دانلود مقاله حسابداری در بانک سپه

مقدمه:

باعرض سلام و خسته نباشید
محضر کلیه عزیزانی که برای اعتلای ایران اسلامی و همین طور بالابردن سطح تفکر ، علم ودانش جامعه از هیچ گونه سعی و تلاشی فروگذاری ننموده ودر این راه تمامی وقت و عمر گرانبهای خود را در طبق اخلاص قراردادند .
به همین خاطر از استاد راهنمای خویش که در همین راستا تمام تلاش خود را در تهیه و تنظیم این پروژه ، از هیچ کوششی فروگذاری ننمودند کمال تشکر و قدردانی را داشته و توفیق روزافزون ایشان را از درگاه خداوند منان خواستارم
در این پروژه که پیش روی عزیزان می باشد سعی گردیده است مباحثی هر چند مختصردر خصوص پیدایش حرفه حسابداری و تاریخچه تاسیس بانکهای ایرانی وحسابداری بانکی، بحث و همین طور در خصوص عملکرد بانک سپه بعنوان اولین بانک ایرانی در رابطه با ( عملیات بانکی ، نحوه ثبت حسابداری ، نحوه تهیه و تنظیم دفاتر حسابداری ، تهیه صورتهای مالی روزانه و سالانه طی دوره مالی) و با خدمات و تسهیلاتی که به مشتریان اراعه می گردد آشنا شویم . امیداست مورد استفاده وراهگشای عزیزان قرار گیرد

حسابداری: کلیات٬‌تعاریف٬ انواع٬‌تاریخچه و اهمیت
در دنیای امروز که هر روز شکل تازه ای از ارتباطات اقتصادی به وجود می‌آید و افراد و شرکتها و مؤسسات با یکدیگر در ارتباط می‌باشند و تغییرات مالی آنها بر یکدیگر تأثیر دارد و روز به روز این فعالیت‌ها پیچیده‌تر می‌شود این عوامل باعث می شود که نقش حسابداری به عنوان فراهم کنندگان اطلاعات مالی با استفاده از استانداردهای حسابداری برای استفاده کنندگان بیشتر مشخص گردد. نیاز روز افزون موسسات و سازمانها به اطلاعات صحیح و بهنگام جهت بکارگیری در فرآیند تصمیم گیری مدیران، مقوله‌ای اجتناب ناپذیر است.
در این راستا سیستم اطلاعات مدیریت منبع اصلی ارائه اطلاعات بشمار می‌آید. سیستم اطلاعات حسابداری به عنوان مهمترین زیر مجموعه این سیستم، اطلاعات مالی متنوعی را در اختیار استفاده کنندگان این نوع اطلاعات، خصوصا " مدیران هر سازمان" قرار می دهد. به طور کلی اطلاعات حسابداری بایستی از ویژگی‌های خاصی برخوردار باشد تا در فرآیند تصمیم گیری مورد استفاده قرار گیرد. ویژگی‌های کیفی این گونه اطلاعات نظیر مربوط بودن، و قابلیت اتکاء از جمله خصیصه‌هایی است که بر میزان بکار گیری اطلاعات به‌موقع (بهنگام) تأثیر می گذارد. در این مفاله مختصری در مورد تعاریف حسابداری و تاریخچه و انواع مختلف حسابداری و اهمیت آن بحث شده است.

● مقدمه
حسابداری یک سیستم اطلاعاتی است که با فراهم کردن اطلاعات لازم کمک می کند تا سرمایه گذارها، اعتبار دهندگان، مدیران و دولت نسبت به مسائل اقتصادی بهتر بتوانند تصمیم بگیرند. برای مثال اگر شخصی بخواهد در شرکتی سرمایه گذاری کند، تمایل دارد که وضعیت مالی آن شرکت و یا نتایج عملیات آن شرکت را در طی سالهای قبل بداند. موضوعاتی که بصورت گزارش های مالی توسط حسابداران تهیه می شود. حسابداری به منظور جوابگویی به نیازهای انسان بوجود آمده است به همین دلیل با گذشت زمان و به موازات گسترش فعالیتهای اقتصادی و افزایش پیچیدگی آن، هدفها و روشهای حسابداری برای جوابگویی به نیازهای اطلاعاتی، توسعه یافته است چرا که اشخاص، شرکتها و دولت برای تصمیم گیری در مورد توزیع مناسب منابع مالی نیاز به اطلاعاتی قابل اتکا دارند که این اطلاعات را به یاری حسابداری می‌توان بدست آورد. از سوی دیگر انجام سرمایه گذاری یکی از مواد ضروری و اساسی در فرایند رشد و توسعه اقتصادی کشور است و سرمایه گذاران نیز از بعد عرضه سرمایه، تا حد امکان سعی دارند منابع مالی خود را به سوئی سوق دهند که کمترین ریسک و بیشترین بازده را داشته باشد. یعنی بدنبال برآورد ریسک سرمایه گذاری خواهند بود. این در حالی است که یکی از مبانی اساسی برای محاسبه ریسک بازار شرکتها، استفاده از اطلاعات تولید شده توسط سیستم حسابداری است.

● تعاریف و کلیات
حسابداری یک سیستم است که در آن فرایند جمع آوری، طبقه بندی، ثبت، خلاصه کردن اطلاعات و تهیه گزارش های مالی و صورتهای حسابداری در شکل ها و مدل های خاص انجام می‌گیرد تا افراد ذینفع درون سازمانی مثل مدیران و یا برون سازمانی مثل بانکها، دولت و ... بتوانند از این اطلاعات استفاده کنند. حسابداری به عنوان یک نظام پردازش اطلاعات، داده‌های خام مالی را دریافت نموده آنها را به نظم در می‌آورد. محصول نهایی نظام حسابداری گزارش ها و صورت های مالی است که مبنای تصمیم گیری اشخاص ذینفع (مدیران، سرمایه گذاران، دولت و ... ) قرار می‌گیرد.

● تاریخچه حسابداری
حسابداری در جهان نزدیک به ۶۰۰۰ سال قدمت دارد و تاریخ نخستین مدارک کشف شده حسابداری به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد برمی گردد. پیشینه حسابداری در ایران نیز به نخستین تمدنهایی بر می گردد که دراین سرزمین پا گرفت، و مدارک حسابداری بدست آمده با ۲۵ قرن قدمت، گواه بر پیشرفت این دانش در ایران باستان اس. در طول تاریخ، روشهای حسابداری متوع و متعددی برای اداره امور حکومتی و انجام دادن فعالیتهای اقتصادی ابداع شد، که در پاسخ به نیازهای زمان، سیر تحولی و تکاملی داشته است. ممیزی املاک در تمدن ساسانی(در جریان اصلاحات انوشیروان، به منظور تشخیص مالیاتهای ارضی، کلیه زمینهای مزروعی کشور ممیزی و مشخصات آن از جمله مساحت، نوع زمین و نوع محصول در دفتری ثبت می گردید.) و تکامل حسابداری برای نگهداری حساب درآمد و مخارج حکومتی در دوران سلجوقیان(نگارش اعداد را به صورت علایمی کوتاه شده از نام اعداد عربی، حساب سیاق می نامند.
حسابداری سیاق که احتمالا در دوران سلجوقیان تکامل یافته، روشی است که بر اساس آن، حساب جمع و خرج هر ولایت در دفتر مربوط به ان ولایت ثبت و در عین حال یک دفتر اصلی در مرکز نگهداری می شده است که خلاصه جکع و خرج هر ولایت به طور جداگانه در صفحات مربوط، در آن به خط سیاق نوشته می شده است. این روش در دوران قاجاریه تکمیل شد و کتب خمسه(دفاتر پنج گانه) برای گروههای عمده مخارج نیز نگهداری می شده است.
و نگهداری حساب فعالیتهای بازرگانی به حساب سیاق، نمونه های بارز و پیشرفته آن است.
با این حال حسابداری نوین( دوطرفه) همانند بسیاری از دانشهای کاربردی دیگر، به همراه ورود فراورده های صنعتی و رسوخ موسسات و شرکتهای خارجی به ایران راه یافت. و در جریان تحولات اقتصادی _اجتماعی صد سال گذشته با پیدایش سازمانهای جدید دولتی و خصوصی و دگرگونی شیوه های تولید و توزیع بسیار پیشرفت کرد.
حسابداری با تمدن همزاد است و به اندازه تمدن بشری قدمت دارد. در تمدنهای باستانی بین النهرین که قسمت اعظم ثروتهای جامعه در اختیار فرمانروا یا فرمانروایان بود. معمولا کاهنان که قشر ممتازی را در سلسله مراتب اجتماعی تشکیل می دادند و ظیفه نگارش را بطور اعم و نگهداری حساب درآمدها و ثروتهای حکومت را بطور اخص به عهده یا در واقع در انحصار داشتند و در عین حال به ثبت برخی از معاملات شهروندان نیز می پرداختند، از جمله در تمدن باستانی سومر (SUMMER) نظام مالی جامعی برقرار بود و کاهنان سومری علاوه بر نگهداری حساب درآمدهای حکومتی، به نحوی موجودی غلات، تعداد دامها و میزان املاک حکومتی را محاسبه می کردند.
نخستین مدرک کشف شده حسابداری در جهان، لوحه های سفالین از تمدن سومر در بابل (Babylon) است و قدمت آن به ۳۶۰۰ سال قبل از میلاد می رسد و از پرداخت دستمزد تعدادی کارگر حکایت دارد.
مدارک و شواهد بدست آمده از تمدن باستانی مصر (۵۲۵_۵۰۰۰ ق.م) حکایت از آن دارد که در اجرای طرحهای ساختمانی این تمدن، نوعی کنترل حسابداری برقرار بوده که بهره گیری از نیروی کار هزاران هزار نفر را در امر ایجاد بنا و حمل و نقل مصالح ساختمانی در تشکیلاتی منظم، میسر می کرده است، از تمدن مصر در دورانی که یونانیان و رومیان بر آن تسلط داشتند نیز مجموعه های متعددی از حسابهای نوشته شده بر پاپیروس باقی مانده است.
شواهد و مدارک به دست آمده از یونان باستان نیز حکایت از استقرار کنترلهای حسابداری دارد. از جمله حساب معبد پارتنون در لوحه های مرمرین اکروپولیس حک و بخشی از ان هنوز هم باقی است.
سکه به عنوان واحد پول حدود ۷۰۰ سال قبل از میلاد در لیدی(Lydia) ابداع گردید.(لیدی سرزمینی باستانی است که در آسیای صغیر، کنار دریای اژه بین میزی (Mysia) و کاری(Caria) قرار داشت. کرزوس (Croesus) آخرین پادشاه آن از کوروش شکست خورد.) و به سرعت در تمدنهای آن زمان رواج یافت. در ازان عصر هخامنشی ، نظام مالی و پولی (نظام پولی بدیعی توسط داریوش اول بر پایه طلا و نقره با رابطه مبادله ثابت پایه گذاری شد و سکه داریک به وزن ۸.۴۱ گرم در مقابل ۲۰ سکه نقره به نام “شکل” هر یک به وزن ۵.۶ گرم مبادله می شده است و بنابراین رابطه تبدیل طلا به نقره ( ۳/۱ ۱۳ ) ) جامع ومنسجمی بر قرار بوده و حساب درآمدها و مخارج حکومت به ریز و به دقت ثبت و ظبط و نگهداری می شده است.
در رم و یونان باستان حسابداری پیشرفته ای وجود داشته و نوعی حساب جمع و خرج تنظیم می شده است. یک جمعدار، یک مامور دولت و یا شخصی که محافضت پول یا دارایی دیگری به او محول بوده است در مقاطعی از زمان حساب خود را به اربابش پس می داده است. برای این کار رو فهرست تفصیلی از دریافتها و پرداختها بر حسب پول، وزن یا مقیاس دیگری تهیه می شد که جمع آن دو مساوی بود. فهرست پرداخت شامل مبالغ پرداختی، کالای فروخته شده و یا به مصرف رسیده در طول یک دوره بعلاوه مانده پول و کالایی بود که نزد جمعدار باقی مانده و باید به ارباب تادیه می شد. این نوع حسابداری تا قرون وسطی ادامه یافت.
همانطور که ملاحظه فرمودید، حسابداری باستانی تنها جنبه های محدودی از فعالیتهای مالی را در بر می گرفت و یا سیستم جامعی که کلیه عملیات مالی حکومت را ثبط و ظبط کند و یا به نگهداری حساب معاملات تجاری بپردازد، فاصله بسیاری داشت.
سرمایه داری تجاری و رنسانس
از دوران باستان تا اواخر قرون وسطی تغییری اساسی در جهت تبدیل حسابداری به یک سیستم جامع صورت نگرفت و تنها پیشرفت قابل ذکر گسترش دامنه نگهداری حساب برای عملیات گوناگون حکومتها و اشخاص بود.
از اوایل قرن سیزدهم “دولت_شهرها” و یا “شهر_جمهوریهای” کوچکی خارج از سلطه پادشاهان و خوانین فیودال در ایتالیای کنونی پا گرفت که فضای سیاسی_ اقتصادی مناسبی را برای رشد سوداگری فراهم آورد.بدین معنی که در این جمهوریهای کوچک هیچ مانعی در راه تجارت آزاد، حتی تجارت با سرزمینهای دوردست وجود نداشت و استفاده از سرمایه به صورت سرمایه مولد یا سرمایه تجاری مانند کشتیها و سایر وسایل بازرگانی امکان پذیر و متداول بود. علاوه بر این، با رونق داد وستد، پول در مبادلات تجاری نقش گسترده یافت و اقتصاد پولی رواج یافت.
در قرون سیزدهم و چهاردهم همزمان با رشد بازرگانی، صنعت و بانکداری، پیشرفت زیادی در تکنیک نگهداری حساب بوجود آمد. بزرگتر شدن اندازه موسسات، رواج معاملات نسیه و استفاده از عوامل متعدد در کسب و کار موجب شد که دیگر یک شخص به تنهایی نتواند امر موسسه بزرگی را اداره کند و این امر ابداع سیستم حسابداری کاملتری را ضروری ساخت.
گمان می رود که کاربرد قاعده جمع وخرج در مورد حساب صندوق نخستین گام در راه پیدایش سیستم نوین بوده باشد.
بدین معنی که صندوقدار در ازای وجوهی که دریافت می کرد بدهکار و در مقابل مبالغی که می پرداخت بستانکار می شد. این قاعده در مورد حسابهای مشتریان نیز بکار می رفت و آنان در ازای وجوهی که قرض می گرفتند و یا کالایی که به نسیه می خریدند بدهکار و در مقابل وجوهی که می پرداختند بستانکار می شدند و بدین ترتیب مانده حساب آنها معین می شد. همین قاعده در مورد نگهداری حساب بستانکاران نیز بکار می رفت. در نیمه قرن سیزدهم حسابداران ایتالیایی متوجه این نکته شدند که دریافت پول از یک بدهکار دو ثبت را ضروری می سازد. جنبه دریافت پول که باید در حساب صندوق ثبت شود و جنبه پرداخت پول که باید در حساب شخصی پرداخت کننده پول ثبت گردد. در اوایل قرن چهاردهم دو اصطلاح بدهکار و بستانکار ، یعنی دو واژه ایتالیایی دادن(dare) و گرفتن(avere) کاملا متداول گردید. پیشرفت تازه در قرن چهاردهم ابداع شکل دو طرفه حساب بود که در سمت چپ اقلام بدهکار و در سمت راست اقلام بستانکار، نوشته می شد و با این کار چگونگی ثبتها آشکار می گردید.
حسابداری جنسی با نگهداری حسابی جداگانه برای هر محموله از کالای خریداری شده آغاز گردید و هر حساب در ازای خرید یک محموله کالا بدهکار و در مقابل حساب فروشنده یا حساب نقد بستانکار می شد.
سپس با فروش هر مقدار از کالای یک محموله، حساب مربوطه بستانکار و در مقابل حساب مشتری یا حساب نقد، بستانکار می گردید تا این که تمامی اجناس یک محموله به فروش برسد. این کار یعنی بدهکار کردن حساب هر محموله از کالای خریداری شده به قیمت خرید و بستانکار کردن آن به قیمت فروش معمولا تفاوتی را ایجاد می کرد که به حساب سود و زیان نقل می شد. بدین ترتیب سیستم دفترداری دوطرفه به آرامی و در پی مجموعه ای از ابداعات پیاپی در فاصله سالهای ۱۲۵۰-۱۳۵۰ میلادی در چند جمهوری کوچک ایتالیا زاده شد و تکامل یافت و شهرهای فلورانس، ونیز و جنوا پیشرو این تحول بودند. برخی از صاحبنظران دفاتر حساب بجا مانده از سالهای ۱۲۹۶ تا ۱۲۹۹ را نخستین دفاتر جساب دو طرفه کامل می دانند. برخی دسگر حساب دو طرفه کاملا متوازنی را که در سال ۱۳۴۰ میلادی توسط پیشکار(steward) شهر جنوا(Genoa) تنظیم گردیده است. نحستین نمونه کامل دفاتر حساب دوطرفه ذکر می کنند. در هر حال، در آستانه قرن پانزدهم میلادی در ایتالیا و دیگر کشورهای اروپایی، سیستم دفترداری دوطرفه بکار می رفته است.
گسترش فن دفترداری دوطرفه به سراسر اروپا مرهون انتشار کتاب ریاضیاتی است که لوکا پاچیولی (Luca Pacioli) به سال ۱۴۹۴ تالیف کرده است. پاچیولی کشیشی بود که در دانشگاههای جمهوریهای پروجا، ناپل، پیزا و فلورانس ریاضیات تدریس می کرد و با اندیشمندان بزرگ هم عصر خود از جمله پیرو دلا فرانسسکا (piro della francedca)، لیون باتیستا آلبرتی (Leon Battista Alberti) و لیونارده داوینچی (Leonardo da Vinci) دوستی نزدیک داشت. مطالب کتاب ریاضیات مزبور را پاچیولی نوشت و شکلهای آن را داوینچی ترسیم کرد.
بخشی از این کتاب شامل چند فصل به حسابداری اختصاص داشت که نخستین توصیف مدون از سیستم حسابداری دوطرفه است. در این بخش از کتاب، پاچیولی با استفاده از منابع و روشهای موجود سه دفتر اصلی حساب را به ترتیب زیر تشریح می کند:
دفتر باطله (Waste Book) (در ایران این دفتر را دفتر کپیه یا مسدوده هم نامیده اند.)
که خلاصه معاملات تاجر به ترتیب تاریخ وقوع در آن ثبت می شد.
دفتر روزنامه (Journal)
که در آن مطالب دفتر باطله تلخیص و بر حسب بدهکار و بستانکار ثبت می گردید.
دفتر کل (Ledger)
حاوی حسابهای واقعی که ثبتهای دفتر روزنامه به آن نقل می گردید.
پاچیولی لهمیت کاربرد پول را بعنوان مقیاس مشترک سنجش اقلام مختلف به درستی دریافته بود و بر لزوم تاریخ گذاری معملات و عطف متقابل دفاتر به یکدیگر تاکیدی بجا داشت. با این حال، وی درباره دوره مالی، تهیه تراز آزمایشی، تهیه صورت سود و زیان، بستن حساب سود و زیان به حساب سرمایه و تهیه ترازنامه مطلبی ندارد و تنها درباره طرز بستن و لزوم موازنه کردن حسابها به هنگام نقل حسابها از دفاتر قدیمی به دفاتر جدید توضیحات نسبتا کاملی داده است. همچنین پاچیولی بین اموال شخصی تاجر و اموال تجارتخانه تمایزی نگذاشته و درباره نگهداری حساب داراییهای ثابت نیز مطلبی ندارد.
رساله پاچیولی (که او را پدر حسابداری می نامند) به علت سادگی، روانی و ارزشهای عملی در طول قرنهای پانزدهم و شانزدهم به اغلب زبانهای اروپایی ترجمه شد و حسابداری دوطرفه تا اواخر قرن هفدهم در اغلب کشورهای اروپایی رواج یافت.
از قرن شانزدهم تا اوایل قرن نوزدهم تحول بنیادی در حسابداری بوجود نیامد، تنها تغییر اساسی تیوری جدیدی بود که توسط استوین (Simon Stevin) هلندی در اواخر قرن شانزدهم عنوان شد. بر اساس این تیوری در هر معامله در مقابل هر بدهکار باید یک بستانکار وجود داشته باشد. استوین همچنین ضرورت تفکیک اموال موسسه را از اموال شخصی صاحب سرمایه مطرح و لزوم نگهداری حسابی جداگانه برای سرمایه را نیز عنوان کرد. تغییرات دیگری که در این فاصله در دفترداری رخ داد عبارت بود از ایجاد ستونهای فرعی در دفاتر روزنامه و کل، منسوخ شدن دفتر باطله و جایگزینی اسناد و مدارک مربوط به معاملات (مانند فاکتور خرید و فروش) به جای آن. حسابداری جنسی نیز در این فاصله بهبود یافت و سود و زیان هر محموله محاسبه و به حساب سود و زیان نقل می گردید. تا سال ۱۸۰۰ میلادی موازنه کردن حسابها در پایان سال، تهیه صورت سود و زیان و ترازنامه معمول شد اما جز برای نگهداری سوابق فعالیتهای موسسه استفاده دیگری نداشت.
سیستم دفترداری دوطرفه که گوته (Goethe) اندیشمند بزرگ آلمانی آن را یکی از زیباترین ابداعات بشری می داند، مجموعه منسجمی را فراهم آورد که کلیه معاملات و رویدادهای مالی ثبت، سود هر فعالیت تجاری تعیین و اموال شخصی تاجر از اموال تجارتخانه یا موسسه تجاری تفکیک گردید.
ابداع و تکامل سیستم دفتر داری دوطرفه اولا سوداگریهای بزرگ مانند فرستادن کشتیهای عظیم حامل کالاهای گوناگون به نقاط مختلف جهان را با مشارکت بازرگانان و افراد متعدد، تسهیل کرد، زیرا با کاربرد آن سرمایه گذاری هر یک از مشارکت کنندگان در یک فعالیت سوداگرانه که معمولا به صورت کالا و اجناس گوناگون بود به سهولت بر حسب پول (سکه) اندازه گیری و حساب ان جداگانه نگهداری می شد و در خاتمه فعالیت نیز کالا و طلا و نقره ای که کسب شده بود، بر حسب پول قابل تقویم و محاسبه می شد و در نتیجه تعیین سهم هر یک از مشارکت کنندگان از کل درآمد حاصل به سادگی امکان پذیر می گردید.
ثانیا حسابداری دو طرفه، با فراهم ساختن امکان تفکیک اموال شخصی تاجر از اموال تجارتخانه، تشکیل شرکتهای تجارتی را با مشارکت چند نفر عملی کرد، زیرا با کاربرد آن، نگهداری حساب جداگانه سهمالشرکه هر یک از شرکا در سرمایه شرکا امکان پذیر و سهم آنان از کل دارایی شرکت و منافع حاصل از فعالیت تجاری قابل اندازه گیری و محاسبه شد. این امکان، مشارکت صاحبان سرمایه ای را که خود به کار تجارت نمی پرداختند نیز عملی ساخت و بدیت ترتیب رشد و توسعه بنگاهها و موسسات تجاری را تسریع کرد.
به رغم تحولات شگرف اقتصادی_ اجتماعی و دگرگونی و پیچیدگی و توسعه معاملات و سازمانهای تجارتی از قرن شانزدهم تا عصر حاضر، عناصر اصلی سیستم دفترداری دوطرفه همچنان بدون تغییر باقی مانده است. دلیل بقای این سیستم در طول پنج قرن در سادگی اصول، انعطاف پذیری و قابلیت ان در ثبت، انتقال و گزارش اطلاعات بسیار متنوع، در قالب صورتهای مالی قابل رسیدگی است.
انقلاب صنعتی
سسیتم ثبت دوطرفه که به اعتبار ابداع ان در ایتالیا، سیستم حسابداری ایتالیایی نیز نامیده می شود به سرعت در سراسر اروپا رواج یافت و در طول قرن هجدهم تقریبا کلیه موسسات مالی و تجاری بزرگ، این شیوه حسابداری را بکار می بردند. اما اروپای قرن هجدهم آبستن تحولاتی شگرف بود. انقلاب صنعتی در نیمه دوم این قرن آغاز و تا پایان نیمه اول قرن نوزدهم تداوم یافت و تحولات و تغییرات وسیع اقتصادی و اجتماعی را در پی داشت. این تحول بنیادین بر تمامی عرصه های زندگی فرعی و اجتماعی مردم اروپا اثر گذاشت و مناسبات اقتصادی_ اجتماعی و سیاسی جوامع اروپایی را دگرگون کرد و از طریق این قاره به سراسر جهان راه یافت و آثار مفید و زیانبار بسیاری به جای گذاشت.
بارزترین عرصه تحول در انقلاب صنعتی، قرار گرفتن ماشین در خدمت تولید بود که شیوه تولید را از تولید دستی به تولید کارخانه ای متحول کرد.
پیدایش و رشد کارخانه های بزرگ و کوچک با توانایی ساختن کالاهای همسان به مقدار زیاد، از یک سو به زوال صنایع دستی، روستایی و خانگی در مدت کوتاهی انجامید و از سوی دیگر، رقابت بین کارخانه داران را ایجاد کرد.
حسابداری صنعتی ابتدا بیشتر به گزارش بهای تمام شده محصولات بر مبنای اطلاعات مالی گذشته تاکید داشت و در پیش بینی اینده از حدس وگمان فراتر نمی رفت.
اما بزرگتر شدن کارخانه ها و پیچیده تر شدن روشهای تولید و در نتیجه افزایش تولیدات، رقابت بین واحدهای صنعتی را برای تسلط بر بازارهای پیوسته ملی و همچنین رقابت در عرضه تولیدات به بازارهای جهانی تشدید کرد و اداره موسسات بزرگ پیچیده به پیدایش مفهوم مدیریت علمی انجامید. مدیریت علمی، روش برخورد منظم و منطقی با مسایل به منظور یافتن بهترین راه برای انجام هر کار است.
وجود رقابت، نیاز به آگاهی از بهای تمام شده محصول را ایجاب نمود و در پاسخ به این ضرورت نوعی دفترداری صنعتی یا دفترداری هزینه یابی که بعدها حسابداری صنعتی نامیده شد، ابداع گردید.
علاوه بر این، در گذر زمان تکنیکهای گزارش اطلاعات مالی برای تصمیم گیریهای مدیریت تکامل یافت و با ارایه و توضیح مدلهای مقداری، امکان اتخاذ تصمیمات درست بر اساس اطلاعات موجود، تسهیل گردید. امروزه این رشته از حسابداری به معنای اعم حسابداری مدیریت نامیده می شود.
بازار سرمایه و شرکتهای سهامی
با بزرگتر شدن شرکتها نیاز به توسعه و همچنین سرمایه بیشتر احساس شد. لذا با بهره گیری از دو دستاورد بزرگ و مفید سرمایه داری صنعتی یعنی سازماندهی و همکاری، موجبات رشد، توسعه و تکامل شرکتهای سهامی فراهم و با سازمان یافتن بازار سرمایه، تامین مالی طرحهای بزرگ صنعتی امکان پذیر شد.
بازار سرمایه و شرکتهای سهامی این امکان را فراهم آورد که تعداد زیادی از صاحبان سرمایه، با سرمایه های کوچک و بزرگ در یک واحد اقتصادی مشارکت کنند و به این ترتیب مشکلات تامین سرمایه های کلان برای ایجاد ساختمان، خرید ماشین آلات و احداٍ تاسیسات یک کارخانه بزرگ یا طرح بزرگ صنعتی برطرف گردید.
در عین حال، محدودیت مسولیت صاحبان سهام به مقدار سرمایه ای که در شرکت گذاشته اند و قابلیت انتقال سهام، به رونق سرمایه گذاری و گسترش بازارهای سازمان یافته سرمایه انجامید.
در ادامه فرایند رشد و توسعه شرکتهای سهامی، هییت مدیره شرکتهای سهامی بزرگ، کار مدیریت اجرایی را به مدیران موظفی که برای اداره امور شرکت بر می گزینند محول و خود به تعیین خط مشی های اجرایی شرکت و نظارت بر کار مدیران می پردازند. این تحول، گروه تازه ای از مدیران کارآزموده حرفه ای را پدید آورد که در سرمایه موسساتی که اداره می کنند سهمی ناچیز دارند یا اصولا سهمی ندارند، بدین ترتیب غالبا مدیریت موسسات از مالکیت آنها تفکیک و متمایز گردید.
سازمان جدید سرمایه، نقش شرکتهای سهامی و بورسهای اوراق بهادار بعد تازه ای به حسابداری بخشید و ان لزوم ارایه گزارشهای مالی به سهامداران برای آگاه کردن آنان از چگونگی اداره سرمایه هایشان، ارزیابی عملکرد و سنجش کارایی مدیران و گردانندگان شرکت و بالاخره آینده سرمایه گذاریشان بود.
حسابداری حرفه ای و حسابرسی
افزایش موارد استفاده و شمار استفاده کنندگان از اطلاعات مالی، وظیفه حسابداران را از رفع نیازهای معدودی صاحب سرمایه به پاسخگویی به نیازهای مراجع و گروههای متعدد ذینفع و ذیعلاقه، ارتقا داد و به آن نقشی اجتماعی بخشید.
وظیفه نوین حسابداری را حسابداران شاغل در موسسات نمی توانستند به تنهایی انجام دهند زیرا وجود رابطه استخدامی مستقیم آنان را به پذیرش نظرات مدیران واحدهای اقتصادی در تهیه صورتهای مالی ناگزیر می کرد و از طرفی اشتغال آنان در موسسات، نوعی جانبداری طبیعی از آن موسسات را در پی داشت.
حال آنکه صورتهای مالی باید نیازهای گروههای مختلف استفاده کننده با علایق و منافع متفاوت و احتمالا متضاد را برطرف می کرد.
برای آن که گروههای مختلف استفاده کننده بتوانند به صورتهای مالی تهیه شده توسط موسسات اعتماد بیشتری نمایند، حسابداران خبره ای انتخاب شدند و وظیفه یافتند که با رسیدگی به مدارک اسناد و حسابها هر گونه تقلب و سوء استفاده را کشف و نسبت به صورتهای مالی بی طرفانه اضهار نظر کنند و این کار حسابرسی نامیده شد.
حسابرسی به معنای عام یعنی رسیدگی به حسابها از لحاظ کشف تقلب و سو استفاده سابقه طولانی دارد و در طول تاریخ همیشه نوعی حسابرسی در موسسات دولتی و خصوصی وجود داشته است، اما حسابرسی به معنای نوین یعنی رسیدگی و اظهار نظر نسبت به صورتهای مالی به دنبال رشد و پیدایش شرکتهای سهامی که در ان مسولیت سهامداران محدود به مقدار سرمایه ای بود که در شرکت گذاشته بودند، بوجود آمد و زادگاه آن انگلستان است.
اما تغییر شگرفی که اکنون در جریان است، تحول حسابرسی از حسابرسی مالی به حسابرسی جامع است که در آن علاوه بر رسیدگی و گزارش نسبت به صورتهای مالی واحد مورد رسیدگی، عملیات و معاملات آن از لحاظ رعایت سیاستهای مقرر شده توسط مراجع تصمیم گیرنده ( مانند مجمع عمومی) و رعایت قوانین و مقررات حاکم بر فعالیت واحدهای اقتصادی رسیدگی می شود و کارایی مدیریت واحد مورد رسیدگی از لحاظ چگونگی استفاده از منابع موجودد و نحوه اجرای برنامه و عملیات ونتایج حاصل از ان سنجیده و گزارش می شود. این گونه حسابرسی که جنبه اخیر آن حسابرسی مدیریت نامیده می شود عمدتا در مورد شرکتهای بزرگ که منابع کلان و حیطه فعالیت گسترده ای دارند و مدیریت آن از مالکیت سرمایه جداست در پاسخ به ضرورت ارزیابی عملکرد مدیریت این گونه موسسات توسط متخصصین با صلاحیت (حسابداران و متخصیصینی از رشته های دیگر) اجرا می شود و چشم انداز تکامل حسابداری حرفه ای است.

● انواع حسابداری
مهمترین شاخه های حسابداری عبارتند از حسابداری صنعتی، حسابداری مالی، حسابرسی، حسابداری دولتی و حسابداری مدیریت.

▪ حسابداری صنعتی
این حسابداری که بتدریج و پس از انقلاب صنعتی روی داد در جهت نیاز به دانستن بهای تمام شده محصولات تولیدی بود. در این نوع از حسابداری هدف اصلی سیستم دانستن بهای تمام شده یک واحد از نظر تمامی عوامل هزینه می‌باشد. همزمان و همراه با تکامل ابزارها و شیوه های تولید، در سده های بعد، روشها و شیوه‌های هزینه‌یابی پیشرفته‌ای ابداع و بکار گرفته شد که هزینه عملیات را بدرستی شناسایی نماید.
حسابداری صنعتی امروزه ثمره این فرایند شتاب آمیز تکاملی است که اصولا" همان هدف اندازه گیری و گزارش بهای تمام شده محصولات، خدمات و فعالیت‌ها را دنبال می‌کند.

▪ حسابداری مالی
این نوع از حسابداری را می توان حسابداری گزارش نیز نامید. زیرا هدف اصلی در این نوع از حسابداری، تهیه صورتهای مالی اساسی می‌باشد که مورد نیاز استفاده کنندگان از این صورتهای مالی است. شاید بتوان گفت که دلیل اصلی پیدایش این نوع حسابداری، اصل تفکیک شخصیت می‌باشد. این اصل امکان مشارکت صاحبان سرمایه ای را که به تجارت نمی پرداختند ممکن ساخت و به این شکل باعث رشد و توسعه بنگاه های تجاری شد. این نوع از مشارکت باعث پیدایش سهام و بازار بورس شد. البته دلیل اصلی ایجاد بازار بورس را می توان، افزایش شمار شرکتهای سهامی دانست.
یکی دیگر از موضوعات اصلی که در این دوران تأثیر اساسی بر رشته حسابداری گذاشت برقراری مالیات بر درآمد بود. این نوع از مالیات که در اغلب کشور های صنعتی اروپا وسیله ای برای تأمین عدالت اقتصادی است از اوایل قرن نوزدهم ایجاد و به تدریج جزئی از نظام مالیاتی کشورها شد. تعیین مالیات بر درآمد مستلزم شناخت دقیق سود خالص بود و لازمه این شناخت نگهداری حسابها و دفاتر منظم و تهیه صورتهای مالی که میزان سود را به درستی نشان دهد. به این ترتیب دولتها به صورت یکی از اصلی ترین استفاده کنندگان از صورتهای مالی مؤسسات درآمدند
دیگر استفاده کنندگان از این صورت‌های مالی عبارتند از بانکها، اعتبار دهندگان، بستانکاران بلند مدت و کوتاه مدت، فروشندگان، مشتریان، کارکنان، سرمایه‌گذاران بالقوه، کارگزاران بازار سرمایه، جامعه و مدیریت مؤسسه.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  139  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله مجموعه آثار ادبی یک سرزمین یا یک زبان



یا یک دوره از تاریخ است که به وسیله شاعران و نویسندگان یک قوم یا ملت پدید آمده باشد . اثر ادبی سخنی است که اندیشه و احساس و تجربه گوینده یا نویسنده را آمیخته با تخیل هنرمندانه بیان کند . وسیله آفرینش اثر ادبی کلمه ها و جمله ها ؛ یعنی زبان است . پدیدآورنده اثر ادبی ، شعر یا نثرش را با خیال و عاطفه و اندیشه و تجربه خود می آمیزد تا آن را به صورت اثری در آورد که دارای ارزش هنری باشد . چنین اثری عاطفه و تخیل و اندیشه شاعر یا نویسنده را به شنونده یا خواننده انتقال می دهد ، احساسات و عواطف او را بر می انگیزد ، او را شاد ، اندوهگین ، یا شگفت زده می کند و تجربه هایی را به او می آموزد . شاعر یا نویسنده هنگامی می تواند اثری ادبی بیافریند که خودش شادی ها ، رنج ها ، آروزها ، ناکامی ها ، و فراز و نشیب های زندگی را آزموده باشد . به همین سبب اثر ادبی در ظاهر بیانگر عاطفه و اندیشه و تجربه یک نویسنده یا شاعر است ، اما از عاطفه و اندیشه و تجربه بسیاری از انسان ها سخن می گوید که توانایی آفرینش و بیان را نداشته اند .
آثار ادبی ممکن است به صورت شعر ، نثر یا آمیخته ای از آن ها باشند .
شعر
کلامی است موزون و خیال انگیز که احساس و عاطفه شنونده یا خواننده را بر می انگیزد . حقیقت زندگی را در قالب خیال بیان می کند ، و آدمی را به تخیل وا می دارد . به همین سبب ، بسیاری از ادبیان خیال را پایه اصلی شعر دانسته اند . مثلا فردوسی ، سراینده شاهنامه ، برای آن که سوگ کشته شدن سیاوش به دست افراسیاب را بیان کند و اندوه از دست رفتن او را در شنونده یا خواننده برانگیزد ، شعری چنین خیال انگیز سروده است .
که زیبد کزین غم بنالد پلنگ ز دریا خروشان برآید نهنگ
و گر مرغ با ماهیان اندر آب بخوانند نفرین بر افراسـیاب
فردوسی ، به یاری خیال ، جانوران خشکی و درای را همانند انسان ، دارای عاطفه تصور می کند و همه را در غم کشته شدن سیاوش نالان و خشمگین می بیند .
شاعر برای سرودن شعر از وزن و قافیه استفاده می کند . به کمک آن ها قالب یا شکل ظاهری شعر را می سازد و آنچه به یاری آن ها بیان می کند ، محتوا یا مایه اصلی شعر است . بسیاری از آثاری را که وزن و قافیه دارند ولی تخیل و عاطفه شنونده یا خواننده را بر نمی انگیزد ، شعر نمی خوانند ، این گونه آثار را نظم یا سخن منظوم نامیده اند .
نثر ادبی
نوشته ای است که در قالب شعر یا سخن منظوم بیان نشده باشد . نثر ادبی نیز چون شعر ، ویژگی هایی دارد . روانی ، نظو و به هم پیوستگی قسمت های مختلف نوشته ، توضیح اندیشه ها در حدی که برای انتقال آن ها به خواننده کافی باشد ، توجه نویسنده به انتخاب واژه ها و به بار تحیلی و توصیفی نوشته را می توان از جمله ویژگی های نثر ادبی شمرد . نثر ادبی ممکن است ساده و بی پیرایه یا آهنگین باشد ؛ مثلا تاریخ بلعمی ترجمه و تالیف محمد بلعمی ، وزیر منصوربن نوح سامانی ، نثری است آهنگین که آمیخته با نظم است .
نثر ادبی را در گذشته بیشتر در نوشته های تاریخی ، دینی ، فلسفی ، عرفانی و در نوشتن زندگینامه ، پند و اندرز و مانند آن ها به کار می بردند . امروزه نثر ادبی را بیشتر در نوشتن داستان ، نمایشنامه و فیلمنامه به کار می برند .
قالب ها یا گو نه های ادبی
هر شعر یا نوشته محتوا و قالبی دارد . محتوا ، اندیشه یا پیامی است که شاعر یا نویسنده می کوشد تا آن را به شنونده یا خواننده منتقل کند ، و قالب ، شکل و زبان و بیانی است که برای انتقال لین اندیشه یا پیام به کار می برد . شاعران و نویسندگان برای بیان موضوع های گوناگون از قالب های گوناگون استفاده می کنند . مهم ترین گونه های ادبی ، گذشته از شعر که پیش از این شرح دادیم ، عبارتند از داستان و نمایشنامه . زندگینامه ها ، نثر های تاریخی و جغرافیایی کهن نیز که در این قالب ها نمی گنجد ، ارزش ادبی دارند .
داستان
سخن یا نوشته ای است که در آن گوینده یا نویسنده ، فکر و هدف خود را در قالب رویدادهای واقعی یا خیالی که برای شخصیت های گوناگون پیش می آید ، بیان می کند و کنجکاوی شنونده یا خواننده را بر می انگیزد تا از دنباله رویدادها و نتیجه آن ها آگاه شود . داستان از روزگاران کهن تا به امروز مهم ترین گونه ادبی در ادبیات شفاهی و سپس در ادبیات کتبی مردم جهان بوده است . داستان ها را
می توان به داستان های قدیم و داستان های جدید تقسیم کرد .
داستان های قدیم را قصه نیز می نامند . قصه ها هم به نظم و هم به نثر و گاهی آمیزه ای از این دو هستند . قصه ها را به قصه های بلند و قصه های کوتاه و به قصه های تخیلی و قصه های واقعی نیز می توان تقسیم کرد . در بعضی از قصه ها تخیل و واقعیت با هم آمیخته اند . مثلا ، سمک عیار قصه ای است بلند به نثر ، و خسرو شیرین نظامی قصه ای است بلند به نظم . قصه کو تاه را حکایت می نامند . حکایت ها ممکن است به نثر یا به نظم باشند . قصه ها را به افسانه و غیر افسانه نیز تقسیم کرده اند .
افسانه قصه ای است که بیشتر از تخیل مایه گرفته تا از واقعیت . در افسانه از ماجراهایی سخن گفته می شود که قهرمان های آن یا واقعی نیستند یا کارهای غیر واقعی انجام می دهند . قهرمان های افسانه انسان ها ، جانوران ، اشیا ، پدیده های طبیعی یا موجودات تخیلی هستند . رابطه زمان و مکان و قهرمان ها در افسانه ، منطقی و طبیعی به نظر نمی رسد و بیان بیشتر افسانه ها نزدیک به زبان گفتاری است و از سخن پردازی ها و حاشیه رویها و توصیف های طولانی و زاید پرهیز دارد . هزاران سال است که آدمی به یاری ذهن افسانه پرداز خود ، به کنجکاوی هایش درباره آفرینش و پدیده های طبیعی و ناشناخته های دیگر و حتی آرزوهایش پاسخ داده است . بسیاری از افسانه های کهن ، نویسنده معین ندارند . این افسانه ها سینه به سینه نقل شده اند و از نسلی به نسل دیگر رسیده اند و با گذشت زمان دگر گونی هایی در آن ها پدید آمده است . بعضی از نویسندگان به جمع آوری و گاهی به باز نویسی این گونه افسانه ها پرداخته اند . مانند افسانه های شارل پرو ، نویسنده فرانسوی ، افسانه های برادران گریم ، نویسندگان آلمانی ، و افسانه های کهن گردآوری صحبی مهتدی .
قصه های غیر افسانه ای ، قصه هایی هستند که از رویدادهای تاریخی و واقعی مایه گرفته اند ، مانند حماسه ها ، داستان های قهرمانی ، سرگذشت های پیامبران ، و قصه های مذهبی . شاهنامه فردوسی ، ایلیاد و ادیسه اثر هومر ، نویسنده یونان باستان ، قصص الانبیای نیشابوری ، قصه های غیر افسانه ای به شمار می روند .
حکایت های طنز آمیز کوتاهی را که شخصیت های آن ها جانوران هستند و هدف نویسنده در آن بیان یک نکته اخلاقی است ، فابل می نامند ، مانند فابل های ازوپ ، افسانه پرداز یونان باستان ، فابل های لافونتن ، نویسنده فرانسوی ، و فابل های کریلف نویسنده روسی .

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  15  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله تمیز کننده های هوا

کاربرد تمیز کننده هوا
هنگامی که پرتو باریکی از نور خورشید از روزنه ای به داخل اتاق تاریکی می تابد می توانید ذرات ریز گردوغبار، دوده و خاکستر را در هوا ببینید. بعضی از این ذرات بطور طبیعی در فضا موجوداند و بعضی توسط دستگاه های ساخت بشر و کارخانه ها تولید می شوند. این ذرات هوا را تاریک واطراف ما را آلوده می کند و سلامتی بشر را به خطر می اندازد. برای کنترل آلودگی ناشی از ذرات در صنعت از صافی های متعددی استفاده می شود.
فرآیند فیلتر سازی پیچیده است زیرا مقاومت هوا جدائی ذرات از هوا را متشکل می سازد. از این رو در صنعت و خانه ها از تمیزکننده الکتریکی استفاده می کنند. این تمیزکننده ها بااستفاده از نیروهای الکترومغناطیسی ذرات را از هوا جدا می کند. این نیروها همان نیروهایی هستند که سبب بهم چسبیدن لباس ها بعد از خارج کردن آنها از خشک کن می شود. در این بخش خواهیم دید که چگونه این نیروهای الکترومغناطیسی در تصفیه هوا به ما کمک می کند.
سئوالاتی را که راجع به آنها باید فکر کرد: چه عاملی گرد وغبار را در هوا نگه می دارد و چرا نیروی کرنشی روی آنها اثری ندارد؟ اگر گرانش نمی تواند هوا را تصفیه کند چگونه نیروهای دیگر قادر به این کار می باشند. چرا در صنعت از فیلترهای کاغذی برای جداسازی گردوغبار از دود استفاده نمی کنند. چرا لباس های تازه شسته شده یکدیگر را بجای جذب کردن دفع می کنند؟
گردو غبار، دوده و خاکستر: گردوغبار عمدتاً درخاک و خاشاک و مواد آلی می باشند که به ذرات خیلی ریز تبدیل شده اند همچنین گردوغبار شامل مواد طبیعی مثل گرده های گیاهان و درختان و دانه های آنها و هاگها نیز می باشند. دوده ناشی از سوخت ناقص مواد آلی است که عمدتاً شامل روغن نیز می باشد از اینرو دوده معمولاً چرب و گریسی است.
گردوغیار دوده و خاکستر جرم و وزن ندارد و انتظار داریم که توسط نیروی گرانش از حرکت آنها در هوا جلوگیری بعمل آید. در حالی که عملاً چنین نیست و این ذرات درهوا معلق اند و توط هوا نگه داشته می شوند، دو نوع نیرو بر این ذرات وارد می شود: نیروی بالا نگهدارنده و نیروی ویسکوزیته. نیروی بالانگهدارنده توسط آتمسفر ایجاد شود و از سقوط درهوا جلوگیری می کند. اما ذرات فوق از هوا تراکم جرم و وزن بیشتری دارند بطوریکه هوا قادر به نگهداشتن ذرات نمی باشد.
از طرف دیگر، ذرات کوچک فوق عمدتاً تحت تأثیر نیروی کشش ویسکوزیته می باشند. این نیرو نوعی از مقاومت هواست و نظیر اصطکاک عمل می کند و حرکت ذرات را درهوا کند می سازد. در حالیکه وزن ذرات آنها را به سمت پائین می کشد نیروی کشش وسیکوزیته از سقوط ناگهانی آنها جلوگیری می کند. در نتیجه ذرات به آهستتگی با یک سرعت حد به سمت پائین می روند. این سرعت در حدود یا کمتر از آن است و بنابراین ذرات هرگز به زمین نمی رسد.
گرانش زمین ضعیف تر از آن است که بتواند گروغبار را از هوا جدا کند. از این رو به نیروی کمکی قوی تری به نام نیروی الکترواستاتیکی نیاز است تا این منظور برآورده گردد.
گردوغبار و بار الکتریکی:
بار الکتریکی خاصیت ذاتی، ماده است. اکثر ذرات تشکیل دهنده اتم بار دارند و بار آنها در ایجاد بار نهایی ذرات دخالت دارد. از آنجا که بار الکتریکی با جسمی که صاحب آن است درآمیخته است اغلب به اینگونه اجسام، اشیا باردار یا بطورساده بار گفته می شود.
همچنان که قبلاً گفته شد دو نوع بار در طبیعت وجود دارد که اثر بارهای هم نام برهم نیروی دفعی و اثر بارهای غیرهمنام برهم نیروی جذبی است. این نیروهای بین اشیاء باردار نیروی الکترومغناطیسی خوانده می شود.
تمیزکننده های هوا برا ی جذب گرد وغبار از هوا از نیروهای الکترواستاتیکی استفاده می کنند.
بطورکلی تمیزکننده های هوا ذرات گردوغبار را بار منفی باردار می کنند و آنها را روی یک صفحه از بارهای مثبت جمع می کنند سئوال این است که چگونه یک ذره گردوغبار را با بار منفی باردار کنیم.
این سوال سه نکته مهم در مورد بارها را گوشزد می کند. اول آنکه تمیزکننده هوا نمی تواند بار تولید کند زیرا براساس اصل بقای بار، بار نمی تواند بوجود آید و نمی تواند از میان برود. فقط می تواند ازجسمی به جسم دیگر منتقل گردد. بنابراین اگر تمیز کننده هوا بخواهد به گردوغبار بار منفی بدهد، باید بار منفی را از جای به آن انتقال دهد. نمونه هایی از انتقال های مکرر بار در اطراف ما نظیر انتقال بار درهنگام شانه کردن موی سر و نیز صاعقه در آسمان را اغلب مشاهده کرده اید.
دوم آنکه از« باردارکردن با بارمنفی» منظور ما این نیست که گردوغبار نمی تواند با بار مثبت باردار شود. مواد معمولی همواره ترکیبی از بار مثبت و منفی را رد خود دارند و گروغبار از این قاعده مستثنی نیست. در حقیقت نیروهای الکترواستاتیکی بین بارهای مثبت و منفی گردوغبار است که دانه های آن را بهم پیوسته نگه می دارد.
اما ذرات گردوغبار یک بارالکتریکی خالص دارند که مجموع همه بارهای آنها است. این برآیند بار نیروی استاتیکی نهایی را که ذرات گردوغبار درحین عبور از تمیزکننده هوا خواهند دید تعیین میکند. میتونان این بار برآیند را با اضافه کردن بار مثبت و کاهش یارهای منفی نهایتاً بار مثبت خواند. سوم آنکه ممکن است گروعبار یا با بار صفر وارد تمیزکننده هوا شود. زیرا بارهای مخالف توسط گردودغبار جذب می شوند و بار بر آیند به سمت صفر میل خواهد کرد. وقتی بار به ضصفر برسد می گوییم به لحاظ الکتریکی خنثی است.
این امککان که برآیند بار دقیقاً برابر صفر گردد با ویژگی مهم دیگر بار یعنی کوانتیزهبودن آن مرتبط است. بارهمواره به صورت مضربی صحیح از یک مقدار مشخص ظاهر می شود این مقدار مشخص بار الکترون و حدوداً برابر با است.
میدانیم که تمیزکننده هوا باید ذرات خنثی گردوغبار را با بارمنفی باردار کند. به عبارت دیگر الکترونهای باردار را باید به ذرات گردوغبار منتقل کند و با بارهای م ثبت پروتون ها را از ذرات و غبار خارج کند. قبل ازپاسخ به چگونگی انجام این کار فرض می کنیم این کار انجام شده است و بررسی می کنیم که بعد چه اتفاقی می افتد.
جمع کردن گردوغبار با نیروهای الکترواستاتیکی:
با فرض اینکه گردوغبار با بار منفی باردار شده باشد به بررسی اینکه درتمیز کنده چه اتفاقی برای آنها می افتد می پردازیم. گردوغبار همراه هوا وارد تمیزکننده می شود. د رتمیزکننده یک صفحه ی باردار مثبت قرار دارد، بطوریکه گردوغبار با بارمنفی نیروی جذبی آن را احساس می کند و به سمت آن به حرکت د رمی آید. د رحالیکه گرانش برای خارج کردن گردوغبار هوا بسیار ضعیف است نیروی الکترواغستاتیکی باندازه کافی قوی می باشد و می تواند بر کشش ویسکوزیته غلبه کند و گردوغبار را از هوا بزداید. گردوغبار با آرامی هوا را ترک کرده و روی صفحه باردار شده و با بار مثبت جمع می شود. جریان هوا به حرکت خود بدون ذرات گردوغبار ادامه می دهد.
از آ«جا ک تمیز کننده هوا سبب جداسازی گردوغبار از هوا و رسوب آنها روی صفحه جمع کننده می شود این نوع تمیزکننده ، تمیز کننده جداساز خوانده می شود.
برتری این نوع تمیزکننده بر تمیزکننده کاغذی آن است که مقدار قابل توجهی از گردوعبار می تواند روی صفحات آن بدون سدکردن راه هوا جمع شود. بعلاوه به سادگی ق قابل تمیز شدن است. تمیز کننده الکترواستاتیکی یک وسیله غیرفعال نیست. اگر چنین باشد ذرات با بار منفی توسط بارهای مثبت صفحه جذب شده و خنثی مش شوند و عملیات پایان پذیرفته و تمیزسازی هوا متوقف می شود. برای اداه کار و فعال نگهداشتن سیستم باید بطور دائم بار مثبت به صفحه جمع کننده گردوغبار منتقل شود و د ستگاهی که این کار را انجام می دهد منبع تغذیه نام دارد.
منبع تغذیه بار الکتریکی را برخلاف جهت طبیعی حرکت آن پمپ می نماید. از آنجا که برهای مخالف همدیگر را جذب می کند حرکت بارها تا خنثی شدن ادامه می یابد. اما منبع تغذیه تمیزکننده هوا این جریان طبیعی را با دورکردن بارهای مثبت از بارهای منفی وحرکت دادن آنها به سمت صفحه با بار مثبت برعکس می کند.( شکل 1-5)
شکل (1-5)( الف) گردوغبار و صفحات جمع کننده خنثی هستند.
(ب)نبع تغذیه در تمیزکننده الکترواستاتیکی بار مثبت رااز گردوغبار به صفحات جمعکننده منتقل می کند و هرکدام دارای مقداری بار می شوند.
برای ایجاد بار الکتریکی منفی باید کار انجام دادو منبع تغذیه تمیزکننده با جداسازی بار مثبت از ذرات گردوغبار و حرکت دادن آن به سمت صفحات جمع کننه این کار را انجام می دهد. این کار از میان نمی رود. بلکه به صورت انرژی الکترواستاتیکی بین بارها ذخیره می گردد. و انرژی پتانسیل الکتریکی خوانده م یشود. انرژی پتانسیل الکتریکی با جداسازی بارها از هم جدا یا ذخیره می شود و با بازگشت بارها به سوی یکدیگر آزاد می گردد.
با توجه به اینکه منبع تغذیه بار مثبت را از ذرات گردوغبار به صفحات جمع کننده منتقل می کند در هر انتقال مقداری کار انجام می شود و این کار توسط بارها بعنوان انرژی پتانسیل الکترواستاتیکی نگهداری می شود. از آنجا که کار منبع تغذیه با میزان بار جابجا شده متناسب است می توان کار منبع را با مقدار کار لازم برای انتقال واحد بار بیان کرد. کمیتی که به این ترتیب به دست می آید ولتاژ نامدیه می شود. از آنجا که در سیستم آحاد SI انرژی برحسب ژول و بار برحسب کلمپ می باشد واحد ولتاژ ژول بر کولمب ا که وت خوانده می شود می باشد اگر انتقال بار مثبت یک کولمب به یک نقطه به کار منفی نیاز داشته باشد ولتاژ آن نقطه منفی می باشد واگر برعکس برای انتقال واحد بار مثبت نیاز به انجام کار باشد ولتاژ آن نقطه مثبت خواهد بود.
در بسیار از حالتها از آن جمله تمیزکننده های الکترواستاتیکی بار مثبت بین موقعیت های مختلف جابجا می شود. در این حالت احختلاف پتانسیل این موقعیت ها موردنظر است. این اختلاف پتانسیل کاری است که باید انجام داد تا واحد بار مثبت ازموقعیت اولیه به موقعیت نهایی منتقل گردد. اگر انتقال 1 کولمب بار100
ژول تانرژی نیاز داشته باشد ولتاژ موقعیت نهایی 100 ولت از موقعیت اولیه بالاتر است. مثال مناسب برای این منظور باطری معمولی است که از واکنشهای شیمیایی برای پمپ کردن بار مثبت از سر منفی به سر مثبت استفاده می کند. یک باطری 5/1 ولتی 5/1 ژول کار روی هر کولمب از بار پمپ شده انجام می دهد.
منبع تعذیه تمیزکننده هوا از یک باطری معمولی قوی تر است. این منبع تغذیه درحین انتقال بار آنقدر کار روی آن انجام می دهد که اختلاف پتانسیل بین ذرات گرودعبار و صفحات جمعکننده بیش از 000/10 ولت گردد با این انتقال توانمند بار ذرات گردوغبار با بار منفی و صفحات جمع کننده با بار مثبت باردار شده و ذرت گرودوغبار به سرعت از هوا به سمت صفحات جمع کننده حرکت می کنند. برا یاجاد ولتاژهای بالا روشهای متعددی وجود دارد که یکی از آنها در شکل 1-6 نشان داده شده است.
شکل 1-6 الکتریسیته ساکن با فرآیند های مکانیکی می تواند تولید شود. در مولد وان دوگراف فوق یک تسمه لاستیکی متحرک بارمنفی را از زمین به کوه فلزی براقی منتقل می کند.این بار منفی جرقه های قابل ملاحظه ای را با برخورد(از طریق هو)ا به بار مثبتی که خود تولید کرده است ایجاد می کند.
باردار نمودن گردوغبار:
مشکل ترین قسمت کار در تمیزکننده الکترواستاتیکی باردار کردن گردوغبار است تمیزکننده از انرژی به نام تخلیه کرونا برای این منظور استفاده می کدو. براساس قانون کولمب واقعه بین بارهای همنام با نزدیک شدن آنها بهم بطور قابل ملاحظه ای افزایش می یابد. بنابراین وقتی تعدادی بارهای همنام روی صفحه ای جمخع شده باشند نیروی دافعه بین آنها بعضی از آنها را از سطح کنده و در مسیر ع بور مولکولهای گاز می اندازد. این جریان بار از سطح صفحه به گاز و گردوغبار اطراف تخلیه کرونا نامیده می شود. تخلیه کرونا معمولاً درهمسایگی نقاط تیز فلزات و سیمهای نازک ایجاد می شود زیرا در اینجا نیز بارهای همنام همدیگر را دفع کرده و از سطح ساختار موردنظر به سمت هوا خارج می شوند. این عملکرد غیرعادی است زیرا معمولاً نیروهای دفعی بارهای همنام را بطور یکنوئاغخت روی سطح خارجی شیء فلزی پخش می کند. اما در نقاط تیزرسانا و یا نقاطی که شعاع انحناء آن بسیار کم است این پدیده می تواند رخ دهد.
نگهداشتن بار روی یک نقطه فلزی یا روی یک سیم نازک به انرژی نیاز دارد بنابراین تخلیه کرونا به منبع تغذیه نیاز خواهد داشت. این منبع تغذیه بارهای مثبت را به سوی نقطه فلزی یا روی سیم می راند تا آنها شروع به رها شدن در فضا نمانید. تخلیه کرونا تا زمانی که بارها کاملاً جمع و جور نشوند آغاز نخواهند ش بنابراین کار فراوانی برای راندن تعداد معدودی بار به سطح فلز انجام می گیرد. وفتی کونا آغاز می شود بار های مثبت روی سطح فلز انرژی پتانسیل الکتریکی فراوانی دارند و ولتاژروی سطح حدوداً به 000/10 ولت می رسد. تخلیه کرونا برای رارهای منفی نیز به همین ترتیب اتفاق می افتد با این تفاوت که پتانسیل باید منفی باشد. از آنجا که هنگام فرار بارها از سطح فلز انرژی پتانسیل الکترواستاتیکی آزاد می شود پدیده تخلیه کرونا اغلب با نور همراه است پدیده کرونا را در برق گیر ها و سیم های تحت کشش زیاد می توان مشاهده کرد. در کشت یها پدید ه کرونا نزدیک انتهای بادبان قابل رؤیت است که آن را آتش St.Elmo نیز می نامند.
برخلاف تصور عمومی میله های برق گیر جرقه های صاعقه را جذب نمی کنند. در عوض پدیده تخلیه کرونا در آنها اتفاق می افتد که هر گونه باری را خنثی می کند. برقگیر را خنثی کردن بارهای الکتریکی محلی امکان اصابت صاعقه به خانه را کاهش می دهد. وسیله مشابهی در نزدیکی بالهای هواپیما تعبیه می شود تا هواپیما را از پیامدهای صاعقه در امان نگهدارد.
تمیزکننده الکترواستاتیکی عملی:
در یک تمیز کننده الکترواستاتیکی هوا از میان تعدادی سیم نارک فلزی و صفحاات جمع کننده فلزی عبور داده می شود.( شکل های 1-7، 1-8 ، 1-9) یک مبنع تغذیه بارهای مثبت را از سیم به صفحات پمپ می کند و سیم ها دارای بار منفی و صفحات دارای بار مثبت می شوند. پدیده تخلیه کرونا اطراف سیم ها تشکیل می شود و بواسطه آن بار منفی به ذرات گردوغبار منتقل می گردد. این ذرات گردوغبار توسط صفحات با بار مثبت جذب می شوند و به صورت کیک مانند مجتمع می شوند. موج دار بودن صفحات از ورود مجدد جریان هوای تمیز شده به دشتگاه جلوگیری می کند. از آنجا که صفحات به داخل و خارج خم شده اند جریانهوا تقریباً در وسط قرار می گیرد و ذرات گردوغبار بدون هیچ مزاحمتی بین صفاتقرار می گیرند. بعد از جمع شدن گردوغبار روی صفحات جمع کننده با ضربات پتک صفحات را درون محفظه های مخصوص تخلیه می کنند.
شکل 1-7:این تمیزکننده الکترواستاتیکی تجاری برای از بین بردن گردوغبار از نیروگاهها بکار می رود. دود از سمت چپ وارد می شود و از میان الکتروها عبور می کند. ذرات روی الکترود جمع کننده جمع می شوند و با زدن ضربه به آن ذرات گردوغبار در کف تمیزکننده قرار می گیرند.
شکل 1-8 دریک تمیز کننده الکترواستاتیکی گردوغبارهوای آلوده با بارمنفی باردار شده و توسط صفحات با بار مثبت جذب می شوند.
شکل 1-9 با روشن بودن تمیز کننده و پالایش ها به نظر می رسد که کارخانه کار نمی کنند.
بعضی از تمیزکننده ها از قرار دادن بارمنفی ذرات گردوغباراستفاده می کنند.در اینجا باید پدیده تخلیه کرونا منفی اتفاق بیفتد. اگرچه این نوع تخلیه ازلحاظ نگهداری ساده تر است اما بواسطه تولید ازن اکثر تولیدکنندگان تخلیه کرونای مثبت را ترجیح میدهند.
مولد یون:
مولدهای یون نیز در از میان بردن ذرات گردوغبار از هوای اتاق مؤثرند. این ماشینها نظیر تمیزکننده های الکترواستاتیکی هستند با این تفاوت که صفحات جمع کننده را ندارند. این دستگاهها از تخلیه کرونا برای باردار کردن ملکولهای گذرنده و ذرات گردوغبار استفاده می کنند. و سپس این ذرات باردار یا یونهای در هوای اتاق رها می گردد.
بعضی از مولدهای یون هر دونوع یون مثبت و منفی را تولید می کنند. در این مولد ها منبع تغذیه باز مثبت را از یک گروه از ذرات به سمت گروه دیگر پمپ میکند. در حالی که در مولد یون منفی منبع تغذیه بار مثبت را از ذرات به سمت زمین پمپ می کند.
یک ذره باردار شده به سطح دیوار یا سقف خواهد چسبید. حتی اگر این سطوح به لحاظ الکتریکی خنثی باشد سطح خنثی شامل تعداد زیادی بار است( شکل 1-10) و یک ذره باردار منفی بارهای مثبت را به سمت سطح جذب می کند و بارهای منفی را از سطح می راند. در نتیجه بارهای مثبت و منفی سطح به آهستگی در مجموع خود خنثی است اما قسمتی از آن دارای بار مثبت اندکی بوده و بقیه دارای کمی بار منفی می باشد.
شکل 1-10 (الف) دیوار خنثی (ب) گردوغبار با بار منفی به دیوار نزدیک می شود و بارهای مثبت را به لبه دیوار می کشاند. (ب) دیوار قطبی شده است و ذرات به آن می چسبد.
ذرات گردوغبار به سطح قطبیده جذب شده و بهم می چسبند. این اثر با باردارکردن یک بادکنک به کمک موی سر یا لباس و چسباندن آن به دیوارقابل مشاهده است. بارهای بادکنک دیوار را قطبیده کرده و بادکنک به دیوار می چسبد. بنابارنی مولد یون ذرات رااز هوا جدا کرده به دیوارها می چسباند این روش اگرچه ارزان است ولی سبب کثیف شدن تدریجی دیوارها و مبلمان اتاق می شود.

کاربرد ها- دستگاه کپی زیراکس
مقدمه:
تصویری که دستگاه کپی روی یک صفحه کاغذ ایجاد می کند از آرایشی از ذرات ریز سیاه تونر شروع می شود. دستگاه کپی از الکتریسیته ساکن برای آرایضش ذرات روی یک استوانه یا نوار استفاده می کند و سپس آنها را به صفحهکاغذمنتقل می کند. دستگاه کپی برا ی نسخه برداری از نسخه اصلی نوررا از آن عبور داده و موقعیت بارهای الکتریکی را بگونه ای کنترل می کند که آرایش ذرات تونر روی نسخه کپی شبیه نسخه اصلی باشد.
د رقلب دستگاه کپی لایه نازکی از رسانای حساس به نور( فتوکمانداکتیو) قرارردادکه دستگاه از آن برای کنترل موقعیت بارهای الکتریکی استفاده می کند. رسانای حساس به نور ماده جامدی است که تنها وقتی در معرص تابش نور باشد بار های الکترییکی در آن می توانند حرکت داشته باشند. رسانای حساس به نور در تاریکی یک نارسانای الکتریکی است که از هر گونه حرکت بارهای الکتریکی جلوگیری می کند در عوض در روشنایی یک رسانای الکتریکی است و به بارهای اجازه حرکت ونی دهد ازا ین رو به آن نور رسانا می گوییم. در عین حالی که نور رسانا در تاریکی می تواند بارهای مثبت و منفی را از هم جدا نگهدارد با تابش نور به آن بارها به سرعت جذب یکدیگر می شوند. ( شکل2-9) این ویژگی سبب می شود که با تابش نور به نسخه اصلی آرایش بارهای الکتریکی روی استوانه یا نوار کپی کننده مشخص گردد و به پیروی از آن نحوه قرار گرفتن تونر روی کاغذی که کپی روی آن انجام می پذیرد تعیین می شود.
شکل 2-9: ( الف) در تاریکی رسانانی حساس به نور نارسانا است و بارهای الکتریکی روی صفحات آن از هم جدا قرار گرفته اند.
(ب) با تابش نور ماده حساس به نور رسانا می شود و بارهای مخالف، یکدیگر را جذب می کنند.
خاصیت نور رسانایی با فیزیک کوانتومی به سادگی قابل توجیه است. فیزیک کوانتومی برای مسیرهایی ممکن برای ذرات کوچک محدود یتهایی قائل است. این محدودیت برای الکترونها که گشتاور فوق العاده ای دارند و حامل اصلی بار باشند از اهمیت ویژه ای برخوردار است. الکترون در یک اتم فقط می تواند در مسیر هایی که فیزیک کوانتومی مشخص می کند به دور هسته بچرخد. این مسیرهای مجاز ناحیه مداری خوانده می شود. به همین ترتیب فیزیکی کوانتومی برای حرکت الکترون در یک جسم نیز محدویت قائل است.
یک ا زمشاهدات قابل توجه در فیزیکی کوانتومی اصل طرد پاولی است که می گوید هرالکترون جدانشدنی باید تراز خاص خود را داشته باشد. این اصل برای همه ذرات داخل اتم که به ذرات فرمی موسومند و از میان آنها الکترون، پروتون و نوترون را می توان نام برد، به کار می رود. دو ذره فرمی جدا نشدنی نمی توانند در یک تراز قرار گیرند.
براساس اصل محدودیت پاولی بیش از دو الکترون نمی توانند در یک تراز یا در یک ناحیه مداری قرار گیرند. دلیلی که دو الکترون می توانند در یک ناحیه مداری یا تراز قرار گیرند از خاصیت ویژه الکترونها ناشی می شود: الکترونها دو حالت داخلی ممکن دارند که آنها را چرخش بالا و چرخش پایین می خوانند. یک الکترون با چرخش بالا از الکترون با چرخش پایین جداشدنی و قابل تمیز است و دو الکترون می توانند روی یک تراز قرار گیرند.
تراز الکترون انرژی آن را که مجموع انرژی پتانسیل و جنبشی آن است تعیین می کند. از آنجا که الکترونهای ترازهای مختلف، مسیرهای مختلف را با سرعت های متفاوت طی می کنند، هر تراز یک انرژی خاص دارد. در پایین ترین تراز انرژی، الکترونها به آهستگی حر کت می کنند و نزدیک هسته قرار می گیرند، حال آنکه الکترون های با تراز بالاتر با سرعت بیشتری حرکت می کنند و از هسته دورتر می باشند.
به خاطر اثری شبیه اصطکاک، الکترون ها انرژی از دست می دهند تا این که به پایین ترین تراز انرژی برسند. بهرحال از آنجا که فقط دو الکترون می توانند یک تراز اشغال کنند همه آنها نمی توانند در پایین ترین تراز قرار گیرند. الکترون ها ترازها را دوتادوتا از پایین ترین سطح به بالا اشغال می کنند. این فرایند پر کردن ترازها تا سطح فرمی ادامه می یابد. سطح فرمی بالاترین تراز انرژی است که یک الکترون می تواند اشغال کند. اگر این ترازها را با خطوط افقی نشان دهیم و به صورت عمودی آنها را برحسب انرژی مرتب کنیم( شکل 2- 10)، ملاحظه می کنیم که ترازها تا تراز فرمی دارای دو الکترون بوده و بالاتر از تراز فرمی خالی است.
در یک جسم منزوی، الکترون ها در همه جهات به طور آماری و یکنواخت حرکت می کنند به طوری که مقدار حرکت متوسط آنها صفر است. از این رو به همان اندازه که حرکت در سمت راست وجود دارد در سمت چپ نیز موجود است و هر الکترون متحرک به سمت راست با الکترونی متحرک به سمت چپ از لحاظ مقدار حرکت در تعادل است. از این رو در شکل 2-10 دو مسیر در نظر گرفته شده است. اگر چه الکترونها به تنهایی دایم در حرکت اند اما در مجموع به طور متوسط جایی نمی روند.
شکل 2-10: ترازهای انرژی از پایین ترین تراز تا تراز فرمی
رساناها- نارساناها و رساناهای حساس به نور: شکل 2-10 کامل نیست. ترازها در اجسام معمولاً به صورت گروهی که آنها را باند می خوانند ظاهر می شوند. بین باندهای مشتمل بر چند تراز محدوده هایی از انرژی به نام شکاف انرژی وجود دارد که هیچ ترازی در آنها موجود نیست. باندها و شکاف های انرژی رساناها، نارساناها و نارساناهای حساس به نور را از هم متمایز می کنند. برای روشن شدن موضوع یک رسانا و یک نارسانا را مورد بررسی قرار می دهیم.
در یک رسانا یا یک فلز هیچ شکاف انرژی در نزدیکی تراز فرمی وجود ندارد. وقتی بار مثبتی را در مجاورت رسانا در سمت چپ آن قرار دهیم الکترون ها با جابجایی از ترازهای پرشده( درست در زیر تراز فرمی) به ترازهای خالی بالاتر به بار مثبت فوق پاسخ می دهند( شکل 2- 11) به عبارت دیگر الکترون ها به سمت بارهای مثبت به حرکت در می آیند. به علاوه بعضی از الکترون های رسانا ترازهای سمت راست را ترک کرده و به سمت ترازهای سمت چپ می روند تا تعادل برقرار گردد. با افزایش الکترون های متحرک جریانی از بار به وجود می آید و این رسانای الکتریکی است.
شکل 2-11: در یک رسانا، تراز فرمی در وسط باند قرار می گیرد. با قرار دادن بار مثبت در سمت چپ رسانا بعضی از الکترون ها( درست زیر تراز فرمی) به ترازهای خالی بالا منتقل می شوند.
در رساناها انتقال الکترون ها از ترازهای زیر تراز فرمی به ترازهای بالاتر به انرژی خیلی کمی نیاز دارد. اما در یک نارسانا شکاف انرژی درست بالای تراز فرمی قرار دارد( شکل 2-12). وقتی بارهای مثبت در سمت چپ نارسانا قرار می گیرند، الکترونها نمی توانند به آنها پاسخ دهند زیرا نزدیکترین تراز خالی در دوردست قرار دارد، برای انتقال الکترون ها انرژی زیادی لازم است. از این رو حرکتی از بارها در نارسانا ایجاد نمی شود. وضعیتی که آن را نارسانایی الکتریکی می خوانیم.
شکل 2-12: در یک نارسانا تراز فرمی در انتهای باند قرار دارد. با قرار دادن بار مثبت در سمت چپ نارسانا الکترون ها نمی توانند به ترازهای باند بالاتر دست یابند زیرا انرژی بارهای مثبت به اندازه کافی نیست.
ترازهای زیر تراز فرمی ترازهای ظرفیت و ترازهای بالای آن ترازهای هدایت خوانده می شوند. در یک رسانا یا فلز، الکترون ها بسادگی از ترازهای ظرفیت به ترازهای هدایت منتقل می شوند زیرا این انتقال، انرژی بسیار کمی نیاز دارد. در یک نارسانا شکاف انرژی بین ترازهای ظرفیت و ترازهای هدایت از هرگونه جابجایی جلوگیری بعمل می آورد.
اما الکترون می تواند در صورت اعمال انرژی کافی از تراز ظرفیت به تراز هدایت منتقل شود. یکی از منابع انرژی در طبیعت، نور است. وقتی به یک نارسانا نور با فرکانس مناسب تابیده شود، نور قادر خواهد بود که الکترون ها را از تراز ظرفیت به تراز هدایت منتقل کند( شکل 2- 13). چنین انتقالی تعادل حرکت الکترون ها را مختل می کند و منجر به حرکت بار می شود. بنابراین نور می تواند در بعضی موارد یک نارسانا را به رسانا تبدیل کند. این نوع نارسانا را اصطلاحاً نور رسانا یا رسانای حساس به نور می خوانیم.
شکل 2-12 در یک نارسانا تراز فرمی در انتهای باند قرار دارد. با قراردادن بار مثبت در سمت چپ رسانا الکترونها نمی توانند به تراز های باند بالاتر دست یایند زیرا انرژی بارهای مثبت به اندازه کافی نیست.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله   26 صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلودمقاله پیامبر و اخلاق

پیامبر و اخلاق
پیامبر اکرم مصداق زیبایی اخلاقی در اسلام هستند و برای آنکه بتوان به خوبی و شایستگی ویژگیها و خصوصیات اخلاقی ایشان را الگو قرار داد، باید به شناختی عمیق از آن حضرت نائل شد . محمد عمومی پژوهشگر پژوهشکده باقرالعلوم در گفتگو با خبرنگار مهر، اظهار داشت: در دین اسلام پیامبر اکرم(ص)، به عنوان الگو، درس های خداوند را برای ما که در کتاب قرآن از طرف خداوند فرستاده شده است، بیان کرد و خود نیز معلم این کتاب آسمانی شد، وظیفه ما این است که از پیامبر)ص) سرمشق بگیریم، هر شخصی که حضرت و خصوصیات اخلاقی ایشان را بشناسد خود را از جهت معرفت و اخلاق کامل کرده است. وی افزود: در گام اول از الگو قرار دادن رفتار پیامبر(ص)، در زندگی این امر مستلزم آن است که همه ابعاد وجودی ایشان برای ما قابل درک باشد و هنگامی که عمق وجودی پیامبر اکرم(ص) شناخته شد به طور ناخودآگاه تمام رفتارها شبیه رفتار پیامبر می شود لذا موضوع شناخت ویژگی های اخلاقی پیامبر(ص) بسیار مهم است. محمد عمومی با تأکید بر ضرورت شناخت پیامبر خوش خلقی را یکی از ویژگیهای بارز و ارزشمند آن حضرت عنوان کرد و یادآور شد: در مرحله بعد از شناخت خصوصیات اخلاقی پیامبر(ص)، ابعاد خوش خلقی از نظر مفهومی باید مورد بررسی قرار گیرند تا مصداقهای آن دچار اشتباه نگردند تا بدانیم که آیا تبسم داشتن بر لب خوش خلقی محسوب می شود یا اینکه معنای عمیق تری دارد. وی با اشاره به اینکه درون زیبا، و سیره و باطن نیک داشتن در بروز حسن خلق مؤثر است، تصریح کرد: با توجه به اینکه پیامبر اکرم(ص) درونی زیبا داشتند و بعد از شناخت این مطلب و روشن شدن قضیه، اراده و عزم مهم است هنگامی که شخص اراده و عزم می کند که پیامبر را الگوی خود قرار دهد آنگاه می تواند موفق باشد در واقع تا زمانی که اراده قوی وجود نداشته باشد کسی قادر نیست پیامبر را به عنوان الگو برای خود در نظر داشته باشد. وی گفت: در زمانی که پیامبر اکرم(ص) زندگی می کردند چه بسیار افرادی بودند که ایشان را به طور کامل می شناختند اما به این دلیل که اراده بهره گیری از حضرت را نداشتند هرگز نتوانستند پیرو بوده و در برخی موارد حتی گمراه نیز شدند و همچنین برعکس این قضیه نیز وجود داشت. وی با اشاره به مرحله بعدی از شناخت خوش خلقی پیامبر(ص)، اظهار داشت: مسئله دیگری که در زمینه شناخت بعد خوش خلقی پیامبر الزامی است مسئله استمرار و یک نوع نظارت و در اصل مراقبت از این ویژگی است که در مراحل بالا بدست آمده است بکارگیری و بهره مندی از این صفت نیازمند استمرار و محافظت از آن است. وی با اشاره به آثار بهره مندی از خوش خلقی، یادآور شد: اگر چنانچه قدم به قدم ویژگی خوش خلقی به کار گرفته شد، آثار فراگیر فراوانی در وجود فرد ظاهر می شود که در درونش آرامش ایجاد کرده، به او وسعت وجود بخشیده و وجودش را دریا دل می کند.
اخلاق نیکو از ویژگی های یک دوست خوب است. ( 3 )
تاریخ و ساعت : ۲۷ آبان ۱۳۸۵ - ۶:۲۳ کد خبر : 4294

7- اخلاق نیکو

حسن خلق آن است که فرد به اخلاق و صفات پسندیده انسانی و اسلامی مزین شده باشد و به خوی خوش و اخلاق نیکو اعمال و کردار خود را تطبیق دهد و نحوه برخورد و روابط خود را با دیگران تنظیم کند. اهمیت این خصیصه به قدری است که خداوند تبارک و تعالی پیامبرش را چنین توصیف کرده:

وَ اِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیم ( سوره قلم ، آیه 4 )

ای پیامبر در حقیقت تو به خلقی نیکو و عظیم آراسته ای .

از سوی دیگر آن حضرت نیز هدف از بعثت خود را اتمام مکارم اخلاق معرفی فرموده است که :

بُعِثتُ لِاُتَمَّمَ مَکارِمَ الاَخلاق

و ارزش بشر را به پنج چیز دانسته است : دین ، عقل ، حیا ، حسن خلق و ادب.

یکی از ویژگی های دوستان شایسته ، داشتن اخلاق نیکو است. زیرا آنان که پیمان رفاقت و انس و محبت با دیگران بسته و دست محبت یکدیگر را برای یک دوستی پایدار فشرده اند، تنها با اخلاق نیکو و خوش رفتاری است که می توانند دوستی هایشان را حفظ و تقویت کنند.

مولای آزادگان جهان حضرت علی بن ابیطالب ( ع) فرمود: من در شگفتم از کسانی که اشیاء و بردگان را با مال خویش می خرند ولی افراد آزاده و اشخاص را نمی خرند. پرسیدند یا علی چگونه می شود آزادگان را خرید؟ فرمود: با نیکی و خوش رفتاری. و پیامبر خدا (ص) فرمود:

أَلقِ أخاکَ بِوَجهٍ مُنبَسِط

با گشاده رویی و اخلاق نیکو برادر مؤمنت را ملاقات کن.

8- آزمایش

پس از بیان شرایط دوستی و این که چه کسانی را باید جهت معاشرت و دوستی بپذیریم ، این سؤال مطرح می شود که : چگونه می توان از وجود صفات مورد بحث در شخص مورد نظر اطمینان حاصل کرد و دانست که آیا انتخاب انجام شده انتخاب صحیحی بوده است یا نه ؟

در جواب باید گفت که اسلام برای این منظور، راه را روشن کرده و دستورالعمل لازم را ارائه فرموده است. اسلام یکی از شرایط انتخاب دوست را آزمایش شخص مورد نظر قرار داده و دوستی بدون آزمایش را صحیح ندانسته است.

حضرت علی (ع ) می فرماید :

مَن اِتَّخَذَ إَخاً بَعدَ حُسنِ الاختِبارِ دامَت صُحبَتُهُ وَتَإَکَّدَت مَوَدَّتُهُ وَمَن اِتَّخَذَ مِن غَیرِ اختِبارٍ أَلجَاَهُ الاضطِرارُ إِلی مُرافَقَةِ الأَشرار

کسی که پس از آزمایش ، دوستی برگزیند ، رفاقتش پایدار و موّدتش استوار خواهد ماند و کسی که ناسنجیده و بدون آزمایش با دیگران پیمان دوستی بندد ناچار ، به رفاقت اشرار و افراد فاسد تن در می دهد.

برای آزمودن افراد ، بهترین و مطمئن ترین راه ، بررسی عملکرد آنهاست. از آنجا که ایمان و عقل هر شخص در رفتار و کردار او نمایان می شود، با محک زدن اعمال می توان افراد را مورد آزمایش قرار داد ؛ خصوصاً در مواقعی که امکان ظاهرسازی در کار نباشد.

امام صادق (ع) می فرماید:

شیعیان را در سه مورد امتحان کنید:

1- در موقع نماز که چگونه از آن محافظت می کنند.

2- در مواردی که اسراری در پیش آنهاست چگونه آن را از دشمن ما حفظ می کنند.

3- در مواردی که اموالی دارند ؛ ببینید که آیا برادران خود را در اموالشان سهیم می کنند یا نه .

هر چند در شرایط عادی همواره امکان ظاهرسازی و فریب وجود دارد و نمی توان به صلاحیت اخلاقی یا اعتقادی افراد پی برد ؛ اما در شرایط خاص و بحرانی، خصلت های خوب و بد انسان به طور ناخودآگاه آشکار می شود و در آن موقعیت است که امکان ظاهرسازی و پنهان کردن حقایق از بین می رود.

امام علی (ع) می فرماید: مردم جز با امتحان شناخته نمی شوند. زن و فرزندت را در غیاب خود ، و دوست را در موقع مصیبت و سختی ، و خویشاوندان را در زمان جدایی ، و علاقه مندان را در زمان نیازمندی امتحان کن تا از این طریق قدر و منزلت تو نزد آنان روشن شود.

در پایان این بحث به یک نکته دیگر نیز باید اشاره کرد و آن این که منظور از امتحان این نیست که انسان همواره در حال امتحان کردن دوستان خود به سر ببرد ، بلکه به محض حصول اطمینان ، می توان از ادامه آن دست کشید و اقدام به دوستی کرد. بنابراین وقتی انسان شخصی را در مراحل مختلف آزمود و دست رفاقت و یکدلی به او داد و این دوستی سال های طولانی به درازا انجامید ، دیگر شایسته نیست که تا پایان عمر او را آزمایش نماید. زیرا نتیجه چنین رفتاری این است که به جای دوستی و محبت ، ملامت و کدورت جایگزین خواهد شد و از قدیم گفته اند که آزموده را آزمودن خطاست.

حسن خلق دو معنا دارد: معنای عام ومعنای خاص.[1]
حسن خلق به معنای عام عبارت است از مجموعه خصلت های پسندیده ای که لازم است انسان روح خود را به آنها بیاراید.
حسن خلق به معنای خاص عبارت است از خوشرویی، خوشرفتاری، حسن معاشرت و برخورد پسندیده با دیگران. امام صادق ـ علیه السلام ـ در بیان حسن خلق به معنای خاص فرمود:
«تُلَیِّنُ جانِبَکَ وَ تُطَیِّبُ کَلامَکَ وَ تَلْقی اَخاکَ بِبِِشرٍ حَسَنٍِ»[2]
حسن خلق آن است که برخوردت را نرم کنی و سخنت را پاکیزه سازی و برادرت را با خوشرویی دیدار نمایی.
در کتاب های اخلاق و روایات اسلامی هر جا سخن از حسن خلق است، اغلب مراد، همین معنای دوم است.
جایگاه حسن خلق در اسلام
دین مقدس اسلام، همواره پیروان خود را به نرمخویی و ملایمت در رفتار با دیگران دعوت می کند و آنان را از درشتی و تندخویی باز می دارد. قرآن کریم در ستایش پیغمبر اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ می فرماید:
«اِنَّکَ لَعَلی خُلُقٍ عَظیمٍ»[3]
بدرستی که تو به اخلاق پسندیده و بزرگی آراسته شده ای.
حسن خلق و گشاده رویی از بارزترین صفاتی است که در معاشرت های اجتماعی باعث نفوذ محبت شده و در تأثیر سخن اثری شگفت انگیز دارد. به همین جهت خدای مهربان، پیامبران و سفیران خود را انسان هایی عطوف و نرمخو قرار داد تا بهتر بتوانند در مردم اثر گذارند و آنان را به سوی خود جذب نمایند. این مردان بزرگ برای تحقّق بخشیدن به اهداف‌ الهی خود، با برخورداری از حسن خلق و شرح صدر، چنان با ملایمت و گشاده رویی با مردم رو به رو می شدند که نه تنها هر انسان حقیقت جویی را به آسانی شیفته خود می ساختند و او را از زلال هدایت سیراب می کردند، بلکه گاهی دشمنان را نیز شرمنده و منقلب می کردند.
مصداق کامل این فضیلت، وجود مقدّس رسول گرامی اسلام ـ صلی الله علیه و آله ـ است. قرآن کریم، این مزیّت گرانبهای اخلاقی را عنایتی بزرگ از سوی ذات مقدس خداوند دانسته، می فرماید:
«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ‌لَو کُنْتَ فَظّاً غَلیظَ الْقَلْبِ لانْفَضوُا مِنْ حَولِکَ»[4]
در پرتو رحمت و لطف خدا با آنان مهربان و نرمخو شده ای و اگر خشن و سنگدل بودی، از گردت پراکنده می شدند.
بسیار اتفاق می افتاد که افراد با قصد دشمنی و به عنوان اهانت و اذیّت به حضور ایشان می رفتند ولی در مراجعت مشاهده می شد که نه تنها اهانت نکرده اند بلکه با کمال صمیمیت اسلام را پذیرفته و پس از آن، رسول اکرم ـ صلی الله علیه و آله ـ محبوب‌ترین فرد در نزد آنان به شمار می رفت.

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  19  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

دانلود مقاله حمید سبزواری

زندانی زر
چه باک از دشمنان دارم چو یاری می شود پیدا
ز بحر غم چه پروا ، تا کناری می شود پیدا
ز فردا روزنی باشد به چشم آرزومندان
چو برق اختری در شام تاری می شود پیدا
مباش افسرده ای مرغ چمن کز گردش دوران
به فرجام زمستان نو بهاری می شود پیدا
شب است و ظلمت و بانگ جرس از دور می گوید
که اینجا رهرو شب زنده داری می شود پیدا
به رغم محتسب ساقی ، سرت نازم به می خواران
بنوشان باده تا رنج خماری می شود پیدا
زتوفان ضمیر پاکبازان است گر بینی
به بحر عشق موج بیقراری می شود پیدا

ز بانگ می پرستان است غوفای قدح گیران
اگر در محفل ما هوشیاری می شود پیدا
پریشانی نیابد راه در جمعیت رندان
که آنجا مردم امیدواری می شود پیدا
(( حمید )) ا، نیست در زندانی زر ، شور آزادی
کجا شاخ گلی در شوره زاری می شود پیدا
شرح حال آقای حمید سبزواری
حمید سبزواری هستم سراینده سرودها و اشعار مختلف حماسی،عرفانی اعم از قصیده،غزل،دوبیتی،رباعی،شعر نو.
متولد 1304 شمسی بنابراین به مسائل فرهنگی و سیاسی دوران قبل از انقلاب یعنی از عهد سلطنت رضاشاه ،محمد رضا و مسائل و مشکلات میهن خود و نیازهای جامعه ایرانی و جوامع دیگر تا حد لزوم آشنایی و آگاهی دارم.سالها تدریس در رشته ادبیات و رشته ام و تحصیلاتم در همین رشته بوده است.بنابراین به نیازهای مادی و معنوی آگاهم و بدردهای خود نیز آشنایم.
دارای مدال درجه یک هنر در رشته ادبیات هستم و اولین شاعری هستم که کتاب شعرم یا عنوان(سرود درد)در تاریخ 29/10/75 کتاب سال شناخته شد.
ساختار اشعارم غالبا حماسی،اجتماعی،مذهبی،است.ضمن اینکه در همه شیوه های سخن مانند(قصیده،غزل،نیمایی،شعر سپید و سرودهای آهنگین تشبیحی سروده هایی دارم.)
آثار بسیاری از نویسندگان و شعرای شرق و غرب را خوانده ام.و از ادبیات شرق و غرب بی اطلاع نیستم آثار بسیاری سخن سرایان فارسی ،هندی ،پاکستان و افغانستان را نیز مطالعه کرده (لازم به ذکر است بگویم بیشترین سهم مطالعه ام در آثار پاسری زبانان ایرانی و سایر ملل بوده است.)
مسافرتهایی به ترکیه ،سوریه ،لبنان،مجاز ،عراق،یونان،قبرس ،انگلستان داشته ام و برنامه هایی در چند کشور مانند تاجیکستان ،سوریه،لبنان اجرا کرده ام.
در غالب مراکز استانها ،شهرستانها حتی در مراکز دهستانها برنامه هایی اجرا کرده ام.
در مجلات و روزنامه های داخلی سروده هایم مورد بحث قرار گرفته است.
آثار چاپ شده من (الف)سرود درد (ب)سرود سپیده (پ)سرود دیگر(ت)کاروان سپیده
(ث)یاد یاران(ج)گزیده ادبیات معاصر
سوال:پراکندگی ایرانیان مقیم در کشورهای مختلف دنیا؟
جواب:دلیل پراکندگی هر ملتی همسو نبودن اعتقادات و منافع متصوره آنان است.درک نادرست از منافع شخصی و تحت تاثیر قرار گرفتن به تبلیغات دشمن نیز سبب دیگری برهمسو نبودن اعتقادات است که اثری منفی بر اتحاد یگانگی آنان می گذارد.
سوال:دلایل مهاجرت؟
جواب:تبلیغات سوء و کاذب دشمن و دوست نمایانی که اثرات منفی بر اعتقادات و افکارشان می گذارند و عدم بکارگیری صحیح مغزهای متفکر در ایران.
سوال:دوره های مهاجرت چه مواقعی بوده است؟
جواب:الف:فرار وابستگان رژیم سابق ب:فریب خوردگان تبلیغات سوءاحزاب شکست خورده از مردم انقلابی و تأثیر این دو بر افکار جوانان ساده دل ،تأثیر بیکاری و نابسامانی امور شغلی برای افرادی که در آغاز انقلاب اسلامی مشاغل خود را از دست داده اند.و تصور زندگی بهتر و اجرت بیشتر در کشورهای دیگر.
ب.محصلین فارغ التحصیلی که در مقابل اجرت و حقوق بیشتر و تبلیغات کاذب و بازار کار در خارج از کشور شدند.نابسامانی وضع کار و کارگری و عدم توجه مسئولین ما به وضع کار و معیشت فارغ التحصیلان و بیکاران و افرادی که تنگی معیشت دارند راهی
کشور بیگانه کرد.
سوال:چگونه می توان هویت ایرانیان مقیم خارج از کشور را حفظ کرد؟
جواب: اجرت بیشتر پرداختن(خرید مغزها)به صاحبان دانش و فرهنگ و هنر در کشورهای دیگر
سوال:چگونه می توان از امکانات آنها در راستای اهداف کشورمان استفاده کنیم؟
جواب:بی توجهی مسئولان به وضع معیشت و حیثیت اجتماعی و ارزش دانش و هنر فرهیختگان میهن و تصورات نادرستی که برخی از اوضاع کشورهای بیگانه داشتند،در جذب بازار کار شدن مخصوصا با نداشتن سرمایه علمی و تخصصی(این عده امروز در کشورهای غربی سرگردانند.)
سوال: پتانسیل اقتصادی ایرانیان مقیم چگونه است؟
جواب:ایرانیان خارج از کشور به سه دسته تقسیم می شوند:1-آنها که مسائل سیاسی و ناسازگاری با حکومت ایران دارند این تعداد از پتانسیل بسیار ضعیفی برخوردار هستند2-تجار و سرمایه داران 3-کارگران و زحمتکشانی که بیکاری و یا تصور اجرت بیشتر آنان را بدامن غرب کشیده است این عده را نیز عدم توجه مسئولین ما به دامن غرب کشانده است.این عده نیز با محرومیت فوق العاده سنگینی در کشورهای غرب روبروهستند بنابراین مشاغل بسیار پستی را به عهده می گیرند.پتانسیل این عده صفر است.
سوال:پتانسیل علمی و فرهنگی ایرانیان مقیم چگونه است؟
جواب:در پاسخ باید گفت این عده از پتانسیل بالایی برخوردار هستند.باید گفت این عده از سرمایه بالای علمی و معنوی ایران هستندکه در اثر بی توجهی دستگاههای مسئولان دولتی ،جذب دانشگاهها ،بیمارستانها،تولید و صنعت در غرب شده اند.مشکل این گروه عدم رعایت حیثیت علمی و فرهنگی آنان است.
سوال:میزان تاثیر پذیری و تاثیر گذاری در کشور میزبان؟
جواب:میزان تاثیر پذیری و تاثیر گذاری در کشور میزبان با میزان رشد و انحطاط مهاجران بستگی دارد.ارج نهادن به مقامات علمی می تواند وسیله موثر در بازگشت صاحبان علم و هنر و فرهنگ و صنعت به میهن باشد مسلما حضور این فرهیختگان در کشورهای میزبان تاثیرات مثبتی برای آن ممالک دارد که جذب بازار کار و مشتاق زندگی در کشورهای بیگانه شده اند
سوال:علل عدم بازگشت؟
جواب:پاسخ این سوال را در قسمتهای قبل اشاره کرده ام.آنان را فقط کم عنایتی مسئولان ملت و دولت ما به دامان غرب کشانده است و نقاط مثبتی که از لحاظ معیشت
،احترام به مقام علمی و برخروداری از توان استفاده ازدانش خود در غرب فراهم است.علت اصلی مهاجرت این مسئله است.
واگر طبقه کم سواد یا بیسواد و فاقد بینش اجتماعی و علمی درست جذب بازار کار کشورهای بیگانه شده انداز آنها توقع فهم صحیح و درک مثبت نمی توان داشت.
استاد حمید سبزواری ( حسین ممتحنی )
نخبه کسی است که وجودش در جامعه مؤثر واقع شود.
: لطفاً بیوگرافی مختصری از خود بفرمایید.
بنده به سال 1304 هـ . ش در سبزوار و در خانواده ای فرهنگی متولد شدم . اجدادم اهل شعر و شاعری بودند، به خصوص پسر دایی پدرم ، تجّلی سبزواری که از شاعران توانا بود . پدرم نیز با وجود نابینایی شعر می گفت. من از همان دوران طفولیت ، ذوق شاعری داشتم و چیزهایی می سرودم . به تدریج با تشویق و راهنمایی های پدرم این سروده ها رنگ شعر گرفت . تقریباً از کلاس سوم متوسطه بود که می توانستم به خوبی بسرایم . در زمانی که متفقین به ایران آمدند اشعارمن رنگ و بوی خاصی به خود گرفت . در آن زمان سروده های زیادی داشتم که متأسفانه طی جریاناتی از بین رفت. به هرحال مدتی در استخدام وزارت آموزش و پرورش بودم. پس از آن به کارهای مختلف دیگری پرداختم، زمانی که در بانک مشغول به کار بودم به تهران منتقل و در آنجا با مجامع مختلف ادبی آشنا شدم . نتیجه این رفت و آمدها ، اشعاری در زمینه های سیاسی و اجتماعی بود. طی جریان انقلاب کم کم شعرهای من حال و هوای مذهبی به خود گرفت . در جریان ساخت سرودهای انقلابی هم پیشقدم بودم . مدتی هم در جبهه حضور داشتم و اشعاری نیز در رابطه با جنگ تحمیلی سروده ام ، از همان زمان تاکنون به طور مداوم با صدا و سیما همکاری دارم ، همچنین با دیگر سازمان های اسلامی . به هر حال از زمانی که خودم را شناختم ، هیچ گاه شعر بیهوده نگفتم و هنرم را در راهی صرف نکردم که پشیمان باشم.
شما بیشتر درچه قالب هایی شعر می گویید و چرا ؟
اشعار من بیشتر در قالب قصیده و به پیروی از سبک خراسانی است. بنده به این سبک تعلق خاطر خاصی دارم چون معتقدم سرمایه گرانبهایی است که از بزرگانمان به میراث رسیده است.
تخلص شما چیست و علت انتخاب آن چه بوده است؟
نام اصلی بنده" حسین ممتحنی" است . من به چند دلیل نام " حمید " را تخلص خود قرار دادم . یکی به این علت که به کاربردن حمید در شعر راحت تر از حسین است . ثانیاً من تا مدتها نمی خواستم کسی بداند که چه کسی این شعرها را سروده است ؛" حمید سبزواری " به نوعی اسم مستعار من است . " سبزواری " هم به این علت برگزیدم چون سبزوار زادگاهم بود.
تبیان : از بین شعرای قدیم و معاصر بیشتر به کدامیک تعلق خاطر دارید؟
بنده دیوان اشعار شعرای گذشته را مطالعه نموده ام ، اما از بین همه آنها بیشتر به ناصر خسرو و اشعارش علاقه مندم. چون در عصرخود مرد شجاع و مبارزی بود. من حتی در مورد او قصایدی سروده ام . از سویی به حافظ نیز تعلق خاطر خاصی دارم. چون کسی نیست که غزلیات حافظ را بخواند و به دلش ننشیند و از آن بهره ها نگیرد.
دیوان اشعار تمام شعرای معاصر نیز مطالعه نموده ام . از میان آنها اشعار فرخی یزدی را به دلیل بی پروایی در گفتن حقایق و پرداختن به مسائل سیاسی و اجتماعی روز ، و اشعار نسیم شمال را به دلیل بی پیرایگی و سادگی می پسندم و اشعار ایرج میرزا و عشقی را نیز دوست دارم.
نظر شما درباره شعر کلاسیک و شعر نو چیست ؟
من شعر نو را به لحاظ این که وزن را شکسته و قافیه را از بین برده ، یعنی در واقع اساس شعر را درهم ریخته است ، نمی پسندم . چون معتقدم که نیمی از زیبایی شعر به موزون بودن و مقفی بودن آن است . به هر حال من با شعر نو مخالف نیستم و خودم نیز سروده هایی به سبک نو دارم و آثار پایه گذران شعر نو را هم دوست دارم و می پسندم ؛ مانند سروده های لطیف نیما و اشعار فخیم اخوان ثالث . متأسفانه پیروان این بزرگان ، شعر نو را خراب کرده اند. این افراد چون توانایی سرودن شعر نو ندارند قلم بطلان بر تمام قواعد شعر فارسی کشیده اند.
تبیان : اشعار بزرگانی چون مولانا ، حافظ ، سعدی، فردوسی و... چه ویژگی هایی داشته که بعد از گذشت قرن ها همچنان جاودانه باقی مانده است؟
چون شعری که می سروده اند ، فقط مخصوص روزگار خودشان نبوده ، شعر روزگاران بوده یعنی مردم هر زمان به نوعی خود را مخاطب آن احساس می کنند . از جهت دیگر "سخن کز دل برآید لاجرم بردل نشیند".
به نظر من چیزهایی که باعث ماندگاری شعر آنها شده انتخاب موضوع ، جهان نگری ، بینش شاعر، درنظر گرفتن عواطف و علایق مردم ، خلاقیت و ... است.
آیا شاعری قریحه ای خدادادی است ؟
چه چیزی خدادادی نیست ؟ نقطه اول خداست ؛ اگر خواست خدا نبود، مولانا هم نبود، حافظ هم وجود نداشت. اینها واسطه ای بودند تا آنچه خدا می خواسته ، به قلم آورند. اگر بگویم که من این شعر را سروده ام و خدادادی نیست ، در واقع به نوعی خالق را انکار کرده ام .
تبیان: تعریف شما از نخبه چیست؟ لطفاً نظرتان را نیز راجع به سایت اینترنتی تبیان بفرمایید .
نخبه کسی است که وجودش در جامعه مؤثر واقع شده است . حال اگر قدرش شناخته شود. انگیزه ای می شود برای جوانان و اگر نه ، در واقع ستمی به جامعه شده است. از جهت دیگر معرفی نخبگان و ثبت زندگینامه و آثار آنان برای آیندگان مفید خواهد بود.
درمورد سایت شما هم باید بگویم که پدیده اینترنت ، عطیه پروردگار است که غربی ها مدعی ایجاد آن هستند. متأسفانه گاه از این موهبت عظیم استفاده های غلط و نابجا می شود .
وجود سایت هایی همچون سایت شما که هدفش ترویج مبانی دین مبین اسلام است ، در برابر سایت هایی که بد آموزی دارند ، می تواند بسیار کار ساز باشد.
استاد حمید سبزواری و شعر انقلاب
3 شهریور 1386
چکیده: سرود «خمینی ای امام» را من قبل از پیروزی انقلاب سرودم؛ یعنی وقتی که حضرت امام از نجف به پاریس رفتند. در آن موقع اعلامیه‌های حضرت امام به ایران می‌آمد، اگر خاطر دوستان باشد، اعلامیه‌ها وقتی می‌آمد مثل شبنامه تکثیر می‌شد، بچه‌ها شب‌ها آنها را در خانه‌های اطراف می‌انداختند و سخنرانی‌ها در نوار کاست ضبط می‌شد و کاست‌اش دست‌به‌دست می‌چرخید. به هر صورت این اعلامیه‌ها و سخنرانی‌ها که کاست می‌شد یک رویِ نوار، خالی بود و عزیزانی که این نوارها را تکثیر می‌کردند، می‌آمدند و می‌گفتند یک شعری برای آن روی نوار بگو تا ضبط کنیم که فرمایشات حضرت امام که در یک روی نوار بود پوشش داده شود. من هم یکی دو تا شعر دادم یکی « با یاد عاشورا به‌پاخیزید» ، یکی هم «خمینی ای امام» بود. که الان شعر «با یاد عاشورا بپاخیزید» را به یاد ندارم.
شعر انقلاب، به تعبیر رهبر معظم انقلاب اسلامی شعر زر و زور نیست، زبان یک ملت و شرح حال یک امت است ، شعر هدفدار و سازنده مردمی است و ... شاعر گرامی ما آقای حمید سبزواری از پیشکسوتان و پیشروان این راه است .
زبان فاخر در شعر سبزواری ، با مضمون انقلابی و مکتبی ، آمیزه ای مطلوب و ارزنده پدیدآورده و مجموعه شعر او در دیوان معاصر فارسی ، فصل رغبت انگیز و شایسته ای گشوده است .
مجموعه حاضر زندگی نامه و خاطرات این چهره ی برجسته ی فرهنگی و چهره ی ماندگار عرصه ی ادبیات این مرز و بوم است و امید که چراغی باشد فرا راه نسل نوین و این سخنش سرمشقی برای جوانان باشد.
اکنون بخش هایی از فصل چهارم کتاب حال اهل درد (مروری بر خاطرات و اشعار حمید سبزواری) که توسط مصطفی فیض تدوین شده و انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی آنرا در تیرماه 1386 منتشر نموده تقدیم خوانندگان می گردد.
1ـ آشنایی با علی معلم و تأثیر گرفتن از ایشان
در اوان پیروزی انقلاب، من ایشان را نمی‌شناختم، آشنایی ما از یک شب شعر شروع شد. ایشان به جلسه آمدند و شعر بلندی نیز خواندند. یادم است جلسه در خیابان خراسان تشکیل شده بود و یکی دو تا از شعرای معروف دیگر نیز آنجا بودند. من از آنجا با ایشان آشنا شدم. سبک شعری هر دو تای ما سبک خراسانی بود، هر دو در قصیده دستی داشتیم. این قالب نیز ساخته‌ی پیشینیان ماست، ولی ما سعی می‌کنیم تا رنگ و لعاب عهد خودمان را به آن بدهیم که تفاوت‌هایی با دوران سامانی و غزنوی داشته باشد.
اخیراً حوزه‌ی هنری کتابی چاپ کرده بود و در آنجا مطرح شده بود که من از ایشان تأثیر گرفته‌ام. البته اشکالی ندارد که دوست از دوست خود متأثر شود. در آنجا نوشته بودند که ایشان این گونه شعرگویی را از آقای معلم گرفته است. من از این آقای شاعر تقاضا می‌کنم هنر خودشان را بیایند بنمایانند، مردم بیایند قضاوت کنند. من نمی‌خواهم بگویم از ایشان برتر هستم. یکی از مشکلات شاعر حسد است به عقیده‌ی من یک شاعر باید معلم جامعه‌ی خودش باشد. شاعری که وظیفه‌ی خودش را بشناسد باید از این مسائل دور باشد، اگر می‌خواهد درباره‌ی افراد قضاوت کند قضاوت به حق کند. من آقای علی معلم را دوست دارم، شاعر توانایی است، من از ایشان استفاده می‌کنم و هیچ ابایی ندارم. آقای معلم هم از من استفاده می‌کند، چه پروایی است. این برای انسان ننگ نیست. من شعرهای قبل از این جریان را دارم. مثلاً سروده‌ی «درد من» موقعی گفته شده است که من با آقای معلم آشنا نبودم. قصایدی هم در آن جا دارم که به تبع قصیده‌سرایان خراسان سرودم و غالباً در سبزوار سروده شده است. من از سال 47 به تهران منتقل شدم و آن موقع که به تهران منتقل شدم 43 سال داشتم و پیش از آن اشعار گوناگونی گفته بودم.
2 ـ سرود «خمینی ای امام»
سرود «خمینی ای امام» را من قبل از پیروزی انقلاب سرودم؛ یعنی وقتی که حضرت امام از نجف به پاریس رفتند. در آن موقع اعلامیه‌های حضرت امام به ایران می‌آمد، اگر خاطر دوستان باشد، اعلامیه‌ها وقتی می‌آمد مثل شبنامه تکثیر می‌شد، بچه‌ها شب‌ها آنها را در خانه‌های اطراف می‌انداختند و سخنرانی‌ها در نوار کاست ضبط می‌شد و کاست‌اش دست‌به‌دست می‌چرخید. به هر صورت این اعلامیه‌ها و سخنرانی‌ها که کاست می‌شد یک رویِ نوار، خالی بود و عزیزانی که این نوارها را تکثیر می‌کردند، می‌آمدند و می‌گفتند یک شعری برای آن روی نوار بگو تا ضبط کنیم که فرمایشات حضرت امام که در یک روی نوار بود پوشش داده شود. من هم یکی دو تا شعر دادم یکی « با یاد عاشورا به‌پاخیزید» ، یکی هم «خمینی ای امام» بود. که الان شعر «با یاد عاشورا بپاخیزید» را به یاد ندارم.
حالا شعرش هم یادم رفته. این شعر را عده‌ای از بچه‌های مطمئن و از فامیل‌های خودشان و دوستان خودشان آورده بودند در خفا روی نوار ضبط می‌کردند و پخش می‌کردند. این تا موقعی ادامه داشت که تقریباً نزدیک تشریف‌فرمایی امام بود. من احساس کردم اگر امام تشریف بیاورد به اولین جایی که خواهد رفت بهشت زهرا است. چون در جریان‌هایی که قبل از انقلاب پیش آمده بود و کشتاری که از مردم کرده بودند، کلی شهید داشتیم، اما سرود امام را که من سرودم و روی نوار ضبط کردم، این نوار در دست مردم بود، در ماشین نوار را می‌گذاشتند و کسانی که سوار ماشین می‌شدند این سرود را می‌شنیدند و به این صورت تکثیر می‌شد. ضمناً تنها، سرود «خمینی ای امام» نبود بلکه یک سرودی نیز برای زندانی‌ها گفته بودم. یادم نیست، یک سرودی که با کلمه‌ی زندانی شروع می‌شد که بیشتر آیت‌الله طالقانی مد نظر ما بود، ولی من اینها را به دلایلی نتوانستم حفظ کنم، چون واقعاً ترس داشتم که هر آن بریزند به خانه‌ی ما و گرفتاری پیش بیاید، اینها از بین رفت، شاید آقای شمسایی اینها را داشته باشد، چون نوارهایشان را ایشان پر می‌کردند. آخرین ضبط «خمینی ای امام»،

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 36   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید