم تولید می شود و سپس محصول بدست آمده توسط یک روش شیمیایی، تغییر یافته یا اصلاح می گردد که تعدادی از پنی سیلین ها و سفالوسپورین ها از این طریق بدست می آیند.
همانطور که گفته شد در تولید آنتی بیوتیک ها به وسیله میکرو ارگانیسم ها: قارچ ها، کپک ها، باکتریها، اکتیومسیت ها و ... شرکت دارند.
روش های گوناگونی برای تولید آنتی بیوتیک ها به وسیله میکروارگانیسم ها وجود دارد.
الف) روش های جدا کردن و تفکیک:
1) در یکی از روش های جدا کردن میکروارگانیسم ها مولد آنتی بیوتیک مقدار معینی را از خاک گرفته و در محیط آگار غذایی کشت داده و آن را در حرارت مناسب برای رشد باکتری ها قرار می دهند. میکروارگانیسم هایی که ضد میکروب هستند و می توانند از رشد باکتریهای مضر جلوگیری کنند در اطراف خود هاله هایی را بوجود می آورند و مانع رشد باکتریها در اطراف خود شده و یا آنها را می کشند. از این قبیل میکروارگانیسم ها کشت خالص تهیه می کنند و سپس مواد (آنتی بیوتیک ها) را از آن استخراج می نمایند.
2) در روش دیگر قبلا باکتری معینی را در محیط آگار کشت می دهند و بعد از دو روز اتووگذاری در حرارت 37-28 درجه، ذرات خاک را روی آن ریخته و بار دیگر در اتوو می گذارند تا هاله ها بوجود آیند.
سپس مشاهده می کنند کدام میکروارگانیسم هاله وسیعی را در اطراف خود بوجود می آورد و بعد از سنجش های متعدد کشت حاصل را صاف نموده و مایع آنتی بیوتیک را استخراج می کنند.
سنجش قدرت ضد باکتریایی و قارچی: برای سنجش این مورد به روش زیر عمل می کنند: حیوانی آزمایشگاهی مانند موش و یا جنین جوجه را با ویروس آلوده کرده و عملکرد آنتی بیوتیک بدست آمده از کشت را روی آن بررسی می کنند. و اما برای جلوگیری از کشف مجدد آنتی بیوتیک هایی که قبلا کشف شده اند باید هویت عصاره خام آن را تعیین کرد. سنجش جذب اشعه ی ماوراء بنفش و مادون قرمز، سنجش نقطه ذوب و ... برای شناخت آنتی بیوتیک ها موثر است.
ب) روش خالص کردن آنتی بیوتیک: اولین مرحله جدا کردن میکروارگانیسم مولد آنتی بیوتیک از محیط کشت است. سپس با صافی مایع را صاف می کنند و سپس به وسیله دستگاه تخمیر آنتی بیوتیک را که به صورت محلول است جمع آوری می کنند.
بعنوان مثال تولید پنی سیلین از این طریق بدست می آید.
پنی سیلین ها مجموعه ای از 3 اسیدآمینه هستند: 1) آلفا آمینوآدیپیک a-Amino adipic Acid 2) –L والین L-valin 3) –L سیستئین L-sistein
میکروارگانیسم هایی که قادرند پنی سیلین تولید کنند دو نوع اند: 1) میکروارگانیسم هایی که آنتی بیوتیک های غیر قطبی تولید می کنند نظیر پنی سیلیوم گریزوژنوم که محلول در چربی می باشند و با افزودن ریشه های جانبی مختلف به آن انواع مختلفی از پنی سیلین تولید می شود که دارای اهمیت صنعتی نیز هستند نظیر پنی سیلین G,V 2) میکروارگانیسم هایی که فقط پنی سیلین نوع N تولید می کنند و از محصولات جانبی آن می توان به سفالوسپورین اشاره کرد.
آنتی بیوتیک ها در صنعت: همانطور که گفته شد آنتی بیوتیک ها محصولات متابولیسم ثانوی هستند که از رشد میکروارگانیسم های (پاتوژن) دیگر جلوگیری می کنند، حتی در غلظت های پایین.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 54   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید